Search results

1

Sejmik preński (1791–1794)

100%

Jusupović M.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

vol. 21

|

issue 1

287-304

EN

The Great Diet (1788–1795) introduced many reforms, one of them was reform of the administrative structure of the Polish-Lithuanian Commonwealth. One of the results of this change was separation of the Prienai district from the district of Kaunas. Origin of this district had administrative causes, but it contributed to the ending of frequent and fierce conflicts in the dietines of Kaunas. New assemblies were established in Prienai and elected two envoyes to the parliament and one deputy to the Tribunal. Dietine of Prienai gathered for the first time on 15 February 1792, when its main activity was supporting the Third May Constitution. Next assembly in Prienai gathered in entirely different political circumstances, after foundation of the confederation of Targowica. The purpose of these assemblies was election of envoyes to the diet, which was established to accept the second partition of the Commonwealth. The purpose of this article is analysis of the history of dietines of Prienai and edition of previously unpublished records of this assmebly. Among them there are laudum and instruction of the assembly of 1792 and note and letter presenting the course of this dietine. Edition of these records will supplement the earlier editions of acts of the Kaunas dietines and will be published following similar editorial instruction. Records of the next Prienai assembly, which gathered in 1793, are already published, but we analized them to find information about dietines of Prenai.

PL

Sejm Wielki przeprowadził reformę administracyjną, w ramach której utworzono w Rzeczpospolitej nowe powiaty i wyznaczono miejsca obradowania sejmików. W wyniku tego z powiatu kowieńskiego wydzielono powiat preński, który funkcjonował do upadku Rzeczpospolitej. Jego powstanie miało powody administracyjne, ale przyczyniło się też do zakończenia konfliktów, które często i z dużą siłą wybuchały na sejmiku kowieńskim. W Prenach odbywać się miały osobne sejmiki z prawem do wyboru dwóch posłów na sejm i jednego deputata na Trybunał. Pierwszy raz sejmik preński zebrał się w lutym 1792 r., wówczas przede wszystkim zajął się wyrażaniem poparcia dla Konstytucji 3 Maja i jej zaprzysiężeniem. Kolejny raz sejmik preński zebrał się w zupełnie innej sytuacji politycznej, po zawiązaniu konfederacji targowickiej. Zadaniem tego sejmiku był wybór posłów na sejm grodzieński, który miał zatwierdzić drugi rozbiór. Celem artykułu jest omówienie dziejów sejmików preńskich oraz wydanie niepublikowanych dotąd akt tegoż sejmiku. Należą do nich laudum i instrukcja na sejmik 1792 oraz notatka i list relacjonujący przebieg tego sejmiku. Stanowią one uzupełnienie wydanych wcześniej akt sejmiku kowieńskiego z czasów dwóch ostatnich władców i wydane są przy zastosowaniu podobnych zasad edytorskich. Akta dotyczące kolejnego zgromadzenia tego sejmiku w 1793 r. zostały już wcześniej opublikowane, ale również wykorzystano je dla zbadania dziejów tegoż sejmiku.

2

Specyfika sejmików wielkopolskich w dobie przemian. Uwagi nad pracą Grzegorza Glabisza Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–1793

100%

Jusupović M.

Kwartalnik Historyczny

|

2023

|

vol. 130

|

issue 4

861-878

EN

The sejmiks, as their local assemblies, were the central element of noble self-government in the Polish-Lithuanian Commonwealth and, simultaneously, institutions that enabled nobles to influence the policy of the royal government. In the present century, historiography has seen a revival of both the editions of sejmik records and publications of monographs devoted to individual assemblies. However, there is still a need for synthetic studies, which makes Grzegorz Glabisz’s book Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–1793 [Sejmiks of Wielkopolska 1764–1793] all the more valuable. Apart from a brief overview of the political history of the period, the bulk of the book provides a meticulous reconstruction of the structure and functioning of sejmiks across the province of Wielkopolska.

PL

Sejmiki ziemskie były głównym elementem samorządu szlacheckiego, a jednocześnie środkiem wpływów szlachty na politykę państwową. W obecnym stuleciu w historiografii nastąpiło ożywienie w kwestii zarówno wydawania akt sejmikowych, jak i monografii poszczególnych zgromadzeń. Nadal jednak literatura daleka jest od opracowania tematu w pełni, tym cenniejsza jest zatem praca Grzegorza Glabisza Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–1793. Większa część tej pracy poświęcona jest skrupulatnemu odtworzeniu struktury i funkcjonowania sejmików. Nieco skromniejsza zaś część druga zajmuje się ich dziejami politycznymi w omawianym okresie.

3

Uczestnicy sejmików kowieńskich w czasach Augusta III i Stanisława Augusta Poniatowskiego – teoria i praktyka

100%

Jusupović M.

Rocznik Lituanistyczny

|

2016

|

vol. 2

PL

W artykule podjęta zostaje próba określenia orientacyjnej liczby uczestników sejmików, na podstawie źródeł narracyjnych oraz podpisów pod aktami sejmikowymi. Zajęto się ponadto kwestią udziału w sejmikach poszczególnych stanów, a mianowicie szlachty, senatorów, dygnitarzy oraz duchowieństwa. Szczególną uwagę zwrócono na obecność urzędników kowieńskich, a w rzadszych wypadkach również z innych powiatów. Omówiono także osoby przewodzące obradom oraz mające na nie faktyczny wpływ. The article is an attempt at evaluating the approximate number of participants in sejmiki (dietines), based on narrative sources and signatures in the sejmik records. Furthermore, the question of participation of the different social classes (i.e. nobility, senators, dignitaries, clergy) in sejmiki is raised. Special attention is paid to the presence of officials from Kowno (Kaunas) district, less to those from other districts. Mentioned are also persons leading the sittings and those who had actual impact on the sessions.

4

Replika na odpowiedź Diany Koniecznej

51%

Jusupović M.

Kwartalnik Historyczny

|

2016

|

vol. 123

|

issue 2

Refine search results

2 Kwartalnik Historyczny

1 Miscellanea Historico-Iuridica

1 Rocznik Lituanistyczny

4 Jusupović M.

1 2023

1 2022

2 2016

Sejmik preński (1791–1794)

Specyfika sejmików wielkopolskich w dobie przemian. Uwagi nad pracą Grzegorza Glabisza Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–1793

Uczestnicy sejmików kowieńskich w czasach Augusta III i Stanisława Augusta Poniatowskiego – teoria i praktyka

Replika na odpowiedź Diany Koniecznej