Search results

1

Interpretacja funkcji w socjobiologicznych koncepcjach polityki

100%

Nocoń J.

Teoria Polityki

|

2020

|

vol. 4

183-195

EN

The article contains the justifie of claims that among the sociobiological interpretations of politics, we can distinguish three nodal methods of interpreting functions and corresponding methods of explaining behavior in the political sphere of social life. These are teleological, deterministic and dialectical interpretations. Teleological interpretations of functions are characteristic for the perception of evolution processes as universal laws imlementation of nature which indicates the principles of reproduction and survival. They are associated with the concept of political coexist seem as cooperation for optimization of adaptation conditions at the population level. In turn, deterministic interpretations of functions are characteristic for politics as the result of actions dependent on deterministic, special genes and phenotypic patterns. The most complex formulated explanations include dialectical interpretations of functions that allow conceptualization of the sphere of social behavior in the perspective of the relationship between determinants and actual effects that may take different nature. They can be eufunctional as well as dysfunctional nature depending on different analysis results.

PL

Artykuł uzasadnia twierdzenie, że wśród socjobiologicznych koncepcji polityki można wyodrębnić trzy węzłowe sposoby interpretacji funkcji i odpowiadające im sposoby wyjaśniania zachowań w politycznej sferze życia społecznego. Są to interpretacje teleologiczne, deterministyczne i dialektyczne. Teleologiczne interpretacje funkcji są charakterystyczne dla koncepcji postrzegających procesy ewolucji w perspektywie realizacji uniwersalnych praw przyrody, jakimi są zasady reprodukcji i przetrwania. Wiążą się one z konceptualizacją polityki jako sfery rywalizacji i współpracy, optymalizującej warunki przystosowania na poziomie populacyjnym. Z kolei deterministyczne interpretacje funkcji są charakterystyczne dla interpretacji polityki i polityczności jako rezultatu oddziaływania czynników deterministycznych, zwłaszcza genów i wzorców fenotypowych. Najbardziej złożone formy wyjaśniania zawierają dialektyczne interpretacje funkcji, które pozwalają konceptualizować sferę zachowań politycznych w złożonej perspektywie relacji między czynnikami determinującymi a faktycznymi skutkami mogącymi przyjmować zarówno eufunkcjonalny, jak i dysfunkcjonalny charakter w odniesieniu do różnych poziomów analizy polityki.

2

Źródło i pragnienie. Teologia znaków czasu w służbie prymatu Boga

100%

Szymik J.

Verbum Vitae

|

2008

|

vol. 14

219-240

PL

L'autore propone una lettura dei segni del tempo post-moderno, i quali parlano di Dio come desiderio dell'uomo e pure come fonte che disseta i suoi bisogni. Si parte dalla discussione sul significato dell'espressione "segno del tempo". Dopo un periodizzamento del tempo contemporaneo vengno identificati i tre segni negativi: l'ateismo agressivo, la sociobiologia e la societa dominata dalla hybris. In seguito- vengono individuati i tre segni positivi: il papato, la morte del Giovanni Paolo II nel2005 e le nuove forme di bene generate dana trasformazione della mentalita moderna. Si conclude con alcuni postulati per la teologia dogmatica.

3

Co jest trudniejsze: poradzić sobie z agresją czy ją zrozumieć?

86%

Sikora R.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2011

|

issue 17

4

Edward Osborn Wilson's views on the relationship between science and religion

86%

Twardowski M.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2016

|

vol. 23

221-229

EN

Edward Osborne Wilson does not want to follow Richard Dawkins's example and ignore religion. He expresses the belief that as a result of our genetic makeup religion is a part of our inherent nature. Wilson explains religion as a kind of illusion which is neces-sary for effective survival and reproduction. Organisms that have faith are more able to survive and reproduce than those that are devoid of it. In Wilson's opinion, nobody will ever be able to eliminate religion. At the most we can promote Darwinian evolution as an alternative to „lay religion”. In this article Wilson's views on the relationship between science and religion are to be addressed and evaluated, which will then be supported by the arguments of well-known authorities in the fields of biology and philosophy.

PL

Edward Osborne Wilson nie chce bagatelizować religii na wzór Richarda Dawkinsa. Wyraża przekonanie, że dzięki naszym genom religia jest częścią naszej wrodzonej natury. Wilson wyjaśnia religię jako rodzaj iluzji, która jest konieczna dla efektywnego przetrwa-nia i reprodukcji. Organizmy posiadające wiarę są w stanie lepiej przetrwać i się reprodu-kować niż te, które jej nie mają. Zdaniem Wilsona, religii nigdy nikomu nie da się wyeli-minować. Co najwyżej możemy promować darwinowską ewolucję jako alternatywną „świecką religię”. W niniejszym artykule zreferowano poglądy Wilsona na relację nauka-religia oraz dokonano ich krytycznej oceny, wspierając się argumentami znanych autorytetów w dziedzinie biologii i filozofii.

5

Biological turn a socjologia religii

86%

Kaczmarek K. M.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

63-73

EN

The article presents some examples demonstrating the potential benefits that the sociology of religion can obtain from including a sociobiological perspective. The question posed by biologists about the evolutionary meaning of religion for human societies allows us to return to the question of the social functions of religion, which in turn sheds new light on the issue of secularization. The signaling theory used by sociobiologists to explain religious rituals reframed in the context of the relationship between – religious organizations and the faithful benefitting from their services, allows us to take into account an additional mechanism that explains the observed relationship between the number of religious staff and demographics.

PL

Artykuł przedstawia na przykładach potencjalne korzyści, jakie może odnieść socjologia religii z uwzględnienia perspektywy socjobiologicznej. Pytanie biologów o ewolucyjny sens religii dla ludzkich społeczeństw pozwala wrócić do pytania o społeczne funkcje religii, co z kolei rzuca nowe światło na zagadnienie sekularyzacji. Teoria sygnalizacji, stosowana przez socjobiologów do wyjaśnienia religijnych rytuałów, ujęta w kontekście relacji między organizacją religijną a korzystającymi z jej usług wiernymi, pozwala uwzględnić dodatkowy mechanizm – wyjaśnia zaobserwowany związek między liczebnością kadry religijnej a demografią.

6

The dispute over classical sociobiology

81%

Łepko Z.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2020

|

vol. 18

|

issue 5

97-102

PL

Sociobiology: New Synthesis to książka W. O. Wilsona, która w 1975 roku zapoczątkowała słynny spór o socjobiologię. Stanowi on współczesną odmianę kilkusetletniego sporu o istotę i naturę człowieka. Problem dotyczy czynnika determinującego zachowania istot żywych, w szczególności zaś człowieka. W spór zaangażowały się dwie strony. Z jednej byli to socjobiolodzy pod przewodnictwem Wilsona. Z drugiej strony zaś lewicowi naukowcy i studenci związani z Sociobiology Study Group of Science for the People. W pierwszej fazie spór przebiegał bardzo intensywnie i miał charakter polityczny. Z czasem złagodniał i przybrał charakter merytoryczny. Spór o socjobiologię trwa nadal. Obie jego strony zgodziły się na zawieszenie broni, zachowując gotowość do jej użycia przy każdej nadarzającej się ku temu okazji.

EN

“Sociobiology: New Synthesis” is a book written by W. O. Wilson, which in l975 started the famous dispute over sociobiology. The dispute is the contemporary version of the old one about the nature of man. The issue concerns the factor, which determines the behaviours of living organisms, especially human beings. Two groups took part in that dispute. On one side, there were sociobiologists under the leadership of Wilson. On other, there were left-wing scientists and students connected with Sociobiology Study Group of Science for the People. In the first stage, the dispute was very intense and political, however, it soon became more content-related. The dispute is not over yet. Both sides agreed to a ceasefire, but they are ready to open it at any time.

7

W STRONĘ BIOPOLITOLOGII: PERSPEKTYWA NATURALISTYCZNA W NAUKACH O POLITYCE

72%

Potz M.

Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW

|

2021

|

vol. 13

|

issue 2

105-122

PL

Nauki humanistyczne i społeczne, w szczególności politologia, rozwijają się w oderwaniu od szybko przyrastającej w ostatnich latach wiedzy o człowieku jako istocie biologicznej, której dostarcza biologia ewolucyjna, neuronauka czy psychologia ewolucyjna. Tymczasem zastosowanie perspektywy naturalistycznej pozwala wyjaśnić pochodzenie i funkcję zachowań i instytucji politycznych jako ewolucyjnych adaptacji zwiększających przystosowanie (wyjaśnienie ultymatywne, ewolucyjne) oraz ich fizjologiczne, osobnicze uwarunkowania (wyjaśnienia bezpośrednie, biobehawioralne). Celem artykułu jest wykazanie, że wiele spośród najważniejszych instytucji społecznych, w tym politycznych, powstało jako rozwiązanie fundamentalnego problemu kooperacji wewnątrzgrupowej, a także zakreślenie pola badawczego biopolitologii jako nauki o polityce uwzględniającej biologiczne uwarunkowania zachowań politycznych homo sapiens.

EN

The humanities and social sciences, including political science, have largely ignored the expanding knowledge of a man as a biological being offered by evolutionary biology, neuroscience or evolutionary psychology, whereas applying this knowledge could help explain the origin and function of political behavior and institutions (ultimate, evolutionary explanation), as well as their physiological, individual underpinnings (proximate, biobehavioral explanation). The paper aims to demonstrate that some of the most important social and political institutions have developed in response to the fundamental problem of within-group cooperation; and to demarcate the research area for biopolitical science as a biologically informed study of politics.

8

Biologiczne inhibitory przestępczości

71%

Mościskier A.

Archiwum Kryminologii

|

2008

|

issue XXIX-XXX

155-167

9

Altruizm - szczodrość bez nadziei na odwzajemnienie

58%

Sikora R.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2006

|

issue 12

10

Płeć i teorie – rozwój poglądów na temat płci w teoriach ewolucyjnych

58%

Ober-Domagalska B.

Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses

|

2019

|

vol. 20

411-420

PL

Niniejszy artykuł poświęcony został analizie poglądów dotyczących płci i ról płciowych w ujęciu Karola Darwina i jego następców działających w różnych obszarach nauki. Problem „natura czy kultura” w tym dyskursie jest problemem podstawowym. W artykule zaprezentowano również argumenty krytyczne wobec teorii ewolucyjnych podnoszone przez grono badaczek feministek. Przedstawiono, jak ta krytyka wpłynęła na ewolucję poglądów ewolucjonistów: od samego K. Darwina poprzez badaczy zakotwiczonych w takich dziedzinach nauki, jak: zoopsychologia, etologia, socjobiologia, aż do psychologii ewolucyjnej. Pracę wieńczy podsumowanie, w którym zaprezentowano argumenty obrazujące możliwe połączenie poglądów prezentowanych przez nauki ewolucyjne ze stanowiskiem feministycznym na temat płci oraz możliwe przyszłe drogi rozwoju tych stanowisk.

EN

The main goal of this article is the analysis of sex/gender and its roles in terms of Charles Darwin’s and his successors’ theories. The problem of ‘nature vs. culture’ in this discourse is fundamental and I refer to it. I also present the critical arguments against evolutionary theories raised by feminists. It is also presented how this criticism influenced rethinking sex/gender from anevolutionary perspective: from Darwin himself through zoopsychology, ethology, sociobiology to evolutionary psychology. The arguments illustrating whether it is possible to combine the views presented by feminists and evolutionary science about sex/gender are presented. Finally, I wonder if it is possible to put a sign of equality between nature and culture in the context of human sexuality.

11

Dlaczego zwierzęta coś wiedzą? Zarys socjobiologicznej koncepcji wiedzy

58%

Urbaniak M.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2017

|

vol. 5

253-269

PL

Artykuł rekonstruuje pojęcie wiedzy w perspektywie socjobiologicznej. Koncentruję się na wybranych, reprezentatywnych stanowiskach, które rozumieją fenomen wiedzy w kontekście zjawisk logotaksji, neofilii, intencjonalności oraz tzw. teorii umysłu. Celem jest poddanie w wątpliwość pojęcia podmiotu wiedzy, jaki funkcjonuje w tradycyjnej epistemologii i antropologii filozoficznej, oraz poszerzenie zasięgu oddziaływania socjobiologicznej koncepcji poznania i wiedzy we współczesnej filozofii. Artykuł zawiera uwagi metodologiczne; analizę logotaksji jako naturalnej tendencji organizmów do poszukiwania i pochłaniania informacji, charakterystykę neofilii, czyli naturalnej skłonności do stałych zachowań eksploracyjnych, krytyczną dyskusję dotyczącą występowania zjawiska wiedzy i metapoznania wśród zwierząt pozaludzkich; podsumowanie rozważań.

EN

The article reconstructs the notion of knowledge in the sociobiological perspective. This perspective focuses on some selected, representative views, which grasp the phenomenon of knowledge in the context of logotaxis, neophilia and intentionality phenomena and the so-called theory of mind. One of basic aims of the so chosen context is the impeachment of the notion of knowledge subject that functions within traditional epistemology or philosophical anthropology, and the extending of the influence of sociobiological idea of cognition and knowledge in contemporary philosophy. The paper includes introductory methodological remarks, the analysis of logotaxis as a natural tendency to search and absorb some information, the analysis of neophilia as a natural predisposition to permanent exploratory behaviours; a critical discussion on the occurrence of knowledge phenomenon and metacognition among non-human animals; and a recapitulation of the considerations.

12

Spór o socjobiologię klasyczną

58%

Łepko Z.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2003

|

vol. 1

|

issue 1

223-230

EN

“Sociobiology: New Synthesis” is a book written by W. O. Wilson, which in 1975 started the famous dispute about sociobiology. The dispute is the contemporary version of the old one about the nature of man. The issue concerns the factor, which determines the behaviors of living organisms, especially human beings. There were two groups who took part in that dispute. On one side, there were sociobiologists under the leadership of Wilson. On the other, there were left-wing scientists and students connected with the Sociobiology Study Group of Science for the People. In the first stage, the dispute was very intense and political, however, it soon became more content-related. The dispute is not over yet. Both sides agreed for a ceasefire, but they are ready to open it at any time.

PL

Sociobiology: New Synthesis to książka W. O. Wilsona, która w 1975 roku zapoczątkowała słynny spór o socjobiologię. Stanowi on współczesną odmianę kilkusetletniego sporu o istotę i naturę człowieka. Problem dotyczy czynnika determinującego zachowania istot żywych, w szczególności zaś człowieka. W spór zaangażowały się dwie strony. Z jednej byli to socjobiolodzy pod przewodnictwem Wilsona. Z drugiej strony zaś lewicowi naukowcy i studenci związani z Sociobiology Study Group of Science for the People. W pierwszej fazie spór przebiegał bardzo intensywnie i miał charakter polityczny. Z czasem złagodniał i przybrał charakter merytoryczny. Spór o socjobiologię trwa nadal. Obie jego strony zgodziły się na zawieszenie broni, zachowując gotowość do jej użycia przy każdej nadarzającej się ku temu okazji.

13

Dlaczego zwierzęta coś wiedzą? Zarys socjobiologicznej koncepcji wiedzy

58%

Urbaniak M.

Filozofia i Nauka

|

2017

|

vol. 5

253-269

EN

The article reconstructs the notion of knowledge in the sociobiological perspective. This perspective focuses on some selected, representative views, which grasp the phenomenon of knowledge in the context of logotaxis, neophilia and intentionality phenomena and the so-called theory of mind. One of basic aims of the so chosen context is the impeachment of the notion of knowledge subject that functions within traditional epistemology or philosophical anthropology, and the extending of the influence of sociobiological idea of cognition and knowledge in contemporary philosophy. The paper includes introductory methodological remarks, the analysis of logotaxis as a natural tendency to search and absorb some information, the analysis of neophilia as a natural predisposition to permanent exploratory behaviours; a critical discussion on the occurrence of knowledge phenomenon and metacognition among non-human animals; and a recapitulation of the considerations.

PL

Artykuł rekonstruuje pojęcie wiedzy w perspektywie socjobiologicznej. Koncentruję się na wybranych, reprezentatywnych stanowiskach, które rozumieją fenomen wiedzy w kontekście zjawisk logotaksji, neofilii, intencjonalności oraz tzw. teorii umysłu. Celem jest poddanie w wątpliwość pojęcia podmiotu wiedzy, jaki funkcjonuje w tradycyjnej epistemologii i antropologii filozoficznej, oraz poszerzenie zasięgu oddziaływania socjobiologicznej koncepcji poznania i wiedzy we współczesnej filozofii. Artykuł zawiera uwagi metodologiczne; analizę logotaksji jako naturalnej tendencji organizmów do poszukiwania i pochłaniania informacji, charakterystykę neofilii, czyli naturalnej skłonności do stałych zachowań eksploracyjnych, krytyczną dyskusję dotyczącą występowania zjawiska wiedzy i metapoznania wśród zwierząt pozaludzkich; podsumowanie rozważań.

14

Równość z perspektywy socjobiologicznej: jak zareagować na wrodzone różnice między ludźmi?

51%

Sikora R.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2012

|

issue 18

Refine search results

Interpretacja funkcji w socjobiologicznych koncepcjach polityki

Źródło i pragnienie. Teologia znaków czasu w służbie prymatu Boga

Co jest trudniejsze: poradzić sobie z agresją czy ją zrozumieć?

Edward Osborn Wilson's views on the relationship between science and religion

Biological turn a socjologia religii

The dispute over classical sociobiology

W STRONĘ BIOPOLITOLOGII: PERSPEKTYWA NATURALISTYCZNA W NAUKACH O POLITYCE

Biologiczne inhibitory przestępczości

Altruizm - szczodrość bez nadziei na odwzajemnienie

Płeć i teorie – rozwój poglądów na temat płci w teoriach ewolucyjnych

Dlaczego zwierzęta coś wiedzą? Zarys socjobiologicznej koncepcji wiedzy

Spór o socjobiologię klasyczną

Dlaczego zwierzęta coś wiedzą? Zarys socjobiologicznej koncepcji wiedzy

Równość z perspektywy socjobiologicznej: jak zareagować na wrodzone różnice między ludźmi?