Search results

1

Przyczynek do metodyki tłumaczenia terminów zoologicznych w tekstach biblijnych na przykładzie wybranych gatunków ssaków (Mammalia)

100%

Wajda A. M.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2011

|

vol. 64

|

issue 3

EN

Translation of zoological terms occurring in the biblical texts, from Hebrew or Greek into Polish, may cause difficulties to translators. The aim of this paper is to show what a translator of biblical books should pay attention to, in order to remain faithful to the intentions of the inspired author and to a contemporary knowledge about the fauna of the Holy Land. In case a word in an original text of the Scripture could not be assign clearly to a certain species of animal the inspired author meant, firstly the word should be considered in a wider context of the text that is being translated. This allows, among others, to state whether the text is dealing with a wild or a domesticated animal. Then it should be answered if the natural range of this animal (especially wild species) covered an area of Asia Minor and North Africa in biblical times. Such knowledge brings zoogeography, a field of science which investigate and describe the change of ranges of animal species. As far as domesticated species are concerned, it is important to determine the time and place of domestication and ways of uses of domesticated animals in the area. In this case another branch of zoology, called zooarchaeology, can be helpful. Translation of zoological terms can be facilitated also by referring to structurally related to them words, used in other Semitic languages – Akkadic, Ugaritic, and Arabic, in which similar-sounding names of animals survived. Therefore, a consultation with a biblical linguist is essential to obtain an important completion to an analysis of the word, especially on natural science level. While translating, it is necessary also to take into account literary and historical context of particular biblical pericopes, which contain references to animals, what was presented on the example of translation problems with Hebrew words taḥaš and qippōd.

PL

Przekład terminów zoologicznych występujących w tekstach biblijnych z języka hebrajskiego czy greckiego na język polski może nastręczać tłumaczom wielu trudności. Dlatego celem tego artykułu jest pokazanie, czym w pracy translacyjnej powinni kierować się tłumacze ksiąg biblijnych, aby pozostać wiernymi zamierzeniom autora natchnionego oraz współczesnej wiedzy na temat fauny Ziemi Świętej. W przypadku, gdy słowo oryginalne występujące w tekście Pisma Świętego nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, o jaki gatunek zwierzęcia chodziło autorowi natchnionemu w pierwszej kolejności, należy je przeanalizować w szerszym kontekście tłumaczonego tekstu. Pozwala to m. in. stwierdzić, czy w opracowywanym tekście ma się do czynienia ze zwierzęciem dzikim, czy udomowionym. Następnie należy znaleźć odpowiedź na pytanie, czy w czasach biblijnych naturalny zasięg występowania danego zwierzęcia (dotyczy to głównie gatunków dzikich) obejmował obszar Azji Mniejszej i północnej Afryki. Tu pomocna jest zoogeografia badająca i opisująca zmiany zasięgów występowania poszczególnych gatunków zwierząt. Natomiast w odniesieniu do gatunków hodowanych przez człowieka ważne jest określenie czasu i miejsca ich udomowienia oraz sposobów użytkowania zwierząt udomowionych na danym obszarze. Zajmuje się tym inna gałąź zoologii - archeozoologia. W przekładzie terminów zoologicznych pomaga także odwoływanie się do pokrewnych im w innych językach semickich - akkadyjskim, ugaryckim czy arabskim, w których zachowały się podobnie brzmiące nazwy zwierząt. Tutaj wskazana jest konsultacja z językoznawcą biblijnym, która stanowi ważne uzupełnienie do analizy danego słowa na gruncie przyrodniczym. W pracy translacyjnej konieczne jest także uwzględnienie kontekstu literacko-historycznego poszczególnych perykop biblijnych, w których pojawiają się odniesienia do zwierząt, co pokazano na przykładzie problemów z tłumaczeniem hebrajskiego słowa taḥaš oraz qippōḏ.

2

Powstanie naukowego obrazu zwierząt i jego konsekwencje dla polskiej leksyki animalistycznej przełomu XVIII i XIX stulecia

89%

Waśkowski K.

Prace Językoznawcze

|

2015

|

issue 17/4

103–122

EN

This article discusses the problems of lexical change in the field of animal names. The analysis covers a short period – the turn of the eighteenth and the nineteenth centuries, recognizing it as a crucial point for the discussed vocabulary of the area. It was in that time that texts concerning zoology began to appear in the Polish language, which directly influenced the formation of a scientific (as opposed to the linguistic, naive) image of animals. The study indicates the specificity and diversity of the names in relation to their modern-day equivalents, and attempts to determine the impact of a new way of thinking on animalistic vocabulary. A number of consequences of the introduction of the new paradigm describing fauna are enumerated, acknowledging that at the linguistic level they concerned mainly the appearance of Polish scientific zoological terminology.

3

MUZEA UCZELNIANE. KATALOG, HUBERT KOWALSKI I IN., WARSZAWA 2017, SS. 364, IL.

89%

Miziołek J.

Muzealnictwo

|

2018

|

vol. 59

211-214

PL

Praca zbiorowa pt. Muzea uczelniane. Katalog to obszerna, znakomicie ilustrowana książka, w której proporcje między słowem a obrazem są doskonale wyważone. Publikacja jest dziełem Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych, w którym obecnie jest zrzeszonych przeszło 20 placówek. Na łamy katalogu trafiła ogromna większość z przeszło 50 muzeów związanych z polskimi uczelniami wyższymi. Publikacja wypełnia ogromną lukę w promowaniu wiedzy o mało znanym ale niezwykle cennym dziale polskiego muzealnictwa. Zgromadzone przez szkoły wyższe bogate kolekcje zoologiczne, mineralogiczne, artystyczne oraz zbiory instrumentów naukowych i dokumentów dotyczących historii uczelni stają się dzięki tej publikacji dostępne szerokim rzeszom odbiorców. Książka z jej klarownym, alfabetycznym układem wg nazw miast, znakomitej klasy fotografiami i niezwykle fachowo opracowanymi tekstami jest prawdziwym wydarzeniem naukowym i wydawniczym. Stanie się niewątpliwie krokiem milowym w badaniach dziejów nauki polskiej, muzeologii uczelnianej i być może będzie inspiracją do utworzenia Narodowego Muzeum Historii Naturalnej, co planowano już w latach 30. ubiegłego wieku.

4

Słoń Pliniusza

71%

Sapota T.

Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

|

2021

|

issue 7

1-12

RU

В основе этой статьи лежит концепция взаимоотношений между людьми и животными, выдержанная в русле философии стоиков. Стоики предполагали человеческое господство над другими существами и считали, что человеческая гегемония не может быть ограничена нормами справедливости. Отрывок из Естественной истории – рассказ о слонах – служит материалом для исследования того, в какой степени Плиний согласился с этим убеждением стоиков.

EN

As a point of departure, article presents the Stoic understanding of human-animal relationships: the Stoic philosophers presupposedhuman dominance over other creatures, which excluded the norms of justice as a means of limiting the human hegemony. On the basis of an excerpt from Pliny’s Natural History, which recounts a story of elephants, Tomasz Sapota examines the extent to which Pliny accepted this view of the Stoics.

PL

Tłem rozważań podjętych w tym artykule jest stoicka koncepcja relacji między ludźmi i zwierzętami. Stoicy zakładali panowanie ludzi nad pozostałymi istotami i uważali, że hegeminia człowieka nie może być ograniczana przez normy sprawiedliwości. Passus z Historii naturalnej – opowieść o słoniach – służy jako materiał do zbadania, w jakim stopniu Pliniusz zgadzał się z tym przekonaniem.

Refine search results

1 Muzealnictwo

1 Prace Językoznawcze

1 Ruch Biblijny i Liturgiczny

1 Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

1 Miziołek J.

1 Sapota T.

1 Wajda A. M.

1 Waśkowski K.

1 2021

1 2018

1 2015

1 2011

Przyczynek do metodyki tłumaczenia terminów zoologicznych w tekstach biblijnych na przykładzie wybranych gatunków ssaków (Mammalia)

Powstanie naukowego obrazu zwierząt i jego konsekwencje dla polskiej leksyki animalistycznej przełomu XVIII i XIX stulecia

MUZEA UCZELNIANE. KATALOG, HUBERT KOWALSKI I IN., WARSZAWA 2017, SS. 364, IL.

Słoń Pliniusza