Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 17

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Internal Emanations of the Triune God (proballein)

100%
Liszka P.
Wrocławski Przegląd Teologiczny
|
2019
|
vol. 23
|
issue 2
PL
Theologians do not make use of the term ‘emanation’, since it has connotations of gnosis and pantheism. Careful analysis that takes into account all necessary and sufficient aspects defining the person allows for a more in-depth reflection, thus broadening the Christian understanding of God. The term ‘emanation’ is a suitable one, adequate and necessary at the first stage of reflection on substance. Connecting it to the reflection on personal properties of God allows for elucidating the relationship between God and the world. Without reflection terms like vestigium Dei or vestigium Trinitatis are incomprehensible. Is this an immanent element of the created beings or, conversely, a mere external discovery without a tangent point? The core of theology is to explain how separate beings interconnect. There is a lot to be done in this respect. In two thousand years Christian thought has not managed to express everything that is included in the Revelation.
2
Publication available in full text mode
Content available

Znaczenie terminu "subsystentność" w teologii chrześcijańskiej

100%
Liszka P.
Teologia w Polsce
|
2018
|
vol. 12
|
issue 1
41-54
EN
Subsistentiality, which is a feature determining the capability of being interiorised into another being, or of taking other beings into oneself, in theology is considered in relation to God and creatures, and in particular in the reflection over human beings. This feature is, first of all, to be found in the substance of God, which comprises three Persons. This feature is also characteristic of each and every of the three Persons who are located in one substance. Moreover, each of them is located in the remaining two and takes them to Himself. Subsistentiality of the Divine Person has a different character in relation to the substance and in relation to the remaining two Persons. God the Creator has the ability to remain in creatures and the ability to take them to Himself. Similarly, all created beings have the ability to take God but only in an aspect oriented way (the trace of God), and remain in God. In particular, subsistentiality is a feature of personal creatures (the image of God).
PL
Subsystentność, czyli cecha określająca zdolność do wszczepienia w inny byt albo przyjmowania do siebie innych bytów, w teologii rozpatrywana jest w odniesieniu do Boga i stworzeń, a zwłaszcza w refleksji nad osobami ludzkimi. Cechę tę ma przede wszystkim substancja Boga, w której usadowione są trzy Osoby. Odpowiednio też przymiot ten ma każda z trzech Osób, które są usadowione w jednej substancji. Ponadto każda z Nich jest usadowiona w dwóch pozostałych, a także przyjmuje je do siebie. Subsystentność Osoby Boskiej ma inny charakter w odniesieniu do substancji i w odniesieniu do pozostałych dwóch Osób. Bóg Stworzyciel ma zdolność przebywania w stworzeniach i zdolność przyjmowania ich do siebie. Analogicznie wszelkie byty stworzone mają zdolność przyjmowania Boga, ale tylko w sposób aspektowy (ślad Boga), i przebywania w Bogu. Szczególnie subsystentność jest cechą stworzeń personalnych (obraz Boży).
3
Publication available in full text mode
Content available

Relacja astronomii z teologią do czasów średniowiecza

100%
Liszka P.
Studia Bobolanum
|
2019
|
vol. 30
|
issue 1
101-114
EN
Astronomy is a science independent of faith, while astrology is closely related to religious beliefs. Astronomy observes space to create theories, astrology has practical implications, it is the art of ruling over the cosmos, it has a connection with magic. In general, the words ending in “-logy” (eg philology, theology) have a more theoretical character, while the names of more practical domains have ending in “-nomy” (eg gastronomy). Meanwhile, here we have the opposite situation. This article deals with language issues and the historical background only to distinguish these two areas and to show the relationship between astronomy and theology. The content of the article has been arranged chronologically. The first point presents ancient astronomy, practiced in Mesopotamia and in Greece. The second point deals with the utilisation of astronomy in Christian theology. The third point is about astronomy, the links astronomy with Islam.
PL
Astronomia jest nauką niezależną od wiary, natomiast astrologia jest ściśle powiązana z wierzeniami religijnymi. Astronomia obserwuje kosmos, aby tworzyć teorie, astrologia ma wydźwięk praktyczny, jest sztuką panowania nad kosmosem, ma powiązanie z magią. Na ogół słowa mające w końcówce -logia (np. filologia, teologia) mają charakter bardziej teoretyczny, natomiast nazwy dziedzin bardziej praktycznych mają w końcówce -nomia (np. gastronomia). Tymczasem tutaj mamy sytuację odwrotną. Artykuł niniejszy zajmuje się kwestiami językowymi oraz tłem historycznym jedynie po to, aby odróżnić te dwie dziedziny i ukazać relację między astronomią i teologią. Treść artykułu została ułożona chronologicznie. Przedstawimy najpierw astronomię starożytną, uprawianą w Mezopotamii i w Grecji, a następnie zajmiemy się wykorzystaniem dorobku astronomii w teologii chrześcijańskiej. Ukażemy też powiązania astronomii z islamem.
4
Publication available in full text mode
Content available

The Chalcedonian Dogma as the Synthesis of Earlier Dogmatic Formulas and Reference Point of the Future Ones

100%
Liszka P.
Wrocławski Przegląd Teologiczny
|
2019
|
vol. 24
|
issue 2
PL
The dogmatic formulas are already created by the authors of books of the Bible, afterwards they are appeared in the liturgy and also within the whole tradition of the Church. The most important formulas are that which were created during the first ecumenical councils. They present precise synthesis of the manifested content. They answer for fundamental questions of the Christian faith, mainly within the context of occurrence of statements largely contrary to it. The dogmatic formula should be clear and precise, in order to know to what it is related. All these requirements are met by the Chalcedonian dogma which is the synthesis of earlier dogmatic formulas and the reference point for all formulas which will appear in the future.
5
Publication available in full text mode
Content available

El contexto teológico de la intuición

100%
Liszka P.
Wrocławski Przegląd Teologiczny
|
2018
|
vol. 18
|
issue 2
PL
La intuición significa un método que usan las ciencias, ante todo filosofía y teología. Es un tema popular, que podemos encontrar en muchas publicaciones. La panorama de las definiciones distintas y la reflexión sobre sentido profundo en el contexto teológico constituye un modelo bastante completo, que podemos tratar como un modelo universal, que se cambia segun las necesidades distintas de las ciencias y de la vida. Hay muchos tipos de las intuiciones, y todos tienen alguna parte comun y alguna parte preparada en modo especial para servir en la situación concreta. Cada texto, cada publicación dice algo sobre este metodo cognitivo. Para construir una definición completa, bastante buena para la teología, tebemos tener en conciencia, que solamente en el Nuevo Testamento hay una idea personalista perfecta. Tenemos dos posibilidades: a) usar las definiciones de las ciencias u de la filosofía; b) construir la definición nueva, en el contexto personal, para usarla en la teología personal. Este artículo debemos que continuar, porque sea interesante aclarecer el modo de usar la intuición en distintas tareas de la teología y en distintas problemas de la fe cristiana.
6
Publication available in full text mode
Content available

Perychoreza substancji Boskiej wewnątrz-boska i zewnątrz-boska

100%
Liszka P.
Studia Pelplińskie
|
2018
|
vol. 52
209-228
EN
The core of theology is to explain in what way different realities are connected to one another: three Persons and one substance, God and the world, the spiritual and material substance, substance and its inner stuff. This article begins with a reflection on the interior of God and then goes on to develop into a reflection on the connection of God with time, history, space and matter, but first of all with people. 
PL
Rdzeniem teologii jest wyjaśnianie tego, w jaki sposób powiązane są różne rzeczywistości: trzy Osoby i jedna substancja, Bóg i świat, substancja duchowa i materialna, substancja i jej wewnętrzne wyposażenie. Niniejszy artykuł rozpoczyna się od refleksji nad wnętrzem Boga a następnie rozwija się w refleksji nad powiązaniem Boga z czasem, historią, przestrzenia i materią, a przede wszystkim z ludźmi.
7
Publication available in full text mode
Content available

Trynitarny aspekt creatio continua

100%
Liszka P.
Poznańskie Studia Teologiczne
|
2016
|
issue 30
369-383
EN
The act of creation on the part of God is unique, but it has a trinitarian shape, since it is contained in the internal life of God. The act of creation is the action of Divine Persons. It culminated in the world, created living and non-living, material and non-material beings. From the perspective of world history the act of creation may be looked upon as an act of God that brought about the existence of the world and also as God’s ongoing effort aimed at sustaining the world in its existence and constant bringing about new beings. Creation in general, including creatio continua, has a trinitarian shape. It is an act of three Divine Persons, and especially an act of the Son of God, who as the only one of the Trinity, has the ability to embrace our human condition. This ability found its reflection in the Incarnation. Being both God and man, Christ is not only an acting subject but also a personified Coming into existence.
8
Publication available in full text mode
Content available

Niezapomniana lekcja historii początków Ameryki Łacińskiej

100%
Liszka P.
Teologia w Polsce
|
2015
|
vol. 9
|
issue 2
23-35
EN
The inhabitants of the sun-scorched rocky Pyrenean peninsula could at least in some of the terrain of South America discover a new paradise, lost arcadia, a land of primeval bliss. The very names of the cities seem to bear out this impression: Buenos Aires (Good Air) or Costa Rica (Rich Coast). Still, it was the idea of continuity, i.e. building the new world with the cultural roots in the old, on the old continent. Both Spanish scholars and ecclesiastical authorities favoured this idea. The indigenous population was recognised as citizen with full rights and who as such were deemed able to take over the Spanish cultural heritage and enrich it with their own. This ideal design failed to be completed for a variety of reasons. The political stage in Europe absorbed the strength and attention that could otherwise have been directed to America. The golden age of cultural and economic development in Spain was followed by years of drawbacks, decline and implosion. America lacked the support from the old continent that it needed. No wonder then that the sinful side of the human nature took the upper hand over the virtues: these included greed and competition for power. The newcomers from Spain would attain affluence at the cost of the Indians turning them into serfs. Nowadays their offspring has long been free, but they have also remained destitute. On the contrary, the America settled by Anglo-Saxons has always been the America of free colonisers. The Iberian America is a mix of colonisers and indigenous peoples, of the descendants of the free and the enslaved.
PL
Teologia – w świetle Objawienia – może zajmować się wszystkim, może być np.: teologia sportu, lotów kosmicznych, teologia historii, polityki, narodu. Interesująca jest teologia poszczególnych kontynentów. Artykuł podejmuje refleksję teologiczną nad początkami zjawiska kulturowo-geograficznego, które nosi nazwę Ameryka Łacińska. Podobnie jak w odniesieniu do Ameryki Północnej ideą przewodnią jest nowy początek ludzkości, nowy raj. Budowanie nowego świata zależy od ludzi, którzy go kolonizują. Ważny jest kontekst społeczny, kulturowy, polityczny i gospodarczy tego kraju, który dokonuje kolonizacji. Ameryka Łacińska budowana była przez Hiszpanię, a następnie przez Portugalię, czyli kraje Półwyspu Pirenejskiego, kraje katolickie, pod wieloma względami różniące się od protestanckiej Anglii, kolonizującej Amerykę Północną. Kontekst religijny widoczny jest w podejściu do ludzkośći miejscowej i w widzeniu doczesnego i zbawczego sensu przyszłości.
9
Publication available in full text mode
Content available

Substancjalizm i antysubstancjalizm w teologii chrześcijańskiej

100%
Liszka P.
Studia Bobolanum
|
2020
|
vol. 31
|
issue 1
139-153
EN
Substance is an important category in reflection on a being existing in reality. In the history of thought, some recognized the existence of only one type of substance (monism, materialism, pantheism), others accepted the existence of two types of substances. In addition to the material substance, there is also the spiritual substance (God, angel, human soul). This category is important in Christian theological reflection. There were various attitudes in the history of philosophical and theological thought. Integral reflection connects it with other categories, such as: relationship, interior capacity, appearance and operation. It is a mistake to limit yourself only to the substance, to give it up, or seize talking about it.
PL
Substancja jest kategorią istotną w refleksji nad bytem istniejącym realnie. W dziejach myśli jedni uznawali istnienie tylko jednego rodzaju substancji (monizm, materializm, panteizm), inni przyjmowali istnienie dwóch rodzajów substancji. Oprócz substancji materialnej jest też substancja duchowa (Bóg, anioł, dusza ludzka). Kategoria ta jest ważna w chrześcijańskiej refleksji teologicznej. W dziejach myśli filozoficznej i teologicznej pojawiały się różne postawy. Refleksja integralna łączy ją z innymi kategoriami, takimi jak relacja, wyposażenie wewnętrzne, wygląd i działanie. Błędem jest ograniczenie się tylko do substancji, albo rezygnacja z niej, ale też zaniechanie mówienia o niej.
10
Publication available in full text mode
Content available

Struktura substancjalna osoby ludzkiej

100%
Liszka P.
Collectanea Theologica
|
2018
|
vol. 88
|
issue 3
77-98
EN
The statement that a human being is a soul and a body is not sufficient.The way their union comes about in the mutual creation of one human beingis what matters. Moreover, the spiritual substance of a human being hasa different structure than the material substance, yet there is some similarity,indeed something in common. The most difficult issue refers to theexistence of the spiritual element in the body, which unites it with the souland creates the human body out of it. The combination of body and soul, aswell as the human community, has its structure. Individual human beingsand communities are engrafted in the life of the Triune God. The substantialstructure of a human being constitutes the foundation of the social structureand coherent wholeness with the structure of life of the Divine Persons.
11
Publication available in full text mode
Content available

Dzieje oddziaływania hellenizmu na chrześcijaństwo

100%
Liszka P.
Ruch Biblijny i Liturgiczny
|
2017
|
vol. 70
|
issue 1
EN
The impact of Hellenism on Christianity has been present right from the start up to the present day, and it will certainly remain so till the end of the world. It poses a threat, since the phenomenon is all-encompassing, difficult to pinpoint, and hence hard to deal with. Not everything in this cultural amalgamation is bad, however. The danger arises when cultures are mixed, which leads up to the contention that everything is good and what we call evil may, as it is argued, be regarded as good when coupled with the good as a complementary element. Hellenism poses a threat to Christianity. Some of its elements may only be useful when Christian principles are not compromised, and when full orthodoxy is preserved. 
PL
Oddziaływanie hellenizmu na chrześcijaństwo istniało od początku do dziś i z pewnością będzie aż do końca świata. Zagrożenie stąd płynące jest poważne dlatego, że zjawisko to jest totalne, ogarnia wszelkie zakresy życia ludzkiego, a ponadto jest trudne do uchwycenia i trudno się przed nim ustrzec. Nie wszystko w tej kulturowej mieszance jest złe. W poszczególnych kulturach zawarte są jakieś wartości. Niebezpieczne jest mieszanie kultur, prowadzące do stwierdzenia, że wszystko jest dobre, a to, co nazywamy złem, może być wartością wtedy, gdy jest zespolone z dobrem, jako czynnik uzupełniający. Hellenizm dla chrześcijaństwa jest zagrożeniem. Niektóre jego elementy mogą być użyteczne wtedy, gdy zachowana jest wierność podstawowym zasadom chrześcijańskim, czyli w sytuacji zachowania pełnej ortodoksji.
12
Publication available in full text mode
Content available

Interpretacja terminu "psyche" w Piśmie Świętym i w teologii

100%
Liszka P.
Teologia w Polsce
|
2013
|
vol. 7
|
issue 2
45-61
EN
Among anthropological terms, the term psyche occupies a special place. After the movement away from metaphysics, in the situation of the organized drowning of Christian reflection, in the general awareness , and even in the humanities (psychology) remains the term psyche, although with no transcendental aspect any more. The object of this paper is the word, while the reality serves only to explain its sense. Another thing is a reflection on the reality, which requires the selection of a set of names, in order to be able to speak about it. A word in itself is conventional, neutral, it does not point to a concrete thing automatically. In the history of the human thought this term has played an important role, has been the object of multiple reflections and has served to express essential truths linked to the ontic structure of the human being and to its existence. Its semantic field used to be identified on one hand with the meaning scope of the terms corresponding to it in other languages as well s of other terms in the same language. A historical analysis, which in a paper can be only sketchy and general, permits to notice that a mingling thinking is not consistent with the actual state of affairs. We are facing a semantic richness, an isolation of characteristic features of individual terms. Each term has its own stem as well as nearer and further peripheries which to a smaller or higher degree have a common part with the neighborhood of the stem of the other terms. This is how the situation with the semantic field of the term psyche is.
PL
Wśród terminów antropologicznych psyche zajmuje miejsce szczególne. Po odejściu od metafizyki, w sytuacji zorganizowanego wyciszania refleksji chrześcijańskich, w powszechnej świadomości, a nawet w naukach humanistycznych (psychologia) pozostaje termin psyche, aczkolwiek już bez aspektu transcendentnego. Przedmiotem niniejszego artykułu jest słowo psyche, odpowiadająca mu rzeczywistość służy jedynie do wyjaśnienia sensu tego słowa. Refleksja nad rzeczywistością, która wymaga doboru zestawu nazw, aby można było o niej mówić, stanowi temat odrębnego opracowania. W każdym razie słowo samo w sobie jest umowne, neutralne, nie wskazuje na jakiś konkret w sposób automatyczny.
13

The Subject of Creatio Continua and Its Ecclesial Aspect

100%
Liszka P.
|
2016
|
vol. 63
|
issue 2: Teologia dogmatyczna - English Version
135-148
EN
It is God who is the subject of creatio continua; in Christianity it is a triune God. Fundamentally divine nature, Divine Persons: God the Father, God the Son and the Holy Spirit, who in the logic of the internal life of the Trinity is third and in relation to the world the most direct. The personal specificity of the Third Divine Person predestines it to activity, creativity, to stirring creative power and action in created beings. The Holy Spirit develops and unites, creates the interior of the beings, combines them and strengthens the link with the Creator. This ongoing creation is encoded in the act of creation and is in keeping with the workings of Providence, which also is a creation of the Trinity, and indirectly a creation of people: individuals and societies. Participation in the act of creation stands in proportion to the growth in holiness, which means it is proportional to becoming a person. Created beings personalize themselves through participation in creatio continua, and by participating in this act, they personalize themselves. All this is implemented though the activity of the intellect, will and emotions. It is Jesus Christ in his capacity of God and man who occupies the centre stage of the ongoing creation.
14

Podmiot creatio continua − aspekt eklezjalny

100%
Liszka P.
|
2016
|
vol. 63
|
issue 2: Teologia dogmatyczna
171-185
EN
It is God who is the subject of creatio continua; in Christianity it is a triune God. Fundamentally divine nature, Divine Persons: God the Father, God the Son and the Holy Spirit, who in the logic of the internal life of the Trinity is third and in relation to the world the most direct. The personal specificity of the Third Divine Person predestines it to activity, creativity, to stirring creative power and action in created beings. The Holy Spirit develops and unites, creates the interior of the beings, combines them and strengthens the link with the Creator. This ongoing creation is encoded in the act of creation and is in keeping with the workings of Providence, which also is a creation of the Trinity, and indirectly a creation of people: individuals and societies. Participation in the act of creation stands in proportion to the growth in holiness, which means it is proportional to becoming a person. Created beings personalize themselves through participation in creatio continua, and by participating in this act, they personalize themselves. All this is implemented though the activity of the intellect, will and emotions. It is Jesus Christ in his capacity of God and man who occupies the centre stage of the ongoing creation.
PL
Podmiotem creatio continua jest Bóg, w chrześcijaństwie Bóg Trójjedyny. Fundamentalnie natura boska, Osoby Boskie: Ojciec, Syn i Duch Święty, który w logice wewnętrznego życia Trójcy jest trzeci, a wobec świata najbardziej bezpośredni. Specyfika personalna trzeciej Osoby Boskiej predysponuje do aktywności, do kreatywności, do wzbudzania w stworzeniach kreatywnej mocy i stwórczego działania. Duch Święty rozwija i jednoczy, tworzy wnętrze bytów, wiąże je ze sobą i umacnia więź ze Stwórcą. Ciągłe stwarzanie zakodowane jest w akcie stwórczym i współbrzmi z działaniem Opatrzności, która też jest dziełem całej Trójcy, a wtórnie również dziełem ludzi: jednostek i społeczeństw. Uczestniczenie w dziele stwórczym jest proporcjonalne do wzrastania w świętości, a tym samym do bycia osobą. Byty stworzone personalizują siebie poprzez uczestniczenie w creatio continua, a uczestnicząc w tym dziele personalizują się. Dokonuje się to na drodze aktywności intelektu, woli oraz uczuć. W centrum ciągłego stwarzania znajduje się Jezus Chrystus, jako Bóg i jako człowiek.
15
Publication available in full text mode
Content available

Łukasz Gaweł, La risurrezione di Gesù Cristo nella sua importanza per l’antropologia cristiana, Edizioni Cantagalli, Siena 2009, ss. 287.

88%
Liszka P.
Wrocławski Przegląd Teologiczny
|
2018
|
vol. 18
|
issue 1
16
Publication available in full text mode
Content available

Zagadnienia teologiczne w świetle struktury osoby

50%
Liszka P.
Wrocławski Przegląd Teologiczny
|
2018
|
vol. 17
|
issue 2
PL
Brak abstraktu
17
Publication available in full text mode
Content available

Magazyn tekstów do publikacji naukowych

44%
Liszka P.
Wrocławski Przegląd Teologiczny
|
2018
|
vol. 17
|
issue 2
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.