Search results

1

Początki społeczności żydowskiej w Strzelnie (1772/1773–1815)

100%

Karczewski D.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2022

|

vol. 12

41-51

EN

The Jewish population settled in Kuyavia as early as at the beginning of the 15th century, primarily in royal towns, and, later on, in large numers, also in private towns. As for church towns, Jews were usually not allowed to settle there at all. One of such towns was Strzelno, owned by the local Norbertine order. This situation did not change until 1772, when, as a result of the First Partition of Poland, the town came under Prussian control. Despite the initially unfriendly legislation for Jews, who were barely tolerated during the reign of Frederick II, this group of people quite willingly began to settle in towns that had hitherto been closed to them. The first source of information about Jews living in Strzelno dates back to 1779–1780. This proves that they must have settled in the second half of the 1870s, probably in connection with a fire in the Jewish quarter in Inowrocław in 1775. Initially, the percentage of the Jewish population in Strzelno oscillated around 3%, to rise to about 4% in the period of the Duchy of Warsaw. However, shortly after Strzelno came under Prussian rule again, the number of local Jews doubled.

PL

Na Kujawach ludność żydowska zaczęła się osiedlać już w początku XV wieku, najpierw przede wszystkim w miastach królewskich, aby następnie licznie zamieszkać miasta prywatne. W ośrodkach dóbr kościelnych zazwyczaj w ogóle nie dopuszczano do osiedlania się Żydów. Do tej grupy zaliczało się również Strzelno, będące własnością tamtejszego klasztoru norbertanek. Sytuacja ta zmieniła się dopiero po 1772 roku, gdy w wyniku pierwszego rozbioru Polski miasto znalazło się pod zaborem pruskim. Pomimo początkowo nieprzyjaznego dla Żydów ustawodawstwa, za panowania Fryderyka II zaledwie tolerowanych, ta grupa ludności dość chętnie zaczęła napływać do miast, które dotychczas były dla niej zamknięte. Pierwsza informacja źródłowa o Żydach zamieszkujących Strzelno pochodzi z lat 1779–1780. Dowodzi to, że musieli się osiedlić już w drugiej połowie lat 70. XVIII wieku, prawdopodobnie w związku z pożarem dzielnicy żydowskiej w Inowrocławiu w 1775 roku. Początkowo odsetek ludności żydowskiej w Strzelnie oscylował wokół 3%, aby w okresie Księstwa Warszawskiego wzrosnąć do około 4%. Natomiast tuż po ponownym przejściu Strzelna pod władzę Prus liczba tamtejszych Żydów podwoiła się.

2

Z dziejów klasztoru franciszkanów w Górze na Śląsku

100%

Karczewski D.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2020

|

vol. 40

|

issue 2

151-162

EN

In 1457, Pope Callixtus III gave, at the request of prince Władysław of Cieszyn and Głogów, his consent to found a monastery and a church of Corpus Christi, outside the city walls of Góra. The papal bulla stated that the funds shall be allotted to Franciscan-Observants (Bernardines). Ultimately, the new convent was settled by Franciscan-Minorites. It was the last foundation of a Franciscan monastery within medieval Poland.In terms of order organisation, the monastery in Góra was subject to the Gniezno custody of the Polish-Czech Franciscan province. The prince issued the foundation document for the monastery in 1458. In 1462, Pope Pius II approved the foundation of a new monastery and its endowment, referring to the previous consent given by the bishop Piotr II Nowak of Wrocław (1447–1456), Góra city authorities and the local parson. The convent in Góra was most likely staffed by friars from Głogów, given the proximity of the two cities andsubjection to one ruler. This work is said to have been inspired by the Corpus Christi fraternity in Góra. The monastery was built on the outskirts, near the way to Kajęcin village. Its endowment was very modest. Initially, it included only the land to construct the buildings, a fish pond and a small area of farmland. It was slightly enlarged in 1468 by the brother of the founder and his successor, Prince Przemko II of Cieszyn and Głogów. In the early 16th century, the monastery fell into decline and started selling off its estate. Due to theReformation, around 1534 the monastery was completely abandoned by friars and the bishop Jakub von Salza of Wrocław gave the estate to the parson of the parish of Saint Catherine of Alexandria in Góra.

PL

W 1457 r. papież Kalikst III wydał na prośbę księcia cieszyńsko-głogowskiego Władysława zgodę na ufundowanie poza murami miasta Góra klasztoru i kościoła pw. Bożego Ciała. W bulli zapisano, że fundacja miała być przeznaczona dla franciszkanów-obserwantów (bernardynów). Ostatecznie jednak nowy konwent zasiedlili franciszkanie-minoryci. Była to ostatnia na średniowiecznych ziemiach polskich fundacja klasztorufranciszkańskiego. Klasztor w Górze należał pod względem organizacji zakonnej do kustodii gnieźnieńskiej w czesko-polskiej prowincji franciszkanów. Oficjalny dokument fundacyjny klasztoru książę wystawił w 1458 r. W 1462 r. papież Pius II zatwierdził fundację nowego domu zakonnego wraz z jego uposażeniem, powołując się na wcześniejszą zgodę biskupa wrocławskiego Piotra II Nowaka (1447–1456), władz miejskich Góry i miejscowego proboszcza. Konwent górowski najprawdopodobniej został obsadzony przez zakonników z Głogowa, za czym przemawiać może bliskość obu tych miast i podległość jednemu władcy. Inspirację tego dzieła przypisuje się górowskiemu bractwu Bożego Ciała. Klasztor zbudowano na przedmieściu, przy drodze do wsi Kajęcin. Jego uposażenie gospodarcze było bardzo skromne. Początkowo obejmowało tylko grunt na postawienie budynków, staw rybny i kawałek roli. Nieco rozszerzył je w 1468 r. książę cieszyńsko-głogowski Przemko II – brat fundatora i jego następca. W początku XVI w. klasztor podupadł i zaczął wyprzedawać sweposiadłości. Wskutek szerzącej się reformacji, ok. 1534 r. klasztor został całkowicie opuszczony przez zakonników, a jego majątek biskup wrocławski Jakub von Salza przekazał proboszczowi parafii pw. św. Katarzyny w Górze.

3

Wizytacje opackie klasztorów norbertańskich "grupy ołbińskiej" (do połowy XVI wieku).

100%

Karczewski D.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2007

|

vol. 5

135-147

4

[Recenzja]: „Bibliotheca Strahoviensis”, "Královská kanonie Premonstrátů na Strahově", t. 3, 1997

100%

Karczewski D.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2000

|

vol. 73

471-474

PL

-

5

Książę słupski Kazimierz IV (Kaźko) jako luksemburski kandydat do tronu polskiego

100%

Karczewski D.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 2

113-127

EN

Casimir IV – Kaźko (ca. 1351–1377), Duke of Słupsk and Dobrzyń, Lord of Bydgoszcz, has piqued the historians’ interest mostly due to the fact that he was the only maternal grandson of the Polish King Casimir III the Great (1310–1370). Recognised by his grandfather, for a brief moment he was a legitimate candidate for the Polish throne. The Pomeranian duke played a role in Casimir III the Great’s anti-Teutonic policy (his marriage with the daughter of the Grand Duke of Lithuania, Algidras) and in his succession negotiations with his nephew – King of Hungary, Louis the Great. Kaźko’s significance in international dynastic politics has greatly increased with the marriage between the German Emperor and King of Bohemia Charles IV and Kaźko’s elder sister, Elisabeth (1363). As the emperor’s brother-in-law, he became an important, although passive, element in the succession plans designed by Charles IV and the Polish supporters of the Luxembourg dynasty – a faction of legitimists, opposed to the prospect of the Polish Crown falling in the hands of the Hungarian Angevins. The Hungarian king’s retaliation, which ended in breaking the stipulations of Casimir III the Great’s testament, resulted in Louis claiming the Polish Crown. In the emperor’s eyes, Kaźko has lost his political value and became an exemplary vassal of the King of Poland and Hungary, Louis the Great. While fighting in the king’s service, Kaźko was severely wounded and died shortly after (January 2, 1377).

PL

Postać Kazimierza – Kaźka IV (ok. 1351–1377), księcia słupskiego i dobrzyńskiego, pana Bydgoszczy, wzbudzała zainteresowanie historyków przede wszystkim dlatego, że był on jedynym wnukiem po kądzieli króla polskiego Kazimierza Wielkiego (1310–1370). Dzięki usynowieniu przez swego dziada stał się przez moment realnym kandydatem do tronu polskiego. Książę pomorski był wykorzystywany przez Kazimierza Wielkiego w jego polityce antykrzyżackiej (małżeństwo z córką wielkiego księcia litewskiego Olgierda) i w przetargach sukcesyjnych z siostrzeńcem – królem węgierski Ludwikiem Wielkim. Rola Kaźka w międzynarodowej polityce dynastycznej niepomiernie wzrosła od zawarcia małżeństwa cesarza niemieckiego i króla Czech Karola IV Luksemburskiego z jego starszą siostrą Elżbietą (1363). Jako cesarski szwagier stał się u schyłku życia króla Kazimierza ważnym, choć raczej biernym, elementem w planach sukcesyjnych Karola IV i polskich zwolenników dynastii luksemburskiej – stronnictwa legitymistów, przeciwko uprawnieniom do objęcia korony Królestwa Polskiego przez węgierskich Andegawenów. Kontrakcja króla węgierskiego, zakończona złamaniem postanowień testamentu Kazimierza Wielkiego, przyniosła Ludwikowi koronę Polski. W oczach cesarza książę Kaźko stracił swoją wartość polityczną i stał się przykładnym wasalem króla Polski i Węgier Ludwika Andegaweńskiego. Walcząc w królewskiej służbie, został ciężko ranny i zmarł 2 stycznia 1377 roku.

6

Nadgoplański gród szarlej I jego właściciele w średniowieczu

63%

Karczewska J., Karczewski D.

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

|

2021

|

issue 62

399-412

EN

The gord of Szarlej is located on a small peninsula on the south-western coast of Lake Szarlej at the mouth of the river Noteć. Gopło - a ribbon lake – reached that far in the late Middle Ages. The gord of Szarlej was established in the last decade of the first half of the 14th century on the initiative of Kazimierz Ziemomysłowic, a Kuyavian prince and the lord of Gniewkowo, or alternatively by his son and successor, Władysław the White. The gord in Szarlej was built following destruction of the previous ducal residence in Gniewkowo during an invasion of the Teutonic Knights in 1332. The stronghold was a favourite residence of Władysław the White, prince of Gniewkowo until 1363 when he placed a lien against it to Kazimierz the Great, king of Poland. Most probably, after 1382 another ruler of Kuyavia, prince Vladislav II of Opole, handed over the stronghold in Szarlej to the affluent Kuyavian Ostoja family. The first nobility owner of the Szarlej estate (encompassing the stronghold, the villages, Łojewo, Witowy and Karczyn), confirmed in the sources, was Mikołaj of Ściborze (†1457). He was a member of the political elite of late-medieval Kuyavia.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Przegląd Zachodniopomorski

1 Res Gestae. Czasopismo Historyczne

1 Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

1 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

1 Studia Żydowskie. Almanach

6 Karczewski D.

1 Karczewska J.

1 2022

1 2021

1 2020

1 2017

1 2007

1 2000

Początki społeczności żydowskiej w Strzelnie (1772/1773–1815)

Z dziejów klasztoru franciszkanów w Górze na Śląsku

Wizytacje opackie klasztorów norbertańskich "grupy ołbińskiej" (do połowy XVI wieku).

[Recenzja]: „Bibliotheca Strahoviensis”, "Královská kanonie Premonstrátů na Strahově", t. 3, 1997

Książę słupski Kazimierz IV (Kaźko) jako luksemburski kandydat do tronu polskiego

Nadgoplański gród szarlej I jego właściciele w średniowieczu