Search results

1

Podmiotowość człowieka w okresie prenatalnym

100%

Biesaga T.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2004

|

vol. 2

|

issue 1

213-218

EN

The article rejects various attempts to negate the subjectivity of human embryos, formulated among others in the Polish debate entitled “Mother cells - life for a life?” and organized by the Ministry of Scientific Research and Information Technology in 2003 and 2004. The author thinks that the proposal to treat a human embryo as a deceased donor of organs is wrong both in the field of embryology and philosophical anthropology. It is also wrong to question the subjectivity of the human embryo using various criteria of growth (developed nervous system, brain, consciousness, participation in the life of society, and looking after one's own interests). These criteria do not define humanity but describe a human being in various phases of expressions of his/her human nature. That is why it is not acceptable to make the right to life conditional on the stage and degree of the actualization of humanity. Furthermore, one cannot justify the deprivation of the subjectivity of human embryos because of medical progress and the so-called good of humankind. The acceleration of progress cannot be done at the cost of the life of some group of human beings.

PL

W artykule odrzucono różne próby zanegowania podmiotowości embrionu ludzkiego, sformułowane m.in. w polskiej debacie „Komórki macierzyste - życie za życie?” zorganizowanej przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji w 2003 i 2004 r. Autora staje na stanowisku, że propozycja traktowania embrionu ludzkiego jako zmarłego dawcy narządów jest błędna zarówno w dziedzinie embriologii, jak i antropologii filozoficznej. Błędem jest także kwestionowanie podmiotowości embrionu ludzkiego za pomocą różnych kryteriów wzrostu (rozwinięty układ nerwowy, mózg, świadomość, udział w życiu społeczeństwa i dbanie o własne interesy). Kryteria te bowiem nie definiują człowieczeństwa, lecz opisują człowieka w różnych fazach wyrażania jego ludzkiej natury. Dlatego nie do przyjęcia jest uzależnienie prawa do życia od stopnia i poziomu urzeczywistnienia się człowieczeństwa. Ponadto nie można usprawiedliwić pozbawienia podmiotowości ludzkiego embrionu postępem medycyny i tak zwanym dobrem ludzkości. Przyspieszenie postępu nie może odbywać się kosztem życia jakiejś grupy ludzi.

2

Human subjectivity in the prenatal period

100%

Biesaga T.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2020

|

vol. 18

|

issue 5

137-141

PL

W artykule odrzucono różne próby zanegowania podmiotowości embrionu ludzkiego, sformułowane m.in. w polskiej debacie „Komórki macierzyste - życie za życie?” zorganizowanej przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji w 2003 i 2004 r. Autora staje na stanowisku, że propozycja traktowania embrionu ludzkiego jako zmarłego dawcy narządów jest błędna zarówno w dziedzinie embriologii, jak i antropologii filozoficznej. Błędem jest także kwestionowanie podmiotowości embrionu ludzkiego za pomocą różnych kryteriów wzrostu (rozwinięty układ nerwowy, mózg, świadomość, udział w życiu społeczeństwa i dbanie o własne interesy). Kryteria te bowiem nie definiują człowieczeństwa, lecz opisują człowieka w różnych fazach wyrażania jego ludzkiej natury. Dlatego nie do przyjęcia jest uzależnienie prawa do życia od stopnia i poziomu urzeczywistnienia się człowieczeństwa. Ponadto nie można usprawiedliwić pozbawienia podmiotowości ludzkiego embrionu postępem medycyny i tak zwanym dobrem ludzkości. Przyspieszenie postępu nie może odbywać się kosztem życia jakiejś grupy ludzi.

EN

The article rejects various attempts to negate the subjectivity of human embryo, formulated among others in the Polish debate entitled 'Stem cells - life for life?' and organised by the Ministry of Scientific Research and Information Technology in 2003 and 2004. The Author thinks that the proposal to treat a human embryo as a deceased donor of organs, is wrong both in the field of embryology and philosophical anthropology. It is also wrong to question the subjectivity of human embryo using various criteria of growth (developed nervous system, brain, consciousness, participation in the life of society and looking after one's own interests). For these criteria do not define humanity but describe human being in various phases of expressions of his/her human nature. That is why it is not acceptable to make the right to life conditional on the stage and degree of the actualization of humanity. Furthermore, one cannot justify the deprivation of the subjectivity of human embryo because of medical progress and the so-called good of humankind. The acceleration of progress cannot be done at the cost of life of some group of human beings.

3

Deformations of conscience

100%

Biesaga T.

Logos i Ethos

|

2019

|

vol. 51

EN

The paper presents a description of moral pseudonorms, which displace proper moral norms from our consciousness and action as well as distort our morality. The study analyzes mainly the pseudonorms that generate the fundamentals of legalism and their opposition – the fundamentals of moral anarchism. The first groups of pseudonorms identifies morality with civil law, especially criminal law. On the other hand the other group of pseudonorms, equates morality with what is spontaneous, impulsive, authentic.The paper analyzes not only the scope and contentrelated distortion of moral norms caused by the substitutes of morality, but it also reveals the reasons of creating the pseudo norms in our consciousness. These reasons are induced by the impact of the pride center and the concupiscent center on our value response and by preferring the extramoral values over the moral ones. Exposing the mechanism of functioning of the pseudonorms in our moral consciousness is useful not only for ethics but also for psychology and pedagogy as well as for selfeducation and moral development.

4

Eugenika w propozycjach legalizacji prawa do zdrowej reprodukcji

100%

Biesaga T.

Logos i Ethos

|

2019

|

vol. 50

|

issue 2

PL

Artykuł demaskuje prowadzone od wielu lat starania ruchów demograficznych, kontroli urodzeń i tzw. wyzwolenia kobiet dotyczące zalegalizowania prawa do tzw. zdrowej reprodukcji. Prawo to, przyznane rodzicom, zmuszałoby lekarzy do śledzenia poprzez diagnostykę prenatalną wszelkich schorzeń w okresie prenatalnym oraz do eugenicznej, aborcyjnej eliminacji instytucjonalnej dotkniętych tymi schorzeniami.Tekst przywołuje również najnowsze projekty poszerzania prenatalnej selekcji eugenicznej. Są one propagowane przez bioetyków utylitarystycznych zalecających przeprowadzanie selekcji prenatalnej, manipulacji genetycznej czy aborcji w okresie prenatalnym w celu rodzenia jedynie zaprojektowanych najlepszych dzieci. Swoich zaleceń – rozpowszechnianych pod hasłem prokreatywnego dobrodziejstwa – nie tylko nie uważają oni za niemoralne, ale wprost przeciwne, propagują je jako moralny obowiązek rodziców. Rodzice ich zdaniem są moralnie zobowiązani do projektowania najlepszych dzieci, i w tym celu powinni mieć prawo do tzw. prokreatywnego dobrodziejstwa, czyli do eliminacji dzieci niespełniających ich oczekiwań.

EN

The paper reveals different efforts of population and birth control movements engaged for years in legalization so-called rights of reproductive health. This kinds of rights owned by parents would force physician by using prenatal diagnostic tests to check on unborn, ill children to eliminate them through institutional, eugenic abortion.The article also presents recent projects to enlarge prenatal, eugenic selection. These are spread by utilitarian bioethicist who advised parents to do prenatal selection, genetic manipulation and abortion to produce best children. These recommendation for parents they treat not as immoral but as a Procreative Beneficence and moral obligation. According to them parents are morally obliged to project their best children and in the realization of Procreative Beneficence should have rights to eliminate those children who cannot fulfill their expectations.

5

Roberta Spaemanna próba przywrócenia myślenia teleologicznego we współczesnej filozofii

100%

Biesaga T.

Logos i Ethos

|

2020

|

vol. 55

|

issue 2

41-62

EN

The paper is reconstructing the process of elimination of teleology in philosophical thinking. It shows theoretical source of this process and its catastrophic practical effects. In the end of Middle Ages, St. Thomas’ genies synthesis of Aristotle’s teleology of being with Christian teaching of creation of the world, was contested by nominalists theologian. This process of destruction was continued by modern and contemporary philosophy. Today is easy to see the theoretical contradiction in this thinking and practical disastrous effects on natural and human environment. The restoring of teleological thinking in philosophy, give us possibility to define boundary line, measure, criterions and norms for human activity, to take proper care for nature, for living creatures and for human being himself.

PL

Artykuł rekonstruuje dzieje likwidacji teleologii bytu w myśleniu filozoficznym. Wskazuje na teoretyczne źródła tego procesu oraz na jego katastrofalne skutki praktyczne. Już pod koniec średniowiecza św. Tomasza genialna synteza teleologii Arystotelesa z chrześcijańską nauką o stworzeniu została zakwestionowana przez teologów nominalistów. Dzieło destrukcji kontynuowała filozofia nowożytna i współczesna. Dziś bez większego trudu można zauważyć, że proces ten teoretycznie prowadzi do samolikwidacji tego myślenia, a praktycznie do katastrofalnych skutków niszczących przyrodę i cielesność człowieka. Przywrócenie myślenia teleologicznego w filozofii pozwala określić granicę, miarę, kryteria i normy aktywności człowieka względem przyrody oraz względem istot żywych i względem niego samego.

6

Karola Wojtyły krytyka koncepcji osoby Maxa Schelera

100%

Biesaga T.

Logos i Ethos

|

2018

|

vol. 47

|

issue 1

EN

The paper reconstructs Karol Wojtyła’s criticism of Max Scheler’s concept of a person, consciousness, and ethical experience. As underlined by Wojtyła, in the ethics of Scheler the concepts of consciousness and existence of a person are treated separately and the ethical experience is reduced to emotional experience of values. In addition, in the proposals of Scheler the personal agency which allows one to act, the normative functioning of the conscience as well as the moral obligation and the ethical values, are all eradicated. In other words, the proper understanding of the moral good and its practical implementation are distorted.According to the Cracovian thinker, the person is not a sum of conscious experiences, but it rather is a truly existing entity that actualises itself in the acts of cognition and in the acts of action. Consciousness cannot be detached from the real existence of a person, because it is its act. Ethical experience is not only an experience of the content of values, but it is also an experience of the moral obligation and the conscience order, as well as the experience of being an agent and have the capacity to act.According to the Wojtyła’s criticism of the proposal of ethics of Scheler, the latter is neither suitable for an adequate explanation of moral behavior, nor to picture the true agency of a person and its improvement that takes place through its actions.

PL

Artykuł rekonstruuje Karola Wojtyły krytykę koncepcji osoby, świadomości, przeżycia etycznego autorstwa Maxa Schelera. Scheler, zdaniem Wojtyły, oderwał w swej etyce świadomość od istnienia osoby, zacieśnił przeżycie etyczne do emocjonalnego przeżywania wartości, wyrugował osobowe sprawstwo czynu, normatywne funkcjonowanie sumienia, powinność moralną, wartości etyczne, czyli zniekształcił właściwe rozumienie dobra moralnego i jego praktyczną realizację.Osoba, według krakowskiego myśliciela, nie jest sumą świadomych przeżyć, ale realnie istniejącym bytem, aktualizującym się w aktach poznania i w aktach działania. Świadomość nie może być oderwana od realnego istnienia osoby, gdyż jest jej aktem. Przeżycie etyczne to nie tylko doznanie treści wartości, ale doświadczenie powinności moralnej, nakazu sumienia, doświadczenie tego, że jestem sprawcą czynu.W sumie propozycja etyki Schelera, zdaniem jej krytyka, nie nadaje się do adekwatnego wyjaśnienia postępowania moralnego, do ukazania realnej sprawczości osoby i jej doskonalenia się poprzez czyn.

7

Autoteleologia osoby a teleologia natury w antropologii Karola Wojtyły

100%

Biesaga T.

Logos i Ethos

|

2020

|

vol. 53

|

issue 1

77-95

EN

The paper is reconstructing and analyzing the Karol Wojtyła’s proposition to overcome dualism in anthropology by developing a synthesis of teleological tendency of human nature and autoteleology of personal freedom. This proposition leads up also to synthesis of philosophy of being with philosophy of consciousness, that is synthesis of subjective and objective approach to a human being and his moral norms. This way is more difficult in comparison with spiritual anthropology or with its contrariety – naturalistic or materialistic anthropology. We can call it integral anthropology, because it present a complete conception of human being.

PL

Artykuł rekonstruuje i analizuje Wojtyłowską propozycję przezwyciężenia dualizmu antropologicznego przez syntezę teleologicznych tendencji natury ludzkiej z autoteleologią wolności osoby. Propozycja ta zmierza równocześnie do syntezy filozofii bytu i filozofii świadomości, inaczej syntezy podmiotowego i przedmiotowego, subiektywnego i obiektywnego ujęcia człowieka oraz norm moralnych. Droga ta jest trudniejsza niż obrana przez antropologię spirytualistyczną lub jej przeciwieństwo, antropologię naturalistyczną, czy materialistyczną. Drogę tę można nazwać filozofią i antropologią integralną, łączącą w sobie pełne ujęcie bytu ludzkiego.

8

Karol Wojtyła’s dispute with Max Scheler over the concept and role of conscience in morality

100%

Biesaga T.

Logos i Ethos

|

2023

|

vol. 61

|

issue 1

85-97

PL

Artykuł, za przeprowadzonymi w swej habilitacji przez Karola Wojtyłę badaniami etyki Maksa Schelera, ujawnia zbyt ciasne ujęcie przez wymienionego fenomenologa przeżycia etycznego i z tego powodu zbyt wąskie i błędne ujęcie sumienia oraz jego roli w moralności. Zacieśnienie przez Schelera swych analiz przeżycia etycznego do emocjonalnego przeżywania wartości i wglądu w ich istotę, prowadzi w konsekwencji do wykluczenia sprawczości realnego podmiotu działania, czyli do wykluczenia obiektywnego pragnienia dobra, które to pragnienie jest aktem samodeterminacji, kierowanej faktem powinności moralnej i kategoryczną normatywnością sumienia. Scheler utożsamił „pragnienie dobra” z „emocjonalnym odczuciem, że jestem dobry”. Samo emocjonalne, pasywne przeżywanie wartości nie jest jednak sprawczością i realizacją czynu. W spełnianiu czynu chodzi o dobro jako takie, przeniknięte wartością i powinnością moralną wraz z kategorycznym nakazem sumienia. Dobroć moralna czynu przenika wewnętrznie cały dynamizm jego realizacji. Wyjaśnieniem tego rodzaju spełniania się osoby w czynie jest potencjalność i realizacja natury osoby ludzkiej. W przeżyciu etycznym mamy więc do czynienia nie tylko z emocjonalnym doświadczaniem wartości, ale także z przeżywaniem powinności moralnej, z przeżywaniem norm, w tym najbliższej nam, czyli nakazie sumienia, z zaangażowaniem naszej woli do realizacji wartościowego i moralnie nakazanego czynu, jako szczytowego spełniania się osoby.

EN

The article, following Karol Wojtyła’s study of Max Scheler’s ethics in his habilitation dissertation, reveals the above-mentioned phenomenologist’s overly narrow view of ethical experience and, for this reason, a narrow and erroneous account of conscience and its role in morality. Scheler’s narrowing of his analyses of ethical experience down to the emotional experience of values and insight into their essence led, as a consequence, to the exclusion of the causality of the real subject of action, i.e. to the exclusion of the objective desire for good, which is an act of self-determination guided by the fact of moral duty and the categorical normativity of conscience. Scheler equated “wanting good” with “the emotional feeling that I am good”. However, the emotional, passive experiencing of values alone is not the causation and performance of an act. The performance of an act is about good as such, permeated by value and moral duty along with the categorical imperative of conscience. The moral goodness of an act internally permeates the entire dynamism of its performance. The explanation for this kind of personal fulfilment in the act is the potentiality and realization of the nature of the human person. Thus, in the ethical experience, we are dealing not only with the emotional experience of value, but with the experience of moral duty, with the experience of the norm, including the one closest to us, that is, the imperative of conscience, with the involvement of our will towards the performance of a valuable and morally commanded act, as the apex of personal fulfilment.

Refine search results

6 Logos i Ethos

2 Studia Ecologiae et Bioethicae

8 Biesaga T.

1 2023

3 2020

2 2019

1 2018

1 2004

Podmiotowość człowieka w okresie prenatalnym

Human subjectivity in the prenatal period

Deformations of conscience

Eugenika w propozycjach legalizacji prawa do zdrowej reprodukcji

Roberta Spaemanna próba przywrócenia myślenia teleologicznego we współczesnej filozofii

Karola Wojtyły krytyka koncepcji osoby Maxa Schelera

Autoteleologia osoby a teleologia natury w antropologii Karola Wojtyły

Karol Wojtyła’s dispute with Max Scheler over the concept and role of conscience in morality