Search results

1

19th-Century Wooden Houses of Craftsmen from Zgierz – Precious Heritage or Troublesome Inheritance?

100%

Barucha K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

|

2019

|

issue 34

147-170

PL

W Zgierzu, mieście położonym w centralnej części województwa łódzkiego, znajduje się unikalny zespół urbanistyczny miasta rzemieślniczego, założony od podstaw w pierwszej połowie XIX wieku. Działo się to w wyniku akcji osiedleńczej, którą prowadzono w Królestwie Polskim w celu ożywienia gospodarki nowopowstałego państwa. Sprowadzano głównie sukienników, zarówno pochodzenia polskiego, jak i niemieckiego, przede wszystkim z terenów zaboru pruskiego. Regularny układ miasta o symetrycznie rozplanowanych ulicach, z rynkiem pośrodku na szczycie zbocza doliny rzeki, zabudowany estetyczną i funkcjonalną architekturą późnoklasycystyczną, pozwala na określenie tego ośrodka miastem w stylu biedermeier. Choć w powstającym mieście starano się wznosić budowle z materiałów trwałych, większość z zachowanych do dziś domów wybudowano z drewna. Mimo to, ich dekoracyjna oprawa architektoniczna wciąż jest czytelna w wielu obiektach. Obecnie domy te, dzielone na wiele mieszkań i zamieszkałe przez lokatorów z przydziału, są użytkowane niezgodnie z ich pierwotnym przeznaczeniem i nieodpowiednio do swej rangi. Do tej pory podjęto dwie próby rewitalizacji omawianego obszaru, w wyniku których powołano do życia Park Kulturowy Miasto Tkaczy, wyremontowano siedem domów oraz przywrócono dawny wygląd fragmentom dwóch ulic. Artykuł przedstawia przeszły oraz obecny stan zagospodarowania zabytkowego budownictwa Nowego Miasta, z uwzględnieniem jego społecznego tła, a także podejmuje próbę podsumowania dotychczas podjętych działań rewitalizacyjnych.

EN

Zgierz, a town located in the central part of the Łódź Province, has a unique urban complex in the form of a craftsmen’s town built from scratch in the first half of the 19th century. This was a result of a settlement operation carried out in Congress Poland to boost the economy of the newly created state. The settlers were mostly cloth makers of Polish and German descent, primarily from the territory of the Prussian Partition. Regular arrangement, with symmetrical streets and a market square in the middle, on a high river bank, went hand in hand with aesthetic and functional late classical architecture, which is why this centre can be called a Biedermeier town. Even though durable materials were preferred, most houses that have survived are made of wood, and yet decorative elements can still be seen on many of them. Today, the houses, divided into numerous flats and inhabited by qualifying occupiers, are used contrary to their original purpose and inappropriately for their status. So far, two attempts to revitalise the area in question have been made. In consequence, the Town of Weavers Culture Park was established, seven of the houses were renovated, and fragments of two streets were restored to their former appearance. The paper presents the past and present situation of the historic development of the New Town considering its social context, and attempts to summarise the revitalisation activities performed to date.

2

The influence of the foreign invader on the shape of wooden architecture of the end of the 19th and beginning of the 20th century in the Lublin region

100%

Netczul-Pol E.

Architectus

|

2021

|

issue 1(65)

11-20

EN

The aim of the article was to present the influence of the Russian national architecture on the wooden architecture of the Lublin region, created at the turn of the 19th and 20th centuries, which was characterized by great distinctiveness. The subject of the work was to show the importance of increased Russification, which touched not only the spheres of social and cultural life, but also architecture. The article analyzes the preserved wooden architecture from the turn of the century in the present-day Lubelskie Region. The starting material used was the available archival materials and documentation prepared for the needs of the provincial conservator of monuments (the card for the records of architectural and construction monuments) and a local inspection was made to prepare photographic documentation of the current state. Characteristic wooden buildings were used as comparative material, built at the end of the 19th and the beginning of the 20th century in Samara, Russia. The buildings have a well-documented history and are well researched by local scientists. Additionally, they are kept almost intact. During the research, a comparative method was used for the existing wooden buildings in the Lublin region from the turn of the century with the Russian wooden buildings, mainly in terms of detail and façade decoration. It allowed us to notice the similarities between the details used in traditional wooden construction in the Lublin Province. It is especially visible in the details of the window decorations – richly decorated drip and window sills. It is an element characteristic only for the analyzed period, which confirms the thesis about the influence of the foreign invaders on the shape of architecture.

PL

Celem artykułu było przedstawienie wpływu architektury narodowej rosyjskiej na drewnianą architekturę Lubelszczyzny powstałą na przełomie XIX i XX w., która charakteryzowała się dużą odrębnością. Przedmiotem pracy było ukazanie znaczenia wzmożonej rusyfikacji, która dotykała nie tylko sfery życia społecznego, kulturalnego, ale także architektury. W artykule dokonano analizy zachowanej architektury drewnianej powstałej na przełomie wieków na terenie obecnego województwa lubelskiego. Jako materiał wyjściowy wykorzystano dostępne materiały archiwalne oraz dokumentację stworzoną na potrzeby wojewódzkiego konserwatora zabytków (karta ewidencji zabytków architektury i budownictwa) oraz dokonano wizji lokalnej w celu przygotowania dokumentacji fotograficznej stanu aktualnego. Jako materiał porównawczy posłużyła charakterystyczna zabudowa drewniana powstała pod koniec XIX i na początku XX w. w Samarze w Rosji. Zabudowa ta ma dobrze udokumentowaną historię oraz jest dobrze zbadana przez lokalnych naukowców. Dodatkowo przetrwała do dziś w stanie prawie nienaruszonym. Podczas badań porównano istniejącą zabudowę drewnianej Lubelszczyzny z przełomu wieków z zabudową drewnianą rosyjską przede wszystkim pod względem detalu i dekoracji fasady. Pozwoliło to na zauważenie podobieństw między detalami stosowanymi w tradycyjnym budownictwie drewnianym na terenie województwa lubelskiego. Szczególnie jest to widoczne w detalu stolarki okiennej – bogato dekorowane nad- i podokienniki. Jest to element charakterystyczny tylko dla badanego okresu, co potwierdza tezę o wpływie zaborcy na kształt architektury.

3

Słów kilka o Mosinie (na marginesie badań archeologicznych przeprowadzonych na mosińskiej starówce w 2011 r.)

80%

Cicha A., Wawrzyniak P.

Folia Praehistorica Posnaniensia

|

2015

|

vol. 20

EN

The archaeological excavations conducted in the spring of 2011 in yard No. 7 in the vicinity of old market at Plac 20 Października (20th October Square) were the first in the history of the town large-scale investigations of residential urban area in Mosina. Late-medieval and modern relics of buildings have been unearthed, and an extremely interesting assemblage of the fifteenth-eighteenth century pottery and small objects of everyday use collected. The absence of materials dating from the fifteentheighteenth- century Middle Ages speaks in favour of the thesis suggested by researchers that Mosina might have been translocated into its present location from neighbouring Niwka.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

1 Architectus

1 Folia Praehistorica Posnaniensia

1 Barucha K.

1 Cicha A.

1 Netczul-Pol E.

1 Wawrzyniak P.

1 2021

1 2019

1 2015

19th-Century Wooden Houses of Craftsmen from Zgierz – Precious Heritage or Troublesome Inheritance?

The influence of the foreign invader on the shape of wooden architecture of the end of the 19th and beginning of the 20th century in the Lublin region

Słów kilka o Mosinie (na marginesie badań archeologicznych przeprowadzonych na mosińskiej starówce w 2011 r.)