Search results

1

„Usque in Vurta fluvium”. Nad trybutem Mieszkowym

100%

Jurek T.

Kwartalnik Historyczny

|

2016

|

vol. 123

|

issue 3

PL

Artykuł dotyczy zagadnienia stosunków najstarszego władztwa piastowskiego w X w. do cesarstwa Ottonów. Saski kronikarz Thietmar z Merseburga w swej relacji o bitwie stoczonej w 972 r. przez polskiego księcia Mieszka I z saskim margrabią Hodonem napisał (lib. II, cap. 29), że Mieszko był „wierny cesarzowi i płacił mu trybut aż do rzeki Warty” („inperatori fidelis tributumque usque in Vurta fluvium solvens”). Zdanie to było od dawna przedmiotem sprzecznych interpretacji. Historycy niemieccy przyjmują przeważnie, że chodzi o całą zachodnią część władztwa piastowskiego (patrząc od zachodu). Historycy polscy natomiast próbowali zawsze zminimalizować znaczenie trybutu i wykazywali w związku z tym, że chodziło o jakieś cząstkowe terytorium, przy czym przeważnie wskazywano Pomorze (które leżało jednak już za Wartą) lub niewielki obszar domniemanego plemienia Lubuszan (u ujścia Warty do Odry). Autor artykułu, nawiązując do pomysłów niektórych historyków niemieckich, stara się dowieść, że dla właściwego zrozumienia rozważanego zdania trzeba je interpretować z punktu widzenia Mieszka. Chodziło zatem o całość jego władztwa, patrząc od jego centrum do Warty, i.e. rzeki pełniącej tu rolę granicy zewnętrznej. Na rzecz takiej wykładni świadczy fakt, że trybuty nakładano wówczas z zasady na całe państwa lub ludy, nie zaś na ich sztucznie wyodrębnione części. Warta rzeczywiście stanowiła orientacyjną granicę dzielącą władztwo Piastów od Pomorza. Proponowana interpretacja znakomicie pasuje do kontekstu relacji Thietmara. Tło starcia Mieszka z Hodonem stanowiła ekspansja polska na Pomorze. Komentarz, że Mieszko płacił trybut z terytorium do granicznej Warty, służył wyjaśnieniu, że Hodo miał prawo zaatakować wiernego cesarzowi księcia, skoro ten wykroczył poza wskazaną granicę. Stosunek trybutarny nawiązany został zapewne w 963 r., kiedy to (zgodnie z relacją Thietmara, którą historycy polscy często kwestionują) margrabia Gero narzucił Mieszkowi cesarskie zwierzchnictwo. Można to sobie wyobrazić w ten sposób, że gdy Gero po zwycięstwach nad Łużyczanami zbliżał się do Odry, zaniepokojony Mieszko sam mu się poddał i zaoferował trybut.

EN

The article is about relations between the oldest Piast rulers (tenth century) and the Ottonian Empire. In his account of the battle waged in 972 by the Polish Duke Mieszko I and the Saxon Margrave Hodo, the Saxon chronicler Thietmar of Merseburg wrote (II, 29) that Mieszko was “loyal to the emperor and paid him a tribute all the way to the river Warta” (inperatori fidelis tributumque usque in Vurta fluvium solvens). This sentence has been for long the object of contradictory interpretations. As a rule, German historians maintain that it refers to the entire Western part of the Piast dominion (looking from the West). On the other hand, Polish historians always attempted to minimalize the significance of the tribute and consequently indicated that the chronicler had in mind a certain fragmentary territory; as a rule, they pointed to Pomerania (which, however, was located already beyond the Warta) or a small region of the supposed Lubuszanie tribe (at the mouth of the Warta flowing into the Odra). By referring to conceptions launched by certain German historians the author of the article tries to prove that a proper comprehension of the examined sentence calls for its interpretation from the viewpoint of Mieszko. In other words, it pertains to his whole dominion, seen from its centre towards the Warta, i.e. a river playing the part of an outer frontier. Such an interpretation is supported by the fact that at the time tributes were, as a rule, imposed on a whole state or a people and not their artificially distinguished parts. True, the Warta did constitute a rough boundary separating the Piast state from Pomerania. The proposed approach matches the context of the Thietmar account. The background of the clash between Mieszko and Hodo was Polish expansion in Pomerania. The commentary claiming that Mieszko paid a tribute from a territory up to Warta, a frontier river, was used to explain that Hodo was entitled to attack a duke loyal to the emperor since the former had crossed the boundary. The tribute-based relation was established probably in 963 when (according to Thietmar’s account, often questioned by Polish historians), margrave Gero imposed imperial supremacy over Mieszko I. Presumably, when after a victory over the Lusatians Gero moved towards the Odra, alarmed Mieszko voluntarily surrendered and offered a tribute.

2

The Effectiveness of Tax Collection in the Republic of Poland and Polish Criminal Law on Taxation

80%

Czichy K.

Zeszyty Prawnicze

|

2015

|

vol. 15

|

issue 4

29-50

EN

One of the duties of Polish citizens listed in Art. 84 of the Polish Constitution is the liability to pay statutorily defined taxes. The procedures for the carrying out of this duty are part of Polish administrative law, but they also come under criminal law, in which the principle governing penalisation is based on the pragmatic rule of prioritising collection over and above punishment.The Polish Criminal Code on taxation prescribes a series of institutions which give the tax offender the opportunity to reduce his liability, or even exempt him altogether from criminal liability, providing he remits his dues outstanding under public law. It is self-evident that criminal law should not be treated as a substitute for administrative enforcement. However, if we are to consider the question whether the extenuation of penalties for tax evasion should depend on the offender’s satisfaction of his outstanding fiscal liabilities, and what form such an institution should take, we must first ask how effective the Polish administrative procedures for tax collection are.

3

Znaczenie gospodarcze i kulturowe łowiectwa w nawiązaniu do zapisów Bulli gnieźnieńskiej dotyczących grodu Spycimierz

80%

Moszczyński M. W.

Biuletyn Uniejowski

|

2023

|

vol. 12

121-134

EN

Hunting as an economic element of the emerging Polish state significantly influenced the development of culture. The analysis of this rather extensive area of daily life is crucial to understanding of the functioning of mediaeval society. The value of wildlife and the goods it provided permanentny marked the history and the emerging hunting tradition, which is cultivated up to this day.

PL

Łowiectwo jako czynnik gospodarczy powstającego państwa polskiego znacząco wpłynęło na rozwój kultury. Przeanalizowanie tej dość rozległej dziedziny życia codziennego jest niezbędne dla zrozumienia funkcjonowania średniowiecznego społeczeństwa. Wartość dziko żyjącej zwierzyny i pozyskanych z niej dóbr na stałe zapisała się na kartach historii i powstającej tradycji łowieckiej, która do dziś jest kultywowana.

4

Kilka uwag na temat zobowiązań finansowych Mołdawii wobec Rzeczypospolitej i Imperium Osmańskiego w latach 1595–1606 (1611)

80%

Bobicescu C.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2022

|

vol. 83

|

issue Spec.

201-221

EN

The article deals with the fiscal obligations of Moldavia towards the Ottoman Empire and the Polish-Lithuanian Commonwealth during the reign of Jeremy Mohyla (1595–1606). First, the text presents the theses of Polish and Romanian historiography on the size and manner of the financial contribution that Moldavia had to pay to the Crown since 1600. Given that Moldavia was under a double suzerainty (Polish and Ottoman), it was necessary to present Moldavia’s fiscal relations with the Ottoman Empire under Jeremy Mohyla and during the previous period. As a consequence of these relations, the Polish diplomacy tried either to get Moldavia for itself or to reduce the tribute it owed to the Ottomans (which would be tantamount to taking Moldavia under its protection in the relations with the Ottoman Empire), or to obtain for itself the tribute which Moldavia was paying to the Ottomans for 30–40 years. All those steps remained formally unsuccessful. The article presents Poland’s fiscal actions towards Moldavia in 1595–1606, criticises the hypothesis of Polish historiography about the alleged reduction of 40,000 red złotys set in Conditie in 1600 to 15,000 złotys, provides information on the Oriental trade of some magnates, and also on the imposition of military obligations (stacja wojskowa) in Moldavia.

PL

Artykuł poświęcono relacjom finansowym Mołdawii z Imperium Osmańskim i Rzecząpospolitą Obojga Narodów za panowania Jeremiego Mohyły (1595–1606). Na wstępie zaprezentowano tezy polskiej i rumuńskiej historiografii na temat wielkości i sposobu opłacania trybutu, który Mołdawia musiała ponosić na rzecz Korony od 1600 r. Biorąc pod uwagę, że Mołdawia znajdowała się w sytuacji podwójnej zwierzchności (polskiej i osmańsko-tureckiej), konieczne było przedstawienie relacji finansowych, które państwo to utrzymywało z Imperium Osmańskim zarówno podczas panowania Jeremiego Mohyły, jak i w okresie wcześniejszym. W tej sytuacji polska dyplomacja próbowała całkowicie przejąć Mołdawię w swoją strefę albo przez zyskanie dla siebie całego trybutu, który Mołdawia miała wypłacić Porcie przez 30–40 lat, albo przynajmniej przez zmniejszenie jego wysokości (co byłoby równoznaczne z przyjęciem Mołdawii pod swoją ochronę w relacjach z Imperium Osmańskim). Te wszystkie działania pozostały jednak bezskuteczne na płaszczyźnie formalnej. Artykuł prezentuje fiskalne poczynania Korony wobec Mołdawii w latach 1595–1606, poddaje krytyce hipotezę polskiej historiografii co do rzekomego zmniejszenia kwoty 40 tys. czerwonych zł ustalonej w Conditie w 1600 r. do 15 tys. zł (obrachunkowych), a także dostarcza informacji zarówno na temat handlu orientalnego prowadzonego przez niektórych magnatów, jak również próby narzucenia stacji wojskowych w Mołdawii.

Refine search results

1 Biuletyn Uniejowski

1 Kwartalnik Historyczny

1 Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

1 Zeszyty Prawnicze

1 Bobicescu C.

1 Czichy K.

1 Jurek T.

1 Moszczyński M. W.

1 2023

1 2022

1 2016

1 2015

„Usque in Vurta fluvium”. Nad trybutem Mieszkowym

The Effectiveness of Tax Collection in the Republic of Poland and Polish Criminal Law on Taxation

Znaczenie gospodarcze i kulturowe łowiectwa w nawiązaniu do zapisów Bulli gnieźnieńskiej dotyczących grodu Spycimierz

Kilka uwag na temat zobowiązań finansowych Mołdawii wobec Rzeczypospolitej i Imperium Osmańskiego w latach 1595–1606 (1611)