Search results

1

Kilka uwag o rozwoju wtórnych przyimków przestrzennych

100%

Janowska A.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2018

|

vol. 53

EN

Some remarks about the development of secondary spatial prepositionsThe literature devoted to spatial prepositions is quite abundant. The present article constitutes a recapitulation of the historical research which has heretofore been done on the subject. It is also an attempt at presenting the general characteristics of the evolution undergone by the class of units being described. This class is treated here in a broad manner, taking into account also equivalence. Spatial prepositions are the oldest layer of secondary forms and as far as many aspects are concerned, they constitute a very peculiar group. The attention of the scholar is drawn to lexemes such as blisko [close to, near] and the complex prepositions such as zza, poza, spoza [from behind, beyond, from beyond], which emerged quite late. Properties which are important for the evolution of the prepositions in question also include the considerable number of their variants. The direction of their evolution is quite clear also as far as their functions are concerned. The Polish language inherited from the Proto-Slavonic language precise distinctions of proximity, in contradistinction to the ablative content or expressions of considerable distances, which are indicated in a relatively general manner. The development of secondary prepositions emphasizes these properties of spatial description even further. As years went by, the disproportion between the indications of approaching and departing, of being near and being far away, did not diminish. On the contrary, it increased. The peculiarity of secondary prepositions is determined by their relationship with other classes of words that also describe spatial relations. Without doubt, this mutual relationship, which determines the evolution in spatial description, requires in-depth research. Kilka uwag o rozwoju wtórnych przyimków przestrzennychLiteratura poświęcona przyimkom przestrzennym jest dość bogata. Niniejszy artykuł stanowi podsumowanie dotychczasowych badań historycznych i jednocześnie próbę ogólnej charakterystyki ewolucji omawianej klasy jednostek. Klasa ta traktowana jest tu szeroko, również z uwzględnieniem ekwiwalencji. Przyimki przestrzenne stanowią najstarszą warstwę form wtórnych i tworzą grupę pod wieloma względami specyficzną. Zwracają uwagę leksemy typu blisko oraz dość późno utworzone przyimki złożone typu zza, poza, spoza. Do cech ważnych dla ewolucji omawianych przyimków zalicza się również znaczną wariantywność. Kierunek ich ewolucji jest dość wyrazisty także pod względem pełnionych funkcji. Polszczyzna odziedziczyła po prasłowiańszczyźnie szczegółowe wyróżnianie relacji bliskości w odróżnieniu od dość ogólnie wskazywanych treści ablatywnych czy określeń znacznych odległości. Rozwój przyimków wtórnych te cechy opisu przestrzennego jeszcze mocniej uwypukla. Dysproporcja między wskazaniem zbliżanie–oddalanie, blisko–daleko z biegiem lat nie zmniejsza się, a wręcz przeciwnie – rośnie. O swoistości przyimków wtórnych decyduje związek z wieloma innymi klasami wyrazów – wyznacznikami relacji przestrzennych. Ta wzajemna zależność, wyznaczająca ewolucję w opisie przestrzennym, niewątpliwie wymaga gruntownych badań.

2

Надградени показатели на динамичните просторни релации во македонскиот јазик (во балкански контекст)

100%

Марковиќ [Markovikj] М. M.

Slavia Meridionalis

|

2015

|

vol. 15

EN

Dominant exponents of dynamic spatial relations in the Macedonian language (in a Balkan context)In the Macedonian language, 'doubling' of prepositions is well documented in grammars and monographs, but now we can witness increased use of prepositional sequences both in the modern Macedonian standard and in dialects. The need for more precise spatial determination became necessary, and this is precisely where the role of the (secondary) complex prepositions are used: nasred, nakaj, dokaj, otkaj, etc. However, Macedonian has so-called double prepositions (prepositional sequences), whose main function is more precise spatial determination (od pred, od zad, od pod, do pred, za pred, za vo, za na, etc.). The first preposition in those sequences becomes the dominant exponent of dynamic spatial relation (ablative or adlative) while the second preposition becomes part of the prepositional phrase – the localizer.The high frequency of prepositional sequences is common not only in modern Macedonian but also exists in western peripheral dialects which have had closer contacts within the Balkan linguistic environment.It can be concluded that the balkanised structure of Macedonian language allows certain Balkan tendencies to expand and evolve in some new directions and still retain the primary goal – more transparent and clearer communication among the speakers of the language. Nadrzędne wykładniki dynamicznych relacji przestrzennych w języku macedońskim (w kontekście bałkańskim)Występowanie podwójnych przyimków w języku macedońskim jest dobrze udokumentowane, tak w gramatykach, jak i w odrębnych monografiach. Teraz jednak jesteśmy świadkami niebywałego wzrostu liczby takich konstrukcji we współczesnym macedońskim standardzie oraz w dialektach macedońskich. Powstaje w związku z tym potrzeba bardziej precyzyjnego zdefiniowania relacji przestrzennych, i w tym właśnie punkcie rola (sekundarnych) złożonych przyimków typu: nasred, nakaj, dokaj, otkaj itp. okazuje się przydatna. Jednakże w macedońskim występują również podwójne przyimki (sekwencje przyimków), których główną funkcją jest bardziej precyzyjne nazwanie relacji przestrzennej (od pred, od zad, od pod, do pred, za pred, za vo, za na itp.). Pierwszy przyimek sekwencji jest dominującym wykładnikiem dynamicznej przestrzennej relacji (ablatywnej lub adlatywnej), podczas gdy drugi przyimek stanowi część wyrażenia przyimkowego – lokalizatora.Wysoka frekwencja sekwencji przyimkowych jest cechą nie tylko współczesnego języka macedońskiego, lecz także peryferyjnych zachodnich dialektów, które znajdują się w ścisłym kontakcie z innymi bałkańskimi językami.Można zatem zakładać, że silnie zbałkanizowana struktura języka macedońskiego otwiera się na ekspansję niektórych bałkańskich tendencji i ewoluuje w kierunku bardziej precyzyjnego, dosłownego przekazywania treści.

3

Zooführer als Textsorte: Eine exemplarische Analyse mithilfe des integrativen Ansatzes

100%

Gaman I.

Germanica Wratislaviensia

|

2016

|

vol. 141

211-224

DE

Der Artikel befasst sich mit den Verwendungsmöglichkeiten der integrativen Methode für die Beschreibung vom Zooführer „Die schönsten Zoos und Tierparks“ von Brauns (1996). Dabei werden sowohl textexterne (Kommunikationsbereich, Emittent-Rezipient-Verhältnis, Textfunktion), als auch textinterne (Thema, Vertextungsmuster, Struktur und sprachliche sowie non-verbale Elemente der Textgestaltung) Faktoren berücksichtigt. Diese Textsorte wurde noch nie zum Gegenstand der sprachwissenschaftlichen bzw. textlinguistischen Arbeiten. Die Analyse hat gezeigt, dass die Texte auf dem Darstellungsprinzip „vom Ganzen zu Teilen“ beruhen, wobei solche textstilistischen Muster wie Kontrastieren, Hervorheben und Veranschaulichen angewendet werden.

EN

The article examines the possibilities of applying an integrative approach for the description of Brauns’ zoo guide The most beautiful zoos and animal parks (1996). At the same time it discusses extralinguistic (sphere of functioning of the text, sender and recipient of the text, text function) and linguistic factors (complex of themes, topic structure of text segments, lexical items, grammatical structures, graphical means of highlighting). This text genre has not been an object of any text-linguistic study. The analysis has shown that the texts in question are based on the “whole-part” principle. In addition, the results revealed that the following stylistic devices were applied: contrast, highlighting and exemplifying.

Refine search results

1 Germanica Wratislaviensia

1 Slavia Meridionalis

1 Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

1 Gaman I.

1 Janowska A.

1 Марковиќ [Markovikj] М. M.

1 2018

1 2016

1 2015

Kilka uwag o rozwoju wtórnych przyimków przestrzennych

Надградени показатели на динамичните просторни релации во македонскиот јазик (во балкански контекст)

Zooführer als Textsorte: Eine exemplarische Analyse mithilfe des integrativen Ansatzes