Search results

1

Kontakty między towarzystwami naukowymi na ziemiach polskich pod zaborami – stan i potrzeby badań

100%

Hinc A.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2013

|

vol. 73

PL

Contacts between academic societies in the lands of partitioned Poland – status of and need for research (Summary)The article describes contacts between academic societies operating in the lands of partitioned Poland. Its purpose is to present the current status of research on this very wide topic and to indicate the need for research that arises in this respect. A comprehensive view of these contacts shows that the topic has not been acknowledged to-date. Therefore, it has not been properly reflected in the professional literature. Where the topic has been recognized by authors, it has often not been properly interpreted. The most frequent mistake that has been made by researchers is perceiving the issue from an exclusively ethnic angle, which – particularly in respect of the lands of partitioned Poland – is related to the conflicts arising in such conditions. Seen against the background of the contacts between the various academic institutions operating in the three partitions, it is clearly visible how complicated the matter was and how different factors played a role in forming and discontinuing relationships.

2

Wokół recepcji Przymierza polsko-pruskiego Szymona Askenazego

100%

Hinc A.

Przegląd Archiwalno-Historyczny

|

2020

|

vol. VII

7-26

EN

The academic work of historian Szymon Askenazy and its influence is still waiting to be properly investigated, with the notable exception of his most famous work - Książę Józef Poniatowski [Prince Józef Poniatowski]. This article is an attempt to fill this void and demonstrate the evolution of reception of his equally important work, Przymierze polsko-pruskie. The book was first published in Lviv in the year 1900. Its second edition was published in Warsaw in 1901, and both sold out quickly. The third (and so far - the last) edition was published in Warsaw, Lviv, and Krakow in 1919 - and not in 1918, contrary to a popular claim. Each edition of the work sparked off considerable debates among Polish historians, as its interpretation of the described events was different than those presented before. The book aroused strong emotions - both negative and positive. This was particularly evident in the first decades of the 20th century. After the Second World War, the response to the book changed. This was connected with a general diminished interest in the work of Askenazy, its archaic character and the difficulties it posed to contemporary readers. The recognition of the book was further reduced by the events of the Second World War, and by the new interpretation of the history of Polish-Prussian relations (not only in the time of the Four-Year Sejm) officially adopted in the historiography of the Polish People’s Republic after 1945. As a result, the main idea of Askenazy’s work, according to which Russia remained the primary threat to the independence of Poland, could not have been effectively acknowledged in the official historiography. Thus, there were no efforts to publish another edition of this work in the period of the Polish People’s Republic, even though Jerzy Łojek actively supported this idea in the 1970s as the promoter of Askenazy’s historical views at the time. Interestingly, the work of Łojek has recently been revived and published again in three vast volumes prepared by Marek Kornat. Owing to this, the historical thought of Askenazy was brought back to life, however indirectly, by Łojek, who was his great admirer and successor. Therefore, in a way, the new edition of Łojek’s works is a source of modern reception of Askenazy’s writings.

PL

Twórczość naukowa Szymona Askenazego nie doczekała się jeszcze pogłębionych badań nad jej recepcją, z wyjątkiem najbardziej rozpoznawalnej pracy historyka, czyli Księcia Józefa Poniatowskiego. Niniejszy artykuł ma na celu wypełnić nieco tę lukę i ukazać, jak kształtowała się recepcja nie mniej ważnej pracy Askenazego, jaką było Przymierze polsko-pruskie. Pierwsze wydanie tego dzieła ukazało się we Lwowie w 1900 r., a drugie w Warszawie w 1901 r. Oba rozeszły się bardzo szybko. Trzecie, i ostatnie dotychczas, wydanie Przymierza ukazało się w Warszawie, Lwowie i Krakowie w 1919 r., a nie, jak często się podaje, w 1918 r. Poszczególne wydania Przymierza wywołały pewien ferment w polskim środowisku historycznym, z uwagi na inną niż dotychczas interpretację opisywanych wydarzeń i wzbudziły w związku z tym spore emocje, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Było to zwłaszcza widoczne w pierwszych dekadach XX w. Zdecydowanie inaczej jawią się natomiast losy Przymierza polsko-pruskiego po II wojnie światowej, co związane było z ogólnym spadkiem zainteresowania twórczością Askenazego oraz pewną jego archaicznością i trudnością w odbiorze przez współczesnego czytelnika. Jeszcze większy wpływ na osłabienie recepcji tej pracy miały zarówno wydarzenia 26 Alina Hinc II wojny światowej, jak i przyjęta po 1945 r. w oficjalnej historiografii PRL wykładnia prezentacji dziejów stosunków polsko-pruskich nie tylko w dobie Sejmu Czteroletniego. Wskutek tego zawarta w dziele Askenazego myśl przewodnia, zgodnie z którą głównym zagrożeniem dla niepodległości Polski była Rosja, nie mogła w żaden sposób liczyć na wyeksponowanie jej w obowiązującym wówczas oficjalnym nurcie historiografii. Tym bardziej nie dążono specjalnie do wznowienia tej pracy w czasach PRL-u, chociaż upominał się o to usilnie Jerzy Łojek w latach 70. XX w., będąc w tamtym czasie propagatorem poglądów historycznych Askenazego. Co ciekawe, twórczość Łojka zyskała ostatnio na aktualności i przypomniana została w trzech obszernych tomach przygotowanych przez Marka Kornata. Dzięki temu przywołana została także po raz kolejny, w sposób pośredni, myśl historyczna Askenazego, której admiratorem i spadkobiercą był wspomniany Łojek. Można więc powiedzieć, że poprzez wznowienie jego prac mamy w pewnym sensie do czynienia ze współczesną recepcją Askenazego.

3

Wokół recepcji Łukasińskiego Szymona Askenazego

100%

Hinc A.

Przegląd Archiwalno-Historyczny

|

2021

|

vol. VIII

29-53

EN

The paper discusses the reception of “Łukasiński” - one of the most important historical works by Szymon Askenazy, first published in Warsaw in 1908. At that time, it was a hefty, two volume publication, 400 pages each. The title itself - “Łukasiński” - may suggest just a biography of Walerian Łukasiński, a Polish independence activist and founder of the National Freemasonry and the Patriotic Society, but its content is much broader. It explores not only the tragic life of Łukasiński, but also the history of Polish secret patriotic associations and the political situation in the Kingdom of Poland in the years 1815–1830. Even the first reviewers of the book, publishing in the years 1908–1909, remarked on how rich it was. They pointed to the timeliness of Askenazy’s work - in the early 20th century, the book fit into the growing independence movement in Poland. The time when “Łukasiński” was written and first published heavily affected its reception. Similar reactions followed the second edition of the book, published in 1929 - also in Warsaw, but already in independent Poland. At that time, its reception was affected by the historical policy of the Sanation, in which the pro-independence conspiracy played an important role. “Łukasiński” was reprinted in the years 2005–2006, based on the second edition, but it did not spark as much interest and was mainly addressed to historians rather than the general audience. Therefore, one may conclude that the circumstances and politics surrounding the publication of subsequent editions of “Łukasiński” largely determined how the work was received at each time.

PL

Tematem artykułu jest recepcja jednego z ważniejszych dzieł historycznych Szymona Askenazego pt. Łukasiński. Ukazało się ono po raz pierwszy w 1908 r. w Warszawie. Składały się wówczas na niego dwa pokaźne tomy, z których każdy liczył około 400 stron. Sam tytuł książki - Łukasiński - mógłby wskazywać na biografię Waleriana Łukasińskiego, polskiego działacza niepodległościowego, założyciela Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego, ale treść w niej zawarta jest o wiele bogatsza. Dotyczy ona bowiem nie tylko tragicznych losów Łukasińskiego, lecz także historii polskich tajnych związków patriotycznych i sytuacji politycznej w Królestwie Polskim w latach 1815–1830. Bogactwo treści tej książki dostrzegli już pierwsi jej recenzenci, którzy opublikowali swoje omówienia w latach 1908–1909. Zwracali też oni uwagę na aktualne przesłanie pracy Askenazego, która na początku wieku XX wpisywała się dobrze w narastający polski ruch niepodległościowy. Czas powstania i pierwszego wydania Łukasińskiego miał więc bardzo istotny wpływ na jego recepcję. Podobnie rzecz się miała z drugą edycją tego dzieła, które wznowiono w 1929 r., również w Warszawie, w niepodległej Polsce. W tym wypadku na jego recepcję wpłynęła znacząco polityka historyczna sanacji, w której nurt konspiracyjny odgrywał ważną rolę. Według drugiego wydania Łukasińskiego ukazał się jeszcze w latach 2005–2006 reprint tego dzieła, który nie wzbudził już jednak większego zainteresowania i przeznaczony był bardziej dla koneserów dzieł historycznych niż szerszego kręgu odbiorców. Nasuwa się zatem wniosek, że okoliczności publikowania kolejnych wydań Łukasińskiego i towarzysząca im każdorazowa bieżąca polityka determinowały w dużym stopniu ich recepcję.

Refine search results

2 Przegląd Archiwalno-Historyczny

1 Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

3 Hinc A.

1 2021

1 2020

1 2013

Kontakty między towarzystwami naukowymi na ziemiach polskich pod zaborami – stan i potrzeby badań

Wokół recepcji Przymierza polsko-pruskiego Szymona Askenazego

Wokół recepcji Łukasińskiego Szymona Askenazego