Search results

1

Założenia i problemy semantyki obiektywistycznej

100%

Muszyński Z.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1994

|

vol. 6

13–27

PL

Relacje semantyczne zachodzą między znakiem a przedmiotem. Z zależności od rodzaju teorii referencji (odniesienia przedmiotowego) jednym argumentem tej relacji mogą być znaki, symbole czy też język, drugim zaś rzeczy (zbiory rzeczy), stan rzeczy i inne elementy rzeczywistości pozajęzykowej, a także pojęcia, mentalne reprezentacje, systemy konceptualne, modele, reprezentacje świata. W zależności od rozstrzygnięcia kwestii odniesienia znaków, symboli i ogólniej – języka, od określenia, czy odnoszą się one do istniejących obiektywnie elementów rzeczywistości, czy też do mentalnych reprezentacji rzeczywistości, do obiektów poznawczych, modelowanych przez podmiot poznający świat – mamy do czynienia z jedną z dwu opozycyjnych grup teorii semantycznych. Pierwszą stanowią teorie semantyczne, zgodnie z którymi odniesieniem wyrażeń językowych są elementy samej rzeczywistości; można je nazwać „obiektywistycznymi”, „realistycznymi”. Drugą grupę stanowią teorie, według których odniesieniem przedmiotowym są różne postacie reprezentacji świata; można je nazwać „kognitywistycznymi”, „doświadczeniowymi”. Autor dokonuje szczegółowej analizy pierwszej grupy, a mianowicie teorii obiektywistycznych, realistycznych. Przedstawia filozoficzne założenia semantyk obiektywistycznych oraz omawia dokładniej niektóre problemy i próby ich rozwiązania (np. problem analityczności w semantyce obiektywistycznej), jak też możliwości teoretyczne semantyki tworzonej w obrębie przyczynowej teorii odniesienia.

EN

Semantic relations hold between the sign and the object. Depending on the type of reference theory (object reference), one of the arguments for this relation may be signs, symbols, or language, while the other one may be objects (sets of objects), the situation, and other elements of extra-linguistic reality, as well as concepts, mental representations, conceptual systems, models, or representations of the world. Depending on the findings in reference to signs, symbols – and more broadly – language, whether they refer to elements of reality that exist objectively, or else to mental representations of reality, to perceptual objects modelled by the experiencer, one deals with one of the two opposing groups of semantic theories. The first group comprises semantic theories according to which the reference of linguistic expressions are elements of reality per se. These theories can be dubbed ‘objectivist’, or ‘realist’. The second group constitute theories, according to which the reference to the object are different forms of world representations. These theories can be called ‘cognitive, or ‘experiential’. The author analyses, in detail, the first group of theories, i.e. objectivist or realist theories. He presents philosophical assumptions of objectivist semantics and discusses, in more detail, some of the problems and possible solutions for these problems (e.g. the problem of analyticity in objectivist semantics), as well as theoretical capabilities of semantics created within the causal theory of reference.

2

Semiotyczne warunki porozumiewania się w ujęciu Leona Koja

100%

Muszyński Z.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2020

|

vol. 8/2

185-199

PL

Główne prace Leona Koja dotyczyły problemów semiotyki, logiki, filozofii języka, filozofii umysłu, etyki. W wielu z nich są odniesienia do warunków osiągnięcia porozumienia. Dotyczą one: 1. warunków logicznych, 2. warunków metodologicznych, 3. warunków etycznych, 4. warunków semiotycznych. Artykuł poświęcony jest określeniu tych ostatnich warunków. Pokrótce zostaną omówione podstawowe pojęcia semiotyczne obecne w pracach Leona Koja. Na gruncie założeń Koja koncepcji semiotyki określone zostaną pojęcia określające warunki efektywnej realizacji procesu komunikowania się i jego podstawowe funkcje.

3

Umysł rozszerzony, poznanie rozszerzone, „nauka rozszerzona”

100%

Muszyński Z.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2015

|

vol. 3

265-280

PL

Zadaniem artykułu jest analiza trzech tytułowych kategorii: umysłu rozszerzonego, poznania rozszerzonego oraz „nauki rozszerzonej” i ukazanie zależności między nimi. Wszystkie te kategorie odwołują się do koncepcji rozszerzonego umysłu, zaś pojęcie nauki rozszerzonej jest propozycją zastosowania koncepcji umysłu rozszerzonego do analizy podmiotu badań naukowych, rezultatów badań oraz samego procesu powstawania wiedzy naukowej, a także rozumienia nauki i jej funkcjonowania.

EN

The paper analysesh three categories mentioned in the title: extended mind, extended cognition, extended science, and to reveal their interconnections. All the categories refer to the conception of extended mind, whereas the notion of extended science is a proposal of applying the conception of extended mind to analysing the subject of scientific research, results of the research and the very process of establishing scientific knowledge, as well as understanding science and its functioning.

4

Indywidualizm w ujmowaniu języka i kultury jako konsekwencja kognitywizmu

100%

Muszyński Z.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1997-1998

|

vol. 9-10

25–49

PL

Artykuł dotyczy konsekwencji badawczych, jakie dla nauk związanych z językoznawstwem wynikają z podejścia kognitywistycznego. Tłem do ukazania tych konsekwencji jest tradycyjna opozycja indywidualizmu i holizmu. Świadomość istnienia opozycji holizm/indywidualizm przy wyjaśnianiu zjawisk językowych istnieje od czasów de Saussure’a. Jego argumenty na rzecz holizmu nie są jednak przekonujące. Teorie Chomsky’ego pojmują język indywidualistycznie. Teorie socjolingwistyczne, mimo akcentowania kontekstu społecznego, zawierają nieusuwalny czynnik odwołujący się do jednostkowej kompetencji mówienia. Analiza zjawisk kulturowych również nie dostarcza argumentów przeciwko indywidualizmowi, ponieważ kognitywista zakłada, że kultura nie istnieje poza jednostkowymi systemami konceptualnymi. Wzorce kulturowe są tylko efektem ujmowania doświadczenia w odpowiednie schematy konceptualne. Odróżnia się wyjaśnienie indywidualistyczne, odwołujące się do motywów, chęci, obaw jednostek, od wyjaśnienia instytucjonalnego, odwołującego się do żywionych przez jednostkę przekonań o mitach, ideach. Badacz rzeczywistości kulturowej akceptujący kognitywizm musi liczyć się z faktem zmiany przedmiotu badania, z przejściem od badania instytucji społecznej (przedmiotów ponadjednostkowych) do badania jednostkowych systemów konceptualnych, subiektywnych treści umysłu.

EN

The paper, organized around the background of the traditional opposition between individualism and holism, discusses the consequences of cognitivism for the study of language. The validity of the opposition in linguistics has been recognized since the times of the Saussure, whose arguments in favour of holism were, however, unconvincing. Chomsky's theories of language, on the other hand, are individualistic in nature. Sociolinguistic theories, in turn, in spite of stressing the social context, include an irremovable factor of an individual speech competence. An analysis of cultural phenomena does not provide arguments against individualism, either, as the cognitivist assumes that there is no culture beyond individual conceptual systems. Cultural paradigms are merely results of experience being captured into relevant conceptual schemata. A distinction is drawn between individualistic and institutional explication. The former relates to motives, desires or anxieties of individuals, the latter to an individual's convictions about myths, ideas etc. The overall line of argument presented in the paper is that someone studying culture in a cognitivist fashion must be ready to accept a change in the subject matter of his or her research. The focus shifts from social institutions (supraindividual entities) to individual conceptual systems and subjective matters of the mind.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

4 Muszyński Z.

1 2020

1 2015

1 1994

Założenia i problemy semantyki obiektywistycznej

Semiotyczne warunki porozumiewania się w ujęciu Leona Koja

Umysł rozszerzony, poznanie rozszerzone, „nauka rozszerzona”

Indywidualizm w ujmowaniu języka i kultury jako konsekwencja kognitywizmu