Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Zachmurzenie i burze w aspekcie ekstremalnych zdarzeń atmosferycznych

100%
Matuszko D.
Prace Geograficzne
|
2014
|
issue 139
PL
Cloudiness and thunderstorms in the context of extreme atmospheric eventsThe paper discusses cloudiness in the context of the occurrence of extreme events using records from Krakow ( 1951–2012 ). The variables analysed included the maximum cloud cover, the number of cloudy and overcast days, and the structure of cloud cover. The study also analysed the numbers of days with the Cumulonimbus cloud and a thunderstorm in Krakow and its environs using data from the stations at Gaik-Brzezowa and Łazy ( 1991–2012 ). The number was found to have increased, especially in the cool half of the year, which may be related to the current climatic warming. However, the increase in the number of days with a thunderstorm was greater than in that with the Cumulonimbus cloud.
2
Publication available in full text mode
Content available

Deficit of solar radiation and its impact on the lives of urban dwellers (case study: the city of Krakow)

100%
Matuszko D.
Prace Geograficzne
|
2011
|
issue 126
PL
Solar radiation is necessary for the proper development, maturing and functioning of the human body. A period of time when there was a deficit of solar radiation in the city of Krakow was identified and characterized. The period was selected based on diurnal values of cloudiness and sunshine duration from the years 1884-2009. An analysis of the impact of the deficit of solar radiation on the health and well-being of city dwellers was performed. Proposals were put forth on how to prevent the consequences of the lack of sunshine.
3
Publication available in full text mode
Content available

Porównanie wyników pomiarów meteorologicznych wykonanych przyrządami tradycyjnymi i automatycznymi (na przykładzie danych z Krakowa)

63%
Matuszko D., Nowak R.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
|
2017
|
vol. 72
|
issue 1
EN
Nowadays, at the meteorological stations traditional measurements are often replaced with automatic ones. The main aim of this master thesis is to compare the two measurement methods, according to results of selected meteorological measurements made at the scientific station of the Jagiellonian University in Kraków in 2014. The correlation and differences between methods were studied. It was indicated when the biggest differences occur and which situations are associated with them. The author attempted to determine the homogeneity of the series and assessed the sense of resigning from the conventional measurements. The values compared were taken for the same time periods in order to reduce the differences caused by averaging and data processing methods. It was shown that the correlation coefficient was very strong in every comparison made (the highest in case of air temperature, the lowest in case of precipitation). However, some significant differences in specific situations were shown. Variable trend and magnitude of deviations depending on the time of the measurement in the course of day and year occurred. Deviations were caused by differences in construction and sensitivity of devices as well as by meteorological conditions, mistakes made by observer and random factors. It was concluded that despite the advantages of automatic measurements, conventional measurements should not be abandoned. Regardless the technical advancement, automatic measurement systems can brake down and the traditional ones serve as a security in case of lack of the data. In most comparisons, the data series obtained are not homogenous. Despite theoretically high correlation, there are very significant differences between methods that prevent thoughtless resignation from classic measurements. Furthermore, traditional measurements are required for the calibration of the automatic sensors.
PL
Na przełomie XX i XXI wieku znacznie przyspieszył proces automatyzacji w polskiej służbie meteorologicznej. Na stacjach synoptycznych zainstalowano automatyczne stacje meteorologiczne fińskiej firmy Vaisala wraz czujnikami m.in. temperatury i wilgotności powietrza, ciśnienia powietrza, kierunku i prędkości wiatru. Od 2004 roku dane z przyrządów automatycznych zaczęły być danymi podstawowymi, a przyrządy obsługiwane przez obserwatorów były traktowane jako zapasowe. W styczniu 2014 roku większość przyrządów tradycyjnych na stacjach synoptycznych została wycofana z użytku (w tym termometry rtęciowe) i zastąpiona przyrządami automatycznymi. W wielu wypadkach nie przeprowadzono pomiarów porównawczych i nie wyliczono współczynników korygujących, zatem istnieje obawa, że została zerwana jednorodność serii pomiarowych,podstawowego warunku wszelkich badań klimatologicznych. Według instrukcji WMO (1983) wyniki pomiarów z nowych przyrządów należy weryfikować przynajmniej przez jeden rok. Celem niniejszego opracowania jest porównanie wyników pomiarów meteorologicznych wykonanych przyrządami tradycyjnymi i automatycznymi w 2014 roku na stacji naukowej Zakładu Klimatologii IGiGP UJ w Krakowie. Porównanie dotyczy wybranych elementów pogody, tj. sumy dobowej usłonecznienia, aktualnej temperatury powietrza w terminie pomiarowym, dobowej temperatury maksymalnej i minimalnej, aktualnej wilgotności względnej powietrza w terminie pomiarowym oraz sumy dobowej opadów atmosferycznych.
4
Publication available in full text mode
Content available

Wpływ czynników antropogenicznych na zachmurzenie (na przykładzie Krakowa)

63%
Duda A., Matuszko D.
Prace Geograficzne
|
2024
|
issue 174
35-57
EN
The study compares selected characteristics of cloud cover occurring over the centre of Kraków (urban station – Botanical Garden) and in rural areas (Kraków-Balice station) to demonstrate the impact of anthropogenic factors on cloud cover. Additionally, this aim was achieved by analysing the occurrence of specific clouds related to human activity (homogenitus), which form over the chimneys of power plants and industrial facilities or are associated with air traffic. Nephological data from two weather stations were used: one located in the Botanical Garden, belonging to the Department of Climatology, Institute of Geography and Spatial Management of the Jagiellonian University (IGiGP UJ), and the other situated at the Kraków Airport in Balice, belonging to the Institute of Meteorology and Water Management - National Research Institute (IMGW-PIB). The results indicate diverse interactions between the city and cloud cover. On one hand, there is less cloud cover compared to rural areas, especially during the cooler half of the year. On the other hand, during the summer months around midday, urbanized areas exhibit greater cloud cover, particularly from convective clouds. The analysis of specific clouds forming near industrial plants and combined heat and power plants indicates a lowering of cloud bases and an increase in cloudiness due to human activity. Moreover, the location of the airport near the city and the intensity of air traffic are related to the increasingly observed contrails, which under favourable conditions transform into special clouds.
PL
W pracy dokonano porównania wybranych charakterystyk zachmurzenia występującego nad centrum Krakowa (stacja miejska – Ogród Botaniczny) i w terenie pozamiejskim (stacja Kraków-Balice) w celu wykazania wpływu czynników antropogenicznych na zachmurzenie. Dodatkowo cel ten realizowano, analizując występowanie chmur szczególnych związanych z działalnością człowieka (homogenitus), które tworzą się nad kominami elektrowni i zakładów przemysłowych lub związane są z ruchem lotniczym. Wykorzystano dane nefologiczne ze stacji naukowej Zakładu Klimatologii IGiGP UJ w Ogrodzie Botanicznym i ze stacji Lotniskowego Biura Meteorologicznego IMGW-PIB w Krakowie-Balicach. Wyniki badań wskazują na różnorodne oddziaływanie miasta na zachmurzenie. Z jednej strony obserwuje się mniejsze pokrycie nieba chmurami w porównaniu z terenami pozamiejskimi, szczególnie w chłodnej połowie roku. Z drugiej strony w okresie letnim w godzinach okołopołudniowych obszary zurbanizowane odznaczają się większym zachmurzeniem, szczególnie przez chmury konwekcyjne. Analiza chmur szczególnych tworzących się w pobliżu zakładów przemysłowych i elektrociepłowni wskazuje na obniżanie podstawy chmur oraz wzrost zachmurzenia w wyniku działalności człowieka, natomiast położenie lotniska w pobliżu miasta oraz natężenie ruchu lotniczego mają związek z coraz częściej obserwowanymi smugami kondensacyjnymi, które w sprzyjających warunkach przekształcają się w chmury szczególne.
5
Publication available in full text mode
Content available

Wpływ zachmurzenia i zanieczyszczeń powietrza na natężenie całkowitego promieniowania słonecznego (studium przypadków na przykładzie Krakowa)

63%
Pędracka B., Matuszko D.
Prace Geograficzne
|
2024
|
issue 174
143-167
EN
The study characterises the variability of total solar radiation intensity in Krakow from 2012 to 2021. The aim of the study was to demonstrate the influence of cloud cover (cloudiness and cloud genera) and air pollution on the solar energy flux reaching the Earth’s surface. Data were collected from the Scientific Station of the Department of Climatology of the Institute of Geography and Spatial Management of the Jagiellonian University, utilising a unique 10-year period due to gaps in instrument operation in 2011. The analyses confirmed that astronomical factors primarily determine the cyclic variability of solar radiation throughout the year and day. The impact of the cloud structure in weakening and enhancing the magnitude of the energy flux was demonstrated. It was found that under cloudless weather conditions, total irradiance is reduced (by up to 20%) when the air is polluted by PM2.5 and NO2.
PL
W pracy dokonano charakterystyki zmienności natężenia całkowitego promieniowania słonecznego w Krakowie w latach 2012–2021. Celem badań było wykazanie wpływu zachmurzenia (wielkości i rodzajów chmur) i zanieczyszczeń powietrza na strumień energii słonecznej dopływającej do powierzchni ziemi. Posłużono się danymi ze Stacji Naukowej Zakładu Klimatologii Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, wykorzystując nietypowe 10-lecie, ze względu na przerwy w działaniu przyrządu pomiarowego w 2011 roku. W wyniku przeprowadzonych analiz potwierdzono, że czynniki astronomiczne determinują cykliczną zmienność natężenia promieniowania słonecznego w ciągu roku i dnia. Wykazano wpływ struktury zachmurzenia na osłabianie i podwyższanie wielkości strumienia energii. Stwierdzono, że w warunkach pogody bezchmurnej następuje obniżenie wartości natężenia promieniowania całkowitego (nawet o 20%), gdy powietrze jest zanieczyszczone przez PM2,5 i NO2.
6
Publication available in full text mode
Content available

Uwarunkowania klimatyczne turystyki w Wietnamie

51%
Matuszko D., Kopaczka D., Celiński-Mysław D.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
|
2017
|
vol. 72
|
issue 1
EN
Tourists from all over the world visit Vietnam more and more increasingly. Climatic conditions of this country can be a barrier for people coming from a different climate zone due to high temperature, high humidity and frequent rainfall. However, a large latitudinal stretch of Vietnam and varied terrain enable tourists to find the most favourable period for sightseeing or leisure. The aim of the study is to characterize selected elements of the climate of Vietnam, which favour or hinder tourism in the country and affect the perception of its tourist attractions.The study used the data from 28 meteorological stations evenly distributed in Vietnam from the years 2001 to 2015. The paper presents and analyzes the course of the annual sums of precipitation, days with precipitation, maximum temperature and relative humidity at selected stations.The most convenient season for tourism in Northern Vietnam in terms of the weather is from November to March. At this time, there is an anticyclonic situation, maximum temperature ranges on average from 20°C to 30°C. The relative humidity is the lowest, and the rate of days with precipitation and thus the amount of rainfall is comparatively low. The least favourable season for tourism is from May to August because of the high temperatures exceeding 30°C, high humidity (over 80%) and heavy and frequent rainfall.In Central Vietnam, the highest temperatures prevail from April to May and the maximum precipitation occurs from August to November.In Southern Vietnam the climate is more stable; humidity and air temperature is high (above 30°C) but balanced throughout a year. A period from May to October is a rainy season. It is characterized by downpours occurring almost every day (usually in the evening), which are very strong but short. In the face of a very high humidity during the day such a rainfall can bring relief and an improvement in the tourists’ well-being. This is the reason why it is difficult to distinguish months especially beneficial for tourism in Southern Vietnam. In fact, this region can be visited all year round, but high humidity and high air temperatures have to be taken into account.There are typhoons occurring on the coast, particularly in the Mekong Delta during the rainy season. They are the most dangerous in August and September.
PL
Wietnam jest krajem coraz chętniej odwiedzanym przez turystów z całego świata. Warunki klimatyczne tego kraju mogą być pewnym ograniczeniem dla osób przybywających z innej strefy klimatycznej z powodu wysokiej temperatury i dużej wilgotności powietrza oraz częstych opadów. Jednak duża rozciągłość południkowa Wietnamu i urozmaicona rzeźba terenu pozwalają znaleźć okres najbardziej korzystny do zwiedzania lub wypoczynku. Celem opracowania jest charakterystyka wybranych elementów klimatu Wietnamu, które sprzyjają lub utrudniają turystykę w tym kraju oraz wpływają na postrzeganie jego walorów turystycznych.W pracy wykorzystano dane meteorologiczne z 28 stacji, rozmieszczonych równomiernie na terenie Wietnamu z lat 2001 do 2015. Przedstawiono i dokonano analizy przebiegu rocznego sum opadów, liczby dni z opadem,  temperatury maksymalnej oraz wilgotności względnej na wybranych stacjach.W Wietnamie północnym najbardziej dogodnym sezonem do uprawiania turystyki pod względem warunków pogodowych jest okres od listopada do marca. W tym czasie panuje sytuacja antycyklonalna, temperatura maksymalna waha się średnio od 20.0oC do 30.0oC, wilgotność względna jest najmniejsza, a częstość dni z opadem jak i same sumy opadów są stosunkowo niskie. Najmniej korzystnym sezonem dla turystyki są miesiące od maja do sierpniu z powodu wysokiej temperatury, przekraczającej 30.0oC, dużej wilgotności (powyżej 80%) oraz obfitych i częstych opadów.W Wietnamie środkowym najwyższe temperatury panują od kwietnia do maja, a maksimum opadów przypada na miesiące od sierpnia do listopada.Na południu Wietnamu klimat jest bardziej stabilny, wilgotność i temperatura powietrza wysoka (powyżej 30.0oC) ale prawie wyrównana w ciągu roku. Na okres od maja do października przypada pora deszczowa. Charakteryzuje się ona prawie codziennymi ulewami, bardzo silnymi ale krótkotrwałymi, zazwyczaj wieczorem. Jednak przy bardzo dużej wilgotności w ciągu dnia taki opad może przynosić ulgę i poprawę samopoczucia. Z tego względu w Wietnamie południowym trudno wyróżnić miesiące szczególnie korzystne dla turystyki. W zasadzie region ten można zwiedzać cały rok, ale należy być przygotowanym na dużą wilgotność i wysoką temperaturę powietrza. Na wybrzeżu, szczególnie w rejonie delty Mekongu w porze deszczowej występują tajfuny. Są one najbardziej niebezpieczne w sierpniu i we wrześniu. 
7
Publication available in full text mode
Content available

The increase in the proportion of impervious surfaces and changes in air temperature, relative humidity, and cloud cover in Poland

51%
Bartoszek K., Łachowski W., Matuszko D.
Quaestiones Geographicae
|
2023
|
vol. 42
|
issue 1
25-41
EN
The aim of the study is to characterise the changes in the proportion of impervious surfaces (ISs) in Poland and their impact on changes in temperature, air humidity, and cloud cover. The results of satellite image classification from 1990, 2000, 2010 and 2020, as well as meteorological data from the period 1981–2020 for the warm half of the year, were used. An analysis was performed making it possible to compare the changes in the proportion of ISs in 3 decades, i.e. 1991–2000, 2001–2010 and 2011–2020. In Poland, in the years 1991–2020, the total area of ISs increased by approxi- mately 30%. At the same time, statistically significant positive trends in maximum temperature are visible throughout Poland, ranging from 0.48°C per 10 years to >0.90°C per 10 years. Trends in the magnitude of low-level cloud cover are negative throughout Poland and range from −2.7% to −2.3% per 10 years. The frequency of stratiform clouds is decreasing, while that of mid-level Cirrus and Cumulus clouds is increasing. The results show a relationship between the increase in ISs in Polish cities and changes in meteorological elements in their area and in the immediate vicinity, which were most pronounced in the first decade of the 21st century.
8
Publication available in full text mode
Content available

The long-term course of the annual total sunshine duration in Europe and changes in the phases of the thermohaline circulation in the North Atlantic (1901–2018)

51%
Marsz A. A., Styszyńska A., Matuszko D.
Quaestiones Geographicae
|
2023
|
vol. 42
|
issue 3
49-56
EN
The current study was based on sunshine duration data from 13 European stations during 1901–2018. It was found that the variability in the annual total sunshine duration (SD) over Europe is related to the variability in the component of the surface thermohaline circulation in the North Atlantic (NA THC). Positive NA THC phases (the condition of the ‘warm’ North Atlantic) correspond to the periods of increased SD (brightening), while negative phases correspond to the periods of decreased SD (dimming). These relationships remain stable and statistically significant. The mechanism of these relationships is based on the influence of weakened or enhanced heat flow from the ocean to the atmosphere on the course of the mid-tropospheric circulation processes. In periods of positive thermohaline circulation in the North Atlantic (NA THC) phases, the share of long waves (macrotype W according to the Wangengejm–Girs classification) increases, with the occurrence of which the frequency of anticyclonic weather over Europe in creases, whereas in the periods of negative NA THC phases, the share of shorter waves (macrotypes E and C) increases, with the occurrence of which the frequency of cyclonic (frontal) weather over Europe increases. It is characterised by increased layer cloud cover, limiting the SD. Thus, along with changes in the thermal condition of the North Atlantic, the structure of cloud cover over Europe changes and becomes a factor regulating long-term changes in the annual total SD.
9
Publication available in full text mode
Content available

Zmiany klimatu Krakowa i adaptacja do nich w kontekście uwarunkowań planistycznych

51%
Matuszko A., Mikołajczyk D., Matuszko D.
Prace Geograficzne
|
2023
|
issue 170
99-118
EN
Based on climatological data from 1901–2020 from the Research Station of the Department of Climatology of the Institute of Geography and Spatial Management of the Jagiellonian University in Krakow, the multi-year course of selected elements of Krakow climate was characterised and the role of local spatial development plans was indicated in terms of minimising the effects of the urban heat island and global warming.
PL
Na podstawie danych klimatologicznych z lat 1901–2020 ze stacji naukowej Zakładu Klimatologii IGiGP UJ w Krakowie dokonano charakterystyki przebiegu wieloletniego wybranych elementów klimatu Krakowa i wskazano rolę miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w aspekcie minimalizowania skutków miejskiej wyspy ciepła i globalnego ocieplenia.
10
Publication available in full text mode
Content available

High suspended dust concentrations in Brno, Sosnowiec and Krakow (the year 2009 as an example)

45%
Bielec-Bąkowska Z., Knozová G., Leśniok M., Matuszko D., Piotrowicz K.
Prace Geograficzne
|
2011
|
issue 126
PL
The paper presents a description of synoptical and meteorological conditions on days with the highest suspended dust concentrations in three Central European cities (Brno, Sosnowiec and Krakow). The study was based on daily PM10 dust concentration records, selected weather data and calendars of types of synoptic situation (by T. Niedźwiedź and by the Czech Hydrometeorological Institute) for the year 2009. The highest PM10 concentrations were found to coincide with similar synoptic situations and weather conditions in all three cities. The fact that pollution norms were exceeded most frequently in Krakow, followed by Sosnowiec and Brno, suggests a local impact.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.