Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Geneza, rozwój i status socjologii środowiskowej

100%
Trempała W.
Studia Ecologiae et Bioethicae
|
2016
|
vol. 14
|
issue 1
165-197
EN
The process of the international identification of global ecological problems, initiated in the 1970s, enlivened the discussion on the character of relations between man and natural environment in the context of many humanistic and social disciplines. It also applies to sociology, whose representatives are frequently unjustly associated with attachment to their own scientific autonomy. The latter should consist in explaning the phenomenon of social life only with the use of social facts treated in separation from the impact of nature. The purpose of this article is an attempt of the deconstruction of genesis, development, and status of environmental sociology in the United States and Poland. In the former, this subdiscipline originated there and reported the greatest growth, whereas in the latter, its accomplishments remain dissipated, despite the fact that in some research areas – for instance in the scope of empirical descriptions of awareness and ecological attitudes of the public – it constitutes a coherent, valuable entirety. At the same time, the task of the author is popularization of history, traditions, and assumptions of environmental sociology, which contribution to the fight with the environmental crisis, although underestimated, is as substantial as the one developed in the scope of eco-philosophy led by environmental ethics, a leading field among humanistic and social studies.
2
Publication available in full text mode
Content available

Preferencje polityczne a świadomość ekologiczna – przypadek mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego

100%
Trempała W.
Świat Idei i Polityki
|
2018
|
issue 17
383-411
PL
Niniejszy artykuł zawiera raport z badań empirycznych nad relacjami zachodzącymi pomiędzy preferencjami politycznymi a świadomością ekologiczną mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Autor postawił przed sobą zadanie uzyskania odpowiedzi na pytanie o to, czy deklarowane przez respondentów preferencje polityczne przekładają się na ich przekonania ekologiczne dotyczące sposobów postrzegania hierarchii bytów i znaczenia moralnego przyrody, a także gotowość do zachowań proekologicznych i poświęceń własnego interesu dla dobra środowiska przyrodniczego.
EN
This article presents the results of the empirical research on the relationship between political preferences and environmental awareness among the inhabitants of the Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. The author’s aim was to answer whether respondents’ political preferences transfer to their environmental attitudes - how they perceive the hierarchy of beings and the moral meaning of nature in particular, but also, their willingness to pro-ecological attitude and their readiness to sacrifice their own business for the interest of the environment.
3
Publication available in full text mode
Content available

Przestępczość zorganizowana w Polsce po 1989 r. – Pruszków i Wołomin

100%
Trempała W.
Świat Idei i Polityki
|
2018
|
issue 17
310-330
PL
Upadek bloku wschodniego w 1989 r. doprowadził w Polsce do istotnych przemian społecznych, politycznych i gospodarczych. Destabilizacja państwa polskiego, przechodzącego transformację systemową, spowodowała rozwój zorganizowanej przestępczości, wykorzystującej słabość władzy oraz organów ścigania. Lata 90. XX w. to czas „świetności” dwóch grup wywodzących się z okolic Warszawy, które zdołały podporządkować sobie cały przestępczy kraj – Pruszkowa oraz Wołomina. „Mafijna dekada” Pruszkowa oraz Wołomina to czas budowania ogromnych fortun, spektakularnych wydarzeń oraz niezwykle krwawej wojny, niosącej za sobą wiele ofiar po obu stronach. Lata 90. XX w. to również czas wykorzystywania doświadczeń w celu wypracowania skutecznego systemu zwalczania przestępczości zorganizowanej. Przełomowym wydarzeniem stało się wprowadzenie w 1997 r. instytucji świadka koronnego – „skruszonego” przestępcy. To właśnie zeznania świadków koronnych – gangsterów zdecydowanych na obciążenie kompanów w zamian za darowanie win doprowadziły do spektakularnego końca Pruszkowa. Mowa tu przede wszystkim o Jarosławie Sokołowskim ps. Masa. To jego zeznania okazały się kluczowe w sprawach dotyczących najważniejszych gangsterów grupy pruszkowskiej. Niemniej wątpliwości pozostawia „nieskazitelność” Sokołowskiego jako świadka koronnego, mimo upływu blisko 20 lat od wspomnianych wydarzeń. Przykład Pruszkowa oraz Wołomina wskazuje na zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, jakie niesie za sobą przestępczość zorganizowana w okresie transformacji systemowej.
EN
The collapse of the Eastern Bloc in 1989 has led to meaningful social, political and economic transformations. The destabilization of polish country, during changes in political system, started the development of the organized crime, abusing the authority and investigative authorities’ weakness. The 90’s are the greatest time of two, coming from Warsaw, groups, which managed to subordinate the whole criminal country – Pruszkow and Wolomin. The “mafia decade” of Pruszkow and Wolomin is the time of: earning enormous fortune, spectacular events and extremely bloody war, carrying a huge number of victims. 90’s is also the time of using experience in creating effective system of fighting against organized crime. Introducing in 1997 the term of crown witness – “apologetic criminal” became the decisive moment. Spectacular end of Pruszkow was the effect of the statement of crown witness – gangsters aggravating their cooperatives. It is all mostly about Jaroslaw Sokolowski, nickname “Masa”. His statement appeared crucial during investigations at the most important members of Pruszkow’s group. Sokolowski`s “flawlessness” as a crown witness, is not clear, in spite 20 years lasted from mentioned incident. The case of Pruszkow and Wolomin presents the danger for country`s safety, what comes from the side of organized crime, during political transformation.
4
Publication available in full text mode
Content available

Czy życie może zwyciężyć? Pentti Linkola – fiński przedstawiciel alternatywy ekologicznej

100%
Trempała W.
Świat Idei i Polityki
|
2020
|
issue 19
100-121
PL
W niniejszym artykule zaprezentowane zostały przekonania i poglądy fińskiego przedstawiciela ekologii głębokiej, Pentti Linkoli. Postać tę należy uznać za jedną z najbardziej charyzmatycznych i radykalnych na gruncie debat i dyskusji, w ramach których poszukuje się sposobów walki z globalnym kryzysem ekologicznym. Linkola szans na uratowanie życia w biosferze dostrzega w zorganizowanym przymusie, zdecydowanej redukcji liczby populacji ludzkiej, zarządzanym przez silny centralny ośrodek władzy systemie autorytarnym, w skrajnym ograniczaniu społeczeństw w zakresie konsumpcji, posiadania, podróżowania czy korzystania z energii elektrycznej. Koncepcja Linkoli przesiąknięta jest negatywnymi sądami na temat odpowiedzialności i mądrości gatunku ludzkiego – stanowi ujęcie ekocentryczne, w którym przedkłada się dobro i wartość życia w ogóle nad dobro i wartość życia poszczególnych jednostek. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie i próba oceny jego poglądów na kwestie relacji człowiek versus przyroda w odniesieniu do koncepcji bardziej znanych w Polsce autorów. Warto bowiem zaznaczyć, że idee oraz postulaty głoszone przez Linkolę nie są obecne na gruncie rodzimego dorobku subdyscyplin nauk społecznych, których przedstawiciele koncentrują swoją uwagę na społeczno-politycznych źródłach i skutkach problemów ekologicznych we współczesnym świecie. Fakt ten decyduje o istocie oraz wartości zamierzeń badawczych sformułowanych na potrzeby prezentowanego w artykule wywodu.
EN
In this article were presented beliefs and ideas of Pentti Linkola who was a Finnish representative of deep ecology. Taking into consideration debates and discussions on how to solve global environmental crisis, he must be perceived as one of the most charismatic and radical figure. The only solutions to protect life in biosphere are for him: organized coercion, compulsory reduction of the human population, authoritarian system managed by a strong centralized government, forcing people to reduce consumption, possessions, travelling, and usage of electricity. The concept of Linkola’s philosophy is full of negative judgments towards humans’ responsibility and wisdom. His ideas are also eco-centered and prioritize weal and value of life in general over the weal and life of a single person. The aim of this article is to present and compare Finnish thinker’s opinions on relations between people and environment with other – more popular in Poland – authors. It is worth to mention that Linkola’s ideas and demands are not mentioned in the works of domestic representatives of subdisciplines in social science which concentrate on social and political sources and effects of ecological problems in the modern world. This fact will determine the essence and value of assumptions made for the presented in the article disquisition.
5
Publication available in full text mode
Content available

Postawy społeczne wobec deforestacji lasów tropikalnych

63%
Trempała W., Sadowski S.
Studia Ecologiae et Bioethicae
|
2018
|
vol. 16
|
issue 3
19-29
EN
The article presents the findings of research on attitudes of man toward the problem of destroying of tropical rainforests. The empirical measurement was obtained in the years 2014–2015 from a representative sample of 1,000 inhabitants of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. The respondents were asked to take a stance toward four statements which express approval or disapproval of the clearance of rainforests. Axiologically and normatively, the statements were adjusted either to anthropocentrism or biocentrism, which results from the division accepted in environmental ethics. The results indicate that a substantial majority of the respondents reject individualistic anthropocentrism, according to which rainforest clearance may be justified by the welfare and interests of particular individuals. Simultaneously, they give their full approval for biocentrism statements whose content voices an objection against the destructive impact of humans on the functioning of the tropical jungle. Most respondents allow for the clearance of tropical rainforests only when it serves the interests of the whole society and future generations.
PL
Artykuł prezentuje wyniki badań nad postawami człowieka wobec zjawiska niszczenia lasów tropikalnych. Pomiaru empirycznego dokonano w latach 2014-2015 na reprezentatywnej, liczącej 1000 osób, próbie mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Ankietowani zostali poproszeni o ustosunkowanie się do czterech stwierdzeń, które w swej treści wyrażają zgodę lub brak zgody na wyrąb lasów tropikalnych. Pod względem aksjologicznym i normatywnym stwierdzenia te zostały dopasowane do przyjętego w etyce środowiskowej podziału na stanowiska antropocentryczne i biocentryczne. Uzyskane wyniki wskazują, że zdecydowana większość respondentów odrzuca antropocentryzm indywidualistyczny, zgodnie z którym wycinka lasów tropikalnych może być uzasadniona dobrem i interesem poszczególnych jednostek. Jednocześnie wyrażają oni wysoką aprobatę dla stanowisk biocentrycznych, których treść zawiera sprzeciw wobec destrukcyjnej ingerencji człowieka w funkcjonowanie tropikalnej puszczy. Niemniej jednak, większość osób badanych dopuszcza możliwość wyrębu lasu tropikalnego jedynie wówczas, jeśli służy to dobru całego społeczeństwa i przyszłych pokoleń.
6
Publication available in full text mode
Content available

Anthropocentrism and Biocentrism in Human Attitudes toward Some Selected Dilemmas of Environmental Ethics – Case of Kuyavian and Pomeranian Province Citizens

63%
Trempała W., Papuziński A.
Świat Idei i Polityki
|
2019
|
issue 18
256-278
EN
The article presents the results of own research concerning attitudes toward the four selected dilemmas of environmental ethics. The empirical data was collected by means of a questionnaire in 2014 and 2015 on a representative sample of 1000 inhabitants of the Kuyavian and Pomeranian province. The respondents were asked to address 16 statements that related to some of the issues of environmental ethics including: value of human life in the face of the threat of overpopulation and an ensuing need to reduce the population, validity of human interests in view of nature’s needs, priorities in environmental protection, as well as the principle of redress that specifies the extent of compensation of human induced damage to the environment. Each of the mentioned problems was presented for assessment in the form of four statements
PL
W niniejszym artykule autorzy prezentują wyniki badań własnych nad postawami wobec czterech wybranych dylematów rozpatrywanych na gruncie etyki środowiskowej. Pomiaru empirycznego dokonano przy użyciu kwestionariusza ankiety w latach 2014–2015 na 1000-osobowej, reprezentatywnej próbie mieszkańców województwa kujawsko- pomorskiego. Respondenci zostali poproszeni o ustosunkowanie się do 16 stwierdzeń, których treść odnosiła się do takich zagadnień, jak kwestia wartości życia ludzkiego w obliczu groźby przeludnienia i postulatów związanych z ograniczeniem liczby populacji ludzkiej, znaczenie interesów ludzkich w kontekście dobra przyrody, priorytetowe cele ochrony środowiska, a także zasady zadośćuczynienia określającej zakres rekompensowania szkód poczynionych przez działalność człowieka w środowisku przyrodniczym. Każdy z wymienionych czterech problemów został przedstawiony ankietowanym do oceny w formie 4 stwierdzeń dopasowanych pod względem aksjologicznym do obowiązującego w etyce środowiskowej podziału na stanowiska antropocentryczne i biocentryczne.
7
Publication available in full text mode
Content available

Environmental Awareness Amongst Youth in Times of Climate Crisis

63%
Kapsa I., Trempała W.
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
|
2020
|
vol. 67
115-130
PL
Artykuł podejmuje ważny problem świadomości ekologicznej młodzieży w dobie kryzysu klimatycznego. Zawiera analizę wyników badań empirycznych przeprowadzonych w 2018 i 2019 roku w Polsce (miasto: Bydgoszcz), w wyniku których poglądy młodych na temat kryzysu klimatycznego, postrzegania ochrony środowiska i kategorii człowieka w relacji z naturą dostarczyły danych pozwalających na ulokowanie ich na skali biocentrycznej lub antropocentrycznej. Ponadto zaprezentowane są informacje dotyczące postrzegania przez młodych ludzi kryzysu klimatycznego w kategorii zagrożenia współczesnego świata. W tym celu zaprezentowano statystyki opisowe i badanie związku między zmiennymi, które ponadto służą odpowiedzi na pytanie, czy stan świadomości ekologicznej zmienia się pod wpływem treści komunikatów medialnych. Jak wynika z przeprowadzonych przez autorów badań, na poziomie deklaracji badani maturzyści przejawiają predyspozycję do silniejszej akceptacji przekonań biocentrycznych/antyantropocentrycznych niż antropocentryzmu i tendencja ta wzmacnia się wraz z nasilaniem się dyskursu publicznego na temat zmian klimatu i zagrożeń związanych z kryzysem środowiskowym.
EN
This article deals with the important issue of environmental awareness amongst youth in times of climate crisis. Environmental awareness has been measured basing on the currently dominant division into anthropocentrism and biocentrism, the main two positions on the place of man in nature, the value of nature, including its moral significance and the assessment of human impact on environmental safety. The results come from surveys conducted in 2018 and 2019 in Poland (in the city of Bydgoszcz) on high school students (approximately 18 years old). The research presents young people’s opinions on environmental protection, the role of man in relation to nature (identified as biocentric or anthropocentric), and the threats associated with the climate crisis. We also analyse how environmental awareness is influenced by the content of media messages. Our results show that the surveyed students declare biocentric/anti-anthropocentric beliefs more often than anthropocentrism, and this tendency was reinforced by the growing presence of discussions surrounding climate change and related threats in public discourse.
8
Publication available in full text mode
Content available

Preferencje polityczne a gust muzyczny młodych Polaków – raport z badań

63%
Trempała W., Nogaj A. A.
Świat Idei i Polityki
|
2021
|
vol. 20
|
issue 2
50-76
EN
In this article, the authors present a report of a quantitative empirical study devoted to the relationship between musical tastes and political preferences. The data collection process took place in 2019 on a sample of 831 students aged from 18 to 30. The respondents included in the measurements came from almost 50 academic centres across Poland. The research found a positive correlation between (1) preferred music genres and the level of acceptance of beliefs characteristic for an authoritarian personality; (2) preferred music genres and the manifested political orientation measured on the liberal-social vs. conservative-libertarian belief scale; (3) the level of acceptance of beliefs characteristic of an authoritarian personality and political preferences measured on the liberal-social vs. conservative-libertarian belief scale. Finally, it determined the probability at which the authoritarian personality and political preferences can be predicted based on the musical taste. The article also discusses the detailed extent of the determined relationships.
PL
W niniejszym artykule autorzy prezentują sprawozdanie z ilościowych badań empirycznych poświęconych relacjom zachodzącym pomiędzy gustem muzycznym a preferencjami politycznymi. Proces gromadzenia danych miał miejsce w roku 2019 na próbie 831 studentów w wieku od 18. do 30. roku życia. Respondenci objęci pomiarami pochodzili z blisko 50 ośrodków akademickich z całej Polski. Głównym celem procesu badawczego było udzielenie odpowiedzi na pytania o to: 1. Czy istnieje związek między preferowanymi gatunkami muzycznymi a poziomem akceptacji przekonań charakterystycznych dla osobowości autorytarnej? 2. Czy istnieje związek między preferowanymi gatunkami muzycznymi a przejawianą orientacją polityczną mierzoną na skali przekonań liberalno-socjalnych vs konserwatywno-libertariańskich? 3. Czy określony poziom akceptacji przekonań charakterystycznych dla osobowości autorytarnej determinuje preferencje polityczne mierzone na skali przekonań liberalno-socjalnych vs konserwatywno-libertariańskich i z jakim prawdopodobieństwem wartości obu zmiennych można przewidywać, opierając się na guście muzycznym? Na podstawie przeprowadzonych analiz na wszystkie trzy zadane pytania uzyskano odpowiedzi twierdzące. W artykule omówiono także szczegółowy zakres otrzymanych zależności.
9
Publication available in full text mode
Content available

Percepcja zagrożeń dla bezpieczeństwa wśród młodzieży – przykład bydgoskich maturzystów 2018-2023

63%
Trempała W., Kapsa I.
Forum Pedagogiczne
|
2024
|
vol. 14
|
issue 2.1
167-180
EN
The article presents the results of quantitative empirical research on how contemporary security threats are perceived and prioritized among young people. The research was conducted on a sample of 1,252 high school graduates from Bydgoszcz high schools in 2018/2019 and 2022/2023. The similar size of the groups of respondents taking part in the study in individual years allowed for a comparative analysis. Its cognitive value results from the fact that the time separating the measurements in both groups was associated with the emergence and intensification of many threats with a global impact. These include the Sars-Cov-2 pandemic, Russia's aggression against Ukraine, and the intensification of the environmental crisis. The results obtained lead to the conclusion that the surveyed youth perceive and consider the greatest risks that are currently most present in the public debate and exposed in the mass media in connection with current events. In both surveyed groups, war was considered the greatest threat to security; the importance of ecological threats was growing in the awareness of young people, while the initially high concern about acts of terrorism was decreasing.
PL
W artykule przedstawiono wyniki ilościowych badań empirycznych na temat sposobu percypowania i hierarchizowania współczesnych zagrożeń dla bezpieczeństwa wśród młodzieży.  Badania przeprowadzono na próbie 1252 maturzystów z bydgoskich szkół średnich w latach 2018/2019 i 2022/2023. Zbliżona liczebność grup respondentów biorących udział w badaniu w poszczególnych latach dała możliwość przeprowadzenia analizy porównawczej. Jej wartość poznawcza wynika z faktu, iż czas oddzielający pomiary w obu grupach wiązał się z pojawieniem i nasileniem wielu zagrożeń o globalnym oddziaływaniu. Mowa tu między innymi o pandemii Sars-Cov-2, agresji Rosji na Ukrainę czy nasilaniu kryzysu środowiskowego. Uzyskane rezultaty prowadzą do wniosku, iż badana młodzież dostrzega i uważa za największe te ryzyka, które w danym momencie są najsilniej obecne w debacie publicznej i eksponowane w środkach masowego przekazu w związku z bieżącymi wydarzeniami. W obu badanych grupach za największe zagrożenie dla bezpieczeństwa uznano wojnę, w świadomości młodzieży rosło znaczenie zagrożeń ekologicznych, malał natomiast - początkowo wysoki - niepokój dotyczący aktów terroryzmu.
10
Publication available in full text mode
Content available

Aspiracje życiowe młodych Polaków w kontekście zmieniającej się rzeczywistości – raport z badań

51%
Trempała W., Rajek M., Pazderska A.
Świat Idei i Polityki
|
2016
|
issue 15
287-311
PL
W niniejszym artykule autorzy prezentują wyniki badań własnych dotyczących dążeń życiowych młodych dorosłych w Polsce. Materiał empiryczny zbierany był od stycznia do maja 2015 r. na próbie 700 osób zamieszkujących województwo kujawsko-pomorskie w wieku od 16 do 24 roku życia. Zasadniczym celem badawczym była próba odpowiedzi na następujące pytania: (1) Czy obecna dynamiczna sytuacja międzynarodowa ma wpływ na zmiany w hierarchii aspiracji życiowych wśród młodych dorosłych? (2) Czy obecnie obserwowana modernizacja kultury oraz hybrydyzacja współczesnych stylów życia przyczynia się do rekonstrukcji deklarowanych dążeń życiowych młodych Polaków? (3) Czy aktualna sytuacja polityczna, ekonomiczna i społeczna w Polsce rzutuje na postawy i decyzje dotyczące przyszłości młodych dorosłych w kraju?
EN
In this article the authors are presenting the outcomes of their own studies about life goals of young adults in Poland. The empiric material was collected from January till May 2015, on the amount of 700 people who are living in Kujawy and Pomorze province, in age between 16 and 24 years. Main research aim was attempt to answer the questions: (1) Does current world geopolitical situation has an influence on distraction of feeling safety among young adults and their expectation about their own future. (2) Does modern culture and hybridization of contemporary lifestyles affect declared life aspirations of young Poles? (3) Does the current political, economic and social situation in Poland affect attitudes and decisions about the future of young adults in the country?
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.