Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 30

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  teoria gier
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Niespełniona obietnica

100%
Decyzje
|
2013
|
issue 19
35-51
PL
Oddziaływanie teorii gier na socjologię ma już blisko sześćdziesiąt lat historii. Opublikowana 54 lata temu w USA, zaś w tym roku w Polsce książka Thomasa C. Schellinga Strategie konfl iktu była istotnym etapem w percepcji teorii gier przez socjologów. Mimo początkowych oznak entuzjazmu, zwłaszcza z lat 60., oraz publikacji wielu znaczących socjologicznych prac odwołujących się do teorii gier, ostatecznie pozycja podejścia teoriogrowego w socjologii okazuje się marginalna, nawet w ramach nurtu socjologii racjonalnego wyboru. W artykule, na tle historii relacji między socjologią a teorią gier, analizuję czynniki, które teorię gier czynią potencjalnie atrakcyjnym narzędziem socjologa, oraz te, które powodują, że jest to narzędzie słabo przez socjologów wykorzystywane.
EN
Game theory and sociology have nearly sixty years of relations. Published 54 years ago in the U.S., and this year in Poland, Thomas C. Schelling Strategies of confl ict was an important step in the perception of game theory by sociologists. Despite initial signs of enthusiasm, especially in the 60s, and the publication of a number of major sociological works referring to the theory of games, in the end position of game-theoretical approach in sociology turns out to be marginal, even within rational choice sociology. Using the background of the history of the relationship between sociology and game theory, this paper analyzes factors that make game theory a potentially attractive tool for sociologist, and the reasons why sociologists rarely use it.
PL
Celem publikacji jest przedstawienie konfliktu bottom up – top down w polityce rozwoju obszarów wiejskich na przykładzie programu Leader. W publikacji zastosowano teorię gier niekooperacyjnych: podejście klasyczne (równowagę Nasha) oraz alternatywne wprowadzone przez S. Bramsa [1994] – równowagę długowzroczną. Układ preferencji graczy został określony na podstawie sondażu przeprowadzonego pośród przedstawicieli lokalnych grup działania (LGD) w Wielkopolsce. Wyniki badań wykazują, że z obawy przed odrzuceniem projektów zgłaszanych do LGD często wybierane są te bardziej standardowe, mieszczące się w ogólnych ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich, w mniejszym natomiast stopniu wyraźnie dostosowane do specyfiki lokalnych potrzeb. Na zmianę sytuacji w tym zakresie powinna wpłynąć pełna decentralizacja decyzji podejmowanych w ramach programu Leader.
Decyzje
|
2013
|
issue 19
53-74
XX
Artykuł przedstawia wyniki eksperymentu, którego celem było wyznaczenie determinant wybieranych przez uczestników strategii oraz ich zyskowności. Badanie polegało na dokonaniu przez uczestników serii wyborów w N-osobowych skończonych grach, w których każdy z graczy miał do wyboru trzy możliwości. Wszystkie gry posiadały jednoznacznie wyznaczone teoretyczne rozwiązanie (jedyną równowagę Nasha, do której można było dojść, stosując iterowaną eliminację strategii ściśle zdominowanych). Sprawdzono m.in., czy znajomość teorii gier i umiejętność stosowania jej narzędzi wpływa na podejmowane decyzje i osiągane zyski. Najważniejszym wnioskiem płynącym z przeprowadzonego badania jest niespełnienie predykcji teoretycznych bazujących na równowadze Nasha. Wybieranie strategii nierównowagowych przez osoby o stosunkowo małej wiedzy teoretycznej było spowodowane nieumiejętnością znalezienia takiej strategii. Jednak uczestnicy z relatywnie wysoką wiedzą teoretyczną wybierali strategie nierównowagowe świadomie, oczekując wyższego zysku. Oznacza to, że teoretyczna wiedza jest przydatna, ale jej stosowanie powinno być dostosowane do sytuacji w rzeczywistym świecie. Umożliwia to osiągnięcie zysków wyższych niż przewiduje to teoria.
EN
This study presents the results of an experiment on determinants of the strategy used by the participants and their profi tability. The study was based on N-person games in normal form 3x3. All games have clearly defined theoretical solution (the unique Nash equilibrium, which can be reached using the iterated elimination of strictly dominated strategy). The most important conclusion that can be drawn from this analysis is the failure of the theoretical model predictions based on Nash equilibrium. The use of non-equilibrium strategy for people with relatively little theoretical knowledge was due to the inability to fi nd such a strategy. However, participants with a relatively high theoretical knowledge use non-equilibrium strategies deliberately expecting higher profi t. That is why theoretical knowledge is useful, but its use should be adapted to the situation in the real world. This enables players to achieve extra profits.
4
Content available remote

Kooperacja i konkurencja w konsorcjach gospodarczych

80%
Zarządzanie i Finanse
|
2013
|
vol. 4
|
issue 3
277-287
PL
Rozwiązanie kooperacyjno-konkurencyjne znajduje swoje zastosowanie w wielu sytuacjach „życia codziennego”, kiedy istotne jest odnalezienie swoistej równowagi tam, gdzie nie decydują mechanizmy rynkowe tylko negocjacje pomiędzy stronami. Równowaga ta powinna odzwierciedlać rzeczywisty wkład i wyjściowe pozycje strategiczne podmiotów gospodarczych. Wydaje się, że klasycznym przykładem jest monopol bilateralny, gdzie dostrzegamy taką konieczność i sens wyznaczenia wartości kooperacyjno-konkurencyjnej. W pracy przedstawiono próbę aksjomatyzacji, a następnie zastosowania rozwiązania kooperacyjno-konkurencyjnego dla monopolu bilateralnego układu kopalnia-elektrownia.
PL
Artykuł ma na celu analizę związku między strukturą klasy szkolnej a problemem dręczenia. Dręczenie (ang. bullying) jest specyfi cznym typem przemocy występującym w środowisku szkolnym, polegającym na długotrwałym, systematycznym stosowaniu przemocy wobec relatywnie bezbronnej ofiary przez jednego lub kilku agresorów. Charakterystyczne dla tego rodzaju przemocy jest uwikłanie w problem nie tylko agresora i ofi ary, ale i innych uczniów,będących świadkami przemocy. Prześladowcy zależy nie tyle na cierpieniu ofiary, co na uzyskaniu uprzywilejowanej pozycji w grupie. Obserwatorzy są zatem istotnymi aktorami w toczącym się procesie, bo ich aprobata lub sprzeciw wobec działań dręczyciela mogą decydować o tym, czy będzie on dręczyć swoją ofiarę. W artykule analizuję zachowanie świadków przemocy i przy użyciu modelu gry wieloosobowej w populacji ustrukturyzowanej staram się pokazać, jaki wpływ na pojawienie się w klasie szkolnej dręczenia może mieć struktura tej klasy.
PL
Artykuł opisuje modelrynku morskich przewozów kontenerów oraz zmiany jakie w nim zachodzą.W związku ze wzrostem popytu na przewozy kontenerowe, armatorzy tworząc alianse strategiczne oraz wprowadzając nowe usługi, jak Maersk bezpośrednie połączenie żeglugowe z Chin do Polski, wpływają na zmianę swojej struktury rynkowej, jak również terminali kontenerowych.W związku z czym z oligopolu ujawniła się struktura monopolistyczna. Oddziaływania, jak również dalsze działania armatorów i terminali w dobie ciągłej konkurencji można opisać za pomocą teorii gier, która udowadnia, że decyzje podejmowane przez uczestników są współzależne.
EN
The article depicts the container shipping market model and changes that constantly occur. In connection with a rising demand for container carriage, shipping lines establish alliances and introduce new services, like Maersk in case of the direct connection from China to Poland, which influence market structural changes for both: shipping lines and container terminals. Therefore, from a oligopolistic market a monopolistic structure has emerged. In the light of permanent competition it is possible to describe such effects as well as further activities by the theory of games, which proves that the decisions made by participants are interdependent.
PL
Wykorzystanie teorii gier w analizie przyczyn kryzysu, który rozpoczął się w 2007 r. w USA dowodzi, że zachowania instytucji finansowych nie były nieracjonalne. Były one wynikiem bodźców zachęcających do hazardu moralnego instytucje inwestujące środki prywatne, stosowanych przez państwa podczas wcześniejszych kryzysów. Zdaniem autora, obecna pomoc państw podtrzymuje tego typu oczekiwania, co grozi w przyszłości jeszcze większymi perturbacjami finansowymi.
PL
Artykuł zawiera prezentację badań na temat procesu wykluczania społecznego z pierwszego etapu edukacji dzieci zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Autorka prezentuje stosowane przez nauczycieli wychowania przedszkolnego strategie wykluczania i taktyki eliminacji dzieci, które sprawiają trudności wychowawcze. Autorka dokonuje analizy danych zgodnie z metodologią teorii ugruntowanej w kontekście teorii gier.
EN
The article presents research on the process of social exclusion from the first stage of the education of children at risk of social maladjustment. The author presents strategies and tactics used by teachers of preschool education to eliminate the exclusion of children who cause educational problems. The author analyzes the data in accordance with the methodology of grounded theory in the context of game theory.
PL
Gdy przyjmujemy perspektywę człowieka racjonalnie kalkulującego, kwestia współpracy staje się szczególnego rodzaju zagadką. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że człowiek taki powinien zachowywać się egoistycznie. Dlaczego zatem ludzie decydują się na współdziałanie dla dobra wspólnego? Współczesne nauki społeczne odpowiadając na to pytanie posługują się teorią gier. W artykule tym przedstawiam mechanikę podstawowego modelu konfliktu między współpracą a interesem indywidualnym i omawiam podstawowe sposoby jego przezwyciężenia, jakie wyłaniają się z dotychczas przeprowadzonych analiz i eksperymentów. Wskazuję też zjawiska, które z perspektywy formalnej stanowią potencjalne przeszkody dla rozwoju współpracy. Podsumuję pokazując, jakie są implikacje praktyczne zebranej wiedzy dla rozwiązywania problemów społecznych i wzmacniania zaangażowania obywatelskiego.
EN
From a purely rational perspective, cooperation seems to be a real puzzle – it runs counter to the well-calculated claim that people should behave egoistically. Why don’t they? To answer this question contemporary social sciences resort to game theory. In this paper I explain mechanics of the conflict between individual interest and cooperation. I present the most basic of solutions to this conflict that can be found in game theory literature; I also present their potential weaknesses. Finally, I concentrate on practical implications of the presented data in solving social problems and strengthening social engagement.
EN
The article deals with the problem of active support for development of the sector of micro enterprises as far as constructing taxes is concerned. One of the most effective tools of support for micro enterprises is the simplifi ed tax system. The lump-sum-based forms of taxation by means of income tax, which – in their construction – take into account the specifi c nature of micro enterprises to the greatest extent, have been losing popularity year after year. It was proved in the simulation carried out (on the basis of data obtained from the Chief Central Statistical Offi ce) that the height of the tax rates is to be blamed for this situation. The tool that ought to stimulate the growth of micro enterprises has turned out to be too costly in application and forces the subjects to accept the system of far more time – and effort – consuming general principles.
PL
Praca analizuje interakcje między polityką pieniężną prowadzoną przez Europejski Bank Centralny (EBC) a politykami fiskalnymi prowadzonymi przez rządy 12 pierwszych członków strefy euro. Przeprowadzona została analiza faktycznego sposobu prowadzenia obu rodzajów polityk gospodarczych w strefie euro w latach 1999-2008. Dla oceny nastawienia polityki pieniężnej wykorzystano różne wersje reguły Taylora, dla oceny nastawienia polityki fiskalnej wykorzystano cyklicznie skorygowane saldo pierwotne. Analiza prowadzona była na danych historycznych, dostępnych decydentom w momencie podejmowania decyzji. Wskazano tu główne rozbieżności między przewidywaniami modeli a stanem faktycznym, wskazano również na możliwe przyczyny takiego stanu rzeczy – rozbieżności cyklów koniunkturalnych krajów strefy euro i różnice strukturalne.
EN
The article analyses interaction of monetary policy of the European Central Bank and fiscal policies of the 12 first members of the Eurozone. The actual conduct of these economic policies from 1999 to 2008 has been assessed. We are using different versions of the Taylor rule to assess the stance of monetary policy, and cyclically adjusted fiscal deficit to assess the stance of fiscal policies. The analysis has been conducted on historical data, which were available to decision makers at the moment when the decisions had been made. We are pointing to the major discrepancies between the outcomes of theoretical models of a monetary union and the actual observed outcome and also to the possible explanations of this situation – divergent economic cycles and structural differences between European economies.
EN
The article presents research on the process of social exclusion from the first stage of the education of children at risk of social maladjustment. The author presents strategies and tactics used by teachers of preschool education to eliminate the exclusion of children who cause educational problems. The author analyzes the data in accordance with the methodology of grounded theory in the context of game theory.
PL
Artykuł zawiera prezentację badań na temat procesu wykluczania społecznego z pierwszego etapu edukacji dzieci zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Autorka prezentuje stosowane przez nauczycieli wychowania przedszkolnego strategie wykluczania i taktyki eliminacji dzieci, które sprawiają trudności wychowawcze. Autorka dokonuje analizy danych zgodnie z metodologią teorii ugruntowanej w kontekście teorii gier.
PL
W artykule przedstawiono dynamikę negocjacji zadłużeniowych w strefie euro jako strategiczną grę między krajami centrum i krajami peryferyjnymi. W każdej grze strategicznej, negocjatorzy wyceniają, w sposób mniej lub bardziej formalny, wartość funkcji preferencji każdej ze stron. Pierwsze decyzje ratowania gospodarki Grecji podejmowano w sytuacji niepełnej informacji zarówno o wartości wypłat (mierzonych np. szacowaną wielkością zmian PKB), jak i o przedmiocie umowy związanej z realizacją wybranej strategii - refinansowania długów sektora publicznego Grecji. Rozpoczętą grę sekwencyjną, z niedoskonałą informacją, prezentowano na rynku jako skończone negocjacje. Tymczasem w negocjacjach pojawiały się nowe strategie (np. wyjścia ze strefy euro) i coraz większego znaczenia nabierała gra prowadzona między strefą euro a rynkiem kapitałowym. Istotnym problemem w rozpatrywanych negocjacjach zadłużeniowych jest ich koalicyjna postać. W strefie euro koalicje tworzą zarówno kraje centrum, jak i kraje peryferyjne. Ich stabilność zależy od podziału korzyści z przyjmowanego rozwiązania i ma istotne znaczenie dla sposobu rozwiązywania problemu zadłużenia w UGW i losów całej Unii Europejskiej. Autor zauważa, że wyniki interakcji uzyskiwane w negocjacjach z Grecją, Irlandią i Portugalią wpłynęły na kolejne strategie, a także na późniejsze postępowanie wobec problemów Hiszpanii i Włoch. Decyzje w sprawie powołanie Europejskiego Mechanizmu Stabilności, aktywnego włączenia Europejskiego Banku Centralnego w zarządzanie długiem na rynku kapitałowym, powołanie unii bankowej itp. są istotnym „uzupełnieniem" podjętych wcześniej decyzji restrukturyzacji długu Grecji, Portugalii i Irlandii.
EN
The paper looks at the dynamics of debt negotiations within the euro area as a strategic game between the central and peripheral countries. In each strategic game, players assess, in a more or less formal way, the pay-offs of each party. When the first decisions to rescue Greece were taken, the strategies were created in the game of incomplete information on both the value of pay-offs (for example the estimated size of the measured changes in GDP) and the subject of the contract related to the implementation of the selected strategies - refinancing of the public debt of Greece. The players began a sequential game with imperfect information, presented to the market as finished negotiations. Meanwhile, new strategies emerged (e.g. exit from the euro area) and the game between the euro area and the capital market became also more important. In the ongoing negotiations, the cooperative nature of the game gained an increasingly important role. The stability of the coalition depends on the distribution of the benefits of the adopted solutions and is essential for the process of solving the debt problem in the EMU and the fate of the European Union. It should also be noted that the results achieved in the negotiations with Greece, Ireland and Portugal contributed to the creation of new strategies. Decisions on establishment of the ESM, the ECB's active involvement in the management of debt in the capital market, the creation of a banking union, etc., constitute an important "complement" to the decisions taken earlier - to bailout strategies of Greece, Portugal and Ireland.
EN
The article aims to analyse the opportunities for and limitations in using game theory in historical sociology. Selected examples of such possible applications are used: an iterated game of chicken in the case of the July Crisis of 1914, which led to the outbreak of World War I, and the dilemma of the prisoner, with an asymmetric arrangement between players, for understanding the relations between peasant and feudal lord in the serf economy system. Both examples serve to show the usefulness of game-theory models as tools enabling an understanding of past reality as a consequence of human decisions and not merely the realisation of their intentions. At the same time, the author emphasises that modelling the past in itself is only one of the stages of understanding history, and one that just like the others (collecting data and creating narratives) is an interpretative action dependant on the knowledge and competence of the researcher.
PL
Artykuł stawia sobie za cel analizę możliwości i ograniczeń wykorzystywania w socjologii historycznej teorii gier. Posługuję się wybranymi przykładami takich możliwych zastosowań: iterowanej gry w cykora w przypadku kryzysu lipcowego z 1914 r., który doprowadził do wybuchu I wojny światowej oraz dylematu więźnia o asymetrycznym układzie między graczami dla zrozumienia relacji między chłopem a panem feudalnym w systemie gospodarki pańszczyźnianej. Oba przykłady służą temu, by pokazać przydatność modeli teoriogrowych jako narzędzi pozwalających zrozumieć rzeczywistość przeszłą jako wypadkową ludzkich decyzji, a nie wyłącznie realizację ich intencji. Podkreślam jednocześnie, że samo modelowanie przeszłości to tylko jeden z etapów rozumienia historii, który tak samo jako pozostałe (zbieranie danych, tworzenie narracji) jest działaniem interpretacyjnym zależnym od wiedzy i kompetencji badaczki lub badacza.
15
Publication available in full text mode
Content available

Wyjaśnianie powstawania norm

51%
PL
Powstawanie norm ludzkiego postępowania (obyczajowych i moralnych) wyjaśniają różne modele oparte na założeniu ludzkiej racjonalności. W XX wieku w wyniku rozwoju teorii gier, model wyjaśniania zwany dylematem więźnia zyskał wielu zwolenników (Buchanan, Gauthier, Harsanyi, Nozick, Rawls, Ullmann-Margalit). Jednak pogłębione dociekania pokazują, że zastosowanie dylematu więźnia napotyka na ograniczenia (Ullmann-Margalit, de Jasay), ponieważ matryce dylematu więźnia są zdeterminowane przez normy powstałe w sposób odmienny. W artykule uzasadniane jest stanowisko, wedle którego normy determinujące ludzkie postępowanie mają charakter trójwarstwowy: normy pierwszego rzędu, czyli normy racjonalności, determinujące schematy racjonalnych wyborów w sytuacjach niepewności (dobór zachowań ze względu na cel), utrwalone w procesie ewolucyjnej selekcji grupowej, normy drugiego rzędu - moralne, powstałe w wyniku utrwalania schematów działań (wyborów) opartych na dylemacie więźnia, oraz normy trzeciego rzędu, bazujące na dwóch poprzednich, a utrwalone przez proces selekcji grupowej i krytyczną analizę ich treści i skutków.
EN
Since the second half of the 20th century, the game theory, and particularly the Prisoner's Dilemma, has been widely used to explain the emergence of norms (Buchanan, Gauthier, Harsanyi, Nozick, Rawls, Ullmann-Margalit). Nevertheless, in light of deeper analyses, it has been demonstrated that the Prisoner's Dilemma is not enough, since its matrix itself is determined by norms which could not be explained in its own terms (Ullmann-Margalit, de Jasay). Following E. Ullmann-Margalit, the author argues that the explanation of norms involves three normative levels: norms of rational decision making, solidified in the process of group selection; moral norms based on the action patterns determined by the rational decision making of the Prisoner's Dilemma structure; and finally norms designed and selected in the process of group selection and critical assessment of their meaning and consequences.
EN
The article presents the results of the analysis of the EU’s negotiation power from the Tsebelis’ Veto Player Theory perspective, that was conducted on the basis of the two particular international negotiations with the United States and analyzes the likely influence of the veto players and their number on the final result of the negotiations. In order to verify if the veto players have influence on the negotiations’ result and how great it is, the negotiations with various decision-making procedures were chosen and a special research model was created. In response to the analysis, Tsebelis’ theory was adapted to the international negotiation area and it was broadened by the aspect of other mechanisms that can block the decision-making process (veto points).
PL
Artykuł stanowi propozycję ogólnej odpowiedzi na pytanie: „Czym jest gra?”. Udzielono jej na drodze analizy fenomenologicznej – przez wskazanie apriorycznych elementów doświadczenia gry. Praca bierze pod uwagę polisemiczność terminu „gra” w  ludologii i  dowodzi, że jego desygnaty w różnych znaczeniach łączy analogia proporcjonalności. W ten sposób określono ontyczną tożsamość zjawiska gry. Następnie pokazano, jak można wykorzystywać metodę analogii do budowania szczegółowych definicji tego zjawiska.
EN
The article is a proposition of a general answer to the question “What is a game?” It has been answered through a phenomenological analysis – by the indication of the a priori elements of game experience. The paper analyses the multiple meanings of the term “game” in the context of ludology and shows that designates of the term in its numerous meanings are proportionally analogous. This way the ontic identity of the phenomenon of the game has been specified. It has also been shown how the method of analogy can be used to build detailed definitions of the phenomenon.
EN
The article is devoted to presenting the possibility of applying the theory of reflexive games in the analysis of contemporary conflicts in the information space. One of the approaches of game theory, created by Russian mathematician and psychologist Vladimir Lefevr, was analyzed in terms of its use in research on information warfare. Research methods appropriate to the social sciences were applied using modeling characteristic of classical game theory and reflexive game logic. First, the terminological convention related to information warfare is presented. Then the theory of reflexive games was presented in the context of its possible use in the analysis of information warfare. The issue of strategic perception management and ideological diversion is discussed.
PL
Artykuł poświęcony jest zaprezentowaniu możliwości zastosowania teorii gier refleksyjnych w analizie współczesnych konfliktów w przestrzeni informacyjnej. Problemem badawczym jest analiza jednego z ujęć teorii gier, stworzonego przez rosyjskiego matematyka i psychologa Władimira Lefevra, pod kątem wykorzystania w badaniach nad walką informacyjną. Zastosowano metody badawcze właściwe dla nauk społecznych z wykorzystaniem modelowania charakterystycznego dla klasycznej teorii gier i logiki gier refleksyjnych. W pierwszej kolejności przedstawiono konwencję terminologiczną związaną z walką informacyjną. Następnie zaprezentowano teorię gier refleksyjnych w kontekście możliwości jej wykorzystania do analizy walki informacyjnej. Omówiono przy tym zagadnienie strategicznego zarządzania percepcją i dywersji ideologicznej.
EN
Relations between North Korea and China are not improving on political matters since 2006, when North Korea started to do regular nuclear attempts. In order to explain the nature of relations between these both countries, I propose to apply the framework of Game theory. These concepts and the notion of risk dominance will be used to describe the general diplomatic strategy between North Korea and China and to account for North Korea’s constant provocations. A situation of the Game theory called the Nash Equilibrium will be applied to suggest policy lines specifically after the stronger provocations of the North Korean state. At conclusive remarks, some limitations toward Game theory on its application on relations between China and North Korea will be suggested.
PL
Stosunki polityczne między Koreą Północną a Chinami nie poprawiają się od 2006 r., kiedy północnokoreańskie władze rozpoczęły regularne próby jądrowe. Aby wyjaśnić naturę stosunków między tymi dwoma państwami, proponuję zastosować ramy teorii gier. Te pojęcia, w tym dominacja i ryzyko, będą używane do opisania ogólnej strategii dyplomatycznej obu państw we wzajemnych stosunkach. Będziemy również uwzględniać skale prowokacji Korei Północnej. Równowaga Nasha, czyli profil strategii teorii gier, zakłada optymalną strategię każdego gracza i będzie opisana w poniższym artykule, biorąc pod uwagę stosunki między oboma państwami. Zakończenie artykułu będzie dotyczyć ograniczenia teorii gier dotyczącej jej stosowania w relacjach między Chinami a Koreą Północną.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.