Search results

1

Individual Features in the Contemporary Polish Reportage: A Syntactic and Stylistic Study on the Basis of "Zabójca z miasta moreli: reportaże z Turcji" by Witold Szabłowski

100%

Ostrowska K. M.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2020

|

vol. 5

|

issue 2

31-47

PL

Artykuł traktuje o językowych indywidualizmach we współczesnym polskim reportażu na podstawie tekstu Zabójca z miasta moreli. Reportaże z Turcji Witolda Szabłowskiego. Autorka prezentuje zarówno statystyczny kształt, jak i stylistyczne osobliwości omawianego reportażu, który został wyróżniony Nagrodą im. Beaty Pawlak w 2011 roku oraz zawiera ważne wyróżniki charakterystyczne dla stylu publicystycznego. Ramy znaczeniowe terminu reportaż określa, posiłkując się definicjami Janusza Sławińskiego, Czesława Niedzielskiego oraz Juliana Maślanki. W swojej pracy używa tradycyjnego modelu składniowego Zenona Klemensiewicza, uwzględniając ważne osiągnięcia naukowe Stanisława Jodłowskiego. Zgodnie z postulatami Anny Wierzbickiej, Marii Rachwałowej, Stanisława Mikołajczaka oraz Marka Ruszkowskiego spośród konstrukcji narracyjnych, które silnie wpływają na podmiotowość stylu, dobiera próbę równą 200 wypowiedzeń. W badaniach w pierwszej kolejności dokonuje szczegółowej analizy syntaktycznego i stylistycznego kształtu tekstu Szabłowskiego w porównaniu do stylu współczesnego polskiego reportażu. Następnie zwraca szczególną uwagę na stylistyczne indywidualizmy wskazujące na wykorzystanie składni sprawozdawczo-raportującej. W rezultacie autorka zauważa, że w reportażu Zabójca z miasta moreli. Reportaże z Turcji Witolda Szabłowskiego 1) przewaga konstrukcji pojedynczych oraz dopełnień w zdaniach rozwiniętych świadczą o dynamizacji akcji, 2) często używane w konstrukcjach rozwiniętych okoliczniki potęgują dokumentarność, 3) zdania hipotaktyczne dopełnieniowe wskazują na raportowanie i przytaczanie, 4) zdania złożone podrzędnie okolicznikowo pełnią stylistyczną funkcję eksplikacyjną.

EN

The article deals with the language individual features in the contemporary Polish reportage based on the text Zabójca z miasta moreli: reportaże z Turcji by Witold Szabłowski. The author presents both the statistical analysis and the stylistic peculiarities of this reportage which was prized a prestigious Beata Pawlak Award in 2011 and contains important components characteristic for the journalistic style. The author uses the traditional syntactic model of Zenon Klemensiewicz and takes into consideration Stanisław Jodłowski’s research achievements. According to the postulates of Anna Wierzbicka, Maria Rachwałowa, Stanisław Mikołajczak, and Marek Ruszkowski, she selects a sample of 200 utterances which are examples of such narrative constructions that strongly indicate subjectiveness. In her research, firstly, she conducts a detailed analysis of the syntactic and statistical features of Szabłowski's text in comparison with the style of the contemporary Polish reportage. Secondly, she draws attention to stylistic unique features indicating the reporting syntax. As a result, the author notices the following language individual features in Zabójca z miasta moreli: reportaże z Turcji by Witold Szabłowski: 1) simple utterances and direct and indirect objects in the developed sentences, 2) developed clauses and adverbials, 3) objective hypotaxis, and 4) adverbial hypotaxis.

2

Leksemy nazywające członków stanu chłopskiego w polskiej publicystyce oświeceniowej

100%

Maćkowiak K.

Język Polski

|

2020

|

vol. 100

|

issue 2

102-113

PL

Artykuł zawiera rozważania na temat wyrazów o charakterze hiperonimicznym nazywających członków warstwy chłopskiej (np. poddany, rolnik, wieśniak, włościanin), które występowały w polskiej prozie publicystycznej w latach 1730–1830. Celem tekstu jest: 1) ustalenie składu rozpatrywanego ciągu leksemów, 2) opis wybranych cech systemowych tych jednostek, 3) określenie ich frekwencji tekstowej. Autor wykorzystuje w analizie elementy teorii pól semantycznych. Zaprezentowane w artykule treści pozwalają stwierdzić, że twórcy oświeceniowej publicystyki używali zaskakująco dużo leksemów o statusie hiperonimów odnoszących się do chłopstwa. Były to głównie jednostki o długiej tradycji literackiej. W XVIII wieku nastąpiła zasadnicza reinterpretacja tego materiału. Tylko niektóre wzmiankowane leksemy pozostały w systemie słownikowym (jak wyrazy chłop czy rolnik). Inne wyszły z użycia (jak wyraz plebeusz) lub zmieniły swój status (jak wyraz gbur, który stał się wyzwiskiem).

EN

The article contains reflections on the words of a hyperonymous character naming members of the peasant layer (e.g. poddany, rolnik, wieśniak, włościanin), which appeared in Polish journalistic prose of the Enlightenment period. The purpose of the text is: 1) to determine the composition of the aforementioned lexemes, 2) description of selected system features of these units, 3) to determine their text frequency. The author uses elements of semantic field theory in the analysis. The content presented in the article allows us to state that the creators of Enlightenment journalism used a surprisingly large number of lexemes with the status of hyperonyms referring to the peasantry. They were mainly individuals with a long literary tradition. In the eighteenth century, there was a fundamental reinterpretation of this material. Only some of the mentioned lexemes remained in the dictionary system (like the words chłop or rolnik). Others have fallen into disuse (as an expression of plebeusz) or changed their status (as the word gbur which became an insult).

3

Radical Communication Style of Contemporary Polish Reportage (on the Basis of "Abchazja" by Wojciech Górecki)

100%

Ostrowska K. M.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2020

|

vol. 5

|

issue 1

18-34

PL

Artykuł traktuje o radykalnym stylu komunikacji we współczesnym polskim reportażu na podstawie tekstu Abchazja Wojciecha Góreckiego. Autorka podejmuje próbę przedstawienia syntaktycznych cech omawianego tekstu w świetle radykalizmu oraz zlokalizowania gatunku reportażu pomiędzy literackością, publicystyką i naukowością na podstawie ustaleń autorytetów, takich jak: Kazimierz Wolny-Zmorzyński, Andrzej Kaliszewski oraz Wojciech Furman. Ramy znaczeniowe terminu reportaż określa, posiłkując się definicjami Janusza Sławińskiego, Czesława Niedzielskiego oraz Juliana Maślanki. W swojej pracy używa tradycyjnego modelu składniowego Zenona Klemensiewicza i Stanisława Jodłowskiego, a zgodnie z postulatami Marii Kniagininowej oraz Marka Ruszkowskiego spośród konstrukcji narracyjnych tekstu dokonuje doboru próby równej 200 wypowiedzeń. W szczegółowy sposób analizuje relacje procentowe zachodzące pomiędzy wypowiedzeniami narracyjnymi a dialogowymi, pojedynczymi a złożonymi, werbalnymi a niewerbalnymi oraz parataktycznymi a hipotaktycznymi. Zwraca uwagę na funkcje stylistyczne, jakie pełnią poszczególne konstrukcje syntaktyczne. W rezultacie autorka tekstu zauważa w reportażu Abchazja 1) tendencję do budowania składni sprawozdawczej, 2) dynamizację tekstu jako ważną funkcję stylistyczną, 3) przewagę stylu dziennikarskiego w kształtowaniu cech omawianego reportażu.

EN

The article deals with the radical style of communication in contemporary Polish reportage based on the text Abchazja by Wojciech Górecki. The author attempts to present the syntactic features of the text in question in the light of radicalism and to locate the genre of reportage between literary, journalistic and scientific research based on the findings of the following authorities: Kazimierz Wolny-Zmorzyński, Andrzej Kaliszewski and Wojciech Furman. The meaning of the term reportage is defined using the definitions of Janusz Sławiński, Czesław Niedzielski and Julian Maślanka. In her work, the author uses the traditional syntactic model of Zenon Klemensiewicz, and Stanisław Jodłowski, and following to the postulates of Maria Kniagininowa, and Marek Ruszkowski she extracts a sample of 200 statements from the narrative constructions of the text. She analyzes in detail the relations between narrative and dialogue, simple and complex, verbal and verbless, paratactic, and hypotactic statements. She also focuses on the stylistic functions of syntactic constructions. As a result, in the reportage Abchazja the author observes 1) the reporting syntactic tendency, 2) dynamic as an important stylistic feature, 3) journalistic style predominance.

Refine search results

2 Półrocznik Językoznawczy Tertium

1 Język Polski

2 Ostrowska K. M.

1 Maćkowiak K.

3 2020

Individual Features in the Contemporary Polish Reportage: A Syntactic and Stylistic Study on the Basis of "Zabójca z miasta moreli: reportaże z Turcji" by Witold Szabłowski

Leksemy nazywające członków stanu chłopskiego w polskiej publicystyce oświeceniowej

Radical Communication Style of Contemporary Polish Reportage (on the Basis of "Abchazja" by Wojciech Górecki)