Search results

1

Podlaskie pieśni włóczebne

100%

Szymańska J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1992

|

vol. 5

97–134

PL

Autorka przytacza teksty szesnastu powinszowań i pieśni włóczebnych z Podlasia, dokonuje szczegółowej analizy tych obrzędowych pieśni wiosennych. Kolejno przedstawia ich zasięg terytorialny, znaczenie i symbolikę samej nazwy oraz przebieg samego obrzędu kolędowania wielkanocnego (włóczebnego). Kolędnicy (kilku nieżonatych chłopców) po zachodzie słońca podchodzili do domu gospodarza i śpiewali dla niego oraz dla jego dorastającego syna, jedną z wielkanocnych pieśni religijnych, także dla dziewczyny (panny) specjalne pieśni włóczebne (konopielki). Po otrzymaniu włóczebnego (najczęściej w postaci jajek, dzielonych następnego dnia) wygłaszali formuły, np. Daj Boże za rok doczekali!

EN

The author presents and analyses in detail the lyrics of 16 felicitations and spring carols from the Podlasie region. She presents, respectively: their territorial scope, meaning, the symbolism of the name itself, and also the course of Easter carolling (włóczebne carolling) [TN: as suggested by Dadak-Kozicka, the word włóczebne refers to using an agricultural implement for cultivating soil, i.e. włóka or the harrow]. After sunset, carol singers [kolędnicy], i.e. a few unmarried boys, approached the house of the head of the household and sang for him and his adolescent son religious Easter songs. They also sang special włóczebne songs (konopielki) for the girl (the maiden). On receiving a gift called włóczebne (most often the gift consisted of eggs, shared the next day) they recited phrases such as Daj Boże za rok doczekali [Please God grant us to see another year].

2

Imiona chrzestne w księdze chrztów unickiej parafii Hodyszewo z lat 1759–1801

100%

Złotkowski P.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

vol. 65

273-284

PL

W niniejszym artykule poddano analizie językowej imiona chrzestne wyekscerpowane z księgi chrztów unickiej parafii Hodyszewo z lat 1759–1801. Zgromadzona baza materiałowa została podzielona na cztery grupy, zawierające imiona, które posłużyły do nominacji: chłopów unickich, chłopów katolickich, szlachty oraz pozostałej ludności (mieszczan, duchownych i osób bez określonej przynależności społecznej). Celem badań było ustalenie stopnia popularności poszczególnych imion oraz odnotowanie ich postaci formalnych, zarówno w całościowym materiale, jak i w poszczególnych grupach etnicznych i konfesyjno-wyznaniowych. W opracowaniu zwrócono również uwagę na występowanie w badanym materiale źródłowym zjawiska polionimii.

EN

The article analyzes from a linguistic point of view the baptismal names excerpted from the register of baptisms in the Uniate Parish of Hodyszewo from 1759–1801. For this purpose, the collected onomastic data were divided into four groups, containing names that were used to nominate: Uniate peasants, Catholic peasants, nobility and the remaining population (townsmen, clergy and people without a specific social affiliation). The aim of the analysis was to determine the popularity of particular names and to identify variations of names overall and in each of these ethnic and religious groups. The purpose of research was also to determine the occurrence of polyonymy in the studied source material.

3

Współczesne opowieści i pieśni Maryjne z Mazowsza i Podlasia

80%

Adamowski J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1996

|

vol. 8

235–262

PL

Autor publikuje teksty (3 opowieści i 10 pieśni) z terenów Mazowsza i Podlasia, których tematem jest postać Matki Bożej. W polskich ludowych przekazach religijnych jest to wątek bardzo typowy i zarazem powszechny. Świadczy o tym niezwykle rozwinięty kult Maryjny. W polskiej kulturze ludowej kult Maryjny funkcjonuje jako zespół zróżnicowanych co do pełnionej roli, stereotypowych myślowych obrazów. Matka Boska zawsze w sposób cudowny ukazuje się ludziom. Jest cudotwórczynią – uzdrawia nieuleczalne choroby. Jest Pocieszycielką i Orędowniczką „grzesznych ludzi”, a po śmierci i „grzesznych dusz”. Przedstawione teksty wskazują jeszcze inne wyobrażenia o Matce Bożej. Oprócz roli Królowej Polski Maryja często jest opiewana także jako Królowa danego regionu. Ponadto, w ramach ogólnej funkcji Opiekunki, w sposób szczególny Matce Bożej przypisuje się opiekę nad sierotami, wdowami i ludźmi najbiedniejszymi.

EN

The author publishes texts, i.e. three tales and ten songs, from the area of Mazovia and Podlasie, whose main theme is the figure of the Virgin Mary. In the Polish folk religious oral tradition the above mentioned theme is very typical, and, at the same time, widespread. This is reflected in the extremely developed Marian cult. In Polish folk culture, the Marian cult serves as a conglomerate of functionally diversified stereotypical mental images. The Virgin Mary always manifests herself to people in a miraculous way. She is a miracle-worker, i.e. she cures incurable diseases. She is the Comforter and the Intercessor of “sinful people”, and, after their death, also of their “sinful souls”. The texts presented also point to another set of beliefs about Virgin Mary. Apart from being the Queen of Poland, the Virgin Mary is often eulogized as the Queen of particular regions. Moreover, especially as the Patroness, the Virgin Mary is seen as the one who takes care of orphans, widows, and the poorest.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

1 Adamowski J.

1 Szymańska J.

1 Złotkowski P.

1 2018

1 1996

1 1992

Podlaskie pieśni włóczebne

Imiona chrzestne w księdze chrztów unickiej parafii Hodyszewo z lat 1759–1801

Współczesne opowieści i pieśni Maryjne z Mazowsza i Podlasia