Search results

1

Świadomość ryzyka wynikającego z procesu umasowienia szkolnictwa wyższego i sposoby radzenia sobie z nim – perspektywa studencka

100%

Rutkowski M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2021

|

issue 78

41-57

EN

One of the key problems of higher education that Poland is currently facing is its massification. Questions about how students function in the face of the disadvantages of the massification of the higher education that affect their lives become important. The most important of them concerns what actions they take to counteract such a state. In order to answer the above questions, a qualitative study was conducted among Polish students from universities and polytechnics, in which the research method was classical free-form interview. After analyzing the research material, there are three activities that students use to prevent risks, and they are in order: gaining additional work experience, continuous training with the help of various courses and acquiring additional qualifications.

PL

Jednym z kluczowych problemów szkolnictwa wyższego, z którym aktualnie boryka się Polska, jest jego umasowienie. Ważne stają się pytania o to, jak studenci funkcjonują w obliczu dotykających ich wad umasowienia szkolnictwa wyższego. Najistotniejsze z nich dotyczy działań, jakich się podejmują, aby przeciwdziałać takiemu stanowi. W celu uzyskania odpowiedzi na powyższe pytanie przeprowadzono badanie jakościowe wśród polskich studentów z uniwersytetów i politechnik, w którym metodą badawczą był klasyczny wywiad swobodny. Po przeprowadzonej analizie materiału badawczego można wyróżnić trzy działania, które stosują studenci, aby przeciwdziałać ryzykom, a są to kolejno: zdobywanie dodatkowego doświadczenia zawodowego, ciągłe dokształcanie się przy pomocy różnych kursów oraz przebranżawianie się.

2

Spór o edukację wyższą w perspektywie teorii dóbr pozycjonalnych

100%

Stankiewicz Ł.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2014

|

vol. 66

|

issue 2

109-130

PL

Współczesny spór o polską edukację wyższą jest wynikiem jej szybkiego umasowienia. Akademickie próby konceptualnego opanowania tej zmiany koncentrują się wokół kwestii urynkowienia edukacji. Zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy urynkowienia, stoją na stanowisku, że rynek jest mechanizmem koordynacji, który (z pozytywnymi lub negatywnymi skutkami) jest w stanie zdominować logikę akademicką i całkowicie przekształcić uniwersytet. Celem artykułu jest przedstawienie, stanowiącej alternatywę dla opisanych powyżej pro- i antyrynkowych ujęć, teorii dóbr pozycjonalnych. Edukacja jest dobrem pozycjonalnym, ponieważ jej wartość dla danego konsumenta nie jest absolutna, ale relatywna – uzależniona od tego, jakie wykształcenie zdobyły osoby z jego czy jej otoczenia. Rywalizacja o dobra pozycjonalne jest poddana trzem zasadom – po pierwsze, jest ona grą o sumie zerowej, w której każdemu zyskowi odpowiada czyjaś strata; po drugie, stawki, o jakie się ona toczy, są wartościowe tylko wtedy, gdy może je zdobyć niewielu; po trzecie, ma ona skłonność do przeradzania się w „wyścigi zbrojeń”, w ramach których wszyscy ponoszą znaczne wydatki, ale nikt nic nie zyskuje. Ze względu na różnicę pomiędzy edukacją a dobrami, których wartość nie jest zależna od społecznego kontekstu ich konsumpcji, żaden sposób jej dostarczania – ani oparty na rynku, ani na państwie, nie będzie w stanie zaspokoić roszczeń wszystkich potencjalnych nabywców. Teoria dóbr pozycjonalnych pozwala na lepsze zrozumienie polskich publicznych i politycznych debat dotyczących uniwersytetów, jako sporu o związany z posiadaniem dyplomów edukacyjny prestiż, którego ilość jest skończona i który w związku z tym nie jest produkowany, lecz jedynie redystrybuowany. Próba politycznej regulacji tej redystrybucji nie musi być bardziej społecznie sprawiedliwa niż dystrybucja za pomocą rynku, gdyż w interesie aktorów mających wpływ na decyzje polityczne leży, dokonywana kosztem studentów masowych i zwiększająca poziom nierówności, koncentracja prestiżu w instytucjach elitarnych.

EN

The contemporary controversies around Polish higher education (HE) are an effect of rapid massification that the system underwent in the last decades. Academic conceptualizations of this change concentrate on the issue of marketization of HE institutions. Both proponents as well as opponents of marketization assume that the market can (for good or ill) dominate the institutional logic of the academia and completely modify the way universities work. The aim of this paper is to present an alternative to this assumption, based on the theory of positional goods. Education is a positional good because its value for a given person is not absolute, but relative to the level of education other people attained. The competition for positional goods is characterized by three rules: firstly, it is a zero sum game, in which each person’s gain is another person’s loss; secondly, the stakes are highly valuable only when winners are few; thirdly, the competition tends to take the form of “arms races”, where everyone’s considerable expenditures do not make anyone better off. Because of the difference between education and the goods that have absolute value, no way of providing it – neither by market nor the state – can satisfy the demands of all potential consumers. The theory of positional goods allows us to understand Polish public and political debates over HE, as conflicts concerning educational prestige – a good that may only be redistributed, but cannot be produced. The political regulation of that redistribution is not inherently more socially just than the market one. I argue that in the Polish case, it is in the interest of dominant public and political actors to increase inequality by concentrating educational prestige in selected elite institutions. That kind of concentration can be attained only at the expense of the majority of students and alumni, which constitutes a violation of social justice.

3

Pułapka umasowienia – o sprawczości jednostek w umasowionym systemie szkolnictwa wyższego

80%

Stankiewicz Ł.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2015

|

issue 1(45)

191-213

EN

In the last several years the nearly universal disposition for participation in higher education started to be seen, both by the academics and the general public, as a result of students’ irrationality. Students, influenced by the “myth of higher education” or the marketing strategies of higher education institutions, commit to a course of action that, according to the critics of mass HE, is economically unsound. The aim of this paper is to present an alternative way of thinking about individual agency, rationality and the compulsory element of education. I try to show how the negative consequences of mass higher education result from economically rational decisions of individuals. I also argue that mass higher education has many characteristics of a social trap, i.e. a process in which individual rationality has a detrimental effect on the common good. The theory of social traps makes it possible to explain how the diffuse, individual decisions generate an informal system of compulsory higher education and how this element of compulsion negatively impacts the potential for higher education reform.

PL

Powszechna potrzeba studiowania i zdobywania wykształcenia wyższego jest w ostatnich latach zarówno w dyskursie akademickim, jak i publicznym uznawana za wynik studenckiej irracjonalności. Studenci mają poddawać się kulturowemu „mitowi wykształcenia wyższego” czy marketingowym zabiegom uczelni, podejmując decyzję, która z ekonomicznego punktu widzenia jest – według krytyków umasowienia – nie do obrony. Celem tego artykułu jest przedstawienie alternatywy wobec opisanego powyżej sposobu myślenia o jednostkowej sprawczości, racjonalności i edukacyjnym przymusie. Staram się pokazać, że negatywne konsekwencje umasowionego wykształcenia są wynikiem ekonomicznie racjonalnych decyzji zdobywających je jednostek. Umasowienie ma bowiem wiele cech społecznej pułapki, tzn. procesu społecznego, w którym indywidualna racjonalność generuje stany suboptymalne z perspektywy wspólnoty. Teoria społecznych pułapek pozwala mi również wyjaśnić, w jaki sposób rozproszone decyzje jednostek generują nieformalny „przymus szkolny” dotyczący szkolnictwa wyższego i w jaki sposób przymus ten negatywnie wpływa na perspektywy reformy systemu.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

1 Nauka i Szkolnictwo Wyższe

1 Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

2 Stankiewicz Ł.

1 Rutkowski M.

1 2021

1 2015

1 2014

Świadomość ryzyka wynikającego z procesu umasowienia szkolnictwa wyższego i sposoby radzenia sobie z nim – perspektywa studencka

Spór o edukację wyższą w perspektywie teorii dóbr pozycjonalnych

Pułapka umasowienia – o sprawczości jednostek w umasowionym systemie szkolnictwa wyższego