Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 3

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Archaizmy leksykalne w gwarach góralskich (na przykładzie wybranego słownictwa rodzinnego)

100%
Gotówka A.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2015
|
issue 19
207-219
XX
The material for our analysis of archaisms came from peripheral dialects of Polish highlanders. These dialects are some of the varieties of Polish which have been quite well preserved. The term ‘highlanders’ dialect’ is understood broadly, to be any dialect of Polish highlanders from Podhale, Spiš, Orava, the Ƶywiec area, and Cieszyn Silesia. The lexical individuality of these regions is a result of different historical and geographical factors. My reasearch focused on vocabulary related to family, and in particular to the ways of referring to important figures in familial relations. Highlanders’ families did and still do traditionally hierarchize the roles of family members with regard to their age and position. The discussed lexemes have been long archived in literary Polish; they are now entirely passive in their primary meanings, but they continue to thrive in dialects.
2
Publication available in full text mode
Content available

Językowo-kulturowy obraz dziecka w gwarach góralskich

100%
Gotówka A.
Adeptus
|
2014
|
issue 3
81-95
EN
The child image has not been examined in detail by dialectologists to date. However, researchers of standard Polish language and popular culture are interested in this subject. The paper analyses the reconstruction of the linguistic child image in many Gorale dialects (Podhale, Orawa, Spisz, Slask Cieszynski, Zywiecczyzna, Bukowina). Examples have been taken from regional and dialect dictionaries from the years 1900 - 2011, from proverbs and various mass media texts. Vocabulary which conceptualizes the child image in Gorale dialects is rich and interesting not only from a formal and stylistic point of view, but also, and it is worth mentioning, its origins and geography which are very diverse. This vocabulary reflects the people's relationships and traditions. It reveals the emotions and hierarchy of values, which are typical not only for Gorale but also reflect Polish people's attitude towards the family.
PL
Obraz dziecka jest jak dotąd dość słabo spenetrowanym przez dialektologów obszarem badawczym, wzbudza natomiast zainteresowanie badaczy polszczyzny standardowej (ogólnej) i kultury popularnej. W artykule przeprowadzam rekonstrukcję językowego obrazu dziecka w szeroko rozumianych gwarach góralskich (Podhale, Orawa, Spisz, Śląsk Cieszyński, Żywiecczyzna, Bukowina) na podstawie materiału wyekscerpowanego ze słowników gwarowych i regionalnych, opublikowanych w latach 1900 – 2011, paremii i wybranych tekstów medialnych. Słownictwo służące konceptualizacji dziecka w gwarach góralskich jest bogate i ciekawe nie tylko pod względem formalnym i stylistycznym, ale też, co trzeba podkreślić, zróżnicowane pod względem pochodzenia i geografii. W leksyce nazywającej dziecko w gwarach góralskich odzwierciedla się bogata sieć relacji międzyludzkich, tradycji, ujawniają się emocje i hierarchia wartości, które możemy odnieść nie tylko do mentalności górali, ale w ogóle do postrzegania rodziny przez Polaków.
3
Publication available in full text mode
Content available

Znaczenie i sposób postrzegania duszy w kulturze podhalańskiej

100%
Gotówka A.
Adeptus
|
2016
|
issue 7
121-128
EN
The paper discusses issues related to funerary rites in the culture of the Podhale region and the concept of soul, as laid out in the highlander dialect by Rev. Józef Tischner, a concept which is closely connected with Podhale culturemes, e.g. music, as well as with mythological themes. The highlanders’ belief about their own uniqueness is reflected in their perception of soul travel, in which soul is endowed with typically highlander properties and heads towards God through the mountains and valleys of Podhale.
PL
W referacie podjęte zostały zagadnienia związane z rytuałem pogrzebowym w kulturze podhalańskiej oraz koncepcją duszy wyłożoną gwarą góralską przez księdza Józefa Tischnera, która ściśle łączy się z podhalańskimi kulturemami, takimi jak muzyka, i motywami mitologicznymi. Przekonanie górali o ich wyjątkowości znajduje odzwierciedlenie w pojmowaniu przez nich wędrówki duszy, która – odznaczając się typowo góralskimi przymiotami – zmierza do Boga ścieżkami wiodącymi przez góry i podhalańskie doliny.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.