Search results

1

Polsko-radziecki traktat pokojowy zawarty w Rydze w 1921 r. (aspekty poHtyczno-narodowościowe)

100%

Goclon J., Wrocławski U.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2009

|

vol. 8

|

issue 1

EN

The peace treaty signed in capital of Latvia on 18 March 1921 between Poland and Soviet Russia ended an armed conflict taking place between 1919 and 1920. In the treaty both sides agreed to guarantee mutual rights regarding language, culture and religion for the Russian and Ukrainian minorities on the western side of the border as well as for the Polish minority on the eastern side of the border. Russia and Ukraine committed themselves to give back all Polish works of art, museum collections, libraries and archives acquired from the territories of the Republic of Poland after 1772. Moreover, Poland was supposed to receive a monetary compensation of 30 million roubles for its economic input into the Russian Empire during the times of the Partition of Poland and also to regain industrial and railway equipment 29 million roubles worth. Nonetheless, the Russians did not meet the great majority of these obligations. The state border established in Riga put Poland in the direct neighbourhood with Latvia in the north and Romania in the south, thus isolating Soviet Russia from Germany, Hungary and Czechoslovakia. These territorial changes made Poland a "cordon" country against Bolshevik Russia and increased its geopolitical importance in this part of Europe. The Treaty of Riga changed radically the political structure of Europe and significantly complemented the Treaty of Versailles. which would have remained a dead letter in its numerous decisions without ultimate settlements between Poland and Soviet Russia. But this does not change the fact that the Treaty of Riga divided the Belorussian and Ukrainian nations into two parts: one remaining under the Polish administration and the second - doomed to repressions and national degeneration in Bolshevik totalitarianism (including over one million Poles). Weakness of the Ukrainian (and especially Belorussian) national movement in no case should have been an excuse for Poland to abandon its allies. Despite the war triumph of the Polish army. the Treaty of Riga resolutions happened to be the Polish failure. The lands of the First Republic of Poland (between the Bug River and the border before 1772) were divided in a very unjust way. The majority of this territory remained under control of the defeated Bolshevik Russia whereas victorious Poland gained a significantly smaller area.

2

British Diplomacy, Soviet-Polish War, and the Treaty of Riga: Searching for Stabilization in Eastern Europe

63%

Sergeev E. Y.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2022

|

vol. 14

184-193

PL

British diplomacy played an important role not only during the Soviet-Polish War of 1919–20 but also in the settlement of this armed con‑ict, which ended with the signing of the Riga peace treaty on 18 March 1921. How effective was London? What political methods did the British government use to achieve the main strategic objective of stabilizing the Versailles order in Eastern Europe? And what were the short- and long-term consequences for Soviet Russia and Poland? The answers to these questions will be given in this article, based upon diplomatic correspondence as well as on diaries and memoirs penned by direct participants and contemporary observers.

3

Ze wschodniej polityki Francji w okresie rokowań pokojowych Polski z bolszewikami w drugiej połowie 1920 r. i na początku 1921 r.

63%

Gmurczyk-Wrońska M.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2023

|

vol. 58

|

issue 2

165-181

EN

The article deals with French policy towards Poland and Bolshevik and ‘White’ Russia. The issues are presented in the context of the Polish-Soviet peace negotiations taking place first in Minsk and then Riga, and the peace signed in March 1921. The article aims to show the French position towards these events and present the French conception of policy in Eastern Europe, also in the context of attempts to neutralise Germany and secure against a possible German threat. The French kept their distance from the Polish-Soviet peace negotiations and the signed peace in Riga but expected the Bolsheviks’ attack against Poland, Romania, Czechoslovakia, and the Baltic states in the spring of 1921. Accordingly, they devised plans for material and financial support for these countries. All along, France hoped for the fall of the Bolshevik government. Parallel to these actions, France was preparing to conclude alliance agreements with Central European states, including Poland.

PL

Artykuł dotyczy francuskiej polityki głównie wobec Polski oraz Rosji bolszewickiej i „białej”. Zagadnienia zostały przedstawione w kontekście toczących się w Mińsku, a potem w Rydze polsko-sowieckich pertraktacji pokojowych i podpisanego w marcu 1921 r. pokoju. Celem artykułu było pokazanie stanowiska Francji wobec tych wydarzeń, a także przedstawienie francuskiej koncepcji polityki na wschodzie Europy, również w kontekście prób neutralizowania Niemiec i zabezpieczenia się przed ewentualnym zagrożeniem z ich strony. Francuzi zachowali dystans wobec tych pertraktacji i pokoju w Rydze, spodziewali się jednak wiosną 1921 r. ataku bolszewików na Polskę, Rumunię, Czechosłowację i państwa bałtyckie. W związku z tym snuli plany wsparcia materiałowego i finansowego tych państw. Francja miała cały czas nadzieję na upadek rządu bolszewików. Równolegle do tych działań Francja przygotowywała się do zawarcia układów sojuszniczych z państwami Europy Środkowej, w tym z Polską.

4

Philosophical social space of the Riga Treaty era – Russian perspective, meaning

63%

Paduchowski W.

Logos i Ethos

|

2023

|

vol. 62

|

issue 2

47-66

PL

Artykuł jest próbą opisu filozoficznej przestrzeni społecznej epoki traktatu ryskiego z perspektywy rosyjskiej oraz próbą opisu jej znaczenia. Artykuł ukazuje w skondensowanej formie rozwój myśli społecznej (rosyjskiego/radzieckiego marksizmu). Omawia m.in. role filozofii prawa, tzw. nihilizm prawny, znaczenie myśli Leona Petrażyckiego. Na zakończenie umieszcza perspektywę traktatu ryskiego w kontekście eksperymentu myślowego Hilarego Putnama na temat „bliźniaczej ziemi”.

EN

The article is an attempt to describe the philosophical social space of the Riga Treaty era from the Russian perspective and an attempt to describe its meaning. The article describes in a condensed form the development of social thought (Russian / Soviet Marxism). It describes, among others the roles of the philosophy of law, the so-called legal nihilism, the meaning of Leon Petrażycki’s thoughts. In conclusion, he puts the perspective of the treatise of Riga in the context of Hilary Putnam’s thought experiment on the “twin land”.

5

Rozproszone dziedzictwo. Kwestia rewindykacji polskich zasobów archiwalnych

63%

Krochmal A.

Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL

|

2021

|

vol. 18

113-158

EN

Poland is a country with one of the most dispersed archival resources. This situation was clearly influenced by important historical events, including, in particular, the catastrophe of partitions at the end of the 18th century and the two subsequent world wars. From the 17th century until the Second World War, there were looting or relocating Polish cultural goods to Poland’s neighboring countries (mainly Russia and Germany). The article presents the main stages of recovery proceedings in relation to archival materials undertaken by the Polish state against its neighbors from Eastern and Western Europe. The first attempts to restore the plundered collections took place in the 17th century, based on the provisions of the peace treaties in Oliwa (with Sweden concluded in 1660) or in Andruszów (truce with Russia in 1667). The first major recovery action, which brought concrete results and concerned lost cultural goods, was the implementation of the provisions of the Treaty of Riga of March 18, 1921. Article XI of the Treaty was of fundamental importance for archival matters. It provided for the return from Soviet Russia of all materials taken from Poland after January 1, 1772. A Mixed Polish-Soviet Special Commission was established to implement these decisions, with the participation of eminent specialists (historians, archivists, librarians). Their activities resulted in the return to 1924 of 31 wagons of archival materials, including archives from the period of the First Polish Republic and files taken by the Russians in 1915. Files from Austria and Germany were restored during the Second Polish Republic on a much smaller scale. The second wave of recovery took place after 1945. The main materials recovered from Germany were the result of the so-called Adam Stebelski’s mission in 1946-1949. Archives from the USSR returned to Poland twice, in the years 1945-1952 and 1957-1964. Until today, many source materials taken from Poland to the USSR or Germany have not been recovered, therefore recovery remains a topical and open issue in relations with these countries.

PL

Polska jest krajem posiadającym jeden z najbardziej rozproszonych zasobów archiwalnych. Wyraźny wpływ na taką sytuację wywarły ważne wydarzenia dziejowe, w tym przede wszystkim katastrofa rozbiorów w końcu XVIII stulecia oraz dwie późniejsze wojny światowe. Począwszy od XVII wieku aż do okresu II wojny światowej trwały grabieże lub przemieszczenia polskich dóbr kultury do państw sąsiadujących z Polską (głównie Rosji i Niemiec). W artykule ukazano główne etapy postępowań rewindykacyjnych w odniesieniu do materiałów archiwalnych, podejmowanych przez państwo polskie wobec sąsiadów z Europy Wschodniej i Zachodniej. Pierwsze próby restytucji zagrabionych zbiorów miały miejsce już w XVII wieku na podstawie zapisów w traktatach pokojowych w Oliwie (ze Szwecją zawarty w 1660 r.) czy w Andruszowie (rozejm z Rosją w 1667 r.). Pierwszą większą akcją rewindykacyjną, która przyniosła konkretne rezultaty i dotyczyła utraconych dóbr kultury, była realizacja postanowień traktatu ryskiego z 18 marca 1921 r. Podstawowe znaczenie dla spraw archiwalnych miał artykuł XI Traktatu. Przewidywał on zwrot z Rosji radzieckiej wszystkich materiałów wywiezionych z Polski po 1 stycznia 1772 r. Do wykonania tych postanowień powołano Mieszaną Polsko-Sowiecką Komisję Specjalną, z udziałem wybitnych specjalistów (historyków, archiwistów, bibliotekarzy). Efektem ich działań był powrót do 1924 r. 31 wagonów materiałów archiwalnych, w tym archiwów z okresu I Rzeczypospolitej oraz akt wywiezionych przez Rosjan w 1915 r. Na znacznie mniejszą skalę rewindykowano w okresie II Rzeczypospolitej akta z Austrii oraz Niemiec. Druga fala rewindykacji nastąpiła po 1945 r. Główne materiały odzyskane z Niemiec były efektem tzw. misji Adama Stebelskiego w latach 1946-1949. Archiwalia z ZSRR powracały do Polski dwukrotnie, w latach 1945-1952 oraz 1957-1964. Do dnia dzisiejszego nie odzyskano wielu materiałów źródłowych wywiezionych z Polski do ZSRR lub Niemiec, dlatego rewindykacja pozostaje aktualną i otwartą kwestią w relacjach z tymi państwami.

6

Plany współdziałania politycznego i militarnego Polski i Ukraińskiej Republiki Ludowej 1919–1921

45%

Wyszczelski L.

Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe

|

2022

|

issue 4(1)

143-156

PL

Zmiany geopolityczne w Europie po I wojnie światowej skutkowały powstaniem odrodzonej Polski oraz krótkim okresem funkcjonowania, i do tego bez formalnego uznania suwerenności państwa ukraińskiego. Polska, lansując przez obóz piłsudczykowski wizję federacyjną, zamierzała skupić pod swoim kierownictwem państwa zachodnich rubieży byłego Imperium Rosyjskiego. Od jesieni 1919 r. starania takowe czyniła wobec URL kierowanej przez Petlurę. Nastąpiło to formalnie w kwietniu 1920 r., kiedy podpisano układ polityczny i konwencję wojskową. Jej celem było współdziałanie polityczne i militarne w wojnie prowadzonej przez Polskę z bolszewicką Rosją w latach 1919–1920. Jednak postawa społeczeństwa ukraińskiego, nieudzielająca poparcia tej inicjatywie, przesądzała jej skuteczność. Do tego liderzy obu stron inaczej traktowali sens tego sojuszu oraz nie do końca zachowywali lojalność wobec partnera. Końcem tego współdziałania był najpierw rozejm w opisywanej wojnie, podpisany 12 października 1920 r., a następnie traktat ryski z 18 marca 1921 r. Polska, wbrew woli Piłsudskiego, zgodziła się na zakończenie współpracy z Petlurą oraz na internowanie jego żołnierzy. Jedyne, co wymieniony uczynił, to zgoda i pomoc na próbę samodzielnych działań zbrojnych zwolenników Petlury, co musiało zakończyć się katastrofą dla tychże.

EN

Geopolitical changes in post-WW-I Europe resulted in the rebirth of Poland and a short functioning of Ukrainian state, even without the formal recognition of its independence. Poland intended to become a leader for the western-border states of the Russian Empire by promoting a federal vision of Piłsudski’s followers. From Autumn 1919, it tried that toward the Ukrainian People’s Republic ruled by Petlura. Formally, it happened in April 1920 with the signing of political agreement and military convention. The goal was to take joint political and military action in the war between Poland and Bolshevik Russia in 1919-1920. However, the Ukrainian society did not support it and undermined its efficiency. Moreover, the leaders of both sides perceived the alliance’s essence differently and were not entirely loyal to each other. The cooperation’s end was a truce in the war signed on October 12, 1920, and then the Peace of Riga of March 18, 1921. Against Piłsudski’s will, Poland agreed to end cooperation with Petlura and intern his soldiers. The only thing Piłsudski agreed to was the independent action of Petlura’s followers, which had to end with a catastrophe.

7

Udział Zygmunta Mocarskiego w pracach rewindykacyjnych polskich zbiorów bibliotecznych z Rosji (1922–1923)

38%

Tomkowiak K.

Folia Toruniensia

|

2018

|

vol. 18

57-87

PL

Cel/Teza: Przedmiotem artykułu jest opisanie działań Zygmunta Mocarskiego w trakcie prac mających na celu zwrot polskich zbiorów bibliotecznych z Rosji, na mocy zapisów zawartych w traktacie ryskim z 18 marca 1921 r. Pracował on jako czasowy ekspert biblioteczny i wydatnie pomógł w poczynaniach rewindykacyjnych Delegacji Polskiej w Komisji Mieszanej Specjalnej w Moskwie i Piotrogrodzie od 13 września 1922 r. do końca kwietnia 1923 r. Metoda badawcza: Aby odtworzyć jego pracę w tej Komisji, poddałam analizie zachowane dokumenty i korespondencję uczestników tych poczynań rewindykacyjnych, jakie zachowały się w polskich archiwach i Książnicy Kopernikańskiej. Kompletna dokumentacja prac Komisji Mieszanej Specjalnej, przechowywana w Archiwum Skarbowym w Warszawie, nie zachowała się. Pomocne okazały się także wydane drukiem na prawach rękopisu sprawozdania z pracy Komisji. Wyniki/Wnioski: Zygmunt Mocarski, opierając się na rozdziale XI wymienionego traktatu, wydatnie przyczynił się do odzyskania, polskich inkunabułów i starodruków, jakie znajdowały się w Rosji już od czasów zaborów. Gros polskich, unikatowych druków zgromadzono w słynnej b. Cesarskiej Bibliotece w Petersburgu (Rosyjskiej Bibliotece Publicznej). To w jej zbiorach Mocarski orientował się najlepiej, pomogła mu także doskonała znajomość języka rosyjskiego – wykazałam, że był cenionym członkiem tego gremium. To dzięki jego zaangażowaniu odzyskano druki, które pochodziły z Biblioteki Załuskich.

EN

Aim: The subject of the article is to describe the activities of Zygmunt Mocarski during works the aim of which was to bring back the Polish library collections from Russia, pursuant to the provisions of the Riga Treaty of 18 March 1921. He worked as a temporary library expert and helped considerably in the revindication actions of the Polish Delegation in the Joint Special Commission in Moscow and Petrograd from 13 September 1922 to the end of April 1923. Research method: The analysis of documents from Polish institutions, printed materials and review of literature. Results/Conclusions: Zygmunt Mocarski, on the basis of Chapter 9 of the Treaty of Riga, significantly contributed to the recovery of Polish incunabula and old prints that had been kept in Russia since the time of the partitions. The majority of Polish unique prints were stored in the famous former Imperial Library in St. Petersburg (the Russian Public Library). Mocarski had a significant knowledge concerning the collections of this library, his excellent command of Russian being of great help here. I showed that he was a valued member of this group. It was thanks to his involvement that the prints from the Załuski Library were recovered.

DE

These/Ziel: Der Beitrag bezieht sich auf die Tätigkeit von Zygmunt Mocarski im Bereich der Rückforderung polnischer Bibliotheksbestände aus Russland laut den Bestimmungen des Friedensvertrags von Riga vom 18. März 1921. Er arbeitete vorübergehend als Bibliotheksexperte und war eindeutig für die Rückforderung engagiert, die von der Polnischen Delegation des Gemischten Sonderausschusses in Moskau und Petersburg seit dem 13. September 1922 bis zum Ende April 1923 vorgenommen wurde. Forschungsmethode: Analyse von Dokumenten polnischer Einrichtungen, der im Druck gegebenen Materialien sowie Literaturübersicht. Ergebnisse/Schlussfolgerungen: In Bezug auf das Kapitel XI des Friedensvertrags von Riga trug Zygmunt Mocarski wesentlich dazu bei, die polnischen Inkunabeln und alten Drucke, welche sich in Russland seit den Teilungen Polens befanden, zurückzugewinnen. Zahlreiche einmalige polnische Drucke wurden in der berühmten früheren Kaiserlichen Bibliothek in Petersburg (der Russischen Öffentlichen Bibliothek) gesammelt, deren Bestände Mocarski sehr gut kannte. Behilflich waren auch seine hervorragenden Russischkenntnisse. Aus diesem Grund war er ein anerkanntes Mitglied dieses Gremiums. Dank seinem Engagement wurden die alten Drucke, die aus der Załuski-Bibliothek stammten, zurückgewonnen.

Refine search results

1 Folia Toruniensia

1 Logos i Ethos

1 Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe

1 Przegląd Nauk Historycznych

1 Res Gestae. Czasopismo Historyczne

1 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL

1 Gmurczyk-Wrońska M.

1 Goclon J.

1 Krochmal A.

1 Paduchowski W.

1 Sergeev E. Y.

1 Tomkowiak K.

1 Wrocławski U.

1 Wyszczelski L.

2 2023

2 2022

1 2021

1 2018