Search results

1

Esej recenzyjny: Ćwiek-Rogalska Karolina (2017) Zapamiętane w krajobrazie. Krajobraz kulturowy czesko-niemieckiego pogranicza w czasach przemian. Warszawa Wydawnictwo Naukowe Scholar

100%

Biernacka M.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2019

|

vol. 15

|

issue 3

202-210

EN

This is a review article dedicated to a book by Karolina Ćwiek-Rogalska titled Zapamiętane w krajobrazie. Krajobraz kulturowy czesko-niemieckiego pogranicza w czasach przemian (Imprinted in the Landscape: The Cultural Landscape of the Czech-German Borderland in the Times of Change). The book deals with the changes in the cultural landscape of the terrains which now belong to the Czech Republic and lie at its German frontier in the period starting from the founding of Czechoslovakia, i.e., from 1918 to the present day. It is based on field studies carried out by the author in the years 2012-2014 in the municipality of Dolní Žandov (German: Unter Sandau), which belongs to the Cheb District, located in the Karlovy Vary Region. The said studies involve an ethnographic walk around Cheb, supplemented by additional research conducted beyond its borders and an analysis of archival materials.

PL

Jest to artykuł recenzyjny poświęcony książce Karoliny Ćwiek-Rogalskiej pod tytułem Zapamiętane w krajobrazie. Krajobraz kulturowy czesko-niemieckiego pogranicza w czasach przemian. Książka dotyczy przemian w krajobrazie kulturowym terenów przynależnych współcześnie do Republiki Czeskiej i leżących przy jej niemieckiej granicy w okresie od powstania Czechosłowacji, to jest od 1918 roku do współczesności. Przedstawione są w niej badania terenowe autorki przeprowadzone w latach 2012–2014 w gminie Dolní Žandov (niem. Unter Sandau), należącej do powiatu Cheb, mieszczącym się w kraju karlowarskim. Stanowią one etnograficzny spacer po gminie, uzupełniony przez dodatkowe badania poza jej granicami oraz analizę materiałów archiwalnych.

2

O znaczeniach biblioteki w „Adelheid“ Vladimíra Körnera. Studium przypadku

89%

Ćwiek-Rogalska K.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2018

|

issue 8(11) cz.2

195-205

EN

The author, starting with Umberto Eco’s thesis on libraries that hide and allow to find meanings, analyses the meaning of library space and works it contains in the novel Adelheid by a Czech writer Vladimír Körner (1967). She assumes that they can be read both at the level of the textual world analysis and used to interpret the behaviour of the protagonists and their relationship, as well as at the non-textual level, as riddles hidden by the author for readers to solve.

3

O rezonatorze biografii. Herstory Libussy Fritz-Krockow spisana przez Christiana Grafa von Krockowa

89%

Tierling-Śledź E.

Polish Biographical Studies

|

2022

|

issue 10

211-233

PL

Autorka czyta i interpretuje dzieło Christiana Grafa von Crockowa pt. Czas kobiet. Pokazuje, że w procesie (prze)pisywania opowieści swojej siostry autor na różne sposoby wzmocnił sens jej narracji – stał się „rezonatorem biografii”. Celem artykułu jest analiza celów i metod oraz skutków tego „rezonansu”. Będzie to spojrzenie na biograficzno-historyczne dzieło z perspektywy literaturoznawczej, częściowo interdyscyplinarnej. Autorka przekonuje, że nadszedł czas, aby zastąpić retorykę zbiorowego doświadczenia polskich i niemieckich przesiedleń analizą zapisu indywidualnego losu.

EN

The author reads and interprets the work of Christian Graf von Crockow titled “The Hour of the Women”. She shows that in the process of (re)writing his sister’s story in various ways, the author strengthened the sense of her narrative – he became a “biography resonator”. The aim of the article is to analyze the aims and methods, as well as the effects of this “resonance”. It will be a look at a biographical and historical work from a literary studies, partly interdisciplinary perspective. The author argues that it is time to replace the rhetoric of the collective experience of Polish and German resettlement with an analysis of the record of an individual fate.

4

Przesiedlenia ludności niemieckiej z tzw. Ziem Odzyskanych: dylematy etyczno-polityczne Ocena reminiscencyjna

89%

Zieliński Z.

Studia Paradyskie

|

2018

|

issue 28

319-331

PL

Decyzja o włączeniu do Polski tzw. Ziem Odzyskanych, czyli terytoriów niemieckich przyznanych Polsce przez Konferencję Poczdamską było rekompensatą za polskie tereny wschodnie zabrane przez Związek Sowiecki. W obu przypadkach ludność, na wschodzie polska, na zachodzie niemiecka musiała opuścić teren swego zamieszkania i „repatriować” się do Niemiec i do Polski. Było to związane z uszczerbkiem na jej mieniu i cierpieniem, a często z utratą życia. Przyczyną tej tragedii była przegrana przez Niemcy, a wygrana przez Związek Sowiecki wojna i decyzja aliantów. Jednak uzasadnienia szukano też po stronie polskiej, będącej pod kuratelą Stalina, w historii, określając nabyte tereny niemieckie, jako piastowskie i kiedyś polskie. Strona niemiecka wysuwała argumenty prawne i zasiedzenie Niemców na tych terenach trwające setki lat. Zatem problem tzw. Ziem Odzyskanych wypełniał relacje między PRL i RFN, podczas gdy PRL z NRD pod naciskiem sowieckim zawarła układ graniczny już w 1950 r. czyli NRD uznała zachodnia granicę polską. Pod względem politycznym i prawnym kwestia wysiedleń nie obciąża strony polskiej, ponieważ dokonało się to pod presją zwycięskich mocarstw, pod względem moralnym pozostał problem krzywdy wyrządzonej zarówno wysiedlonym na wschodzie, jak i na zachodzie.

EN

The decision to annex to Poland the so-called “Recovered Territories,” i.e., German territories awarded at the Potsdam Conference to Poland, was in compensation for eastern Polish territories seized by the Soviet Union. In both instances the population — Poles in the East, Germans in the West—had to abandon their places of residence and “repatriate” to Poland and Germany. This happened to the detriment of their property, with suffering and frequently the loss of life. The causes of that tragedy were Germany’s loss and the Soviet Union’s victory in the War and the decision of the Allies. The Polish side, under Stalin’s guardianship, also sought justification in history, describing the acquired German territories as from the time of the Piasts and, thus, once Polish. The German side advanced legal arguments as well as the facto of habitation of those lands by Germans for centuries. Thus, the problem of the so-called “Recovered Territories” took center stage in relations between the Polish Peoples’ Republic and the Federal Republic of Germany. The Polish Peoples’ Republic and German Democratic Republic (GDR), under Soviet pressure, agreed to a border treaty in 1950, in which the GDR recognized Poland’s western border. From a political and legal perspective, the relocation question does not encumber the Polish side, because it was carried out under pressure from the victorious powers. From a moral perspective, there remains the problem of injustice committed against those who were relocated, in both the East as well as the West.

5

Structure and Activity of the German Deportation Apparatus in the Zamość Region

89%

Ługowski B.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2017

|

vol. 26

|

issue 3

EN

In October 1939, the Zamość Region became a German-occupied territory. First displacement of the population from this area was initiated by the Germans in November 1941. But the organized action began a year later. Then the Germans marked the Zamość Region as “the first settlement area in the Generalgouvernement”. Apart from the Poles, the Ukrainian population was also displaced. The Germans ended the resettlement of the Zamość Region in the summer of 1943. This article describes the structure and activities of the German resettlement system. First, this system was created in the Reichsgau Wartheland. Then the activity of this system was extended to the area of the Zamość Region. Also the German settlement in the Zamość Region was presented. Particular emphasis was put on the German administration of settled villages.

PL

Od października 1939 r. Zamojszczyzna znajdowała się pod okupacją niemiecką. Pierwsze wysiedlenia ludności z tego terenu Niemcy rozpoczęli w listopadzie 1941 r., natomiast zorganizowana akcja rozpoczęła się rok później. Wówczas Niemcy określili Zamojszczyznę jako „pierwszy obszar osiedleńczy w Generalnym Gubernatorstwie”. Oprócz Polaków wysiedleniami została objęta ludność ukraińska. Niemcy zakończyli akcję wysiedleńczą na Zamojszczyźnie latem 1943 r. W artykule została opisana struktura i działalność niemieckiego aparatu wysiedleńczego na Zamojszczyźnie. Początkowo został on utworzony w Kraju Warty. Później jego działalność rozciągnięto również na obszar Zamojszczyzny. Ponadto zaprezentowano niemieckie osadnictwo na Zamojszczyźnie. Szczególny nacisk położono na niemiecką administrację zasiedlanych wsi.

6

Od pierwszej do trzeciej deportacji sowieckiej w rejonie ciechanowieckim

89%

Reczko M.

Studia Podlaskie

|

2019

|

vol. 27

197-215

EN

The article presents the situation of the Polish and Jewish community in the Ciechanowiec region under the Soviet occupation in the first half of 1940. The framework of the period is determined by the first and the third deportation to Siberia. Beside the repressive deportations, also elections to the Supreme Councils of Belarus and the Soviet Union were held, as well as forced evictions from the border belt. The population, in particular Jewish, tried to leave the area under scrutiny in order to avoid the oppressiveness of the occupational authorities.

PL

Artykuł prezentuje sytuację społeczności polskiej i żydowskiej na obszarze rejonu ciechanowieckiego pod okupacją sowiecką w pierwszym półroczu 1940 r. Ramy tego okresu wyznaczają pierwsza i trzecia deportacja na Syberię. Oprócz represyjnych wywózek, w tym czasie odbyły się też wybory do Rad Najwyższych Białorusi i Związku Sowieckiego oraz przymusowe wysiedlenia z pasa granicznego. Ludność, zwłaszcza żydowska, próbowała opuszczać badany rejon w celu uniknięcia opresyjności władz okupacyjnych.

7

Population of Gubin District in the Context of Situational and Statistical Reports in the Years 1945–1949

71%

Kurowska H.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2020

|

vol. 42

147-175

PL

Artykuł ma na celu odtworzenie stanu liczbowego mieszkańców powiatu gubińskiego w pierwszych powojennych latach. Zebrane dane statystyczne obejmują niewykorzystany dotąd szerzej materiał źródłowy w postaci sprawozdań i wykazów starostwa powiatowego oraz PUR. Omówiono wysiedlanie Niemców i napływ ludności polskiej, przedstawiono liczbę ludności powiatu z podziałem na miasto i wieś oraz wskazano dynamikę zmian w latach 1945–1949, a także strukturę ludności pod względem płci, wieku, narodowości i kierunku napływu (repatrianci ze wschodu i zachodu oraz przesiedleńcy z Polski centralnej).

EN

The article aims to reconstruct the number of inhabitants in the Gubin district in the early post-war years. The statistical data available include previously unused source material in the form of reports and lists of the district administrator and the State Repatriation Office (PUR). The displacement of Germans and the influx of Poles will be discussed, the district’s population levels will be given with a division into town and village, and the speed of change in 1945–1949 will be indicated, as well as the population structure in terms of sex, age, nationality and direction of influx (repatriates from the East and West and displaced people from central Poland).

8

Marginalization and Social Exclusion of Evangelical Masurians and Germans: The Case of Post-War Ełk County

71%

Marcinkiewicz S. M.

Studia Oecumenica

|

2021

|

vol. 21

267-284

EN

The article presents the post-war history of Evangelical population: Germans and Masurians in Ełk county. For this purpose, archival sources and biographical interviews were used. Interviews with the inhabitants of the county were collected as part of two oral history projects carried out by the "Museum for Ełk" Association in 2013-2015.The historical context is complemented by the available literature. One third of post-war Poland consisted of the territories being the part the Third Reich before the World War II, where a considerable part of population were Germans. Masurians formed a borderland group that became the reason of conflict between the Polish and the German. In the first half of the 20th century, both as a result of the nationalistic discourse and the assimilation pressure, most of them declared to maintain German identity. After the war, Masurians were present in the public space of Ełk county as a minority group. There was the inflow of population of the eastern territories of the Second Republic of Poland and people from central Poland. The small Evangelical church in Ełk in Słowackiego street was often filled with the faithful. Numerous processes and phenomena of social marginalization, exclusion and displacements resulted in nearly entire disintegration of Masurian and Evangelical community. The number of the faithful in Evangelical community proves it- there are nearly 150 people and only few of them feel Masurian origin. In the post-war vision of future Poland nationally and religiously homogenous state was believed to be an ideal solution.

9

Wyobcowanie terytorialne na Pomorzu Zachodnim. O Homunculusie z tryptyku Britty Wuttke

71%

Jakóbczyk A.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2020

|

issue 3

49-66

PL

Artykuł bazuje na powieści Homunculus z tryptyku autorstwa pochodzącej z Międzyzdrojów pisarki Britty Wuttke, utworem kontekstowym jest natomiast esej Piotra Lachmanna „Wypędzenie” po polsku. Główny cel pracy to wskazanie i przedstawienie obecnego w obu tekstach doświadczenia, które nazwane zostaje wyobcowaniem terytorialnym. To sytuacja, gdy podmiot mieszka w swojej miejscowości, częstokroć w tym samym domu czy mieszkaniu, chodzi tymi samymi ulicami, bywa w tych samych budynkach, lecz w jego otoczeniu zmienia się wszystko – administracja, ludność, dominująca narodowość i religia, język urzędowy, nazewnictwo ulic i obiektów architektonicznych, kultura i obyczaje. Najważniejsze zjawiska, których doświadcza bohater wyobcowany terytorialnie, to funkcjonowanie w odniesieniu do dwóch języków i kultur, znalezienie się w pozycji obcego wobec grupy dominującej oraz palimpsestowość przestrzeni. W artykule szczegółowo zanalizowane zostało trzecie z tych zjawisk na przykładzie Międzyzdrojów, które stają się metaforycznym polem walki pomiędzy nowo przybyłymi Polakami a pozostałymi w mieście Niemcami, a także dwoma pokoleniami rodziny przedstawionej w Homunculusie z tryptyku.

EN

The article is based on the novel Homunculus z tryptyku by Britta Wuttke, a writer hailing from Międzyzdroje, while the comparative piece is Piotr Lachmann’s essay “Wypędzenie” po polsku. The main purpose of the paper is pointing to and describing an experience, presented in both literary works, which is named territorial alienation. It is a situation occurring when an individual lives in the same place, often in the same house or apartment, walks the same streets, visits the same buildings, but in their surroundings everything had changed - administration, population, the dominant nationality and religion, official language, names of streets and objects of architecture, culture, and customs. The most significant phenomena experienced by a territorially alienated character are: functioning with reference to two languages and cultures, a position of a stranger in relation to a dominant group, and the palimpsestness of space. The article analyses in detail the third of these phenomena, exemplified by Międzyzdroje, which becomes a metaphoric battlefield between the arrived Poles and the Germans who remained in the town, as well as between two generations of a family depicted in Homunculus z tryptyku.

10

Doświadczenia „wygnańcze” ludności jako skutek działań militarnych na Półwyspie Iberyjskim w okresie średniowiecza

71%

Niewiński A.

Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL

|

2021

|

vol. 18

7-39

EN

Military actions that took place constantly for a few centuries during Muslim dominance, and subsequently gradual regaining of the territories by the Christians, resulted in creation of militarized society (especially on the borderlands), whose everyday existence was characterized by a huge level of danger and uncertainty. Escape, exile, displacement, emigration or depopulation of the formerly inhabited places accompanied it. Rural population experienced the biggest losses – the necessity of a frequent change of place resulted in impoverishment of the arable land. Constant changes were triggered by the Reconquista. In the situation where a Christian ruler did not allow the Muslims to leave the territory they had conquered, illegal immigration was becoming widespread. On the other hand, expulsion of the Muslims from the recovered territory created a necessity to populate those towns by Christians, who were encouraged, for example, by means of privileges. However, a part of the towns became uninhabited. The exile tended to be a consequence of an invasion (the refugees sought the shelter in the mountains or in the fortresses, where they tried to put up resistance, or, relatively, they just sought for a safer place to live), of difficult life conditions or epidemic (e.g. the plague that decimated the population in the 14th c.). Another exile experience was a fate of prisoners of war, who could have been sold as slaves and deported to another country or were forced to a slavery work that was equal to ransom and created opportunities to regain freedom.

PL

Ciągle trwające przez kilka stuleci działania militarne w okresie dominacji muzułmańskiej, a następnie stopniowego odzyskiwania terytoriów przez chrześcijan skutkowały utworzeniem się społeczeństwa zmilitaryzowanego (szczególnie w obszarach przygranicznych), którego codzienną egzystencję cechował duży stopień zagrożenia i niepewności. Towarzyszyły temu takie zjawiska, jak ucieczka, wygnanie, wysiedlenie, emigracja, wyludnienie uprzednio zamieszkanych obszarów. Największe straty ponosiła ludność zamieszkująca obszary wiejskie – konieczność częstej zmiany miejsc zamieszkania skutkowała wyjałowieniem ziemi uprawnej. Ciągłe zmiany powodowała trwająca rekonkwista. W sytuacji, gdy władca chrześcijański nie pozwalał muzułmanom na opuszczenie zdobytego przez siebie terytorium, rozpowszechniała się nielegalna emigracja. Z kolei wypędzenie muzułmanów z terenów odzyskanych stwarzało konieczność zasiedlenia tych miejscowości przez ludność chrześcijańską, do czego zachęcano m.in. za pomocą przywilejów. Część miejscowości jednak po ich opuszczeniu pozostawała niezamieszkana. Uchodźstwo bywało skutkiem najazdu (uchodźcy szukali schronienia w górach i twierdzach, gdzie następnie próbowali stawiać opór, bądź po prostu szukali bezpieczniejszego miejsca zamieszkania), ciężkich warunków życia lub epidemii (np. dżumy, która zdziesiątkowała ludność w XIV wieku). Jeszcze innym doświadczeniem wygnańczym był los jeńców, którzy mogli zostać sprzedani jako niewolnicy i wywiezieni do innego kraju lub byli zmuszeni do niewolniczej pracy, która stanowiła równowartość okupu i stwarzała możliwość odzyskania wolności.

11

„Obywatele sowieccy” w województwie poznańskim w latach 1945–1949

63%

Stryjkowski K.

Historia Slavorum Occidentis

|

2020

|

issue 1 (24)

112-134

EN

The article discusses the fate of individuals of interest of the Soviet authorities and deemed the USSR citizens. Some of them were forced labourers on their way back home from Germany and the occupied countries. A large part of them were inhabitants of Wielkopolska who used to have Russian or Soviet citizenship. The article presents treatment thereof in Wielkopolska in 1945-1949.

12

The value of bread in the German transit camps in Zamość in the light of memories, testimonies and accounts of oral histories of the former prisoners – Polish people displaced from Zamość region (1942-1943)

45%

Kozaczyńska B.

Wschodni Rocznik Humanistyczny

|

2019

|

vol. XVI (2019)

|

issue 4: Kampania i wybory do parlamentu europejskiego w kontekście problemów historii najnowszej

203-214

EN

This article outlines the value and significance of bread for the civilian agricultural population expelled from the Zamość Region by the Germans during the Second World War and then placed in a temporary camp in Zamość (UWZ-Lager Zamość). The feeling of hunger behind the barbed wire of the camps prevailed, often even over the fear. The food rations were considerably limited and insufficient. Pieces of brown bread, made with the worst quality flour, sometimes with the addition of sawdust (the so-called ‘trociniak’), were given to prisoners every day for breakfast (with black coffee) as well as for dinner. During the expulsion, some people managed to grab bread or rusks, having prepared them previously before the expulsions, despite the overall ambush and the fast pace of the action. The only thing with higher value than bread in the camp was a person’s life.

PL

W artykule ukazano wartość i znaczenie chleba dla cywilnej ludności rolniczej wysiedlonej z Zamojszczyzny przez Niemców w latach 1942-1943 i osadzonej w obozie przejściowym w Zamościu (UWZ-Lager Zamość). Za drutami tego obozu panował głód, często silniejszy od strachu. Racje żywnościowe w obozie były znacznie ograniczone i niewystarczające. Porcje chleba, czarnego, wypiekanego z najgorszego gatunku mąki, czasem z domieszką trocin (tzw. trociniak), otrzymywali więźniowie codziennie na śniadanie (i czarną kawę) oraz na kolację. Niektórzy podczas wysiedlenia, mimo zaskoczenia i szybkiego tempa akcji, zdołali jednak zabrać ze sobą chleb lub suchary, przygotowywane w wielu domach jeszcze przed wysiedleniem. Chleb w obozie, obok życia, miał najwyższą wartość.

RU

В статье показано значение хлеба для гражданского населения, выселенного из замостского края немцами в 1942–1943 годах и заключенного в транзитный лагере в Замосте (UWZ-Lager Zamość). Голод был за проводами этого лагеря, часто сильнее, чем страх. Пища в лагере была значительно ограничена и недостаточна. Порции черного хлеба, испеченные из наихудшего вида муки, иногда смешанные с опилками (так называемыми опилками), ежедневно получали заключенных на завтрак (и черный кофе) и на ужин. Некоторым во время выселения, несмотря на удивление и быстрый темп действия, удалось взять хлеб или печенье, приготовленное во многих домах до выселения. Хлеб в лагере, рядом с жизнью, имел наибольшую ценность.

Refine search results

Esej recenzyjny: Ćwiek-Rogalska Karolina (2017) Zapamiętane w krajobrazie. Krajobraz kulturowy czesko-niemieckiego pogranicza w czasach przemian. Warszawa Wydawnictwo Naukowe Scholar

O znaczeniach biblioteki w „Adelheid“ Vladimíra Körnera. Studium przypadku

O rezonatorze biografii. Herstory Libussy Fritz-Krockow spisana przez Christiana Grafa von Krockowa

Przesiedlenia ludności niemieckiej z tzw. Ziem Odzyskanych: dylematy etyczno-polityczne Ocena reminiscencyjna

Structure and Activity of the German Deportation Apparatus in the Zamość Region

Od pierwszej do trzeciej deportacji sowieckiej w rejonie ciechanowieckim

Population of Gubin District in the Context of Situational and Statistical Reports in the Years 1945–1949

Marginalization and Social Exclusion of Evangelical Masurians and Germans: The Case of Post-War Ełk County

Wyobcowanie terytorialne na Pomorzu Zachodnim. O Homunculusie z tryptyku Britty Wuttke

Doświadczenia „wygnańcze” ludności jako skutek działań militarnych na Półwyspie Iberyjskim w okresie średniowiecza

„Obywatele sowieccy” w województwie poznańskim w latach 1945–1949

The value of bread in the German transit camps in Zamość in the light of memories, testimonies and accounts of oral histories of the former prisoners – Polish people displaced from Zamość region (1942-1943)