Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Franciszkańscy misjonarze w Peru

100%
Szyszka T.
Annales Missiologici Posnanienses
|
2017
|
issue 22
33-46
EN
The history of evangelization in Peru, which started at the very onset of the 16th century is connected with the presence of the missionaries of the Franciscan Order, who played a major role in the building of Church structures on the territory of the former Inca empire. However, their main contribution was an effective evangelization of the indigenous peoples through the use of innovative methods (music, singing and art, organizing schools for Indians, knowledge of indigenous languages, protection of Indians against excessive exploitation). In this activity they were urged by their Franciscan charisma summed up in the greeting “Peace and good”. Their missionary commitment was realized not only in the Andean world, but over time expanded across the Amazon Selva. 
2
Publication available in full text mode
Content available

Zręby autochtonicznej religijności ludu Ajmara

100%
Szyszka T.
Teologia Praktyczna
|
2003
|
issue 4
77-91
3
Content available remote

Wymiar ewangelizacyjny Instrucción de la orden que se ha de tener en la doctrina de los natrurales z roku 1545, autorstwa biskupa limskiego Jerónimo de Loaysa

100%
Szyszka T.
Studia Warmińskie
|
2011
|
issue 48
117-136
EN
Over a dozen years since the beginning of evangelization of Andean world, in year 1545 the first bishop of Lima Jeronimo de Loaysa issued Instruccion de la orden que se de tener en la doctrina de los natrurales. In this document he presented his notion about the ways and methods how to evangelize autochthons. This instruction was addressed to all missionaries who were involved in evangelizing Indians. In eighteen chapters of this instruction were presented the following questions: problem of freedom in converting local Indians to Christianity, issue of administering of sacraments to Indians, the basic catechesis, importance of sacral buildings and legal regulations concern marriage arrangement, keeping fasts and celebrations of Church’s feasts. Content of this document was placed in the final document of the First Synod of Lima from year 1552. Directives of bishop Loaysy from the year 1545 showed the directions and main concepts of evangelization of Indians in South America during the colonial period.
4
Publication available in full text mode
Content available

Rozmaitość znaczeń fenomenu Pachamamy

100%
Szyszka T.
Roczniki Teologiczne
|
2022
|
vol. 69
|
issue 9
159-173
EN
During the Synod on the Amazon (Rome 2019), there was a lot of misunderstanding concerning allegedly idolatrous practices performed in relation to wooden statues which by many people were seen as an idol of the Amazonian Pachamama. To respond to these accusations, one must first highlight the differences between  ways of understanding of the nature of the Pachamama and the corresponding believes among Andean people, and how Pachamama is seen outside the Andean world? If, under certain conditions, one can be inclined to accept Pachamama as an Andean deity, then the Amazonian goddess Pachamama appears to be a bizarre concept. Firstly, this article will attempt to explain how Pachamama was once understood and how it is interpreted today by the Andean Indians. Secondly, I will try to present how the idea of Pachamama as Mother Earth in terms of environmental protection began to be propagated in the world outside the area of Andean Indians culture and what the repercussions of this movement are. The search for answers, based on solid knowledge, allows us to indicate the difference between the appeal to symbolism and idolatrous religious worship.
PL
Podczas Synodu poświęconego Amazonii (Rzym 2019) doszło do nieporozumienia dotyczącego jakoby praktyk bałwochwalczych w odniesieniu do drewnianych figur, które okrzyknięto „amazońską Pachamamą”. Aby wyjaśnić tę kwestię, należałoby odpowiedzieć na pytanie, czym charakteryzuje się wiara w Pachamamę dla Indian andyjskich, a czym jest Pachamama dla osób spoza tego kręgu? Jeżeli pod pewnymi warunkami można skłaniać się do przyjęcia Pachamamy jako bóstwa andyjskiego, to amazońska bogini Pachamama jawi się jako koncepcja kuriozalna. Artykuł podejmuje próbę wyjaśnienia, jak Pachamama była rozumiana kiedyś i jak jest interpretowana współcześnie przez Indian andyjskich oraz jak doszło do upowszechnienia idei Matki Ziemi na innych kontynentach. Poszukiwanie odpowiedzi na bazie gruntownej wiedzy pozwala bowiem zauważyć różnicę pomiędzy odwołaniem się jedynie do symboliki a bałwochwalczym kultem religijnym.
5
Publication available in full text mode
Content available

Misjologia jako nauka teologiczna i interdyscyplinarna

100%
Szyszka T.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2022
|
issue 17
57-75
ES
Después del establecimiento de las primeras cátedras de misionología (protestante y católica) en Alemania, hubo un desarrollo dinámico de la misionología en Europa. En la segunda mitad del siglo XX se establecieron varios centros misionológicos académicos en América, Asia, África y Oceanía. Los misionólogos de la primera mitad del siglo XX lograron mostrar que la misionología es una ciencia teológica e interdisciplinaria, enfatizando que la esencia de la misionología no es su parte relacionada ante todo con la historia y la práctica misionera directa, sino con la teología de la misión, es decir, la fundamentación teológica de la actividad misionera. El reconocimiento  universal de este estado de cosas y la aceptación de la misionología como una ciencia teológica, desafortunadamente, aún no se realiza completamente.
EN
After the establishment of the first University Faculties of Missiology (Protestant and Catholic) in Germany, there was a dynamic development of missiology in Europe. In the second half of the twentieth century, several academic missiological centers were established in America, Asia, Africa, and Oceania. The missiologists of the first half of the twentieth century through their scientific work have proved that missiology is a theological and interdisciplinary science. This was achieved by emphasizing in their publications that the essence of missiology finds its foundations not in reference to history and direct missionary practice, but in the theology of mission, i.e., the theological justification of the Church's missionary activity. This trend of missiological reflection was highlighted in the teaching of the Second Vatican Council and in numerous papal documents of the post-conciliar period. Teaching on the missionary nature of the Church has become the subject of scientific and interdisciplinary missiological reflection. Unfortunately, up to the present day, the acceptance of missiology as a theological science is not yet fully understood nor is it always accepted.
PL
Po założeniu w Niemczech pierwszych katedr misjologii (protestanckiej i katolickiej) nastąpił dynamiczny rozwój misjologii w Europie, zaś w drugiej połowie XX wieku powołano kilka akademickich ośrodków misjologicznych w Ameryce, Azji, Afryce i Oceanii. Misjologowie z pierwszej połowy XX wieku zdołali wykazać, że misjologia jest nauką teologiczną oraz interdyscyplinarną, podkreślając, że istotą misjologii nie jest jej część odnosząca się do historii oraz bezpośredniej praktyki misyjnej, ale teologia misji, tj. teologiczne uzasadnienie działalności misyjnej Kościoła. Ten właśnie nurt refleksji misjologicznej został wyeksponowany w nauczaniu Soboru Watykańskiego II oraz w licznych dokumentach papieskich okresu posoborowego. Nauczanie o misyjnej naturze Kościoła stało się przedmiotem naukowej i interdyscyplinarnej refleksji misjologicznej. Powszechne uznanie tego stanu rzeczy oraz zaakceptowanie misjologii jako nauki teologicznej, niestety, nie znajduje jeszcze pełnego zrozumienia.
6
Publication available in full text mode
Content available

Jezuici jako doctrineros w Andach kolumbijskich XVII wieku

100%
Szyszka T.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2015
|
issue 10
243-258
EN
Jesuits arrived in the land of the New Kingdom of Grande (Colombia) at the beginning of the 17th century. They founded colleges in all most important towns and began the missionary service among Indians, according to the scheme of so-called ‘doctrinas’, i.e. villages inhabited by autochthons. During the years 1605-1660 they worked in a few doctrines on Altiplano in the surroundings of Bogota and Tunja and on eastern slopes of the Andes. Their service was usually very effective and carried out according to the established methodology of the missionary work. They were appealing to the following rules: systematic and regular religious education, knowledge of the local languages by missionaries, development of the educational system including study of the singing and the music, practising solemn liturgy based on solid and well equipped churches. The past experience of the work in ‘doctrinas’ was used in the second half of the 17th century during the establishment of Jesuits’ reductions in Casanare, Meta and Orinoko.
DE
Die Jesuiten kamen im Gebiet des Neuen Königtums Grenada (Kolumbien) anfangs des 17 Jh. an. Sie gründeten Kollegien in allen wichtigsten Stätten und begannen ihre Missionstätigkeit unter den Indios im Rahmen der sog. Doctrinas, also Dörfer, die von den Ureinwohnern bewohnt waren. In den Jahren 1605-1660 waren sie in einigen Doctrinas auf Altiplano in der Gegend von Bogota und Tunja sowie auf den östlichen Hängen der Anden tätig. Ihre Tätigkeit war oft sehr effektiv und nach einer aufgearbeiteten Methodologie der Missionsarbeit durchgeführt. Es wurden folgende Grundsätze beachtet: systematische und regelmäßige Katechese, Kenntnis der Lokalsprachen bei den Missionaren, Entwicklung eines Bildungssystems, darunter auch Lehre des Gesanges und der Musik, Praxis einer sorgfältigen Liturgie auf der Basis von soliden und gut ausgestatteten Kirchen. Die in den Doctrinas gesammelten Erfahrungen wurden in der zweiten Hälfte des 17 Jh. bei der Gründung der jesuitischen Reduktionen Casanare, Meta i Orinoko angewandt.
PL
Jezuici przybyli na tereny Nowego Królestwa Grandy (Kolumbii) na początku XVII wieku. Założyli kolegia we wszystkich najważniejszych miastach i rozpoczęli posługę misyjną pośród Indian, w ramach tzw. doktryn, czyli wiosek zamieszkałych przez autochtonów. W latach 1605-1660 pracowali w kilku doktrynach na Altiplano w okolicach Bogoty i Tunja oraz na wschodnich stokach Andów. Ich posługa była zazwyczaj bardzo efektywna i realizowana według wypracowanej metodologii pracy misyjnej. Odwoływano się do następujących zasadach: systematycznej i regularnej katechezy, znajomości lokalnych języków przez misjonarzy, rozwijania systemu edukacyjnego w tym nauki śpiewu i muzyki, praktykowania solennej liturgii w oparciu o solidne i dobrze wyposażone kościoły. Zdobyte doświadczenie pracy w doktrynach zostało wykorzystane w drugiej połowie XVII wieku podczas zakładania redukcji jezuickich w Casanare, Meta i Orinoko.
7
Publication available in full text mode
Content available

Colegios de Propaganda Fide w Nowym Świecie

100%
Szyszka T.
Nurt SVD
|
2023
|
issue 1
73-89
EN
The initiation of the functioning of the Colleges of Propaganda Fide (Colegios de Propaganda Fide) in the New World should be seen as a weighty impulse for the renewal of missionary commitment in the seventeenth century. Latin America was already to a large extent Christianized although many areas were still a valid missionary challenge for the Church there. The initiators of this missionary awakening were the Franciscans, who undertook the task of creating appropriate formation and educational centres, with a view to educate missionaries according to current needs in individual areas. In total, 17 missionary colleges were established, which were directly subordinate to the Roman Congregation for Propaganda Fide. Thanks to these efforts missionary work in the seventeenth and eighteenth centuries covered many previously neglected areas in Central and South America.
PL
Zainicjowanie funkcjonowania Kolegiów Propaganda Fide (Colegios de Propaganda Fide) w Nowym Świecie należałoby rozpatrywać jako ważki impuls ku odnowie zaangażowania misyjnego w XVII wieku. Ameryka Łacińska była już wówczas w znacznym stopniu schrystianizowana, aczkolwiek wiele obszarów stanowiło jeszcze ciągle aktualne, misyjne wyzwanie dla tamtejszego Kościoła. Inicjatorami przebudzenia misyjnego byli franciszkanie, którzy podjęli się zadania stworzenia stosownych ośrodków formacyjno-edukacyjnych z myślą o kształceniu misjonarzy wg aktualnych potrzeb na poszczególnych obszarach. W sumie powstało 17 kolegiów misyjnych, które podlegały bezpośrednio rzymskiej Kongregacji Propaganda Fide. Dzięki tym wysiłkom dzieło misyjne w XVII i XVIII wieku objęło wiele dotychczas pomijanych obszarów w Ameryce Środkowej i Południowej.
8
Publication available in full text mode
Content available

PRAKTYKA MISYJNA W KRAJACH LATYNOAMERYKAŃSKICH

100%
Szyszka T.
Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
|
2014
|
vol. 22
|
issue 1(83)
39-57
PL
Kościół w Ameryce Łacińskiej powstał i rozwijał się dzięki wielorakiej posłudze misjonarzy europejskich. W okresie kolonialnym, misjonarze zajmowali się nie tylko ewangelizowaniem tamtejszych mieszkańców, ale podejmowali też wysiłki na polu edukacji i formacji oraz promocji kultury i sztuki. W drugiej połowie XX wieku nastąpiła zasadnicza zmiana postrzegania paradygmatu misyjności Kościoła, czyli zagadnienie, czym jest działalność misyjna i jak należałoby ją rozwijać w kontekście latynoamerykańskim. Zwrócono większą uwagę na znaczenie kontekstu społecznokulturowego, zwłaszcza na obszarach zamieszkałych przez ludność pochodzenia indiańskiego oraz Afroamerykanów. Podkreślono, że spora część dotychczasowej posługi misyjnej stała się pracą duszpasterską. Tylko nieliczne obszary w Ameryce Łacińskiej są jeszcze określane jako „tereny misyjne”. Poszczególne kościoły lokalne wypracowują nowe strategie pracy, a zarazem wysyłają misjonarzy na inne obszary, a nawet kontynenty. Zasadnicze zmiany w praktyce misyjnej nastały w okresie posoborowym i były omawiane na poszczególnych konferencjach CELAM. Ważnym elementem stymulującym nowe koncepcje i zaangażowanie misyjne są kongresy misyjne oraz ośrodki refleksji misjologicznej.
EN
The Church in Latin America came into existence developed thanks to variety of ministries of European missionaries. During the colonial era missionaries occupied themselves not only with direct evangelization of the local people but they also made efforts in the field of education and formation as well as promotion of culture and art. In the second half of the XX century, a radical change in the perception of the paradigm of the missionnary nature of the Church took place, namely: new understanding of what missionary activity really is and new understanding of how the missionary activity should be carried out in the context of Latin America. Consequently, more attention was given to the importance of the socio-cultural context of the evangelized people, especially those of Indian origin and African Americans. It was also realized that pastoral work became the dominant form of ministry on the continent. Today, there are only a few areas in Latin America that could be called “mission lands”. Local churches prepare their own strategies of work. They are also sending missionaries to other areas, even other continents. Radical changes in missionary practice have been taking place since the Second Vatican Council. They have been discussed during CELAM conferences. Missionary congresses and centres of missionlogical reflection are important factors in stimulating new missionary concepts and dedication.
9
Publication available in full text mode
Content available

Indykatory personalizmu ukryte w ziarnach Słowa

100%
Szyszka T.
Nurt SVD
|
2025
|
issue 1
8-28
EN
The article explores the concept of the seeds of the Word (Logos spermatikos) in the context of the theology of mission, referring to early Christian apologists, especially St. Justin. The author emphasizes that the paradigm of the “presence of the seeds of the Word in cultures” confirms the active role of elements of Christian truth in other cultures and philosophies. Apologists, defending Christianity against accusations from paganism and Judaism, used Greek philosophy to express the truths of faith. St. Justin recognized that seeds of the Word are present in pagan philosophies – elements of the truth revealed in Christ. He emphasized that God also reveals himself outside Christianity, which is the foundation for interreligious dialogue. The Second Vatican Council in particular referred to the concept of seeds of the Word as a key argument in the process of enculturation and theology of religion. This option is still relevant in the theology of mission and points to the need for a prudent discernment of the Gospel values present in different cultures. The Second Vatican Council and contemporary missiology emphasize respect for the dignity of peoples and cultures, which favours effective proclamation of the Gospel.
PL
Artykuł bada koncepcję ziaren Słowa (Logos spermatikos) w kontekście teologii misji, odwołując się do wczesnochrześcijańskich apologetów, zwłaszcza św. Justyna. Autor podkreśla, że paradygmat „obecności ziaren Słowa w kulturach” potwierdza aktywną rolę elementów prawdy chrześcijańskiej w innych kulturach i filozofiach. Apologeci, broniąc chrześcijaństwa przed zarzutami ze strony pogaństwa i judaizmu, wykorzystywali filozofię grecką do wyrażania prawd wiary. Św. Justyn uznał, że w pogańskich filozofiach obecne są ziarna Słowa – elementy prawdy objawionej w Chrystusie. Podkreślał, że Bóg objawia się również poza chrześcijaństwem, co stanowi fundament dialogu międzyreligijnego. Szczególnie Sobór Watykański II nawiązał do koncepcji ziaren Słowa jako kluczowego argumentu w procesie inkulturacji i teologii religii. Opcja ta jest ciągle aktualna w teologii misji i wskazuje na potrzebę roztropnego rozeznania ewangelicznych wartości obecnych w różnych kulturach. Sobór Watykański II oraz współczesna misjologia kładą nacisk na poszanowanie godności ludów i kultur, co sprzyja skutecznemu przepowiadaniu Ewangelii.
10
Publication available in full text mode
Content available

Męczennicy za wiarę i godność człowieka w Amazonii

100%
Szyszka T.
Nurt SVD
|
2024
|
issue 2
8-24
EN
Evangelization and missionary work in the Amazon region are an undertaking that requires great creativity and courage. Real threats result from the nature of missionary work, an indispensable part of which is human promotion, i.e. help for people exploited by corporations, the mining industry, landowners, and protection of natural environment. People who try to be helpers or intermediaries between the conflicted parties often lose their lives. Many of them are recognized as martyrs for faith and human dignity.
PL
Praca w zakresie ewangelizacyjno-misyjnym na obszarze Amazonii jest przedsięwzięciem wymagającym wielkiej kreatywności oraz odwagi. Realne zagrożenia wynikają z charakteru pracy misyjnej, której nieodzowną częścią składową jest promocja ludzka, czyli pomoc ludności wykorzystywanej przez korporacje, przemysł wydobywczy, latyfundystów, a także ochrona środowiska naturalnego. Osoby starające się być pomocnikami czy też pośrednikami pomiędzy poróżnionymi stronami nierzadko tracą życie. Wiele z nich to męczennicy za wiarę oraz godność człowieka.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.