Search results

1

Pedagogika ogólna jako wprowadzenie do humanistyki – hermeneutyka kapitału symbolicznego i odzyskiwanie ciemnych iskier tradycji

100%

Maliszewski K.

Forum Pedagogiczne

|

2018

|

vol. 8

|

issue 1

71-80

EN

General pedagogy as a place for the formulation of basic pedagogical thought is not a closed field with a specific subject, but a point of view that defines what is important in all subdisciplines of pedagogy and in educational practice. The task of such general pedagogy is to introduce the whole educational field into the crucial debates of the humanities – this means getting delivery of contexts to (re)define what is pedagogical. And since the humanities are largely a hermeneutic work over tradition, general pedagogy appears as a perspective of concern for the traditions of pedagogics. This text puts the issue of the general pedagogy in this way, trying to answer the question of what is and what is not a productive concern for tradition.

PL

Pedagogika ogólna jako miejsce formułowania podstawowej myśli pedagogicznej nie stanowi zamkniętego pola o określonej tematyce, ale punkt widzenia określający to, co istotne we wszystkich subdyscyplinach pedagogiki oraz w praktyce wychowawczej. Zadaniem tak pomyślanej pedagogiki ogólnej jest wprowadzanie całej dziedziny w newralgiczne debaty humanistyki – dostarczanie kontekstów do nieustannego (re)definiowania tego, co pedagogiczne. A ponieważ humanistyka to w dużej mierze hermeneutyczna „praca w tradycji”, pedagogika ogólna jawi się jako perspektywa troski o tradycje pedagogiki. Niniejszy tekst tak właśnie lokuje pedagogikę ogólną, starając się jednocześnie odpowiedzieć na pytanie, czym jest, a czym nie jest produktywna troska o tradycję.

2

Heleny Radlińskiej „niewidzialne środowisko” – współczesny potencjał kategorii

100%

Maliszewski K.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2022

|

vol. 15

|

issue 2

54-72

EN

The article is an attempt to examine the semantic potential of the concept of the invisible environment used by Helena Radlińska. Using various concepts and tropes present in the pedagogical tradition and in contemporary humanities, the author tries to answer the question: What dimensions of experience does pedagogical thinking open to when we use the category of an invisible environment? This study was performed in the following few steps. First, the author recalls the original context of the concept located in American social work. Then he traces the semantic shifts in the use of the term invisible environment in Radlińska’s work. At the same time, he reconstructs and argumentatively strengthens the cultural and metaphysical context of this category. In the next step, he recalls the categories functioning in pedagogical literature, among others: invisibility, hiding, noiselessness. An important part of the text is the search for the concept of invisibility (and its synonyms) in contemporary humanities. It turns out that pedagogy can benefit from the clues contained in the works of Charles Taylor, Maurice Merleau-Ponty, Mikhail Bakhtin, Michael Oakeshott, Jacques Rancière, Michael Polanyi, Hans-Georg Gadamer and others. In the end, the author refers to the typology of aspects of the invisible environment by Lech Witkowski and tries to enrich it with new elements.

PL

Artykuł stanowi próbę zbadania potencjału semantycznego stosowanego przez Helenę Radlińską pojęcia niewidzialnego środowiska. Korzystając z rozmaitych koncepcji i tropów obecnych w tradycji pedagogicznej i we współczesnej humanistyce, autor stara się odpowiedzieć na pytanie: Na jakie wymiary doświadczenia otwiera się pedagogiczne myślenie, gdy stosujemy kategorię niewidzialnego środowiska? Badanie to zostało przeprowadzone w kilku następujących krokach. Najpierw autor przywołuje pierwotny kontekst pojęcia umiejscowiony w amerykańskiej pracy socjalnej. Następnie śledzi przesunięcia semantyczne w użyciu terminu niewidzialne środowisko w twórczości Radlińskiej. Rekonstruuje przy tym i wzmacnia argumentacyjnie kulturowy i metafizyczny kontekst tej kategorii. W następnym kroku przywołuje kategorie m.in. niewidzialności, ukrycia, bezszelestności funkcjonujące w literaturze pedagogicznej. Ważną częścią tekstu jest poszukiwanie pojęcia niewidzialności (i jej synonimów) we współczesnej humanistyce. Okazuje się, że pedagogika może skorzystać na tropach zawartych w twórczości Charlesa Taylora, Maurice’a Merleau-Ponty’ego, Michaiła Bachtina, Michaela Oakeshotta, Jacquesa Rancière’a, Michaela Polanyi’ego, Hansa-Georga Gadamera i innych. W zakończeniu autor nawiązuje do typologii aspektów środowiska niewidzialnego Lecha Witkowskiego i próbuje ją wzbogacić o nowe elementy.

3

The Energy of Non-Simple Stories: Humanities in the Form of Pedagogy and Educational Research

100%

Maliszewski K.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2023

|

issue 47

65-82

PL

W artykule stawiam tezę, że badania oparte na założeniach scjentystycznych (w sensie dążenia do upodobnienia nauk humanistycznych i społecznych do nauk przyrodniczych, czyli opartych na naturalizmie ontologicznym i metodologicznym) mają charakter marginalny, a ich znaczenie dla eksploracji ludzkich praktyk ma co najwyżej pomocniczy charakter. (Rozważam tę tezę na przykładzie pedagogiki jako nauki o przedsięwzięciu podmiotowym i komunikacyjnym, zwanym edukacją). Twierdzę, że kiedy scjentystyczny model badań staje się dominujący – jak ma to miejsce obecnie – zaciemnia on podstawowy przedmiot badań pedagogicznych: edukację. W rezultacie publiczny wizerunek edukacji jest pomniejszony i zniekształcony.

EN

In the article, I put forward the thesis that research based on scientistic assumptions (in the sense of the tendency to make the humanities and social sciences similar to natural sciences, that is: based on ontological and methodological naturalism) is marginal and only auxiliary importance in the exploration of human practices (I consider it on the example of pedagogy as the science of a subjective and communicational undertaking called education). I argue that when the scientistic model of research becomes dominant – as it is nowadays – it obscures the basic subject of pedagogical research: education. As a result, the public image of education is reduced and distorted.

4

Mity o edukacji Towarzystwa Jezusowego

100%

Maliszewski K.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2001

|

issue 13/14

7-12

EN

.

5

The Gravity of Reading. On (Possible) Coupling of Philology and Pedagogy

100%

Maliszewski K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

The author of the text assumes that education conceived as a training brings too much damage to the individual and collective life to come to terms with it. He argues that the radicalization of the discourse on reading practice is needed. It is neither about establishing any universal schemes for the reading practices, nor about basing them in the particular scientific disciplines or the theoretical currents. Rather, it is about that existential reading must become the life-giving foundation of thinking about education. Against this background, it becomes possible to join philology and critical pedagogy. Both perspectives can learn from each other for the sake of educational change.

PL

Autor tekstu zakłada, że edukacja pojmowana jako szkolenie przynosi zbyt wiele szkód w życiu indywidualnym i zbiorowym, aby można się było z tym pogodzić. Stawia tezę, że potrzebna jest radykalizacja dyskursu dotyczącego praktyki czytania. Nie chodzi ani o ustalanie uniwersalnych schematów dla praktyk lekturowych, ani o ugruntowywanie ich w poszczególnych dyscyplinach naukowych czy nurtach teoretycznych. Chodzi raczej o to, że czytanie egzystencjalnie istotne musi stać się życiodajnym fundamentem myślenia o edukacji. Na tym tle możliwe staje się sprzężenie filologii i pedagogiki krytycznej. Obie perspektywy mogą się od siebie uczyć w trosce o edukacyjną zmianę.

6

Od Redakcji. Myślenie zmiany: transformacja – utopia – kryzys – retrospekcja – twórczość

100%

Maliszewski K.

Chowanna

|

2020

|

issue 2(55)

1-5

EN

The text Editorial gives an introduction to the issue entitled “Chowanna”. Krzysztof Maliszewski considers here the possibility of changing unfavorable educational and socio-political trends with the help of, among other ideas, Alain Touraine’s sociology of the subject, Margaret Archer’s notion of agency, and William Ayers’s reflections on helplessness. Next, from the articles that make up this issue, Maliszewski extracts a structure of change which can be regarded according to these five aspects: transformation, utopia, crisis, retrospection, and creativity.

PL

Pod szyldem Od Redakcji zawarte zostało wprowadzenie do numeru „Chowanny”. Autor rozważa kwestię możliwości zmiany niekorzystnych tendencji edukacyjnych i społeczno-politycznych, posiłkuje się przy tym między innymi socjologią podmiotu Alaina Touraine’a, koncepcją sprawstwa Margaret Archer oraz refleksją na temat bezradności Williama Ayersa. Następnie z zamieszczonych w numerze tekstów wydobywa strukturę zmiany, dającej się pomyśleć wedle pięciu aspektów: transformacji, utopii, kryzysu, retrospekcji oraz twórczości.

7

Wióry… – szkic (krypto)terapeutyczny o edukacji wobec zmian współczesnych

100%

Maliszewski K.

Forum Oświatowe

|

2018

|

vol. 30

|

issue 1(59)

89-102

PL

W tekście szukam pozycji, z której można krytycznie rozważyć edukacyjne nastawienie wobec zmian cywilizacyjnych. Inspiracją stały się dla mnie szekspirowskie analizy Tadeusza Sławka, teoria relacji kultura - edukacja Sergiusza Hessena oraz teksty innych autorów, dla których egzystencjalny komponent edukacji jest niepomijalny. Zmiany, których zasięg jest powszechny i które prawdopodobnie najbardziej dziś wpływają na życie w świecie zachodnim, to: 1. dominacja rozumu instrumentalnego; 2. szybkość komunikacyjna (a w konsekwencji: zmiana nawyków umysłowych i wirtualizacja kontaktów społecznych). W jaki sposób na te potężne tendencje transformacyjne reaguje edukacja? Reaguje niemądrością - ulega wpływom politycznym i gospodarczym, gorliwie się przystosowuje. Redukacja życia ludzkiego traktowana jest dziś w wychowaniu jak cnota, dlatego humanistyczna terapia nie może liczyć na popularność i musi działać na "obrzeżach" i "wyspach", często z ukrycia.

8

Żądza przejrzystości. Dwuznaczny urok Komeńskiego

100%

Maliszewski K.

Edukacja Dorosłych

|

2010

|

issue 2(63)

36-53

PL

Tekst jest próbą konfrontacji z dziełem Jana Amosa Komeńskiego. Co w jego dorobku może nam się przydać w zmaganiu z pułapkami nowoczesno-ści, a co okazać się może balastem? Czeski uczony zapisał się w pamięci jako śmiały myśliciel wyprzedzający swój czas nowatorskimi ideami (dynamiczna natu-ra, edukacja całożyciowa, pokój i współpraca międzynarodowa, powszechna szko-ła, kształcenie kobiet, poglądowość w dydaktyce etc.). A jednak jest przedstawicie-lem myśli przedkrytycznej, co rodzi dystans między nim a współczesną wrażliwo-ścią. Dla Komeńskiego poznanie czyni świat całkowicie czytelnym, współczesność ma już w tej kwestii świadomość komplikacji, fragmentaryczności, zapośrednicze-nia kulturowego. „Żądza przejrzystości” to ukryty napęd myśli Komeńskiego, a to symboliczna zapowiedź i sukcesów, i porażek nowoczesności. Uczony jest prekur-sorem nie tylko wartościowych składników edukacji, ale także pułapek jej meto-dycznej i utopijnej orientacji. Zbyt wiele się wydarzyło od śmierci Komeńskiego, abyśmy mogli bez krytycznych pytań, bez zastrzeżeń, a czasem negacji, powoły-wać się na jego dzieło.

EN

The text is an investigation of John Amos Comenius. What part of his legacy could be useful in our struggles with modern traps, and what would be a burden? The Czech researcher has left an image of a daring thinker, ahead of his time with his novel ideas (dynamic nature, lifelong learning, peace and interna-tional cooperation, school open to everyone, education of women, clarity in didac-tics etc.). However he is also a representative of the precritical school of thought, which sets him apart from today's sensibilities. For Comenius knowing the un-iverse renders it completely clear, while modern thought is conscious of complica-tions, fragmentation, culture's intermediary nature. The „desire of transparency” is the hidden power behind Comenius' ideas and an omen of the successes and fail-ures of modernity. The researcher is not only the precursor of valuable elements of education, but also of the traps of its methodical and utopian orientation. Too much has happened since Comenius' death for us to call on his work without any critical questions, reservations and sometimes negation.

9

Implozja przestrzeni uczenia się

100%

Maliszewski K.

Edukacja Dorosłych

|

2011

|

issue 2(65)

33-41

PL

Mamy do czynienia z zapaścią miejsc jako generatorów myślenia, przeżycia i przemiany. Zanika przestrzeń refleksyjności. Rozpadają się edukacyjne pola, w których naprawdę o coś chodzi, w których dochodzą do głosu pasje, kulturowe zainteresowania, intelektualne i emocjonalne transformacje. Ani nasze szkoły, ani uniwersytety, ani kursy, ani wydawnictwa, ani tym bardziej sytuacje życia codziennego – poza wyjątkami – nie stanowią już miejsc uczenia się. Antropolog Marc Auge mówi o nie-miejscach. Życie nowoczesne toczy się w punktach tranzytowych, w ośrodkach pobytu tymczasowego, w sieciach anonimowych gestów. Nawiązując do tej diagnozy, twierdzę, że przestrzenie edukacyjne – instytucjonalne i nieformalne – coraz częściej są już tylko punktami tranzytowymi, nie-miejscami, zapewniającymi konsumencką wygodę, anonimowy i pożyteczny przepływ (informacji, certyfikatów), ale uniemożliwiającymi akty uczenia się. Coraz częściej zamiennie dochodzi do głosu banalny, opisowy, techniczny sens terminu uczenie się i jego normatywne znaczenie. Nieprawdą jest, że nigdy nie jesteśmy poza uczeniem się. Cóż z tego, że ludzie mają coraz łatwiejszy dostęp do instytucji oświatowych i że mogą uczyć się z książek, telewizji, Internetu lub od przyjaciół, kiedy to najczęściej nie prowadzi do dojrzewania osobowego, a przeciwnie – pogłębia bezrefleksyjne tryby funkcjonowania? Zmistyfikowane jest hasło społeczeństwa wiedzy. Trzeba naprawdę dokonać radykalnego uproszczenia – wygodnego dla biurokratów operujących statystykami, ale nie do przyjęcia dla uczonych starających się odróżnić pozór od prawdy – aby poznawczy stosunek do świata z dostępem do szerokich zasobów kulturowych (wiedzę) utożsamić z uzawodowieniem programów kształcenia (adaptacją do rynku pracy) i upowszechnieniem Internetu. Uczenie się, opuściwszy nie-miejsca, zagnieździło się w coraz rzadszych międzyprzestrzeniach, zakamarkach wymagających nasłuchiwania, uważności i uśmiechu losu.

EN

We are dealing with a collapse of the role of places as generators for thought, experiences and changes. A reflective space is disappearing. Educational fields are crumbling, ones that have a real reason for existence, which give voice to passions, cultural interests, intellectual and emotional transformations. Neither schools, nor universities, courses, publications, even more so everyday life – with a few exceptions – constitute spaces of learning. The anthropologist Marc Auge talks about non-places. Contemporary life takes place in transitional places, temporary residences, networks of anonymous gestures. In reference to this diagnosis, I believe that educational spaces – institutional and informal – are more and more often only transit points, non-places, providing consumer comfort, anonymous and useful flow (of information, certificates), but rendering learning impossible. Instead, more often the banal, descriptive, technical sense of the term learning and its normative meaning are used. It is not true that we are never outside of learning. What good comes from easier access to educational institutions and the fact that people can learn from books, television, the Internet, as well as from friends, when most of the time all this does not lead to personal development, quite the opposite – deepens non-reflective functioning modes? The term knowledge society is the subject of a mystification. One needs to radically simplify – something that is convenient for statistics wielding bureaucrats, but impossible for scientists trying to tell fact from fiction – and treat profession-oriented educational programs (adaptation to the job market) and the widespread access to the Internet as one with a cognitive approach towards wider cultural resources (knowledge). Learning, having left non-spaces has found its place in the ever more rare interspaces, the nooks that require one to listen, be attentive and maybe have a bit of luck.

10

Od Redakcji. Kurs na ignorancję (Giroux)

88%

Maliszewski K.

Chowanna

|

2020

|

issue 1(54)

1-6

PL

Chowanna 1(54)2020

Refine search results

2 Chowanna

2 Edukacja Dorosłych

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

1 Biuletyn Historii Wychowania

1 ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

1 Forum Oświatowe

1 Forum Pedagogiczne

1 Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

10 Maliszewski K.

1 2023

1 2022

3 2020

2 2018

1 2011

1 2010

1 2001

Pedagogika ogólna jako wprowadzenie do humanistyki – hermeneutyka kapitału symbolicznego i odzyskiwanie ciemnych iskier tradycji

Heleny Radlińskiej „niewidzialne środowisko” – współczesny potencjał kategorii

The Energy of Non-Simple Stories: Humanities in the Form of Pedagogy and Educational Research

Mity o edukacji Towarzystwa Jezusowego

The Gravity of Reading. On (Possible) Coupling of Philology and Pedagogy

Od Redakcji. Myślenie zmiany: transformacja – utopia – kryzys – retrospekcja – twórczość

Wióry… – szkic (krypto)terapeutyczny o edukacji wobec zmian współczesnych

Żądza przejrzystości. Dwuznaczny urok Komeńskiego

Implozja przestrzeni uczenia się

Od Redakcji. Kurs na ignorancję (Giroux)