The publication is devoted to the aspects of translating chancellery texts existing in the manuscript form and texts read off from the Early New High German period. The paper provides basic information introducing the problems of reading manuscripts from the turn of the Middle Ages and the modern era. The road to Polish translation usually consists of three stages: reading the old manuscript, translation of the text into modern German, translation into Polish. The potential omission in the stage of translation into modern German is not recommended, because then German researchers without knowledge of Early New High German would lose access to the content of the text. The presented research is based on the texts of the chancellery of the Teutonic Order and German-speaking non-religious chancelleries (e.g. texts written in the cities of Royal Prussia after the Second Peace of Toruń).
PL
Artykuł poświęcony jest aspektom tłumaczenia tekstów kancelaryjnych w formie rękopisów i tekstów odczytanych z okresu wczesno-nowo-wysoko-niemieckiego. Celem rozważań jest pokazanie metod przekładu tych tekstów na współczesny język polski. Proponowana droga do takiego przekładu składa się z trzech etapów: odczytanie starego rękopisu, przekład tekstu na nowożytny język niemiecki, przekład na współczesny język polski. Ewentualne pominięcie etapu przekładu na współczesny język niemiecki nie jest to wskazane ze względu na fakt, iż wówczas badacze niemieccy bez znajomości języka wczesno-nowo-wysoko-niemieckiego utraciliby dostęp do treści danego tekstu. Prezentowane badania oparte są na tekstach kancelarii Zakonu Krzyżackiego i niemieckojęzycznych kancelarii będących kontynuacją tej kancelarii (np. teksty powstałe w miastach obszaru Prus Królewskich po II pokoju toruńskim).
The problem of translating German-language texts from the late Middle Ages has so far been ignored in German academic literature, mainly due to the lack of specialists among contemporary Germanists. This publication deals with the translation aspects of texts that have appeared in print and the focus is on evaluation of existing translations and translation attempts. In practice, we encounter three types of translation: poetic translation, literal (philological) translation, i.e. the exact reproduction of the entire original text and adaptive translation, which is usually information about the content of the text. Poetry translations should be done by poets or translators who are knowledgeable about poetics, an adaptive translation is made, for example, at the request of a historian or an archivist who wants to know what a particular text discusses, while a philological translation is made in order to familiarize the potential recipient with the exact content of the original. A successful philological translation requires the translator to demonstrate historical-linguistic knowledge as well as historical knowledge.
PL
Problem tłumaczenia tekstów niemieckojęzycznych z okresu późnego średniowiecza był dotychczas pomijany w niemieckiej literaturze naukowej, głównie ze względu na brak specjalistów wśród współczesnych germanistów. Niniejsza publikacja dotyczy aspektów tłumaczeniowych tekstów, które ukazały się drukiem, a główny nacisk kładziony jest na ocenę istniejących tłumaczeń i prób tłumaczenia. W praktyce spotykamy się z trzema rodzajami tłumaczeń: przekład poetycki, przekład dosłowny (filologiczny), czyli dokładne odwzorowanie całego tekstu oryginalnego oraz przekład adaptacyjny, czyli zazwyczaj informacja o treści tekstu. Tłumaczeń poezji winni dokonywać poeci lub tłumacze znający się na poetyce, tłumaczenie adaptacyjne wykonuje się np. na zlecenie historyka lub archiwisty, by ujawnić zamysł danego tekstu, natomiast tłumaczenie filologiczne ma na celu dokładne zapoznanie potencjalnego odbiorcy z treścią oryginału. Udany przekład filologiczny wymaga od tłumacza wykazania się zarówno wiedzą historyczno-językową, jak i historyczną.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.