Search results

1

„Kati we Włoszech” Astrid Lindgren − między literackim opisem podróży a powieścią

100%

Ługowska J.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2009

|

vol. 57

|

issue (2)

227-236

EN

Among less known works of Astrid Lindgren is a series of tales about Kati (Kati in America, 1950, Polish translation 2007; Kati in Italy, 1952, Polish translation 2007; Kati in Paris, 1953, Polish translation 2008). It shows a “different face” of the author, mostly associated by readers with The Six Bullerby Children and other works set in the countryside. The tales about an enterprising young lady called Kati, who visits foreign lands, are connected with the writer’s own life, especially with her marriage to Sture Lindgren, whom she accompanied in his numerous journeys abroad and under whose guidance Astrid published tour guides and road maps for the Royal Automobile Club from 1928 onwards. The most interesting volume in the series of Kati’s adventures is the story of her trip to Italy. It combines elements of a typical literary account of a journey (focussing on the cities most popular with tourists such as: Venice, Florence, Rome, Naples and Capri, with the very famous architectural sites and works of art), a report full of insightful sociological observations portraying the phenomenon of the organised “group tour” and a romantic plot. The narration reveals the protagonist’s point of view, her characteristic manner of travelling, her expectations related to participating in an organised tour as well as her personal perception of a foreign culture and unfamiliar customs.

2

W kręgu nowych edycji klasyki poezji chłopskiej

100%

Ługowska J.

Literatura Ludowa

|

2018

|

vol. 62

|

issue 6

EN

Review of book:Jan Pocek, Poezje, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa – Lublin 2017.

PL

Recenzja książki:Jan Pocek, Poezje, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa – Lublin 2017.

3

„Literackie dzieciństwo” – w kręgu czytelniczych inicjacji

100%

Ługowska J.

Polonistyka. Innowacje

|

2016

|

issue 3

89-98

EN

„Reading childhood”, which according to some researchers comes to its end when a child turns nine or ten, has an exceptionally important impact on forming literary culture of an adult person. Then in the process of literary initiation, which means shaping of literary needs and habits, an adult reading go-between plays at predominant role. That is the reader who introduces a child into the world of literature and, in large measure, is also responsible for the fact that a future independent reader will associate contact with a book with a feeling of pleasure. An adult reading go-between is also responsible for the proper choice of texts which are read to a child. It is rather a tough task when you take into consideration relatively short period of childhood when diverse reading experiences should be included. It would be optimal to balance the recurring elements with the new ones, take care about gender and stylistic diversity of the presented texts, include both classical works, accompanying many generations of readers, and the contemporary ones.

PL

W formowaniu się kultury literackiej człowieka dorosłego niezwykle ważną rolę odgrywa „czytelnicze dzieciństwo”, kończące się, jak twierdzą badacze, około 9 – 10 roku życia. W dokonującym się wówczas procesie literackiej inicjacji, oznaczającej kształtowanie się potrzeb i nawyków czytelniczych, rolę dominującą pełni dorosły pośrednik lektury. On to podejmując się funkcji lektora, wprowadza dziecko w świat książki, a także w ogromnej mierze decyduje o tym, że kontakt z książką kojarzyć się będzie przyszłemu samodzielnemu czytelnikowi z poczuciem przyjemności. Na dorosłym pośredniku lektury spoczywa też obowiązek właściwego doboru tekstów czytanych dziecku, co jest zadaniem trudnym, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę stosunkowo niedługi okres dzieciństwa, w którym zmieścić się powinny różnorodne czytelnicze doświadczenia. Sytuacją optymalną w doborze dziecięcej lektury wydaje się zrównoważenie elementów powtarzalnych i nowych, zadbanie o zróżnicowanie gatunkowe i stylistyczne prezentowanych tekstów, uwzględnienie zarówno utworów klasycznych, towarzyszących wielu pokoleniom czytelników, jak i współczesnych.

4

ORALNO-FOLKLORYSTYCZNE ŹRÓDŁA INICJACJI LITERACKIEJ DZIECKA

100%

Ługowska J.

Przegląd Rusycystyczny

|

2018

|

issue 1

PL

W porządku kształtowania się czytelniczych doświadczeń dziecka etap najwcześniejszy – można go nazwać literacką inicjacją – wiąże się z obecnością dorosłego pośrednika lektury, przekształcającego nie znane jeszcze dziecku pismo w zrozumiałą dla niego formę dźwiękową. Jest to etap niezwykle istotny, często decydujący o charakterze i zakresie przyszłych samodzielnych kontaktów z literaturą. Przekaz oralny oznacza nie tylko głośne odczytanie tekstu wydrukowanego w książce, ale także jego interpretację, umożliwia również utrzymywanie stałego i bliskiego kontaktu ze słuchaczem, uwzględnianie jego oczekiwań i życzeń. Szczególnie ważny obszar przedczytelniczych doświadczeń dziecka wiąże się z baśnią, z której rudymentami zapoznawane jest ono już we wczesnym dzieciństwie. W szczególnie udanych aktach komunikacyjnych, gdy bajka jest „opowiadana” nie zaś „odczytywana”, opowiadanie czarodziejskich historii stać się może ważnym wydarzeniem międzyludzkim, pełniącym funkcje integracyjne, niekiedy także, o czym pisał B. Bettelheim, psychoterapeutyczne. W tym bezpośrednim face to face typie kontaktu między mówiącym a słuchaczem dostrzec można pewne podobieństwa do modelu komunikacji folklorystycznej. Wyrażają się one w przystosowywaniu opowiadanej fabuły do realiów sytuacji komunikacyjnej uwzględniającym oczekiwania dziecka (wariantywność) a także w skoncentrowaniu się przez mówiącego na samym kontakcie z odbiorcą (funkcja fatyczna). Dziecko słuchające ulubionych baśni w wykonaniu bliskiej mu osoby doświadcza pozytywnych emocji niezbędnych dla ukształtowania się postawy niezbędnej do późniejszego samodzielnego uczestniczenia w kulturze literackiej związanego z radością czytania, zdobywa ponadto pierwsze kompetencje literackie w zakresie rozpoznawania gatunków i typów wypowiedzi artystycznej.

5

Etykieta językowa „ludzi gór”. Na przykładzie tetralogii huculskiej Stanisława Vincenza "Na wysokiej połoninie"

100%

Ługowska J.

Góry, Literatura, Kultura

|

2014

|

vol. 8

75 - 84

EN

Worthy of note in the polyphonic linguistic structure of Vincenz’s Na wysokiej połoninie is the presence of utterances that can be described as acts of etiquette. They constitute an important element of social culture, being closely connected with all kinds of courtesy strategies, especially linguistic acts used by the partners in verbal interactions with regard to each other. Their objective is to create a positive image of oneself and, at the same time, to raise the status of their addressee, as well as to give meaning to the very act of communicating. In Vincenz’s Hutsul tetralogy the phenomenon of linguistic etiquette appears in the context of folk-type culture based on primary orality, in which face-to-face contact was the only form of transmitting information. The phenomenon is exemplified by various orations by the protagonists, formulaic utterances initiating dialogue, customary questions concerning the reality well-known to the interlocutors as well as good wishes and blessings expressing respect for the interlocutor, joy at the meeting and knowledge of the rules of linguistic and social etiquette. In the discursive layer of his work Vincenz tackles the question of the origins of the etiquette of linguistic acts, associating it with the special spatial dimension of the culture of the Hutsuls from the “old times” and its existential experience of loneliness of a shepherd, hunter or someone living in a cabin far removed from any human settlement, people for whom meeting another human being meant an end to isolation, a confirmation of belonging to the human community. Thus the linguistic etiquette of the “mountain people” presented by Vincenz comprises wanted and expected acts, the meanings of which go beyond the ordinary, perfunctory courtesy known to “civilised” societies.

6

Wątki baśniowe w „słowiańskim uniwersum” Marty Krajewskiej

100%

Ługowska J.

Literatura Ludowa

|

2023

|

vol. 67

|

issue 1-2

65-76

PL

Cykl powieściowy Marty Krajewskiej tworzący tzw. uniwersum słowiańskie (Idź i czekaj mrozów, 2016; Zaszyj oczy wilkom, 2017; Wezwijcie moje dzieci, 2021) charakteryzuje się zauważalnym synkretyzmem gatunkowym, z baśnią odgrywającą ważną rolę w konstruowaniu przedstawionego świata. Autorka w swojej trylogii czerpie z najpopularniejszych, uniwersalnych motywów baśniowych zapisanych w międzynarodowych katalogach oraz w Polskiej bajce ludowej w układzie systematycznym Juliana Krzyżanowskiego, opierając się na nich własną historię. Krajewska wykorzystuje schematy fabularne tych baśni (T 400A „Urvasi”, T 333 „Czerwony Kapturek”, T 425 „Poszukiwanie zaginionego męża”) w konstruowaniu losów swoich bohaterów; pojawiają się one także w formie cytatów folklorystycznych, obecnych np. w dialogowych replikach postaci. W powieściowej narracji pisarka poświęca również wiele miejsca charakterystycznemu dla tradycji ludowej zjawisku ustnego przekazywania baśni oraz funkcji tego zjawiska w życiu lokalnej społeczności. Liczne nawiązania do tradycji ludowej nie oznaczają jednak, że Krajewska odtwarza logikę motywów zaczerpniętych z tradycji folkloru, z charakterystyczną dla nich intencjonalnością i morałem. Główna nowość literackiego podejścia do baśni tradycyjnych (zwłaszcza opowieści o Czerwonym Kapturku) polega na odejściu autorki od ostrzegawczej roli baśni i skupieniu się na ambiwalencji fascynacji oraz grozy, jaką budzi w bohaterce postać wilka, który w strukturze narracji inicjuje złożoną historię miłosną z dramatycznymi komplikacjami i częstymi zwrotami akcji, prowadzącą jednak do szczęśliwego zakończenia

EN

Marta Krajewska’s series of novels forming the so-called Slavic universe (Idź i czekaj mrozów, 2016, Zaszyj oczy wilkom, 2017 Wezwijcie moje dzieci, 2021) is characterized by noticeable generic syncretism, with fairy tales playing an important role in the construction of the presented world. In her trilogy, the author draws on the most popular, universal fairy tale motifs recorded in international catalogues as well as in Polska bajka ludowa w układzie systematycznym (The Systematic Catalogue of the Polish Folk Tale) by Julian Krzyżanowski, using as the basis of her own story. Krajewska applies the plot patterns of these fairy tales (T. 400A “Urvasi”, T. 333 “Little Red Riding Hood”, T. 425 “The Quest for a Lost Husband”) in the construction of the fates of her protagonists; they also appear by way of folkloric quotes, present, for example, in dialogue replies of the characters. In the narratives of the novels, the writer also devotes a lot of space to the phenomenon of oral transmission of fairy tales, characteristic of folk tradition, and the function of this phenomenon in the life of the local community. However, the numerous references to folk tradition do not mean that Krajewska recreates the logic of selected motifs established in the folk tradition, with their characteristic intentionality and moral messages. The main novelty of the literary approach to traditional tales (especially the story of Little Red Riding Hood) lies in the author’s departure from the fairy tale’s warning role and in her focus on the ambivalence of fascination and horror evoked in the heroine by the figure of the wolf, which in the narrative structure initiates a complex love story with dramatic complications and frequent plot twists, leading, however, towards a happy ending.

7

W kręgu dawnych francuskich baśni literackich

88%

Ługowska J.

Literatura Ludowa

|

2020

|

vol. 64

|

issue 3

49-52

Refine search results

3 Literatura Ludowa

1 Góry, Literatura, Kultura

1 Polonistyka. Innowacje

1 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

1 Przegląd Rusycystyczny

7 Ługowska J.

1 2023

1 2021

1 2019

1 2018

1 2016

1 2014

1 2009

„Kati we Włoszech” Astrid Lindgren − między literackim opisem podróży a powieścią

W kręgu nowych edycji klasyki poezji chłopskiej

„Literackie dzieciństwo” – w kręgu czytelniczych inicjacji

ORALNO-FOLKLORYSTYCZNE ŹRÓDŁA INICJACJI LITERACKIEJ DZIECKA

Etykieta językowa „ludzi gór”. Na przykładzie tetralogii huculskiej Stanisława Vincenza "Na wysokiej połoninie"

Wątki baśniowe w „słowiańskim uniwersum” Marty Krajewskiej

W kręgu dawnych francuskich baśni literackich