Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  sphragistics
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Pečeti jako výzva historickému bádání

100%
Bolom-Kotari M.
Český časopis historický (The Czech Historical Review)
|
2019
|
vol. 117
|
issue 4
1030-1042
EN
This paper deals with the current state of one of the auxiliary scientific disciplines – sphragistics in the Czech and European milieus. Utilising the example provided by two recently published works, it shows the possibilities of the interpretation of seals that can be used in the framework of historical research, although there are still large reserves in this respect at least in the Czech environment.
2
Publication available in full text mode
Content available

Przyczynek o królewskich pieczęciach litewskich z XVI–XVII wieku

86%
Wajs H.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2016
|
issue 23
73-79
PL
Drobny przyczynek dotyczy królewskich pieczęci używanych w kancelarii Wielkiego Księstwa Litewskiego w czasach nowożytnych (głównie za dynastii Wazów). Oprócz, znanych dzięki pracy Mariana Gumowskiego z 1920 r. Pieczęcie królów polskich, faktów ponownego używania tego samego tłoka (z koniecznymi modyfikacjami - imienia) należącego do poprzedniego władcy przez jego następców (jak np. Władysław IV ponownie wykorzystał w 1633 r. tłok swojego ojca z 1617 r.) i kilku innych przykładów odmiennego heraldycznego przedstawiania herbu (Pogoni), głównym problemem jest dyskusja o jednym z dwunastu herbów wokół wielkiej pieczęci litewskiej. W literaturze - M. Gumowski a ostatnio S. K. Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993: który jednak nieco kwestionował taka identyfikację – herb z przedstawieniem jelenia był przedstawiany jako symbol województwa lubelskiego. Jednak to województwo nie należało do wielkiego księstwa litewskiego, tylko do Korony. Możliwość rozważana przez autora jest prawdopodobna identyfikacja zwierzęcia na wizerunku jako łosia. Łoś zaś był herbem Semigalii, będącej częścią Livonii. Livonia była wyliczana na królewskich pieczęciach litewskich, a jej status jako późniejszego lenna Korony nie był jeszcze w XVII w. zdecydowany.
EN
A small contribution to the kings’ seals used in the chancellery of the Grand Duchy of Lithuania in modern times (mostly during Vasa dynasty reign). Apart from known – thanks to the Pieczęcie królów polskich (Seals of Polish Kings), issued by Marian Gumowski in 1920 – facts about the re-use of the former king’s seals (with needed modification – the name) by his follower (e.g. Wladislaw IV reused in 1633 his father’s seal from the year 1617) and some other examples of not strict heraldic presentation of the coats of arms (the Pogoń), the main problem is discussion about one of the twelve shields with coats of arms around the Great Seal of Lithuania. In the literature – M. Gumowski and lastly S. K. Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993: who slightly questioned such an identification – a coat of arms with a stag is presented as the symbol of the Lublin voivodeship (or land). This voivodeship however did not belong to the Grand Duchy, it was the Crown land. The possibility recognized by the author is the probably identification of the animal as a moose. And the moose was on the coat of arms of Semigallia, which was a part of Livonia. Livonian title was used of on the kings’ Lithuanian seals, the status of the former Crowns fief was not strictly decided in the 17th century.
3
Publication available in full text mode
Content available

Przyczynek o królewskich pieczęciach litewskich z XVI-XVII wieku

86%
Wajs H.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2016
|
issue 23
73-79
EN
A small contribution to the kings’ seals used in the chancellery of the Grand Duchy of Lithuania in modern times (mostly during Vasa dynasty reign). Apart from known – thanks to the Pieczęcie królów polskich (Seals of Polish Kings), issued by Marian Gumowski in 1920 – facts about the re-use of the former king’s seals (with needed modification – the name) by his follower (e.g. Wladislaw IV reused in 1633 his father’s seal from the year 1617) and some other examples of not strict heraldic presentation of the coats of arms (the Pogoń), the main problem is discussion about one of the twelve shields with coats of arms around the Great Seal of Lithuania. In the literature – M. Gumowski and lastly S. K. Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993: who slightly questioned such an identification – a coat of arms with a stag is presented as the symbol of the Lublin voivodeship (or land). This voivodeship however did not belong to the Grand Duchy, it was the Crown land. The possibility recognized by the author is the probably identification of the animal as a moose. And the moose was on the coat of arms of Semigallia, which was a part of Livonia. Livonian title was used of on the kings’ Lithuanian seals, the status of the former Crowns fief was not strictly decided in the 17th century.
4
Publication available in full text mode
Content available

Pieczęcie monarsze epoki piastowskiej i jagiellońskiej w zbiorach archiwum klasztoru Bożego Ciała w Krakowie. Przyczynek do polskich badań sfragistycznych

72%
Łatak K.
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
|
2022
|
vol. 29
|
issue 2
63-76
EN
This article presents the seals of the Polish monarchs of the Piast and Jagiellonian dynasties held in the archives of the Corpus Christi monastery of the Canons Regular in Krakow. These seals constitute a small part of the collection, which comprises no less than a thousand wax and paper specimen, but they are nevertheless valuable for many reasons, as they possess a great deal of information potential. They have been mentioned in the scientific literature and reproductions of several have been used as illustrative material for prestigious publications but have not yet been the subject of separate research interest or description. The oldest of the seals presented in the article dates from 1327 and is an imprint of the seal of King Władysław Łokietek (+1333), while the last one dates from 1549 and is an imprint of the seal of King Zygmunt August (+1572). The article is only an extended introduction to a more thorough and multifaceted study and has a contributory character. A review of the Polish sphragistic literature signals that publications on seal collections in church archives are scarce. Therefore, the proposed article will fill this gap, at least to a small extent, and above all, introduce information about this collection into the scientific circulation.  
PL
Artykuł prezentuje pieczęcie monarchów polskich dynastii piastowskiej i jagiellońskiej przechowywane w zasobie archiwum klasztoru Bożego Ciała kanoników regularnych w Krakowie. Pieczęcie te stanowią niewielką część zbioru, który liczy nie mniej niż tysiąc egzemplarzy woskowych i papierowych, niemniej z wielu względów wartościową. Kryją bowiem w sobie duży potencjał informacyjny. W literaturze naukowej nadmieniano o nich, reprodukcje kilku wykorzystano jako materiał ilustracyjny prestiżowych publikacji, ale dotąd nie były przedmiotem odrębnego zainteresowania badawczego ani opisu. Najstarszą z prezentowanych w artykule pieczęci pochodzi z 1327 r. i jest odciskiem pieczęci króla Władysława Łokietka (+1333), natomiast ostatnia pochodzi z 1549 r. i jest odciskiem pieczęci króla Zygmunta Augusta (+1572). Artykuł stanowi jedynie poszerzone wprowadzenie do gruntowniejszego i wielostronnego studium, posiada charakter przyczynkowy. Przegląd polskiej literatury sfragistycznej sygnalizuje, że publikacje dotyczące zbiorów pieczęci w archiwach kościelnych są nieliczne. Proponowany zatem artykuł przynajmniej w niewielkiej części wypełni tę lukę, a przede wszystkim wprowadzi w obieg naukowy informacje o tym zbiorze.   
5

СТАНОВЛЕННЯ СУЧАСНОГО КАНОНУ СПЕЦІАЛЬНИХ ІСТОРИЧНИХ ДИСЦИПЛІН У ВІТЧИЗНЯНІЙ НАУЦІ: ДРУГА ПОЛ. ХІХ – ПОЧ. ХХІ СТ.

72%
Авхутська С.
Педагогічні науки: теорія, історія, інноваційні технології
|
2016
|
issue 6(60)
130-138
EN
The article deals with the formation of the leading special historical disciplines (further – SHD) in the native science, that study certain types of historical sources and develop theoretical and methodological basis of this research. It is emphasized, that special historical disciplines have come a long way of development and not at once became the special. In the ХІХ-th century, they had the status of auxiliary historical disciplines. The article highlights the stages of development of SHD from the second half of the ХІХ-th century – till the beginning of the XXI century, in particular pre-soviet, soviet and modern periods. At the beginning of the XXI century the majority Ukrainian researchers agrees with the need to rename the previously used “auxiliary historical discipline” to “special historical discipline”. In the pre-soviet period the role of the major SHD as paleography, diplomatics, metrology, genealogy, sphragistics and heraldry in the native science has increased considerably since they acquired the status of independent scientific “auxiliary historical disciplines”, and some of them are taught in the universities of Lviv, Kharkiv, Kiev, Novorossiisk for training of professional historians. The article revealed the contribution of prominent native scientists to development of studios of SHD (I. Sreznevskyi, D. Yavornytskyi, I. Kamanin, V. Lukomskyi, V. Modzalevskyi, I. Krypiakevych, O. Lazarevskyi and others). The Soviet period was characterized by a continuation of development and becoming of fully new auxiliary historical disciplines that appropriately began to stand out from the classic SHD. Thus codicology and filigranology separated from palaeography, getting the own object of study. At present there is further differentiation of SHD, extension study of “Ukrainian documentary material”, native experts have productively comprehended the achievements of predecessors and have prepared professional publications. Therefore, the article presents the studies that define the basic aspects of SHD studios’ development and their place in the Ukrainian historical science. It is marked that recently has observed strengthening of attention of scientists to history, theory and methodology of SHD.
6
Publication available in full text mode
Content available

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii lubelskiej

72%
Król-Próba J.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2016
|
issue 23
255-258
EN
The act of the Polish-Lithuanian Union of 1569, so-called The Union of Lublin, is preserved in the holdings of the Central Archives of Historical Records in Warsaw in the collection of parchment records (ref. No. 5627). This is the 16th c. parchment document with a large group of pendant wax seals. Until now it was thought that 77 seals were attached to the document. However, during the restoration work carried out in the Central Laboratory for Conservation of Archive Materials in Warsaw was revealed another previously unknown seal. This article describes this seal as well as the attempts to identify its owner.
7
Publication available in full text mode
Content available

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii Lubelskiej

72%
Król-Próba J.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2016
|
issue 23
255-258
PL
Akt unii polsko-litewskiej z 1569 r., tak zwanej Unii Lubelskiej, przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie w zbiorze dokumentów pergaminowych (sygn. 5627). Jest to szesnastowieczny dokument pergaminowy z liczną grupą podwieszonych pieczęci woskowych. Dotychczas uważano, że znajduje się pod nim 77 pieczęci. Podczas prac konserwatorsko-dokumentacyjnych prowadzonych w Centralnym Laboratorium Konserwacji Archiwaliów AGAD ujawniono jeszcze jedną – nieznaną wcześniej pieczęć. W tekście opisano tę pieczęć oraz dokonano próby identyfikacji jej właściciela.
EN
The act of the Polish-Lithuanian Union of 1569, so-called The Union of Lublin, is preserved in the holdings of the Central Archives of Historical Records in Warsaw in the collection of parchment records (ref. No. 5627). This is the 16th c. parchment document with a large group of pendant wax seals. Until now it was thought that 77 seals were attached to the document. However, during the restoration work carried out in the Central Laboratory for Conservation of Archive Materials in Warsaw was revealed another previously unknown seal. This article describes this seal as well as the attempts to identify its owner.
8
Publication available in full text mode
Content available

Wiarygodność odrysów pieczęci miejskich w XVIII-wiecznym rękopisie pt. Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum

72%
Koremba Ł.
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
|
2023
|
vol. 61
79-107
EN
The article raises the reliability of town seals’ drawings presented in an eighteenth-century manuscript entitled Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum held at the State Archive of Greifswald. The drawings of seals shown there were compared with reproductions of the same seals preserved in the archival collections. In this way, it was possible to verify 158 of the 227 seal impressions positively. The accompanying catalogue shows the 69 remaining seals that could not be verified based on the available archival material.
PL
W artykule poruszono problem wiarygodności rysunków pieczęci miejskich przedstawionych w XVIII-wiecznym rękopisie pt. Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum przechowywanym w Landesarchiv w Greifswaldzie. Ukazane tam rysunki pieczęci porównano z reprodukcjami tychże pieczęci zachowanymi w zbiorach archiwalnych. W ten sposób udało się pozytywnie zweryfikować 158 z 227 odrysów pieczęci. W dołączonym katalogu przedstawiono 69 pozostałych pieczęci, których nie udało się zweryfikować na podstawie dostępnych materiałów archiwalnych.
9
Publication available in full text mode
Content available

Najstarsze pieczęcie Ciechanowa

58%
Górczyk W. J.
Studia Mazowieckie
|
2022
|
vol. 17
|
issue 1
79-92
EN
The article contains information on the oldest offi cial seals of Ciechanów as a municipal entity. It is an attempt to show that studies in the fi eld of sphragistics can be an interesting source of knowledge about the history of the city, in particular its system and municipal rights. Of course, while maintaining the correlation between the sphragistic study and documents and materials related to the broadlyunderstood history of the city.
PL
Artykuł zawiera informacje dotyczące najstarszych pieczęci Ciechanowa jako podmiotu municypalnego. Jest próbą wykazania, że opracowania z zakresu sfragistyki mogą być interesującym źródłem wiedzy o historii miasta, w szczególności jego ustroju i prawach miejskich. Oczywiście przy zachowaniu korelacji między opracowaniem sfragistycznym a dokumentami i materiałami dotyczącymi szeroko rozumianych dziejów miasta.
10
Publication available in full text mode
Content available

Stan badań nad pieczęciami cysterskimi na ziemiach polskich. Główne nurty badawcze

58%
Kałuski T. M.
Średniowiecze Polskie i Powszechne
|
2022
|
vol. 14
83-101
EN
In his article, Tomasz Kałuski presents the development of research on seals used by Cistercians in Poland. He has identified three periods, the first two of which lasted from the nineteenth century to the 1980s. At that time, Cistercian seals were first of all subjected to editing, and then the first interpretations appeared, most often concerning the seals of abbots. However, they were carried out as part of larger projects. The proper development of research on Cistercian seals began in the late 1990s and continues to this day. Currently, scholars study not only the iconography or, less frequently, the legal functions of seals, but also the transfer of seal images and the authorship of seal matrices (Pl. typariusz).
DE
Im Artikel wird ein Überblick über die Entwicklung der Forschung zu den in Polen von Zisterziensern verwendeten Siegeln dargestellt. Dabei werden drei Perioden unterschieden, von denen die ersten beiden vom 19. Jahrhundert bis in die 1980er Jahre dauerten. In dieser Zeit waren die Siegel der Zisterzienser zunächst Gegenstand der Edition und später erschienen auch die ersten Interpretationen, vor allem zu den Siegeln der Äbte. Diese wurden jedoch im Rahmen größerer Arbeiten vorgenommen. Die eigentliche Entwicklung der Forschung begann Ende der 1990er Jahre und dauert bis heute an. Zum gegenwärtigen Zeitpunkt werden nicht nur Analysen zur Ikonographie bzw. - seltener - zur rechtlichen Funktion von Siegeln durchgeführt, sondern auch zum Transfer von Siegelbildern und zur Herstellung von Siegelstempeln.
PL
W prezentowanym artykule przedstawiono rozwój badań dotyczących pieczęci stosowanych przez cystersów na ziemiach polskich. Wydzielono trzy okresy, z których dwa pierwsze trwały od XIX wieku do lat 80. XX wieku. W tym czasie pieczęci cysterskie stanowiły najpierw przede wszystkim przedmiot edycji, a następnie pojawiły się pierwsze interpretacje dotyczące najczęściej pieczęci opatów. Były one jednak prowadzone w ramach większych prac. Właściwy rozwój badań nad pieczęciami cysterskimi rozpoczął się u schyłku lat 90. XX wieku i trwa do dziś. Obecnie podejmuje się nie tylko analizy dotyczące ikonografii oraz rzadziej funkcji prawnych pieczęci, ale również transferu wyobrażeń napieczętnych oraz autorstwa typariuszy.
11
Publication available in full text mode
Content available

Zmienność pieczęci proboszczów śląskich kościołów parafialnych w średniowieczu (do 1419 roku)

58%
Sobel J. R.
Średniowiecze Polskie i Powszechne
|
2022
|
vol. 14
56-82
DE
Der Artikel befasst sich mit dem Problem der Ersetzung von Siegelstempeln durch schlesische Pfarrer im Mittelalter bis 1419. Die Autorin unternimmt einen Versuch, die Frage nach den Gründen, welche die Pfarrer dazu veranlasst haben könnten, sich einen neuen Siegelstempel erstellen zu lassen, zu beantworten. Zu diesem Zweck werden die Siegel von fünf Geistlichen analysiert (Stefan - Pfarrer in Neisse, Konrad - Pfarrer in Thauer bei Breslau, Jakub Engilgeri - Pfarrer in Schweidnitz, Rychwin - Pfarrer der St.-Elisabeth-Kirche in Breslau, und Tomasz - Pfarrer in Strehlen), bei denen die durchgeführte Recherche ergab, dass sie während ihrer seelsorgerischen Arbeit in der Pfarrgemeinde zwei Arten von Stempeln verwendeten. Die Recherche bestand darin, die beiden Sigilla des jeweiligen Pfarrers im Hinblick auf deren unterschiedliche Inhalte, die durch Siegellegenden bzw. -bilder vermittelt waren, miteinander zu vergleichen. Dabei wurde im Bedarfsfall auch der persönliche Werdegang der Pfarrer und die Ikonosphäre, in der sie tätig waren, in die Analyse miteinbezogen. Die vorgenommenen Untersuchungen führen zu dem Schluss, dass die Gründe für die Ersetzung des Siegelstempels entweder praktischer Natur waren (z. B. Abnutzung bzw. Verlust des Siegelstempels) oder sich aus dem Wunsch ergaben, den Siegelinhalt lesbarer zu machen, um ihn noch stärker mit der Person des Inhabers in Verbindung zu bringen, oder auch auf die Tatsache zurückzuführen sind, dass der Pfarrer ein neues Amt antrat, was eine Anpassung des Siegelinhalts an seine neue Titulatur erforderlich machte. Die geringe Anzahl der nachgewiesenen Fälle deutet jedoch darauf hin, dass die Praxis unter damaligen Pfarrern nicht weit verbreitet war, was höchstwahrscheinlich mit hohen Kosten der Stempelherstellung durch einen Handwerker zusammenhing.
EN
In her article, Jagna Rita Sobel deals with the problem of exchanges of seal matrices [Pl. typariusze pieczętne] made by parish priests of Silesian parish churches until 1419. Sobel enquires about reasons why parish priests needed to order the preparation of a new stamp for themselves. To this end, Sobel analyzes the cases of five priests (Stefan, parson in Nysa, Konrad, parson in Turów near Wrocław, Jakub Engilgeri, parson in Świdnica, Rychwin, parson in the church of St. Elizabeth in Wrocław, and Tomasz, parson in Strzelin). Her research has revealed that during their pastoral ministry in a given parish they used two types of seals. Theresearch was based on a comparison of the two sigils of each parish priest in terms of differences in the content communicated by the sacred legends and images, taking into account - if necessary - the personal careers of priests and the iconosphere in which they functioned. The research shows that the reasons underlying the decision to change the piston could have been practical considerations (such as wear or loss of the matrix), the desire to make the message clearer expressed by the certain image of the message so that it is even more closely connected with the person of its administrator, or the assumption by the clergyman of a new office, resulting in the need to adapt the content of the legend of the sigillum to its current title. Such a small number of cases confirmed by sources, however, shows that this was not a common practice among the parish clergy of that time, which could undoubtedly have been influenced by the high costs associated with making the stamp by the craftsman.
PL
W artykule podjęto problem wymian typariuszy pieczętnych dokonywanych przez proboszczów śląskich kościołów parafialnych do 1419 roku. Autorka rozprawy poszukuje odpowiedzi na pytanie, jakie powody mogły stawiać proboszczów przed koniecznością zlecenia sporządzenia dla siebie nowego stempla. W tym celu dokonuje analizy przypadków pięciu duchownych (Stefana, plebana w Nysie, Konrada, plebana w Turowie koło Wrocławia, Jakuba Engilgeriego, plebana w Świdnicy, Rychwina, plebana w kościele pw. św. Elżbiety we Wrocławiu, oraz Tomasza, plebana w Strzelinie), dla których przeprowadzona kwerenda pozwoliła ujawnić, iż w czasie swojej posługi duszpasterskiej w danej parafii używali dwóch typów pieczęci. Kwerenda polegała na porównaniu obu sigillów każdego proboszcza pod kątem różnic w zakresie treści komunikowanych przez napieczętne legendy i wyobrażenia, uwzględniając przy tym – jeśli było to konieczne – osobiste kariery kapłanów oraz ikonosferę, w której funkcjonowali. Badania te pozwoliły wykazać, że przyczynami leżącymi u podstaw decyzji o zmianie tłoka mogły być względy praktyczne (takie jak zużycie bądź utrata typariusza), pragnienie uczytelnienia wyrażanego przez napieczętne wyobrażenie komunikatu tak, aby jeszcze bardziej wiązało się ono z osobą jego dysponenta, lub też objęcie przez duchownego nowego urzędu, skutkujące potrzebą dostosowania treści legendy sigillum do jego aktualnej tytulatury. Tak niewielka liczba potwierdzonych źródłowo przypadków świadczy jednak, że nie była to praktyka rozpowszechniona wśród ówczesnego kleru parafialnego, na co wpływ niewątpliwie mogły mieć wysokie koszty wiążące się z wykonaniem stempla przez rzemieślnika.
12
Publication available in full text mode
Content available

Studia nad wybranymi pieczęciami z herbem miasta Poznania

58%
Stróżyk P.
Roczniki Historyczne
|
2019
|
vol. 85
EN
The three studies presented here deal with some selected questions connected with seals displaying the coat-of-arms of Poznań. They include seals of Dominican Nuns of Poznań, early modern municipal seals and a seal from the period of the January Uprising.
PL
Trzy prezentowane studia dotyczą wybranych zagadnień związanych z pieczę-ciami, na których umieszczony został herb Poznania. Są wśród nich pieczęcie poznańskich dominikanek, nowożytne pieczęcie miejskie oraz pieczęć z okresu powstania styczniowego.
13
Publication available in full text mode
Content available

Pieczęć królewicza Kazimierza Kazimierzowica Jagiellończyka z okresu starań o koronę węgierską i jej program polityczny

58%
Titkow S.
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
|
2019
|
vol. 57
PL
Przedmiotem artykułu jest analiza pieczęci królewicza Kazimierza Kazimierzowica Jagiellończyka z okresu jego starań o koronę węgierską w latach 1471–1472. Po zaprezentowaniu źródła autor dokonuje interpretacji jego programu ideowo-politycznego w kontekście rywalizacji habsbursko-korwińsko-jagiellońskiej w trzeciej ćwierci XV w.
EN
The article deals with the seal of Prince Casimir Jagiellon (the second son of King Casimir IV) from the period of his claims to the Hungarian Crown in 1471–1472. After presenting the source material, the author interprets his ideological and political programme in the context of the rivalry between the Jagiellons, Habsburgs and Corvinus in the third quarter of the fifteenth century.
14
Publication available in full text mode
Content available

Apparatus Sigillorum – nieznane źródło do sfragistyki miejskiej Pomorza Zachodniego. Autorstwo, czas i okoliczności powstania

58%
Koremba Ł.
Przegląd Zachodniopomorski
|
2020
|
issue 1
5-21
EN
The purpose of the article is presentation of an unknown collection of copies of the municipal seals Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum and an attempt to establish authorship, time, and circumstances of its origin. The work survived among the remnants of the so called Ostens Library, where it came in 1773. Brief notes made on its cover suggest that it originates from the collection of Matthäus Heinrich Liebherr. The analysis of the aesthetic of the executed copies allows a supposition that there were several drawers and the work could be completed by the successive owners. The content of the dorsal notes implies that the author used the seals from the collections of Pomeranian scholars belonging to the society Collectores Historiae et Juris Patrii. It is likely that the activity of this society inspired the compilation of the catalogue of the Pomeranian towns’ seals.
PL
Celem artykułu były przedstawienie oraz próba ustalenia autorstwa, czasu i okolicznościpowstania nieznanego zbioru odrysów pieczęci miejskich Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum. Dzieło zachowało się do naszych czasów w pozostałościach tzw. Biblioteki Ostenów, do której trafiło w 1773 roku. Lakoniczne zapiski na okładce dzieła wskazują na jego pochodzenie z kolekcji Matthäusa Heinricha Liebeherra. Na podstawie analizy estetyki wykonania odrysów możemy przypuszczać, że dzieło posiadało kilku rysowników, być może było uzupełniane przez kolejnego właściciela. Z treści zapisków dorsalnych można wywnioskować, że autor korzystał z pieczęci znajdujących się w zbiorach pomorskich uczonych skupionych w stowarzyszeniu Collectores Historiae et Juris Patrii, prawdopodobnie też sama działalność tegoż stowarzyszenia mogła stanowić inspirację do skatalogowania pieczęci pomorskich miast.
15
Publication available in full text mode
Content available

Matejkowskie studia pieczęci przechowywanych w archiwum klasztornym w Mogile. Geneza

58%
Ciciora B.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2020
|
vol. 113
79-115
EN
Jan Matejko’s drawings depicting seals stored in the Archives of the Cistercian Monastery in Mogiła reflect the state of historical awareness, the cultural needs of Poles in the 19th century and the model of historicism developed in Galicia in the mid-19th century. They are a testimony to the Polish reception of 17th century erudite historiography, which, as a sign of local patriotism, ascribed value to the local heritage of material culture and included it in the concept of world history, and, in the 19th century, also in the concept of national and world history of civilisation. The analyses are based on historiographic, collectors’ and cultural views shaping the activities and artistic excellence of the historical painter in the 19th century. The views that might have affected Jan Matejko’s perception of the seal were highlighted. A key role in this process is played by the issues of broadening the semantic field of objects produced in the past centuries, which, at the beginning of the 19th century, were given the status of a souvenir and were willingly collected together, and which at the same time, like seals, constituted a source of historical knowledge understood in an erudite way, i.e. not only as a carrier of information about dates, characters and events, but also about clothes, militaries, material culture and customs, which in the 19th century became an object of interest for historical painters. Analyses of Jan Matejko’s drawings reveal the vastness of perception of single medieval seals also in terms of aesthetics, art and style, since the painter’s ultimate goal was not only to reconstruct the appearance of the seal, but also a historical reconstruction and historiosophical evaluation of the past. The differences between the inventory-oriented perception of seal images and the perception summing up the above mentioned determinants of the artist’s work with an artistic, individualised type of his creative expression have been emphasized, which in the case of Jan Matejko’s studies has additionally acquired the adopted of analytical research on seals as visual fragments of historical sources.
PL
Rysunki Jana Matejki przedstawiające pieczęcie przechowywane w Archiwum Klasztoru Cystersów w Mogile stanowią odzwierciedlenie stanu historycznej świadomości, potrzeb kulturowych Polaków w XIX wieku oraz modelu historyzmu wypracowanego w Galicji w połowie XIX wieku. Są świadectwem polskiej recepcji XVII-wiecznej erudycyjnej historiografii, która, będąc znakiem lokalnego patriotyzmu, nadawała wartość lokalnemu dziedzictwu kultury materialnej i włączała go w koncepcję światowej historii, a w XIX wieku – także w koncepcję narodowych i światowych dziejów cywilizacji. Tło analiz stanowią poglądy historiograficzne, kolekcjonerskie i kulturowe kształtujące działania i warsztat artystyczny malarza historycznego w XIX wieku. Podkreślono te, które mogły mieć wpływ na percepcję pieczęci przez Jana Matejkę. Kluczową rolę odgrywają w tym procesie zagadnienia poszerzenia pola semantycznego przedmiotów wytworzonych w ubiegłych stuleciach, którym – u progu XIX stulecia – nadano status pamiątki i chętnie gromadzono w kolekcjach, a które stanowiły jednocześnie, jak pieczęcie, źródło wiedzy historycznej rozumianej w sposób erudycyjny, a więc nie tylko jako nośnik informacji o datach, postaciach i wydarzeniach, ale także o strojach, militariach, kulturze materialnej i obyczajach, co w XIX wieku stało się obiektem zainteresowań malarzy historycznych. Analizy rysunków Jana Matejki ujawniają rozległość percepcji pojedynczych egzemplarzy średniowiecznych pieczęci także w zakresie estetycznym, plastycznym i stylowym, gdyż ostatecznym celem malarza nie było jedynie odtworzenie wyglądu pieczęci, ale historyczna rekonstrukcja i historiozoficzna ocena przeszłości. Podkreślone zostały różnice między inwentaryzatorskim postrzeganiem wizerunków pieczęci, a postrzeganiem sumującym wyżej wymienione determinanty pracy artysty z plastycznym, zindywidualizowanym typem jego wypowiedzi twórczej, który w przypadku studiów Jana Matejki nabrał dodatkowo charakteru analitycznych badań pieczęci jako wizualnych fragmentów źródeł historycznych.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.