Search results

1

Geneza i skutki dekonstytucjonalizacji Prezydium Sejmu - próba oceny

100%

Koksanowicz G.

Prawo i Polityka

|

2018

|

issue 8

37-45

EN

The entry into force of the Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 meant the Presidium of the Sejm losing its status of a constitutional body. The justification for adopting such a solution was the conviction of the Constitution creators that there is no need to include in it the contents which lie within the autonomy of the Parliament and which may be regulated in the rules and regulations of the Sejm. However, the deconstitutionalisation of the Presidium of the Sejm gave rise to some doubts when it comes to the interpretation of the constitutional provisions regulating the status of the Marshal of the Sejm. It also fundamentally influenced the process of directing the work of the Sejm. Therefore, it was a significant change in relation to the previous legal status; however, the importance of the said change (in my opinion) was not fully noticed. One of the effects of the deconstitutionalisation of the Presidium was a change in the model of directing the work of the Sejm. A single-person model was introduced in place of the previous collegial manner of decision-making, and as a result the Marshal of the Sejm became the main governing body of the Chamber. After the lapse of over twenty years of adopting such solutions the author is inclined to make an attempt of the assessment of their functioning in the Polish political realities.

2

Stanisław Stroński jako wybitny polski parlamentarzysta w sejmach II Rzeczypospolitej (1922–1935)

85%

Piotrowski J.

Przegląd Sejmowy

|

2023

|

issue 2(175)

45-70

EN

This article presents the profile of Stanisław Stroński – a well-known member of several terms of the Inter-War Sejm and press publisher (he perfectly combined these two professions, as his journalistic texts echoed the work of a parliamentarian), and Professor of Romance Studies at Jagiellonian University. S. Stroński became known as a colourful and influential figure. He belonged to a group of right-wing leaders and was a leading political opponent of Józef Piłsudski. He took part in the most important debates of his time. He was an activist of the Christian National Party [pol. Stronnictwo Chrześcijańsko-Narodowe], and later of the National Party [pol. Stronnictwo Narodowe]. His numerous sayings (remarks) and the way he conducted parliamentary debates went down in the history of Polish parliamentarism. He was able to argue with his political opponents while delivering a speech without losing the thread. He often used wit, irony and proverbs, and made use of his excellent knowledge of the French language and culture. S. Stroński went down in the history of Polish parliamentarism as an original and uncommon figure.

3

„Co za czasy!… Chamy taki miód piją! Boże, Ty to widzisz i nie grzmisz?”. O deprecjacji Kozaków przez szlachtę Rzeczypospolitej w okresie powstania Chmielnickiego

80%

Drozdowski M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2018

|

vol. 73

EN

The article concerns the problem of the depreciation of the Zaporozhian Cossack by the nobility of the Polish-Lithuanian Commonwealth during the Khmelnytsky Uprising. There has been made a detailed analysis of such sources as correspondence, resolutions of Polish parliaments, memoirs or, finally, occasional poetry, which clearly indicate the occurrence of the tendency to identify Cossacks with peasants and thus their rise to peasant rebellion. In addition, issues related to the depreciation of the leader of the uprising of Bohdan Khmelnytsky, who was perceived by the nobility of the Commonwealth as a peasant, were also raised. The article emphasizes that the tendency towards the depreciation of Cossack among the nobility of the Polish-Lithuanian Commonwealth during the uprising led by Khmelnytsky strengthened its conviction that the events of 1648 were nothing more than the rebellion of the subjects – peasants who were mainly against the social and economic order of the Polish-Lithuanian Commonwealth. By identifying the Cossacks with the low-class population and perceiving them as peasants, trappers, slaves, simpletons, the nobility, by the same token, were conscious of their national state-creating power or even greater political ambitions and were convinced that they were primarily driven by low motives such as blood lust, destruction or even the desire for wealth and power.

PL

Artykuł dotyczy problemu deprecjacji Kozaka zaporoskiego przez szlachtę Rzeczypospolitej Obojga Narodów podczas powstania prowadzonego przez Bohdana Chmielnickiego. Szczegółowa analiza dotyczyła takich źródeł, jak korespondencja, uchwały parlamentów polskich, wspomnienia, poezja okolicznościowa, które wyraźnie wskazują na występowanie wśród szlachty tendencji do identyfikowania Kozaków z chłopami, a tym samym ich dojścia do buntu chłopskiego. Podjęto również kwestie związane z deprecjacją przywódcy powstania – Chmielnickiego, postrzeganego przez szlachtę Rzeczypospolitej jako chłopa. Podkreślono, że tendencja do deprecjacji Kozaka wśród szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów podczas powstania Chmielnickiego wzmocniła jej przekonanie o tym, że wydarzenia 1648 r. były niczym innym, jak buntem poddanych – chłopów, skierowanym głównie przeciwko porządkowi gospodarczemu Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Identyfikując Kozaków z ludnością niskiej klasy i postrzegając ich jako chłopów, traperów, niewolników i prostaków, szlachta była świadoma swojej narodowej władzy państwowej lub nawet większych ambicji politycznych i była przekonana, że kierowały nimi przede wszystkim niskie motywy, takie jak żądza krwi, zniszczenie, a nawet pragnienie bogactwa i władzy.

4

Hylzenowie, Platerowie i Tyzenhauzowie. Szlachta inflancka i jej rola w życiu politycznym osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej

71%

Wróbel Ł.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2018

|

vol. 6

175-185

PL

After the Treaty of Vilnius (1561), the process of gradual inclusion of Livonian nobility to the administrative and political structures of the Grand Duchy of Lithuania and later of the Polish-Lithuanian Commonwealth began. With the creation of the Inflanty Voivodeship in 1677, the Livonian nobility of German origin began to Polonise / Lithuaniseand return to Catholicism. The bond between the Livonian families and the Polish-Lithuanianstate began their great careers and political activities at the central level. The participation of “Teutonic” families in the public matters in the 18th century Polish-Lithuanian Commonwealth was measured through the senate offices and the legations. The greatest number of senatorsin the 18th century came from the Plater family, followed by Hylzen, Tyzenhauz, Zybergs and Grothuz families. Among the Livonian deputies, members of the Plater and Tyzenhauz family dominated, while the rest of the families gained much less seats.

5

Sejmiki powiatu wiłkomierskiego w latach 1781–1784

71%

Filipczak W.

Zapiski Historyczne

|

2020

|

vol. 85

|

issue 2

67-93

EN

The article deals with the manner in which the sejmik of Ukmergė District, located in Vilnius Voivodeship functioned over the period of 1781–1784. The article discusses the preparations for, the course of the proceedings and the outcomes of each assembly in which the nobility of Ukmergė participated. As regards the analysed period, we have access to the information on the proceedings of nine sejmiks in Ukmergė: four deputational, two envoy, two administrative and one electoral assembly. The research was based on manuscript sources, namely correspondence, lists of candidates for deputies and resolutions of the sejmiks. The sejmiks in Ukmergė were not among the most numerous. The resolutions in the period under examination were signed by 21 to 45 participants. The driving force behind political life in the district were the Morykoni and Kościałkowski families, which had connections with the royal court. They played major roles as early as in the time when the Court Treasurer Antoni Tyzenhaus was a dominant figure. The local elites, headed by Benedict Morykoni, enjoyed considerable independence in personal matters, such as selection of people promoted for parliamentary and deputy functions. Despite their many ties with Vilnius Voivode Karol S. Radziwiłł, the sejmik leaders sometimes acted against his expectations. A relatively high degree of independence of politicians from Ukmergė was probably due to their personal ties with the leaders of Lithuanian advocates of strong royal rule (regalists), namely with Deputy Chancellor Joachim Chreptowicz, and earlier with Tyzenhaus.

6

Działania organów państwowych i administracji samorządowej w ocenie właścicieli gospodarstw rolnych województwa podkarpackiego

71%

Szopiński W., Grzybek M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2015

|

issue 42

306-316

PL

Rozwój terenów wiejskich w odniesieniu do sfery rolnictwa wymaga utworzenia skutecznie funkcjonującego otoczenia instytucjonalnego. Spełnia ono wiele istotnych funkcji, które mają kluczowe znaczenie dla agrobiznesu. Zarówno wspierają przekształcenia w rolnictwie, jak i pomagają wprowadzać unowocześnione rozwiązania dostosowując je do wymogów Unii Europejskiej. Istotna przy tym jest relacja łącząca indywidualne gospodarstwa rolne i poszczególne instytucje, która powinna być właściwie ukierunkowana. Ważne jest, aby instytucje były elastyczne i dostosowywały się do zmian jakie zachodzą w sektorze rolno-żywnościowym. Ze względu na specyficzne cechy polskiego rolnictwa konieczne jest podejmowanie przez rząd oraz samorządy lokalne działań stymulujących rozwój gospodarstw rolnych oraz wspieranie obszarów wiejskich. Polegają one na stosowaniu stabilnej polityki rolnej, a więc dogodnych systemów podatkowych czy dopłat kredytowych. Część zadań związanych z realizacją polityki rolnej podejmuje administracja samorządowa na szczeblu lokalnym. Pozwala to na lepsze dotarcie do gospodarstw rolnych ze względu na fakt, że instytucje te realizują zadania zaspokajające potrzeby lokalnych społeczności. Celem badań ankietowych było zaprezentowanie opinii indywidualnych rolników na temat roli rządu, sejmu oraz jednostek samorządowych w funkcjonowaniu sfery agrobiznesu. Zagadnie-nie przedstawione zostało według płci, wieku, wykształcenia i wielkości gospodarstw. Wśród badanej zbiorowości przewagę stanowiły opinie negatywne dotyczące oceny działań władz rządu i sejmu na rzecz sektora rolno-spożywczego zwłaszcza wśród młodych rolników w wieku od 18 do 25 lat niezależnie od wykształcenia posiadających gospodarstwa powyżej 5 ha. Funkcjonowa-nie samorządów lokalnych w większym stopniu docenili rolnicy w wieku 26 do 40 lat, reprezentujący wykształcenie wyższe, będący właścicielami grup obszarowych gospodarstw powyżej 15 ha.

EN

Rural development in relation to the sphere of agriculture requires the creation of an efficient institutional environment. It fulfills many important functions that are essential for agribusiness. It both supports the transformation in agriculture, as well as helps to introduce modernized solutions adapting them to the requirements of the European Union. The relation linking individual farms and individual institutions is important and it should be properly focused. It is necessary that institutions are flexible and adapt to the changes occurring in the agri-food sector. Due to the specific characteristics of Polish agriculture it is needed to take actions by the government and local authorities stimulating development of farms and supporting rural areas. They consist in the use of a stable agricultural policy and therefore favorable tax systems or credit after-payments. Some of the tasks related to the implementation of agricultural policy are taken by local administration at the local level. This allows for a better reach to farms due to the fact that these institutions carry out tasks that meet needs of local communities. The aim of the survey was to present the opinion of individual farmers on the role of the government, Parliament and local government units in the functioning of the sphere of agribusiness. The issue was presented with respect to sex, age, education and household size. Among the surveyed population the majority were negative opinions concerning the assessment of activities of government authorities and Parliament for agri-food sector, especially among young farmers in the age from 18 to 25 years, regardless of education, owing more than 5 hectares of land. The functioning of local governments is more appreciated by farmers aged 26 to 40 years, representing the higher education, owning farms of more than 15 ha

7

Mikołaj Rej a „sprawa litewska” – uwagi Pana z Nagłowic o unii (lubelskiej) i Litwinach

71%

Dybek D.

Tematy i Konteksty

|

2019

|

vol. 14

|

issue 9

144-157

EN

Mikolaj Rej was not only one of the most notable 16th century Polish writers, but also an active member of the parliament. Among others, he worked on the Polish-Lithuanian issues. Based on the governmental documentation, Rej was engaged in these issues from 1542 onwards. He also dedicated a few pieces of writing to the matter, the most important of which is a poem written around 1567 entitled ‘Union with Lithuania’. In the poem he condemned the sluggishness in debating the unification of the two countries, but emphasized that the Lithuanians should have taken a greater interest in the matter, since Poland could have helped their fights with the Eastern neighbours. As he did during the parliamentary sessions, the author also stressed the need for electing a common king.Despite hoping for a quick resolution and unification, Rej did not regard Lithuania as an equal parter for Poland. Based on a few poets, the author seems to think of the Lithuanians as of a backward nation (e.g. their table manners during the feasts and the use of primitive language). It is worth noting that Rej treated the Lithuanian aristocracy differently. While describing the clans and noble families (e.g. the Radziwiłł family or the Chodkiewicz family), he emphasised their patriotism and bravery. Rej’s remarks on the Lithuanians and the union did not stand out from the common opinion at the time. They could represent the feelings of a typical member of the Polish gentry.

8

The 400th anniversary of the death of Stanisław Żółkiewski, Hetman and Great Crown Chancellor, Senator of the Polish-Lithuanian Commonwealth

71%

Kaczorowski W.

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

|

2020

|

vol. 18

|

issue 4

153-164

PL

W okresie demokracji szlacheckiej sztuka wojenna Rzeczypospolitej Obojga Narodów osiągnęła najwyższy poziom, stanowiąc prawdziwy fenomen w ówczesnej Europie. Swój rozwój zawdzięczała między innymi wybitnym hetmanom koronnym i litewskim, zwycięzcom wielu bitew, wodzom otoczonym sławą i podziwem, autentycznym patriotom. W poczcie staropolskich hetmanów wielkich i polnych koronnych i litewskich poczesne miejsce zajmuje Stanisław Żółkiewski (1547–1620).Dnia 13 czerwca 2019 r. parlamentarzyści w drodze okolicznościowej uchwały ustanowili rok 2020 Rokiem Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W uchwale czytamy między innymi: „Stanisław Żółkiewski zawsze przedkładał dobro Polski ponad własne korzyści, stał wiernie po stronie kolejnych królów, także w wewnętrznych sporach, mimo krytycznego zdania o polityce Zygmunta III. Opowiadał się za tolerancją religijną i łagodzeniem konfliktów. […] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, uznając wielkie zasługi Stanisława Żółkiewskiego, twórcy wiktorii kłuszyńskiej i zdobywcy Moskwy, wytrwałego obrońcy Ojczyzny, za którą oddał swoje życie, ustanawia rok 2020 w 400-lecie Jego śmierci Rokiem Hetmana Stanisława Żółkiewskiego”.

EN

In the period of Nobles’ Democracy, the art of war of the Polish-Lithuanian Commonwealth attained the highest level, making a real phenomenon in the then Europe. It owed its development, among others, to outstanding Hetmans of the Crown and Lithuania, victors in many battles, leaders surrounded by fame and admiration, genuine patriots. In the hall of fame of Grand Hetmans, Field Hetmans and Lithuanian Hetmans, a most prominent place is taken by Stanisław Żółkiewski (1747-1620).On 13 June 2019, Members of Parliament passed an occasional resolution dedicating the year 2020 to Stanisław Żółkiewski. The resolution reads, among others, “Stanisław Żółkiewski always put the good of Poland above his own benefits, stood faithfully on the side of successive kings, also in internal conflicts, despite the critical opinion of Sigismund III’s politics. He advocated religious tolerance and easing conflicts. […] The Seym of the Republic of Poland, upon acknowledging the great contributions of Stanisław Żółkiewski,creator of the victory of Klushino and a conqueror of Moscow, tenacious defender of the Mother Country for which he sacrificed his life, establishes the year 2020, which marks the occasion of the 400th anniversary of his death, the Year of Hetman Stanisław Żółkiewski.”

9

Poselska inicjatywa ustawodawcza

71%

Myrcha A.

Polityka i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 20

|

issue 3

135-142

EN

This article aims to draw attention to the issue of legislative initiative concerning the powers conferred on Members. This work includes consideration of the substance of the legislative initiative as well as the parliamentary legislative initiative, in particular through the initiative of the parliamentary groups and the initiative given to the Sejm committee and the possibility of withdrawing a complex project. The author focuses primarily on the analysis of the regulations concerning the problem, which have been extended to include a broad doctrine.

PL

Artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na zagadnienie inicjatywy ustawodawczej w kontekście uprawnień nadanych posłom. W niniejszej pracy zawarto rozważania dotyczące istoty inicjatywy ustawodawczej, jak i poselskiej inicjatywy ustawodawczej, w szczególności poprzez inicjatywę grup poselskich oraz inicjatywę przyznaną komisją sejmowym, a także możliwości wycofania złożonego projektu. Autor skupia uwagę przede wszystkim na analizie regulacji dotyczących przedmiotowego problemu, poszerzoną o liczny pogląd doktryny.

10

Rozdwojone sejmiki lubelskie z 1776 roku

71%

Bednaruk W.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 2: Historia

235-248

EN

On 15th July 1776 the Lublin gentry, divided into supporters and opponents of the King, held two separate regional diets in two different places. The supporters of the Royal court were headed by Crown Chamberlain Wincenty Potocki and Łuków Castellan Jacek Jezierski, whereas Lublin Voivode Antoni Lubomirski helped by Lublin Chamberlain Tomasz Dłuski gathered the King's opponents. However, although twice as many noblemen took part in the meeting of the opposition, and they met the remaining conditions required by law, the supporters of the King won the confrontation. It was their representatives who sat in the Sejm and the Tribunal, and the ones elected by the opposition were rejected. Representatives of foreign courts: Russian and Austrian became involved in the dispute and it was mainly them that made the Lublin Voivode give up pushing through his ideas.

11

Problematyka mediów w działalności Sejmu w okresie 2015-2022

71%

Łabędź K.

Horyzonty Polityki

|

2023

|

vol. 14

|

issue 46

15-33

EN

RESEARCH OBJECTIVE: Presentation of activities influencing the status of the media in Poland, undertaken at the forum of the Sejm in 2015-2022. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Problem: In what direction is the media policy of the ruling party in Poland heading in 2015-2022 and to what extent is it consistent with the principles of the democratic system and PiS program assumptions? Methods: The basic research method is the analysis of documents (transcripts of parliamentary sessions), and in order to answer the main research problem, a comparative analysis of normative (program) assumptions and the model of media policy actually implemented in the Sejm. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The following issues, which are important elements of PiS’s media policy, were discussed: the reform of the public media and the establishment of the National Media Council, a dispute over financing public media, an attempt to amend the Broadcasting Act aimed at eliminating TVN from the Polish media market. RESEARCH RESULTS: Actions taken by PiS in the parliamentary forum differed from the program assumptions of this party and in practice they were aimed at subordinating public media to the interests of the party or at neutralizing the actions of other media, those that did not favor the ruling party. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Further actions concerning the media taken in the Sejm forum should be carefully monitored.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie działań wpływających na status mediów w Polsce, podejmowanych na forum Sejmu w latach 2015–2022. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym problemem badawczym jest określenie, w jakim kierunku zmierza polityka medialna ugrupowania rządzącego w Polsce w latach 2015–2022, oraz w jakim stopniu postępowanie to jest zgodne z zasadami systemu demokratycznego i założeniami programowymi PiS. Jako podstawową metodę badawczą obrano analizę dokumentów (stenogramów z posiedzeń sejmowych), natomiast w celu udzielenia odpowiedzi na zasadnicze pytanie wykorzystano analizę porównawczą założeń normatywnych (programowych) i modelu rzeczywiście realizowanej w Sejmie polityki medialnej. PROCES WYWODU: Omówione zostały następujące kwestie, będące istotnymi elementami polityki medialnej PiS: reforma mediów publicznych i utworzenie Rady Mediów Narodowych, spór o finansowanie mediów publicznych, próba zmiany ustawy o radiofonii i telewizji mająca na celu eliminację TVN z polskiego rynku medialnego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Działania podejmowane przez PiS na forum sejmowym odbiegały od założeń programowych tej partii i w praktyce zmierzały one do podporządkowania mediów publicznych interesom partii lub do zneutralizowania działań innych mediów – tych, które nie sprzyjały ugrupowaniu rządzącemu. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Należy uważnie obserwować dalsze działania dotyczące mediów podejmowane na forum Sejmu.

12

Trybun ludowy. Rzecz o Józefie Putku.

71%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2012

|

issue 15

75-112

XX

Józef Aleksy Putek, Juris Doctor, (1892-1974) was a well-known peasant activist during the interwar period. He had been involved in the peasant movement since his school years, when he attended the Wadowice gymnasium. After the end of the First World War, he held a seat in the Sejm for several terms (1919-1930 and 1938-1939) and came to be known as an excellent parliamentar. He also worked in local government, acting as of Vogt in Chocznia (1919-1929). During the interwar period he was active in several peasant parties, taking on high party functions in the Polish Leftist Peasant's Party, the Polish Liberation Peasant Party, and the Peasant Party. He was a fierce critic of the Church and its position in the nation, and a conflict with the parson in Chocznia led to his being punished by an interdict (1928). He was imprisoned by the Sanation government in the fortress of Brzesko, and was tried and sentenced to one of the harshest punishments, part of which he served in the prison in Wadowice. As an attorney he was involved in the defence Emil Zegadłowicz’s novel Motory, which had been confiscated by the censors.During the occupation he was imprisoned in the Montelupi prison in Kraków, in Wiśnicz and in the Auschwitz and Mauthausen concentration camps, where he took part in the camps’ underground resistance. After the war, Dr. Jur. joined the leadership of the pro-Communist Peasant Party, and was a delegate to the National Council and the Legislative Seym (1945-1951) and was Post and Telegraph Minister. He was arrested under suspicion of collaboration with the Sanation regime, and spent three years in the Montelupi and Mokotów prisons without trial or sentence. After his release from prison he worked for several years as an attorney. Beginning in 1958, partially paralysed due to a stroke, he remained permanently in his home. Dr. Jur. wrote several dozen of publications and pamphlets, most infamously the provocative and anticlerical “The Darkness of the Middle Ages" and numerous works on the history of the region and the Polish countryside.

13

Tadeusz Matuszewicz – twórca czy grabarz Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego?

71%

Rychel-Mantur D.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2021

|

vol. 19

|

issue 2

22-35

EN

The day before of Franco-Russian 1812 war, on June 28th the Seym of the Duchy of Warsaw established the General Confederation of the Kingdom of Poland, which restored the Kingdom of Poland. Tadeusz Matuszewicz, the Minister of Revenue and the Treasury, expressed the already famous words: “So Poland will arise. What am I saying? There is Poland now, or rather it has never ceased to be”, which caused patriotic euphoria and movement among the members in the Seym chamber. Members of the Confederation, which Napoleon understood as an armed uprising, having no powers, soon lost their enthusiasm, and their activity was actually publishing propaganda brochures. After defeat in Russia, Napoleon blamed the failure on his ambassador in the Duchy of Warsaw, Dominique de Pradt, who started to critise the government of the Duchy of Warsaw. This article presents the role of Tadeusz Matuszewicz in the establishment and final failure of the General Confederation of the Kingdom of Poland.

PL

W przededniu wojny Napoleona z Rosją, 28 czerwca 1812 r., sejm Księstwa Warszawskiego ustanowił Konfederację Generalną Królestwa Polskiego, która przywróciła Królestwo Polskie. Tadeusz Matuszewicz, minister przychodów i skarbu, wypowiedział wówczas słynne już słowa: „Powstanie więc Polska. Co ja mówię? Jest już Polska a raczej nigdy nią być nie przestała”, które wśród zebranych na sali sejmowej wywołały patriotyczną euforię. Członkowie Konfederacji, którą Napoleon rozumiał jako zbrojne powstanie, nie mając żadnych kompetencji władzy, wkrótce stracili swój zapał, a ich działalność ograniczyła się do wydawania propagandowych broszur. Po przegranej z Rosją Napoleon winą za to niepowodzenie obarczył swojego ambasadora w Księstwie Warszawskim Dominika de Pradta, a ten z kolei poddał krytyce rząd Księstwa Warszawskiego. W niniejszym artykule zostanie przedstawiona rola, jaką odegrał Tadeusz Matuszewicz w ustanowieniu i ostatecznym niepowodzeniu Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego.

14

Senatorowie wobec spraw wyznaniowych na sejmie 1597 roku

71%

Gałuszka J.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2019

|

vol. 18

|

issue 2

209-228

EN

The article discusses the attitude of senators to religious matters at the Sejm in 1597. It was an extremely turbulent assembly, the first one after the conclusion of the Brest Union. It shows the great commotion that this act caused in the multinational society of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The defence of Orthodoxy by Protestants also showed an alliance between dissidents. In the history of this alliance, the Sejm I am analysing occupies a special place, because for the first time in its forum there was cooperation between Orthodox and Protestants in defense of the Warsaw confederation concluded in 1573. Thanks to the use of Sejm diaries, correspondence and written newspapers, I present Sejm speeches of senators during the sessions of the Sejm. Their juxtaposition makes it possible to state that this issue played a significant role in the internal politics of the Polish-Lithuanian Commonwealth at the end of the 16th century.

PL

Artykuł omawia stosunek senatorów do spraw wyznaniowych na sejmie w 1597 r. Było to niezwykle burzliwe zgromadzenie, pierwsze po zawarciu unii brzeskiej (1596). Pokazuje duże poruszenie, jakie wywołał ów akt w wielonarodowym społeczeństwie Rzeczypospolitej polsko-litewskiej. Obrona prawosławia podczas obrad sejmu przez protestantów ukazywała również sojusz między dysydentami. W jego dziejach analizowany przeze mnie sejm zajmuje miejsce szczególne, po raz pierwszy bowiem na jego forum doszło do współpracy między prawosławnymi a protestantami w obronie konfederacji warszawskiej zawartej w 1573 r. Nie było to przypadkowe i doraźne łączenie sił w momencie zagrożenia swobód wyznaniowych, ale długofalowa i dobrze przemyślana strategia, obejmująca pełen wachlarz działań.

15

Bojkot polityczny – teoretyczna charakterystyka zjawiska na przykładzie działań opozycji parlamentarnej podczas kryzysu sejmowego (16.12.2016–12.01.2017)

71%

Obacz P.

Acta Politica Polonica

|

2018

|

vol. 46

|

issue 4

47-71

EN

The article focuses on political boycott and the aim of this paper is theoretical characteristic of this phenomenon by microstudy of activity of parliamentary opposition during crisis in the Sejm at the turn of 2016 and 2017. On that case and in reference to extensive political science literature author analyzes distinctive manifestations and constitutive features of political boycott, as well as considers the problem of (de)legitimization in the context of boycott situation. These theoretical findings allow to properly assess discussed events in the Sejm, as well as establish a basis for more efficient analysis and evaluation of similar circumstances in the future.

PL

Celem niniejszego opracowania jest teoretyczna charakterystyka bojkotu politycznego. Na przykładzie działań opozycji parlamentarnej podczas kryzysu sejmowego z przełomu 2016 i 2017 roku i w odwołaniu do bogatej literatury politologicznej autor analizuje najważniejsze formy i cechy konstytutywne tej formy protestu, a także rozważa kwestię legitymizacji i delegitymizacji działań obu stron w sytuacji bojkotowej. Ustalenia teoretyczne pozwalają na właściwą ocenę omawianych wydarzeń, a także stwarzają podstawę do efektywniejszej niż dotąd analizy i właściwej oceny tego zjawiska politycznego w przyszłości.

16

Egzulanci kijowscy, bracławscy i czernihowscy wobec polityki Jana III Sobieskiego w latach 1692–1695

57%

Kołodziej R.

Res Historica

|

2020

|

issue 50

EN

The article discusses the political positions of Ukrainian’s nobles from three dietines in exile, of counties (voivodships) of Kiev, Bratslav and Chernihiv between 1692 and 1695. These assemblies met together in Volodymyr-Volynskyi. Based on documents of the assemblies from pre-diet and after-diet one can analyze political views of nobles from three dietines and their attitude towards the king and his politics during three consecutive diets (1692–1693, 1693, 1695). In these times all three dietines were dominated by the royal party. In the instructions to deputies appear demands in line with the king’s expectations, and among deputies one can find many supporters of the court. Only before the 1695’s diet the opposition came to the force. He was able to dominate the Chernihiv’s dietine, the Bratslav’s dietine was interrupted, and disputes within court’s party led to a duality (division) of Kiev’s dietine. The crisis of royal party was temporary, because they dominated all tree dietines in 1695, and their decisions were in line with the court’s expectations.

PL

Artykuł omawia stanowisko polityczne szlachty ukrainnej z sejmików egzulanckich województw kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego w latach 1692–1695. Zgromadzenia te obradowały wspólnie we Włodzimierzu. Na podstawie akt sejmikowych z sejmików przedsejmowych i relacyjnych można zanalizować postawę polityczną szlachty z trzech województw i ich stosunek do króla i jego polityki podczas trzech kolejnych sejmów (1692–1693, 1693, 1695). W omawianym okresie sejmiki te zdominowane były przez stronnictwo prokrólewskie. W instrukcjach dla posłów pojawiają się postulaty zgodne z oczekiwaniami dworu, a wśród posłów można znaleźć wielu królewskich zaufanych. Dopiero przed sejmem 1695 r. opozycja doszła do głosu. Udało jej się zdominować sejmik czernihowski, sejmik bracławski został zerwany, a spory wewnątrz stronnictwa dworskiego doprowadził do rozdwojenia sejmiku kijowskiego. Kryzys regalistów we Włodzimierzu był jednak przejściowy, gdyż już na sejmikach relacyjnych w 1695 r. zdominowali ponownie wszystkie trzy zjazdy, a podjęte wówczas uchwały były zgodne z oczekiwaniami dworu.

17

O senatorach koronnych za Władysława IV

57%

Broniarczyk M.

Kwartalnik Historyczny

|

2018

|

vol. 125

|

issue 1

PL

Artykuł recenzyjny dotyczy monografii Andrzeja Korytki poświęconej senatowi koronnemu jako jednemu z trzech - obok króla i izby poselskiej - stanów sejmujących w okresie panowania Władysława IV Wazy (1632–1648). Senat był izbą wyższą staropolskiego parlamentu, którą tworzyli urzędnicy pochodzący z nominacji królewskiej, pełniący swoje funkcje dożywotnio. W jego skład wchodzili biskupi, wojewodowie, kasztelanowie oraz ministrowie. Książka jest wieloaspektową analizą funkcjonowania senatu koronnego na forum obrad parlamentu za rządów drugiego Wazy, a także poza nim, m.in. na sejmikach ziemskich. The present article reviews Andrzej Korytko’s monograph on the Crown Senate regarded as one of the three - besides the king and the Chamber of Envoys - parliamentary estates under King Władysław IV Vasa (1632–1648). The Senate was the upper chamber of the Polish Parliament, made up of officials appointed for life by the king. The Senate was composed of bishops, palatines, castellans, and ministers. Korytko’s book is a multi-aspect analysis of the functioning of the Crown Senate within the parliamentary forum under King Władysław IV Vasa, and also outside it, for example at dietines.

18

Труд представителей украинского национально-демократического объъеднання в сейме и сенате польши 1935-1937 гг.

57%

Puyda R.

Studia Warmińskie

|

2015

|

issue 52

303-313

PL

Autor omawia normalizowanie się w l. 1935-1937, wcześniej niezwykle napiętych, stosunków pomiędzy Ukraińcami i Polakami. Zdaniem autora o normalizowaniu się tych relacji świadczy stopniowe zbliżanie się do siebie ukraińskich i polskich środowisk politycznych. Autor porusza również zagadnienie polityki II Rzeczpospolitej Polskiej wobec Kościoła grekokatolickiego i Ukraińców na przykładzie Łemkowszczyzny.

EN

Speech goes in this article about normalization of Polish-Ukrainien relations, gradual rapprochement of Ukrainians, with the rulings circles of Poland. Also, rapt attention on national to church religious to the policy of Polish power on Lemkivschina.

DE

In dieser Abhandlung geht um die Regulierung der polnisch-ukrainischen Beziehungen, um die allmähliche Befreundung der Ukrainer mit den regierenden Kreisen in Polen. Der Verfasser zeigt die nationale Politik gegenüber der Kirche und polnischer Gewalt am Beispiel von Lemkivschini.

19

Zarys dziejów kancelarii grodzkiej i ziemskiej czerskiej w dobie panowania Wazów (1587–1668)

57%

Dalecki D.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2021

|

vol. 28

75-88

EN

Operation of the Czersk chancellery during the reign of the Vasa dynasty is an issue which has not yet been discussed in historiography, despite the fact that it was the first land of the Mazovian voivodship. The details of its workings are difficult to ascertain due to absence of direct sources on the subject, as the court books for nobility (Acta Terrestria et Castrensia) have not survived to present day. We can discuss its activities indirectly, based on instructions for local Sejmik (dietine), which for the period of Vasa reign constitute a near-complete material. The purpose of this article is to show the principles of operation of the Czersk chancellery and the matters related to its work. It played an important role in the life of the nobility, who in the instructions of the Sejmik demanded that its functioning be improved and that new rooms be built in the Czersk castle to enhance the work of the chancellery. This proves that the nobility of Czersk attached great importance to proper preservation and security of documents, which were certified and registered in the local office and concerned mostly property matters. The trust in the office translated into entrusting social functions and honours to the chancellery officials. It is worth mentioning here that Kacper Rykalski, the deputy starost of Czersk, held the office of Speaker of the Sejmik in 1626, 1627 and 1635, and represented the Czersk Land at the Sejm twice (in 1635 and 1638). Kacper Rykalski was entrusted with treasury duties in 1629, when he was appointed as the collector of the land tax and alcohol excise tax. He must have fulfilled his duties well, as in the same year (1629) he was appointed to collect the hearth tax also. Rykalski was a member of the delegation transporting money to Lviv in 1640. The deputy starost of Czersk is one of many examples of persons who rose in the official hierarchy thanks to their administrative activity and gained the respect of the local nobility.

PL

Funkcjonowanie kancelarii czerskiej w dobie panowania Wazów jest zagadnieniem dotąd nie poruszanym w historiografii mimo, że stanowiła ona pierwszą ziemię województwa mazowieckiego. Tajniki dotyczące jej działania są sprawą złożoną ze względu na brak bezpośrednich źródeł odnoszących się do tematu, gdyż księgi grodzkie i ziemskie nie zachowały się do naszych czasów. Pośrednio możemy omówić jej działanie na podstawie instrukcji sejmikowych, które dla okresu panowania Wazów są materiałem niemal kompletnym. Artykuł ma na celu ukazanie zasad funkcjonowania kancelarii czerskiej oraz problematyki związanej z jej działaniem. Pełniła ona ważną rolę w życiu szlachty, która upominała się w instrukcjach sejmikowych o poprawienie jej funkcjonowania i zbudowania nowych pomieszczeń w zamku czerskim dla polepszenia działalności kancelarii. Jest to dowód na to, że szlachta czerska przywiązywała duże znaczenie do właściwego zachowania dokumentów i ich zabezpieczenia. Były one poświadczane i rejestrowane w miejscowym urzędzie, a dotyczyły spraw majątkowych. Zaufanie do urzędu przekładało się na powierzanie urzędnikom kancelarii funkcji społecznych i zaszczytów. Mowa tu o pełnieniu przez podstarościego czerskiego Kacpra Rykalskiego godności marszałka sejmiku w latach 1626, 1627 i 1635. Reprezentował on także dwukrotnie (w 1635 i 1638 r.) ziemię czerską na sejmie. Kacprowi Rykalskiemu powierzono obowiązki skarbowe w 1629 r. wybierając go jako poborcę podatku łanowego i czopowego. Z powierzonych funkcji wywiązał się właściwe skoro jeszcze w tym samym roku (1629) wyznaczono go do wybierania podatku podymnego. Wszedł także w skład delegacji odwożącej w 1640 r. pieniądze do Lwowa. Podstarości czerski stanowi jeden z licznych przykładów osób, które dzięki swej działalności administracyjnej awansowały w hierarchii urzędniczej i zyskały szacunek miejscowej szlachty.

20

O potrzebie przywrócenia sądu honorowego i wprowadzenia przeprosin poselskich i senatorskich do polskiego prawa parlamentarnego

50%

Wiszowaty M. M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 5 (39)

101-125

PL

Nie istnieje uniwersalny model regulacji prawnej etyki parlamentarnej. Kwestie te są regulowane w różnych krajach w drodze aktów różnego rangi – zazwyczaj w ustawach lub regulaminach parlamentarnych. Istnieją kraje, w których dochodzenie roszczeń z tytułu naruszenia przez posła dóbr osobistych następuje na zasadach ogólnych, przede wszystkim w drodze powództwa cywilnego. W niektórych państwach prawo przewiduje szczególne sankcje za naruszenie etyki parlamentarnej. Tradycyjną formą zadośćuczynienia, odwołująca się do reguł postępowania honorowego rycerstwa i szlachty, są różne formy przeprosin: osobistych, pisemnych, za pośrednictwem mediów i szczególnie interesującego rodzaju przeprosin – wobec całego parlamentu (izb) jako „obrażonego”. Międzywojenna historia polskiego parlamentaryzmu notuje ciekawe przykłady instytucji: sądu honorowego, który zajmował się sprawami obrazy jednego z członków parlamentu przez drugiego oraz sądu marszałkowskiego, zwoływanego w przypadku naruszenia honoru członka izby przez osobę spoza parlamentu. Sąd honorowy przetrwał do pierwszych lat okresu komunistycznego. Od 1997 r. w polskim Sejmie działa komisja etyki poselskiej, której tryb pracy i system sankcji – nie spełniają swoich celów. Celem artykułu jest zaproponowanie innowacyjnych i restytucyjnych zmian w polskim prawie w zakresie reguł i odpowiedzialności za naruszenie etyki parlamentarnej. Polegają przede wszystkim na przywróceniu instytucji sądu honorowego oraz wprowadzeniu obowiązku przeprosin składanych przez posłów i senatorów za naruszenie zasad etyki parlamentarnej.

EN

There is no universal regulatory model of parliamentary ethics. The issues of parliamentary ethics are regulated in various countries by acts of varying degrees, usually statutes and parliamentary standing orders. There are countries where redress for abusive conduct of MPs is subject to general rules such as civil liability. Law in other states provides specific sanctions and means of redress for breach of ethics. Traditional forms of redress, referring to the rules of honor procedure of knighthood and nobility, include various forms of apology: personal, written, in mass media, and a particularly interesting type of apologies – to the whole parliament (chambers) as an offended “person”. The inter-war history of the Polish parliament provides an interesting example of an honorary court institution that dealt with cases of offence of one member by the other and the marshal’s court – gathering in case of the violation of the honor of a member by a non-parliamentarian. The honorary court survived until the first years of the communist period. Since 1997, there has been a parliamentary commission in the Polish Parliament, whose mode of operation and system of sanctions’ apply – does not meet its task. The aim of this article is to propose innovative and restorative changes in the area of the subject matter in Poland -- first of all – the restoration of court of Honour and the introduction of an apology from MPs and Senators for breach of ethics.

Refine search results

Geneza i skutki dekonstytucjonalizacji Prezydium Sejmu - próba oceny

Stanisław Stroński jako wybitny polski parlamentarzysta w sejmach II Rzeczypospolitej (1922–1935)

„Co za czasy!… Chamy taki miód piją! Boże, Ty to widzisz i nie grzmisz?”. O deprecjacji Kozaków przez szlachtę Rzeczypospolitej w okresie powstania Chmielnickiego

Hylzenowie, Platerowie i Tyzenhauzowie. Szlachta inflancka i jej rola w życiu politycznym osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej

Sejmiki powiatu wiłkomierskiego w latach 1781–1784

Działania organów państwowych i administracji samorządowej w ocenie właścicieli gospodarstw rolnych województwa podkarpackiego

Mikołaj Rej a „sprawa litewska” – uwagi Pana z Nagłowic o unii (lubelskiej) i Litwinach

The 400th anniversary of the death of Stanisław Żółkiewski, Hetman and Great Crown Chancellor, Senator of the Polish-Lithuanian Commonwealth

Poselska inicjatywa ustawodawcza

Rozdwojone sejmiki lubelskie z 1776 roku

Problematyka mediów w działalności Sejmu w okresie 2015-2022

Trybun ludowy. Rzecz o Józefie Putku.

Tadeusz Matuszewicz – twórca czy grabarz Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego?

Senatorowie wobec spraw wyznaniowych na sejmie 1597 roku

Bojkot polityczny – teoretyczna charakterystyka zjawiska na przykładzie działań opozycji parlamentarnej podczas kryzysu sejmowego (16.12.2016–12.01.2017)

Egzulanci kijowscy, bracławscy i czernihowscy wobec polityki Jana III Sobieskiego w latach 1692–1695

O senatorach koronnych za Władysława IV

Труд представителей украинского национально-демократического объъеднання в сейме и сенате польши 1935-1937 гг.

Zarys dziejów kancelarii grodzkiej i ziemskiej czerskiej w dobie panowania Wazów (1587–1668)

O potrzebie przywrócenia sądu honorowego i wprowadzenia przeprosin poselskich i senatorskich do polskiego prawa parlamentarnego