Search results

1

Niemiecka medycyna niematerialistyczna 1797–1848 w świetle historiografii z lat 1811–2014

100%

Płonka-Syroka B.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2016

|

issue 8

PL

Niemiecka medycyna romantyczna z lat 1797–1848 jest obecnie przedmiotem rozwiniętych badań prowadzonych zgodnie z zasadami metodologicznymi właściwymi dla nauk humanistycznych: historii, socjologii, antropologii kulturowej i antropologii medycyny klinicznej. Tego rodzaju standard interpretacyjny pojawił się w poświęconych tej epoce pracach w latach 70. XX w., a od lat 90. do chwili obecnej jest standardem dominującym. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wcześniejszych sposobów historiograficznego opisu tej epoki i ukazanie, w jaki sposób dominująca dziś perspektywa kształtowała się w sporach teoretycznych toczonych przez badaczy tej epoki w XIX i XX w. Artykuł zawiera omówienie najważniejszych ujęć teoretycznych występujących w historiografii niemieckiej medycyny romantycznej (ujęcie eklektyczne, filozoficzne, jednobiegunowe, dwubiegunowe, trójbiegunowe i wielobiegunowe) oraz przedstawia charakterystyczne dla każdego z tych ujęć prace powstałe do połowy XX w. Piśmiennictwo późniejsze, a także prace z lat 1900–1945, niezwiązane wyraźniej z żadnym z ujęć teoretycznych, zostało przywołane w cytowanych w artykule monografiach, będących wynikiem moich badań nad historiografią medycyny niemieckiej.

EN

German non-materialistic medicine arose in opposition to the main modernisation trends in European medicine, known for drawing their inspiration from the philosophy of the Enlightenment. The model of this non-materialistic medicine, referred to in historiography as a ‘romantic’ one, owed its existence to the efforts of the Prussian authorities who created it in 1797, relying on the assistance of local doctors and philosophers. It was introduced by the administrative order to the medical departments at German universities both in Prussia and in the rest of Protestant Germany. Because the model was at variance with the dominant European standards, its introduction into the University curricula met with opposition from many German doctors – those affiliated with universities and ordinary physicians. However, this opposition failed to affect the position held by the authorities who did not shy away from imposing the norms of scientific rationality on German universities. It was not until the Spring of Nations that this romantic model was removed from German academia. From 1849 onwards the clinical training remained in line with European standards. As the German romantic model – so far removed from the one prevalent at that time in Europe – received so severe a criticism from medical circles, the history of medicine showed no interest in it until the latter half of the twentieth century. Texts devoted to this appeared almost exclusively in German. The purpose of this article is to characterise the phases the historiography of German romantic medicine has undergone since 1811, i.e. since the inception of the professional historiography of German romantic medicine. The author’s aim is to highlight the principles that underlay each of the medical models presented in the article and to show the dependence of the way in which the models were evaluated in historiography on the existing medical knowledge.

2

Pandemia COVID-19 (2020–2022) zagrożeniem dla zdrowia publicznego w Polsce i systemu jego ochrony

100%

Płonka-Syroka B.

Zeszyty Naukowe Collegium Witelona

|

2023

|

vol. 2

|

issue 47

27-50

EN

The epidemic caused by the SARS-Cov-2 virus, which lasted in Poland from March 2020 to May 2022, was the cause of 6.5 million cases and 119,000. deaths. At that time, over 200,000 cases of excess deaths, as compared to the average in recent years, were also recorded in Poland. These data place Poland among the countries with the highest percentage of illnesses and deaths due to the COVID-19 pandemic in Europe. The aim of this article is to analyze the reasons for the unsatisfactory effectiveness of the fight against the COVID-19 epidemic in Poland, as compared to other European countries. The analysis took into account historical data regarding the basis of the effectiveness of anti-epidemic security systems in Europe created in the 19th and 20th centuries and the functioning of the Polish public medicine system between 1990 and 2020. The results of tests conducted among patients who have had COVID-19 and employees of the medical care system were also taken into account. This article takes into account social, legal, information and organizational aspects related to efforts to control the development of the pandemic in Poland. This text contains practical conclusions, the implementation of which would increase the effectiveness of antiepidemic activities in Poland.

PL

Epidemia spowodowana przez wirus SARS-Cov-2, która trwała w Polsce od marca 2020 do maja 2022 r., była przyczyną 6,5 mln zachorowań i 119 tys. zgonów. Odnotowano w tym czasie w Polsce także ponad 200 tys. zgonów nadmiarowych (excess mortality) w stosunku do średniej z ostatnich lat. Dane te plasują Polskę wśród krajów o najwyższym odsetku zachorowań i zgonów z powodu pandemii COVID -19 w Europie. Celem artykułu jest analiza przyczyn niezadowalającej efektywności walki z epidemią COVID -19 w Polsce w porównaniu do innych krajów europejskich. W analizie uwzględniono dane historyczne dotyczące podstaw efektywności systemów zabezpieczeń przeciwepidemicznych w Europie tworzonych w XIX i XX w. i funkcjonowania polskiego systemu medycyny publicznej w latach 1990 – 2020. Uwzględniono także wyniki badań wśród pacjentów, którzy przebyli COVID -19 i pracowników systemu opieki medycznej. Artykuł uwzględnia aspekty społeczne, prawne, informacyjne i organizacyjne, związane z dążeniem do opanowania rozwoju pandemii w Polsce. Tekst zawiera wnioski praktyczne, których wdrożenie umożliwiłoby wzrost efektywności działań przeciwepidemicznych w Polsce.

3

Prawo do ochrony zdrowia a organizacja systemu opieki medycznej w Polsce powojennej (1945–1952)

63%

Płonka-Syroka B., Stych M.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2023

|

vol. 22

|

issue 2

265-296

EN

The article discusses the formation of the health care system in Poland based on the assumption that every patient has a right to health protection, and the determinant factors of this process. The analysed period starts at the end of World War II in 1945 and finishes with the adoption of the Constitution of 22 July 1952. In 1945 the health care in Poland was based on the legal and organizational solutions developed in the Second Polish Republic. Soon it started to be modified, which eventually led to its nationalization. The years 1945–1952 were a “transitional period” in the Polish legislation and organization of health care. In the first post-war years, the functioning of the health care system in Poland was based on the Act of 28 March 1933 on social insurance and of 15 June 1939 on public health care. However, they did not ultimately become the basis for structural solutions introduced in Poland in the early 1950s. At that time, the so-called multisectoral system in health care was abandoned and almost all of its aspects were taken over by state institutions. The aim of the article is to present the determinant factors which governed the evolution of Polish medical law in post-war Poland and to analyse the legal regulations introduced from 1945 to 1952. In their analyses the authors used the dogmatic-legal method (an analysis of legal texts – the basic method) and the historical-legal method (an outline of the right to health protection and its evolution in the studied period). The article ends with final conclusions.

PL

Artykuł podejmuje problem kształtowania się w Polsce systemu opieki medycznej opartego na uznaniu powszechnego prawa pacjentów do ochrony zdrowia oraz uwarunkowań tego procesu. Cezurą początkową jest zakończenie II wojny światowej w 1945 r., końcową uchwalenie Konstytucji z 22 lipca 1952 r. W 1945 r. obowiązywał w Polsce w opiece medycznej stan prawny i oparte na nim rozwiązania organizacyjne wypracowane w II RP. Z czasem stan ten podlegać zaczął modyfikacjom, które ostatecznie doprowadziły do jego etatyzacji. Między 1945 a 1952 r. występował w polskim ustawodawstwie i organizacji opieki medycznej „okres przejściowy”. W pierwszych latach powojennych podstawą funkcjonowania systemu opieki medycznej w Polsce były ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym oraz z dnia 15 czerwca 1939 r. o publicznej służbie zdrowia. To nie one jednak stały się ostatecznie podstawą rozwiązań systemowych, wprowadzonych w Polsce w początku lat 50. XX w. Zrezygnowano wówczas z tzw. wielosektorowości w opiece zdrowotnej i niemal wszystkie aspekty tej opieki zostały przejęte przez instytucje państwowe. Celem artykułu jest przedstawienie uwarunkowań takiego kierunku ewolucji polskiego prawa medycznego w powojennej Polsce i analiza wprowadzanych od 1945 do 1952 r. regulacji prawnych. Autorzy w przeprowadzonej analizie oparli się na metodzie dogmatycznoprawnej (analiza tekstów prawnych – metoda podstawowa) oraz historycznoprawnej (przedstawienie prawa do ochrony zdrowia i jego ewolucji w badanym okresie). Całość zamykają wnioski końcowe.

Refine search results

1 Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

1 Miscellanea Historico-Iuridica

1 Zeszyty Naukowe Collegium Witelona

3 Płonka-Syroka B.

1 Stych M.

2 2023

1 2016

Niemiecka medycyna niematerialistyczna 1797–1848 w świetle historiografii z lat 1811–2014

Pandemia COVID-19 (2020–2022) zagrożeniem dla zdrowia publicznego w Polsce i systemu jego ochrony

Prawo do ochrony zdrowia a organizacja systemu opieki medycznej w Polsce powojennej (1945–1952)