Search results

1

Julian Przyboś – poeta nie-„prześnionej rewolucji”

100%

Obremski K.

Przegląd Humanistyczny

|

2020

|

vol. 64(1 (468))

49-64

PL

Andrzej Leder’s monograph Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej [Sleepwalking the Revolution. An Exercise in Historical Logic] allows us to look at Julian Przyboś in a new perspective, which at least in part removes the communist label from the co-author of the anthology of revolutionary poetry Wzięli diabli pana [The devils have taken the lord] (1955) and thus forces us perhaps even to abandon the “white and red” perception of the 20th-century life stories of Poles. Aware of the historical significance, the poet would not say about the post-war social revolution, “It just happened”.

2

Generations of reformers in the Polish people’s republic and their intellectual heritage

100%

Morawski W.

Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace

|

2019

|

issue 1 (37)

77-96

EN

The drive towards reforms in the area of economic policy is permanent. The need of reforms is a practically never abandoned subject. The only exceptions tend to be periods when the status quo is accepted, and it is its consolidation that is being discussed. Things did not look any different in the times of the Polish People’s Republic (PPR). The rhythm of subsequent reform attempts determined the chronology of the development of the situation. The author set himself two goals: chronological ordering and typologisation of reform efforts in the PPR and presentation of the continuation of certain ways of thinking at the turn of the year 1989. Typologisation was assumed to concern ways of thinking rather than specific people and thus, it is not a biographic guide to reform circles.

3

Rozbieżność struktury wykształcenia kobiet i mężczyzn w PRL. Pomiędzy polityką państwa a indywidualnymi wyborami edukacyjnymi

100%

Zawistowska A.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2015

|

vol. 75

PL

The divergence in the structure of the education of men and women in the Polish People’s Republic. Between the state policy and individual educational choices (Summary)In the era of the Polish People’s Republic, the gender divergence in the structure of education grew in parallel with an increase in the number of women who obtained secondary and higher school education. The analysis given in the article supplements our knowledge on the topic with details on the analysis presented here, it is possible to specify two factors which, while linked to the educational policy pursued in communist Poland, stood behind the divergence under discussion. First, vocational schools offered training in trades reserved mainly for men, which led women to opt for high school general education. Second, women’s access to some ‘male’ schools was formally restricted. Women’s educational advantage, which was the result of the policy conducted by the state in the fi eld of education, can thus be regarded as having been an unintentional side effect of the reforms introduced in Poland after the Second World War.

4

Rafał Łatka, Episkopat Polski wobec stosunków państwo–Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970–1989

88%

Sikorski T.

Przegląd Sejmowy

|

2020

|

issue 5(160)

237-250

EN

Rafał Łatka’s monograph is an analysis of relations between the state and the Church (1970–1989) from the perspective of the Episcopate. The author made a multifaceted analysis regarding not only the mechanisms of functioning of the Episcopate of Poland, the attitude to the process of normalization of relations between the state and the Church, but also referred to the most important socio-political problems in the discussed period (e.g., strikes in 1970; 1976; the birth of “Solidarity”; the attitude towards the democratic opposition, martial law, political transformation of 1988–1989). The role and position of the Episcopate in the years 1970–1989 was strong (and even increased during the “Solidarity” festival), despite the amplitude of changes in relations with the state (the communist regime of Edward Gierek and General Wojciech Jaruzelski). The Church systematically and consistently went beyond the scope of its pastoral ministry, tried to remain present in the political space, strove for the implementation of the most important demands arising from social teaching, demanded “the recovery of civil rights”, and made efforts to expand the area of freedom. The line of Primate Stefan Wyszyński, who enjoyed great authority and had charisma, was continued by his successor — Primate Józef Glemp, although different realities (after 1980) required corrections. After 1981, the Church (or rather the new Primate) tried to maintain an “equal distance” between the communist authorities and the opposition (an attempt to reach a settlement — a social agreement between three entities: State/Party — “Solidarity” — the Church). In 1988–1989, the Episcopate joined the process of political transformation (“regulated revolution”), becoming one of the architects of the “round table” agreement.

5

Habilitacje w Polsce Ludowej. Część 1. Warunki i przebieg habilitacji w prawie szkół wyższych

88%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2017

|

issue 1 (17)

25-61

EN

Until 1965 the requirements and conditions of habilitation proceedings in Poland were governed by the law on schools of higher education. The solutions adopted under that law showed a relatively high degree of stability. In the fi rst years after WWII the habilitation qualifi cation was based on the solutions governing in Poland in the 1930s, with only slight changes introduced in the fi rst month after the end of the war. The fi rst reform of higher education of 1947 left the right to confer habilitation degrees with schools of higher education then in existence and retained the existing order of the habilitation proceedings. However, it implemented a number of rather signifi cant amendments in the area of the requirements needed to be fulfi lled at each stage of these proceedings. The right to lecture remained inherent to the habilitation qualifi cation and degree. What changed was the scope of infl uence of the minister of education supervising schools of higher education regarding habilitation proceedings and the appointment of the Main Council of Higher Education with the right of fi nal say and consent to the opening of the habilitation qualifi cation and to run the habilitation proceedings. Habilitation was abandoned by the reform of 1951 and replaced, following the Soviet model, with a higher degree of a doctor of science. Further changes followed in 1958 when it was restored by relevant provisions of the Act on higher education. It was then that more than forty years after Poland regained independence, the habilitation degree was for the fi rst time tied to a successful completion of the habilitation proceedings and earning the degree of a ‘docent’. The Main Council of Higher Education continued to function but its role in habilitation proceedings was reduced to issuing opinions before the minister of higher education decided on habilitation matters. Apart from schools of higher education, the right to confer habilitation degrees was granted to the Polish Academy of Sciences and academic institutions operating outside schools of higher education.

6

Między ideologią i praxis. Organizacja socjalistyczna w PRL w latach 1956–1981

75%

Kania R.

Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem

|

2019

|

vol. 41

|

issue 4

205-231

EN

The end of World War II coincided with the beginning of the process of establishing the Polish new order whose references were the political, social and economic solutions of the USRR, while its ideological basis was Marxism interpreted by Lenin and Stalin. The establishment of the new political system in accordance with official ideology required transposing its ideas to the practical ground with practical sciences acting as a bridge between abstract thinking and reality. The subject of the following article is an analysis of the assumptions of the Polish socialist organizational studies and its connection with Marxism-Leninism in the years 1956–1981.

7

Scholarly Careers of Polish Women Historians in the Era of the People’s Republic of Poland (Selected Universities)

75%

Kolbuszewska J.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2021

|

vol. 51

|

issue Spec. iss.

283-297

EN

This article offers a survey of the careers of 54 Polish female historians who received the habilitacja degree in 1945–1989 at seven Polish universities – four of those were founded soon after the Second World War (University of Łódź, Nicolaus Copernicus University in Toruń, University of Wrocław, Maria Skłodowska‑Curie University in Lublin), while three had been established earlier (University of Warsaw, Jagiellonian University in Kraków and the Adam Mickiewicz University in Poznań). Analysis of personal files and various biographical materials has led the author to a number of conclusions about female historians’ academic careers. The careers reflected the discipline’s development, both in terms of the expansion of its field of inquiry, as well its methodological diversity and the conditions in which it operated. Career paths followed by women were not much different from those followed by men. Neither advancement requirements, nor employment policy at the schools of higher learning were discriminatory towards any of the sexes. However, as far as the female career advancement is concerned, there were some differences between the old and new universities: it was easier for women to obtain managerial positions at the latter.

8

Antykomunizm w myśli politycznej Solidarności Walczącej. Zarys zagadnienia

63%

Siedziako M.

Acta Politica Polonica

|

2018

|

vol. 44

|

issue 2

75-86

EN

The Fighting Solidarity was one of the main organizations of the democratic opposition in Poland in the 80s of the 20th century. In comparison with the other opposition groups its distinguishing feature was the radical anti-communism, which was expressed in the postulate of overthrowing the rules of the Polish United Workers’ Party and the communist regime. The paper analyses that elements of the political thought of the Fighting Solidarity, which applied to its assessments about the communism in theory and practice of its functioning in the last decade of the existence of the so-called socialist countries bloc.

PL

Solidarność Walcząca (SW) była jedną z głównych organizacji opozycji demokratycznej w Polsce lat 80. XX w. Na tle innych ugrupowań opozycyjnych wyróżniała się radykalnym antykomunizmem, objawiającym się m.in. postulatem odsunięcia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od władzy i obalenia reżimu komunistycznego. W tekście poddano analizie te elementy myśli politycznej SW, które odnosiły się do oceny komunizmu w teorii i praktyce jego funkcjonowania w ostatniej dekadzie istnienia tzw. bloku państw socjalistycznych.

9

Demografia współczesnej historii w wojskowych służbach specjalnych PRL

63%

Winogrodzki G.

Journal of Modern Science

|

2017

|

issue 1(32)

355-373

EN

The 21st century has brought communities a number of challenges related to local armed conflicts (eg. In Syria and Ukraine). That resulted in the migration of people to the scale, which last time took place during the World War II. Then, this dilemma also affected Polish military special services but the problem was much more complex, because during the WWII, the Polish military intelligence was massacred. That gap in the military staff was filled by commanders of the tormentors. The purpose of this article is illustrate the nature and complexity of demographic, Polish military special forces after 1945 and set out the key issues related to the security of the Polish society in that period.

PL

Dwudziesty pierwszy wiek przyniósł społecznościom szereg wyzwań związanych z lokalnymi konfliktami zbrojnymi (np. w Syrii czy na Ukrainie), co pociągnęło za sobą migrację ludności na skalę, jaka ostatnio wystąpiła podczas II wojny światowej. Ten dylemat bardzo boleśnie dotknął również polskie wojskowe służby specjalne. Problem był o tyle bardziej złożony, że podczas II wojny światowej wojskową inteligencję polską w dosłownym znaczeniu wymordowano. A zatem powstałą lukę kadrową wypełniono dowódcami (oficerami) oprawców, którzy wcześniej czy później zostali rozliczeni przez „chichot” historii.

10

Zarys historii stosunków między Polską a Koreańską Republiką Ludowo-Demokratyczną (1948–1974)

63%

Levi N.

Kwartalnik Historyczny

|

2017

|

vol. 124

|

issue 4

PL

W Polsce, jak i w innych zachodnich krajach, przedstawia się Koreańską Republikę Demokratyczno-Ludową jako kraj egzotyczny, rządzony przez reżim komunistyczny, gdzie życie codzienne naznaczone jest głodem, chorobami, gdzie ciągle istnieją obozy koncentracyjne. Sama Korea prezentuje się jako kraj kwitnący, wzór do naśladowania dla innych państw. Celem artykułu jest pokazanie, jak ważne były relacje handlowe między Polską i KRLD w okresie 1948–1974 dla obu stron. Poland, along with many Western media, have portrayed the Democratic People’s Republic of Korea as an exotic country ruled by an absurd communist regime, where everyday life is plagued with hunger, disease and concentration camps. In turn, North Korea poses as blissful country, a paradise on Earth, and serving as an example to others. The aim of the article is to show to which extent trade relations between Poland and North Korea were important for both countries for the period 1948 till 1974.

11

Przestępstwo czy wykroczenie? O dylematach polskiego ustawodawcy w toku prac nad kodeksem karnym z 1969 r. - wybrane zagadnienia

63%

Szczygieł T.

Z Dziejów Prawa

|

2021

|

vol. 14

65-78

DE

Der Artikel stellt den Verlauf der Diskussion über das Projekt des Strafgesetzbuches der Volksrepublik Polen von 1969 im Kontext des Ordnungswidrigkeitenrechts dar. Es wurden zwei Fragen analysiert. Die erste war der Einfluss des materiellen Elements einer verbotenen Handlung (soziale Gefährlichkeit) auf die Frage der Abgrenzung der Ordnungswidrigkeit vom Verbrechen. Das zweite Problem war die Einstufung des Führens eines Kraftfahrzeugs im Straßenverkehr unter dem Einfluss von Alkohol oder einem anderen Rauschmittel.Die durchgeführten Überlegungen haben gezeigt, dass die Unterscheidung zwischen einer Ordnungswidrigkeit und einem Verbrechen weniger mit theoretischen, als vielmehr mit ideologisch-politischen Problemen zu tun hatte. Denn für den Fall einer geringfügigen Gefährdung der Gesellschaft durch eine verbotene Handlung im Sinne des Strafgesetzbuches war die Möglichkeit einer Haftung vor einer anderen Behörde vorgesehen, darunter für eine Ordnungswidrigkeit. Dieser Mechanismus entsprach dem ideologischen Ansatz des angeblichen Verschwindens - „Aussterbens“ - der Kriminalität im Volksstaat im Zuge der sozialistischen Revolution. Im Gegensatz dazu wurde das Fahren unter Alkohol- oder Rauschmitteleinfluss nur aus Sorge um die Verurteilungsstatistiken als Ordnungswidrigkeit behandelt und nicht wegen seiner geringen Schädlichkeit (Gefährlichkeit).

EN

The article examines the course of the debate on the draft criminal code of the Polish People’s Republic of 1969 in the context of the law on misdemeanors. Two issues have been analyzed. The first is the influence of the material element of the prohibited act (social danger) on the distinction between misdemeanors and crimes. The second is the problem of qualifying the act of driving a motor vehicle in land traffic under the influence of alcohol or other intoxicants. The analysis has shown that the distinction between crime and misdemeanor was associated not so much with theoretical concerns, but primarily with ideological and political ones. In the case of a negligible social danger of a prohibited act in the sense stipulated by the Criminal Code, the legislator provided the possibility of the offender being held liable before another authority, including for a misdemeanor. This mechanism was consistent with the ideological approach to the alleged disappearance - or the “withering away” - of crime in the people’s state as the socialist revolution progressed. On the other hand, the issue of driving a vehicle under the influence of alcohol or another intoxicant was treated as a misdemeanor exclusively due to the need to keep the statistics of convictions down, and not because of this act’s low harmfulness (danger).

PL

W artykule ukazano przebieg dyskusji nad projektem kodeksu karnego PRL z 1969 roku, w kontekście prawa wykroczeń. Analizie zostały poddane dwa zagadnienia. Pierwsze, czyli wpływ materialnego elementu czynu zabronionego (społecznego niebezpieczeństwa) na kwestię rozgraniczenia wykroczeń od przestępstw. Drugie, czyli problem zakwalifikowania prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego. Przeprowadzone rozważania dowiodły, że z rozgraniczeniem przestępstwa od wykroczenia wiązały się nie tyle problemy teoretyczne, co przede wszystkim ideologiczno-polityczne. W przypadku bowiem znikomego społecznego-niebezpieczeństwa czynu zabronionego w rozumieniu kodeksu karnego została przewidziana możliwości poniesienia odpowiedzialności przed innym organem, w tym za wykroczenie. Mechanizm ten był zgodny z ideologicznym podejściem do rzekomego zanikania -„obumierania”- przestępczości w państwie ludowym w miarę postępu rewolucji socjalistycznej. Z kolei, zagadnienie kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu lub środka odurzającego, zostało potraktowane jako wykroczenie, tylko i wyłączenie z obawy o statystykę skazań, a nie ze względu na jego niską szkodliwość (niebezpieczeństwo).

12

Establishing the Great Economic Organizations: Assumptions of the industry reform of the Polish People’s Republic in the 1970s

63%

Budziński M.

Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace

|

2018

|

issue 3 (35)

163-177

PL

Artykuł opisuje działania podjęte przez władze PRL w ramach wdrażaniach reformy Wielkich Organizacji Gospodarczych (tzw. reforma WOG). Była to szeroko zakrojona reforma zarządzania przemysłem w gospodarce centralnie planowanej. Jej głównym założeniem była decentralizacja zarządzania produkcją przemysłową poprzez przyznanie organizacjom gospodarczym szeregu uprawnień. Druga część tekstu poświęcona jest ogólnym zasadom funkcjonowania organizacji gospodarczych w nowym systemie ekonomiczno-finansowym, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii produkcji, funduszu płac oraz inwestycji. Zastosowaną metodą badawczą jest analiza treści, zarówno istniejących opracowań z epoki, jak i archiwalnych dokumentów urzędowych.

EN

The article describes the actions taken by the communist authorities as part of the implementation of the reform of the Great Economic Organizations (the so-called WOG reform). It was an extensive reform of industry management in a centrally planned economy. Its main assumption was the decentralization of industrial production management by granting a number of allowances to economic organizations. The second part of the text is devoted to the general principles of functioning of economic organizations in the new economic and financial system, focusing on the issue of production, wage fund and investment. The research method used is the analysis of the content, both of the existing studies from the period and archival official documents.

13

A century of Polish economic policy

63%

Morawski W.

Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace

|

2018

|

issue 3 (35)

11-33

PL

Polityka gospodarcza rządu polskiego przechodziła różne fazy, które jednak generalnie można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej należały te, kiedy polityka polska mieściła się w głównym nurcie przemian światowych. Do drugiej te, kiedy władze polskie stawiały na alternatywne wobec mainstreamu rozwiązania, ulegając pokusie „pójścia na skróty”. Generalnie można powiedzieć, że pierwsze przyczyniały się do rozwoju kraju, a drugie sprowadzały jego rozwój na manowce, izolując od gospodarki światowej. Do pierwszej grupy można zaliczyć cały okres międzywojenny, łącznie z latami 30., kiedy to tendencje autarkiczne były właśnie mainstreamowe, lata 1944–1947 i lata 1989–2015.

EN

The economic policy of Polish governments changed but can be broadly divided into two groups. The first encompassed periods when Polish policy belonged to a widelydefined world mainstream. The second – those when Polish governments attempted alternatives to the mainstream, looking for various ways of “taking a shortcut”. In general, the first group helped economic development, the second hindered it, isolating the country from the world economy. The first group included the entire interwar period, when autarchic tendencies were mainstream, as well as the years 1944–1947 and 1989–2015.

14

From economic nationalism to the open market. Polish trade policy in the 20th and 21st century

63%

Łazor J.

Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace

|

2018

|

issue 3 (35)

81-100

PL

W polskiej polityce handlowej na przestrzeni ostatnich stu lat można zaobserwować fluktuacje w stopniu wpływu państwa na wymianę. Zaczęto od niemal pełnej kontroli państwa nad handlem zagranicznym u progu niepodległości, następnie trend stopniowej liberalizacji został przerwany przez wojnę celną z Niemcami i wielki kryzys, zaś ostatnie lata przed wybuchem drugiej wojny światowej były świadkami ponownego przejęcia kontroli nad handlem zagranicznym przez rozbudowane instytucje państwowe. Wzrost zaangażowania państwa wystąpił w zupełnie innym kontekście po zakończeniu wojny wraz z wprowadzoną przez komunistów monopolizacją wymiany międzynarodowej. Po okresie stalinowskim doszło do odwrócenia kierunku zmian i stopniowej liberalizacji wymiany. Początkowo była ona bardzo ograniczona, przyspieszyła jednak w latach 80., zasadniczy przełom nastąpił zaś w trakcie transformacji gospodarczej po 1989 r. Charakterystyczną konsekwencją integracji gospodarczej następnych lat było scedowanie wielu instrumentów prowadzenia polityki handlowej na instytucje międzynarodowe – przede wszystkim zaś na Unię Europejską. Zarówno w czasie Drugiej, jak i Trzeciej Rzeczypospolitej, polityka handlowa prowadzona była zgodnie z trendami światowymi. Odstępstwem od nich była narzucona z zewnątrz polityka lat komunizmu.

EN

For much of the 20th century Polish governments heavily regulated foreign trade, but the degree of this influence differed. When Poland became independent in 1918, the state took almost complete control over the sector. A tentative liberalization was stopped by the customs war with Germany in 1925, and later by the Great Depression. The final years before the Second World War saw an increase in the state’s influence through the exchange control. Regulations became stricter under different conditions in the post-war period, with the state monopolizing foreign trade entirely. After the end of Stalinism in 1956, Poland slowly opened up its economy, but until the 1980s changes were limited in scope. A true breakthrough came with the transition, which started in 1989. Not only did the country open up, but in the coming years, the government ceded some of its powers relating to foreign trade to the European Union. During the interwar period, as well as after 1989, Poland followed worldwide trends. The communist period was an aberration in the sense of producing an ineffective system. Both before the war and under the communist regime, foreign trade was expected to bring mostly static gains. This changed significantly only after 1989.

15

Rodzina i dzieciństwo na łamach czasopism dziecięcych w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej

63%

Apanel D.

|

2015

|

vol. XII

|

issue (2/2015)

197-213

EN

The study takes up the subject matter of the image of the family and family relationships which were presented in children’s magazines such as “Świerszczyk” and “Płomyczek” issued during the time of the Polish People’s Republic. The editorial office’s aim was to bring joy and warmth to the child’s everyday life by reading the mentioned magazines. Education issues in the family are presented in clearly defined sections and mainly concern: a mutual care between family members, for example, during a disease; leisure activities, maintaining contact with a family living in the countryside or in another city; helping with field work; parents’ professional work; school problems and dealing with them in a family; the relationship with grandparents; the relationship between siblings, parents and children, celebrating public holidays and anniversaries which were forgotten during the period of socialism. At the same time, it should be noted that in the decades since the year 1945, on the pages of children’s magazines, one can observe a clear influence of political factors which were defining the functioning of families in our country, for example, the economic plans made by the government of the day as well as holidays and public celebrations carried out according to the Soviet way of thinking. On the pages of children’s magazines, a planned preparation for life in a socialist family was carried out efficiently and it was embedded deep in the Marxist-Leninist ideology. The children’s magazines, thoroughly censored, were an effective weapon of indoctrination carried out by the socialist state. It should be emphasized that the children’s magazines in the time of the Polish People’s Republic, as well as school books, were used to educate the citizens of the socialist state.

PL

Opracowanie podejmuje tematykę obrazu rodziny oraz relacji rodzinnych, przedstawianych na łamach czasopism dziecięcych „Świerszczyk” i „Płomyczek”, wydawanych w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W zamierzeniu redakcji, wymienione czasopisma miały za zadanie wniesienie radości i ciepła do powojennej dziecięcej codzienności. Zagadnienia wychowania w rodzinie ujęte są w wyraźnie określone działy i dotyczą głównie: wzajemnej opieki między poszczególnymi członkami rodziny, np. w czasie choroby; spędzania czasu wolnego, utrzymywania kontaktów z rodziną mieszkającą na wsi lub w innym mieście; pomocy podczas wykonywania prac polowych; pracy zawodowej rodziców; problemów szkolnych dzieci i radzenia sobie z nimi w rodzinie; relacji z babcią i dziadkiem; relacji między rodzeństwem, rodzicami i dziećmi, obchodzenie świąt państwowych i rocznic, o których pamiętano w okresie socjalizmu. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż w poszczególnych dziesięcioleciach, począwszy od 1945 roku, na łamach czasopism dziecięcych można zauważyć wyraźny wpływ politycznych czynników, które wytyczały funkcjonowanie rodzin w Polsce, np. plany gospodarcze podejmowane przez ówczesny rząd, święta i uroczystości państwowe realizowane według wzorów radzieckich. Na łamach czasopism dziecięcych z dużą skutecznością realizowano zaplanowane wychowanie do życia w rodzinie socjalistycznej, osadzone głęboko w ideologii marksistowsko-leninowskiej. Czasopisma dziecięce, dogłębnie cenzurowane, były skuteczne, podobnie, jak podręczniki szkolne, w procesie indoktrynacji realizowanej przez państwo socjalistyczne. Podkreślić należy, że czasopiśmiennictwo dziecięce okresu Polski Ludowej, podobnie jak podręczniki szkolne, służyło wychowaniu człowieka – obywatela państwa socjalistycznego.

16

Wybrane aspekty jakości prawa ﬁnansowego a funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL

63%

Klimek P.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2017

|

issue 1(20)

171-188

EN

The chosen aspects of the quality of financial law and the functions of income taxation system in the Polish People’s Republic have been presented in five contexts. Th e first one is the doctrinal context, which allows to distinguish the taxation rules and the rules of the financial law from the functions of income taxation system. Furthermore, such context allows to divide the mentioned functions into four function groups: technical, fiscal and budgetary, justice related and ethical, economic and social. The second context constitutes the legislative technique context – enabling the analysis of the income taxation system in the Polish People’s Republic with the consideration of the technical functions. In turn, the third context corresponds with the title of the 16th Scientific Conference ‘State, Economy, Society’, organized annually by Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University. Thus, the income taxation system in the Polish People’s Republic has been subject to analysis with consideration of its influence on the Polish economic sphere within the years 1945-1989. However, due to the limited frames of this study the political and social sphere has been omitted. Nevertheless, conclusions made on these basis underline the importance of such functions of income taxation system in the Polish People’s Republic, as some functions: fiscal and budgetary, justice related and ethical, economic and social. The functions of income taxation system in the Polish People’s Republic have also been subject to analysis in the fourth context, that is the chosen functions of income taxation systems of the leading countries of the western block within the years 1945-1989. Therefore, it may be assumed that the functions of income taxation system in the Polish People’s Republic constituted one of the reasons of the failure of this country in the so called Cold War. Above all, however, the assessment of the functions of the income taxation system in the Polish People’s Republic (in the fifth context) has been referred to the chosen contemporary solutions, which paradoxically allows to come to conclusions de lege ferenda, which still remain up to date in reference to the income taxation system in the Third Polish Republic.

PL

Wybrane aspekty jakości prawa finansowego i funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL przedstawiono w pięciu kontekstach. Pierwszym jest kontekst doktrynalny, który zasady podatkowe i zasady prawa podatkowego pozwala odróżnić od funkcji systemu opodatkowania dochodów. Co więcej kontekst ten umożliwia podział wspomnianych funkcji na cztery grupy funkcji: technicznych, fiskalno-budżetowych, sprawiedliwościowo-etycznych i gospodarczo-społecznych. Natomiast drugim kontekstem jest kontekst techniki legislacyjnej – umożliwiający analizę systemu opodatkowania dochodów w PRL z uwagi na funkcje techniczne. Z kolei kontekst trzeci koresponduje z tytułem XVI Konferencji Naukowej „Państwo, gospodarka, społeczeństwo”, organizowanej corocznie przez Krakowską Akademię im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Dlatego system opodatkowania dochodów w PRL poddano analizie z uwzględnieniem tego, jak w latach 1945–1989 oddziaływał on na polską płaszczyznę gospodarczą. Niemniej z uwagi na ograniczone ramy niniejszego opracowania pominięto płaszczyzny polityczną i społeczną. Mimo to wyciągnięte na tej podstawie wnioski podkreślają znaczenie takich funkcji systemu opodatkowania dochodów w PRL, jak niektóre funkcje: fiskalno-budżetowe, sprawiedliwościowo-etyczne oraz gospodarczo-społeczne. Funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL poddano analizie także w kontekście czwartym, a mianowicie wybranych funkcji systemów opodatkowania dochodów czołowych państw bloku zachodniego z lat 1945–1989. Dlatego można też postawić tezę, iż funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL stanowiły jedną z przyczyn klęski, jaką państwo to poniosło w tzw. zimnej wojnie. Przede wszystkim jednak ocenę funkcji systemu opodatkowania dochodów w PRL (w kontekście piątym) odniesiono do wybranych rozwiązań współczesnych, co paradoksalnie pozwala na wyciągnięcie wniosków de lege ferenda, które wciąż pozostają aktualne w odniesieniu do systemu opodatkowania dochodów w III Rzeczypospolitej.

17

Dzieje zatrzymane. Wstęp do analizy wizji historii Polski po 1944 roku w podręcznikach ekonomii politycznej socjalizmu od lat 50. do 80. XX wieku na przykładzie problematyki bodźców

51%

Ochinowski T.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2017

|

issue 9

EN

This article aims to reconstruct the vision of history to be found in textbooks of the political economy of socialism. The author treats the textbooks of political economy as a medium of Communist Poland’s official historical narrative. Truth ‘produced’ by means of the educational materials seems to be a perfect exemplification of Michel Foucault’s ideas regarding the knowledge/power relation. In his analysis of the textbooks under discussion, the author uses mainly the issues of stimuli. What emerges from the analysis is a picture of a devious reality in which students of the Polish Peoples republic period were forced to exist, also in the aspect of the propaganda’s vision of the current history of Poland.

PL

Artykuł wstępnie opisuje wizję historii prezentowaną w podręcznikach ekonomii politycznej socjalizmu, które zostały potraktowane jako nośniki oficjalnej narracji czasów PRL w aspekcie koncepcji historiograficznych. Prawda „produkowana” za pośrednictwem materiałów dydaktycznych wydaje się być wyrazistym przykładem propozycji koncepcyjnej Michela Foucaulta dotyczącej związku wiedzy i władzy. W analizie podręczników autor skupia się przede wszystkim na problematyce bodźców. Wspomniana analiza ukazuje obraz pokrętnej rzeczywistości, w której studenci okresu PRL zmuszeni byli egzystować, także w aspekcie propagandowej wizji najnowszych dziejów Polski.

18

Ideologiczno-metodologiczne meandry Rozważań o wojnie domowej Pawła Jasienicy. Uwagi o dziele i jego recepcji

51%

Mękarski A.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2020

|

issue 12

EN

This article deals with Rozważania o wojnie domowej (Reflections on the Civil War), the last book by Paweł Jasienica, an essayist and acclaimed history writer known mainly for his books on the history of Poland. The article offers analysis of both the work and its reception. In executing the first task, the author focuses on extracting the critique of the communist ideology which Jasienica included, in some veiled way, in his account of the main topic to which his last book is devoted – the Vendée rebellion of 1793. In the article Jasienica is shown to have used his account of one of the episodes of the French revolution to criticise the PRL’s political system, arguing, one should add, in favour of replacing it with liberal democracy. Analysis also shows that the reception of Jasienica’s work was significantly mediated by the ideological preferences of its reviewers.

PL

Przedmiotem artykułu są Rozważania o wojnie domowej, ostatnia książka Pawła Jasienicy, eseisty i uznanego pisarza historycznego, znanego głównie z książek o historii Polski. Artykuł proponuje analizę książki i jej recepcji. Realizując pierwsze zadanie, autor skupia uwagę na krytyce ideologii komunistycznej, którą Jasienica w nieco zawoalowany sposób włączył do opisu głównego przedmiotu swej ostatniej książki – powstania w Wandei w 1793 r. W artykule wykazano, że Jasienica wykorzystał opis jednego z epizodów rewolucji francuskiej do krytyki systemu politycznego PRL, opowiadając się, należy dodać, za jego zastąpieniem przez demokrację liberalną. Analiza ukazuje także, że recepcja dzieła Jasienicy była w istotnym stopniu zapośredniczona przez preferencje ideologiczne recenzentów.

19

Kariery naukowe historyczek samodzielnych pracownic nauki w latach 1945–1989

51%

Kolbuszewska J.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2020

|

issue 12

EN

This article provides a prosopographic analysis of careers pursued by Polish female historians who acquired the status of independent scholars in the era of the Polish People’s Republic. In her survey of seven Polish universities: four founded after the Second World War and three older ones, the author tries to establish what influence on female historians’ careers was exerted by such factors as social background, political views, scholarly interests, academic achievements and gender prejudices. The juxtaposition of the newly established universities with the older and more prestigious ones has served to verify the thesis that the new universities provided better career opportunities for women.

PL

Studium niniejsze jest prozopograficzną analizą karier naukowych polskich historyczek, które w PRL uzyskały samodzielność naukową. Analizując środowisko naukowe siedmiu uniwersytetów: czterech utworzonych tuż po wojnie (Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Uniwersytet Wrocławski i Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej) i trzech o dłuższej tradycji (Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), autorka zastanawia się, jaki wpływ na tempo awansu naukowego historyczek miały takie czynniki jak: pochodzenie społeczne, poglądy polityczne, zainteresowania badawcze i dorobek naukowy, a także uprzedzenia płciowe środowiska akademickiego. Porównanie uczelni nowo powstałych i prestiżowych służyło ponadto weryfikacji hipotezy o większej możliwości awansu na nowych uniwersytetach.

20

Władze komunistyczne wobec zakonów męskich na Środkowym Nadodrzu w latach 1970-1980

51%

Zamiatała D.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2015

|

vol. 103

285-306

EN

In the 1970s in the Polish People's Republic, despite declaration of co-existence of the state and the Church, the Communists continued to fight with the Church on the ideological plane and strived to weaken it and reduce its pastoral activity, and it especially referred to religious orders in Polish society. Those principles were implemented by the organs of administration and security in Środkowe Nadodrze. During that period, they tried to lead a flexible policy with regard to religious orders. According to the top-down decisions, religious authorities tried to neutralize monks from the political influence of bishops. First, they sought, and with success, to make religious orders and congregations in that area loyal to them. They did that mainly through frequent individual conversations with monks and visits to religious houses. Then they continued to implement the task of forcing the orders to respect socio-political principles and binding state laws. They systematically analysed and then provided the Office of Religious Affairs in Warsaw with the information on the overall assessment of the current attitudes and activities of religious orders in their provinces. They monitored, on a regular basis, the relationships inside religious orders and their pastoral activities. They sought to set monks at variance with the local bishop and diocesan clergy. The actions taken by local governments towards religious orders brought the desired effect. Monks complied with the state regulations concerning the Church and they were not engaged in anti-socialist activities.

Refine search results

Julian Przyboś – poeta nie-„prześnionej rewolucji”

Generations of reformers in the Polish people’s republic and their intellectual heritage

Rozbieżność struktury wykształcenia kobiet i mężczyzn w PRL. Pomiędzy polityką państwa a indywidualnymi wyborami edukacyjnymi

Rafał Łatka, Episkopat Polski wobec stosunków państwo–Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970–1989

Habilitacje w Polsce Ludowej. Część 1. Warunki i przebieg habilitacji w prawie szkół wyższych

Między ideologią i praxis. Organizacja socjalistyczna w PRL w latach 1956–1981

Scholarly Careers of Polish Women Historians in the Era of the People’s Republic of Poland (Selected Universities)

Antykomunizm w myśli politycznej Solidarności Walczącej. Zarys zagadnienia

Demografia współczesnej historii w wojskowych służbach specjalnych PRL

Zarys historii stosunków między Polską a Koreańską Republiką Ludowo-Demokratyczną (1948–1974)

Przestępstwo czy wykroczenie? O dylematach polskiego ustawodawcy w toku prac nad kodeksem karnym z 1969 r. - wybrane zagadnienia

Establishing the​ Great Economic Organizations: Assumptions of the industry reform of the Polish People’s Republic in the 1970s​

A century of Polish economic policy

From economic nationalism to the open market. Polish trade policy in the 20th and 21st century​

Rodzina i dzieciństwo na łamach czasopism dziecięcych w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej

Wybrane aspekty jakości prawa ﬁnansowego a funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL

Dzieje zatrzymane. Wstęp do analizy wizji historii Polski po 1944 roku w podręcznikach ekonomii politycznej socjalizmu od lat 50. do 80. XX wieku na przykładzie problematyki bodźców

Ideologiczno-metodologiczne meandry Rozważań o wojnie domowej Pawła Jasienicy. Uwagi o dziele i jego recepcji

Kariery naukowe historyczek samodzielnych pracownic nauki w latach 1945–1989

Władze komunistyczne wobec zakonów męskich na Środkowym Nadodrzu w latach 1970-1980

Establishing the Great Economic Organizations: Assumptions of the industry reform of the Polish People’s Republic in the 1970s

From economic nationalism to the open market. Polish trade policy in the 20th and 21st century