Search results

1

Punktowa koncepcja teraźniejszości

100%

Raźniak M.

Edukacja Filozoficzna

|

2023

|

issue 75

41-65

PL

W artykule przedstawiono koncepcję teraźniejszości przyjmowaną w czasoprzestrzeni klasycznej oraz wskazano problemy, jakie napotyka jej aplikacja do czasoprzestrzeni Minkowskiego. Autor pracy pokazuje, że klasyczne spojrzenie na odnośne pojęcie zostaje zachowane, gdy przyjmie się koncepcję punktowej teraźniejszości. W tekście zaproponowano również ogólny schemat punktowego podejścia do teraźniejszości w szczególnej teorii względności oraz rozważono płynące stąd konsekwencje dla przedmiotów zlokalizowanych w czasoprzestrzeni Minkowskiego.

EN

The article analyses the concept of present assumed in classical spacetime and problems faced by its application to Minkowski spacetime. The author of the paper shows that preservation of the classical notion of present is possible when the concept of point present is adopted. The text proposes a general scheme of the point approach to present in Special Theory of Relativity and presents its consequences for objects located in Minkowski space-time.

2

O tym, co nam się przydarza i jaki mamy na to wpływ. Analiza składniowo-semantyczna czasownika przydarzyć się

100%

Zemlanaja N.

Język Polski

|

2023

|

vol. 103

|

issue 4

22-35

PL

Artykuł jest poświęcony analizie składniowo-semantycznej czasownika przydarzyć się. Na początku poddano obserwacji konteksty użycia tytułowego czasownika oraz układy proporcjonalne, w których skład on wchodzi. Następnie, po wyodrębnieniu właściwej jednostki języka konstytuowanej przez dany czasownik, przebadany został negatywny materiał językowy, w tym zdania testowe zawierające sprzeczność. Operacja kontrastowania eliminacyjnego z kolei pozwoliła odsłonić wzajemne uporządkowanie składników tematycznych i rematycznych w rozpatrywanych zdaniach. Wymienione procedury badawcze umożliwiły rekonstrukcję struktury semantycznej czasownika przydarzyć się. Wyniki analizy przedstawiono w formie eksplikacji jego znaczenia.

EN

The article is devoted to the syntactic-semantic analysis of the verb przydarzyć się ‘to happen’. In the beginning, the contexts of use of the verb, as well as the proportional patterns in which it can be included were scrutinised. Then, after extracting the relevant language unit constituted by the verb, negative linguistic material, including test sentences containing a contradiction, was analysed. The elimination contrast test, in turn, revealed the mutual arrangement of the thematic and rhematic elements in the sentences under consideration. The aforementioned research procedures made it possible to reconstruct the semantic structure of the verb przydarzyć się. The results of the analysis are presented in the form of an explication of its meaning.

3

Co tu zaszło? O cechach semantycznych czasownika zajść

100%

Zemlanaja N.

Język Polski

|

2021

|

vol. 101

|

issue 1

22-30

XX

Artykuł przedstawia analizę składniowo-semantyczną jednostki języka zaszło coś, która jest bliskoznaczna wobec zdarzyło się [coś], wydarzyło się [coś]. W trakcie badań wykorzystano metodę stawiania hipotez i ich weryfikacji za pomocą testów sprzecznościowych i testu substytucji, przeprowadzono analizę typowej sytuacji, do której nazwania używamy danego wyrażenia, a także zbadano negatywny materiał językowy. Jednostkę języka zaszło coś odróżniono od innej, formalnie do niej podobnej – zaszło/zachodzi [coś]. Odnotowano różnice formalno-gramatyczne między nimi, a także zaproponowano projekt eksplikacji znaczenia jednostki będącej przedmiotem analizy.

EN

The article presents a syntactic-semantic analysis of the language unit zaszło coś (‘something happened’), which is synonymous with zdarzyło się [coś], wydarzyło się [coś]. During the research the author employed the method of formulating hypotheses and verifying them using contradiction tests, substitution tests, an analysis of a typical situation which would be referred to with the given expression, and an analysis of nega-tive language material. The language unit zaszło coś was differentiated from another, formally similar to it – zaszło/zachodzi [coś]. Formal and grammatical differences between them were noted, and a project of the meaning explication of the analyzed language unit was proposed.

4

Kultura a praktyka badawcza

80%

Zaporowski A.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2016

|

vol. 7

|

issue 1

31-56

PL

Celem artykułu jest analiza związku między kulturą i praktyką badawczą. Pierwsza odniesiona jest do postaw propozycjonalnych, gdzie owo odniesienie ma charakter intersubiektywny. Ostatnia ujęta jest w kategoriach ludzkich interakcji. Ich odpowiedni składnik, czyli jednostkowe działanie fizykalne, jest przykładem zdarzenia fizykalnego. Autor postuluje, że kultura warunkuje praktykę badawczą. Praktyka ta jest wpleciona w inne praktyki społeczne (takie jak zdroworozsądkowa lub religijna), wobec czego relacja między tym, co społeczne, i tym, co kulturowe, ma charakter holistyczny i dynamiczny. Autor omawia kilka stanowisk, które wiązały się z poszczególnymi tematami lub problemami omawianego związku, aby wskazać wielość jego aspektów. Na koniec ta analiza służyć ma odsłonięciu wymiaru wielokulturowego, w ramach którego można podchodzić do praktyki badawczej.

EN

The article aims at analysing a link between culture and a research practice. The former is referred to the propositional attitudes, where this reference is of intersubjective nature. The latter is given in terms of the human interactions. Their relevant component, that is, an individual’s physical action is an instance of a physical event. The author’s claim is that culture conditions the research practice. This practice is interwoven into other social practices (like commonsense or religious), so that the relation between the social and the cultural is of a holistic and dynamic nature. The author discusses a number of positions which have dealt with the particular topics or problems of the link in question to show how many facets this link may have. Finally, the analysis is to reveal the multicultural dimension in which the research practice may be approached.

5

Quidam wobec poetyki żywych obrazów. Przyczynek do genologii poematu

80%

Chlebowski P.

Studia Norwidiana

|

2013

|

vol. 31

117-135

EN

The article points to a genological clue that has not yet been noticed in studies of Quidam. The clue – situating the pictorial art of description on the side of tableaux vivants – leads genological findings in a direction that is different from the one that has been followed up till now: it allows one to see the structure of the work in a different perspective, first of all connected with the idea of a synthesis of arts, with a strong visual and theatrical emphasis. The author, pointing to a connection between Quidam and the poetics of tableaux vivants, not only wants to broaden the genological spectrum by adding new, unknown areas, but also tries to understand its enigmatic plot structure, within which there are two contradictory factors: power and atrophy, synthesis and analysis, fragmentation of the plot and concentration on one event, reduction and excess.

6

Fenomenologiczna post-narracja. Szkic o fenomenologii Henri Maldineya

80%

Murawska M.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 2

382-404

EN

The paper attempts to outline the fundamental theses of Henri Maldiney’s new phenomenol- og y. The first part presents the style of Maldiney’s discourse to emphasise its significance. The second outlines a rudimentary concept of subjectivity that can be ‘drawn’ from Maldiney’s texts, and the basic categories of this phenomenolog y, including the concepts of ‘event’ and ‘encounter’. The third part shows the complexity of this discourse and reconstructs Maldiney’s descriptions of selected phenomena, such as the Matterhorn and a 12th-century miniature depicting the enthroned Christ. Ultimately, the author of the article tries to demonstrate that Maldiney’s phenomenolog y focuses not only on the question of ‘what’, but also ‘how’. The form of his texts, their dispersion, and purp osefully unsystematic construction all become a part of them. Just like a work of art, the form turns out to be inseparable from the content and becomes its very essence

PL

Celem niniejszego artykułu jest naszkicowanie podstawowych tez nowej fenomenologii Henri Maldineya. Pierwsza część prezentuje styl Maldineyowskiego dyskursu, zmierzając do pokazania jego istotnego znaczenia. Druga zarysowuje szczątkową koncepcję podmiotowości, jaką można „wysnuć” z tekstów Maldineya oraz podstawowe kategorie tej fenomenologii, takie między innymi jak „wydarzenie” i „spotkanie”. W trzeciej części oddana zostaje złożoność tego dyskursu, a także zrekonstruowane są Maldineyowskie opisy wybranych fenomenów, takich jak góry le Cervin i XII-wieczna miniatura przedstawiająca tronującego Chrystusa. Ostatecznie, zmierzamy więc do wykazania, że w przypadku fenomenologii Maldineya nie liczy się tylko „co”, ale także „jak”. Forma tych tekstów, ich rozproszenie i założona niesystemowość stają się częścią jej samej; jak w dziele sztuki, forma okazuje się nieodłączna od treści, stanowiąc samą jej istotę

7

W poszukiwaniu jednostki mowy. Metodologiczne refleksje w obliczu nowego rozumienia języka

80%

Antas J., Majewska M.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2016

|

vol. 1

|

issue 1&2

EN

The article aims at a revision of such terms as sentence, utterance, speech act, or communication event in view of new research needs and a broader understanding of language as involved in a complex communication process and thus considered a tool of not only generating meanings, but also conveying them in interpersonal collaboration. From such a perspective language appears to be not only a system, but also one of the tools of symbolizing meanings and intentional acts which serve the purpose of generating and regulating social bonds. The purpose of the authors is thus to define traditional linguistic concepts in order to makes them good tools to describe the types of communication events and the ensuing individual interactions. We also intend to resolve the existing terminological confusion, i.e. to eliminate the employment of the same terms to describe different speech events and different levels of speech, and as a result to place the concepts in a hierarchy and assign them clear definitions. All this is undertaken in order to fit in the perspective of the observer as an active participant and contributor to the communication event, utterance or even a sentence.

PL

Celem tego artykułu jest rewizja takich pojęć jak zdanie, wypowiedź, akt mowy, zdarzenie komunikacyjne w obliczu nowych potrzeb badawczych i szerszego rozumienia języka – języka uwikłanego w złożony proces komunikowania, a zatem jako narzędzia służącego nie tyle do produkcji znaczeń, ile do ich przekazywania i interpersonalnego współtworzenia. Z takiej perspektywy język jawi się nie jako system, ale jako jedno z narzędzi symbolizowania znaczeń i intencjonalnych przesłań, które służą do wytwarzania i regulowania więzi społecznych. Zamiarem autorek jest zatem taka redefinicja tradycyjnych dla językoznawstwa i pragmatyki mowy pojęć, aby stały się one dobrym narzędziem dla opisu typu zdarzenia komunikacyjnego i wytworzonej jednostkowej interakcji. Chcemy też usunąć istniejące zamieszanie terminologiczne, tzn. wyeliminować używanie tych samych pojęć dla określenia innych zjawisk mownych lub innych poziomów mowy, a w rezultacie zhierarchizować te pojęcia oraz wytyczyć im przejrzyste ramy definicyjne. A wszystko to po to, by w tych ramach dała się zawrzeć także perspektywa odbiorcy jako czynnego uczestnika i współtwórcy komunikacyjnego zdarzenia, wypowiedzi, a nawet zdania.

8

Quidam wobec poetyki żywych obrazów. Przyczynek do genologii poematu

80%

Chlebowski P.

Studia Norwidiana

|

2013

|

vol. 31

117-135

EN

The article points to a genological clue that has not yet been noticed in studies of Quidam. The clue – situating the pictorial art of description on the side of tableaux vivants – leads genological findings in a direction that is different from the one that has been followed up till now: it allows one to see the structure of the work in a different perspective, first of all connected with the idea of a synthesis of arts, with a strong visual and theatrical emphasis. The author, pointing to a connection between Quidam and the poetics of tableaux vivants, not only wants to broaden the genological spectrum by adding new, unknown areas, but also tries to understand its enigmatic plot structure, within which there are two contradictory factors: power and atrophy, synthesis and analysis, fragmentation of the plot and concentration on one event, reduction and excess.

9

[Artykuł wycofany przez Redakcję] INTRODUCTION TO FORENSICS - APPLICATION OF NATURAL SCIENCES

80%

Kęskiewicz A.

International Journal of Legal Studies (IJOLS)

|

2018

|

issue 4(2)

185-202

EN

A well-known forensic material used in forensic technique is carbon monoxide on environment. In literature an important element that makes it difficult to assess the circumstances of fatal poisoning is the individual way of reacting the body to the action of carbon monoxide. Often staying in the same conditions cause that some people are poisoned while others alive. ''Introduction to forensics - application of natural sciences '' is a scientific presentation in order to disseminate preventive methods. The policy on environment is undoubtedly a theme to these important research methods. In order to analyze in the written work that toxic gas in strictly defined cases are the base of evidence. Empirical studies on the example of environmental protection included: quantitative analysis based on the Legalis Legal Information System, directions, noticeable tendencies in described scope, results of empirical research. Toxic gases on environment are used in the evaluation of the material for palynological analyze. The study took into account the analysis of the most suitable places on the body or clothing for taking palynological samples. The analysis covered whether the forensic traces of carbon dioxide recorded on the surface of the body or clothing, reflect the composition of vegetation occurring in the area of research and whether they can be used to mark the time of the event. The obtained results indicate that traces of carbon dioxide may be useful in determining the time of the event in practice in forensic science.

PL

Dobrze znanym materiałem kryminalistycznym wykorzystywanym w technice sądowej jest tlenek węgla w środowisku. W literaturze ważnym elementem, który utrudnia ocenę okolicz-ności śmiertelnego zatrucia, jest indywidualny sposób reagowania organizmu na działanie tlenku węgla. Często przebywanie w tych samych warunkach powoduje, że niektórzy ludzie są zatruci, a inni żyją."Wprowadzenie do kryminalistyki - zastosowanie nauk przyrodniczych" jest prezentacją naukową w celu rozpowszechnienia metod prewencyjnych. Polityka dotycząca środowiska jest bez wątpienia tematem tych ważnych metod badawczych. Aby przeanalizować w pracy pisemnej, że toksyczne gazy w ściśle określonych przypadkach są podstawą dowodu, zostały przeprowadzone badania empiryczne na przykładzie ochrony środowiska, które obejmowały: analizę ilościową opartą na systemie informacji prawnej Legalis, wskazówki, zauważalne tendencje w opisany zakres, wyniki badań empirycznych. Toksyczne gazy w środowisku są używane w ocenie materiału do analizy palinologicznej. W opracowaniu wzięto pod uwagę analizę najbardziej odpowiednich miejsc na ciele lub odzieży do pobierania próbek palinologicznych. Analiza dotyczyła tego, czy ślady kryminalistyczne dwutlenku węgla zarejestrowane na powierzchni ciała lub ubrania odzwierciedlają skład roślinności występujący w obszarze badań i czy można je wykorzystać do oznaczenia przybliżonego czasu zdarzenia. Uzyskane wyniki wskazują, że ślady dwutlenku węgla mogą być przydatne w określaniu czasu zdarzenia w praktyce w kryminalistyce.

10

Profesja. Derrida i uniwersytet

80%

Hoffmann K.

Przestrzenie Teorii

|

2016

|

issue 25

237-289

EN

This paper is an attempt to recapitulate the main themes in Jacques Derrida’s thought on the university. The author focuses on The University without Condition (presented for the first time in 1998). The paper briefly recounts the philosopher’s involvement in educational institutions (GREPH, Collège International de Philosophie). Next, there is an analysis of the distinction between the future (futur) and the future-to-come (l’avenir), as well as the related opposition between profession (profession) and craft/trades (métier). The strategy of conceiving the university as the topolitical place of resistance is revealed using Derrida’s deconstruction of the repeater figure (agrégé-répétiteur). The paper ends by presenting an analogy between the condition of structural atheism and the obligation of the university to create a possibility for an event (beyond the constative/performative opposition).

11

Kultura – działanie – metoda

80%

Zaporowski A.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2013

|

vol. 4

|

issue 4

005-023

EN

One of the objects of analysis of the studies in culture is a relation between culture and action. However, this object is problematic. The aim of this article is to propose a method which allows one to analyze this problematization. I mean two elements. Firstly, I investigate a kind of determination/connection between the parts of the relation in question. Secondly, I ask for a voca-bulary in which the said determination/connection takes place. Both elements contribute to a possibly simple theoretical model which allows of simulation of imaginable scenarios of the ordered actions (including, interactions) performed by the cultural individuals. As a derivate of the analytic potential, the proposed method is then to explain the particular events called the human actions of non-reflexive nature.

12

Incydenty. Badając gęste społeczeństwo

71%

Krajewski M.

Studia Socjologiczne

|

2016

|

issue 2(221)

145-162

PL

Artykuł prezentuje założenie incydentologii, czyli takiego programu refleksji i badań nad ponowoczesnością, w centrum którego znajduje się spostrzeżenie o normalności i powszechności nagłych oraz zaskakujących epizodów, i to dodatkowo występujących w roli podstawowych czynników organizujących życie społeczne. Zdarzenia tego rodzaju, dawniej marginalne, dziś uzyskują nowy status przede wszystkim ze względu na rosnącą złożoność współczesnej rzeczywistości, która z kolei czyni emergencję jednym z najważniejszych procesów ładotwórczych. Ważnym aspektem artykułu jest również próba pokazania, z jakich powodów „normalizacja” incydentu napotyka na opór tak w myśleniu potocznym, w działaniach państwa, jak i w naukowej refleksji nad życiem społecznym. Źródeł tego oporu poszukuję przede wszystkim w trwałości, wypracowanych przez nowoczesność, schematów rozumienia i wyjaśniania rzeczywistości.

EN

The article presents the assumptions of incidentology, a program of reflection and research on late-modernity which focuses on the normality and universality of sudden and surprising episodes and considers them the main factors organizing social life.. Events of this kind, formerly marginal, now obtain the new status primarily due to the increasing complexity of contemporary reality, which in its turn makes the emergence one of the most important order-making processes. An important feature of the article is an attempt to demonstrate the reasons why the „normalization” of the incident encounters opposition in popular thinking, in the practices of the state and in the scholarly reflection on social life. It is claimed that the sources of this resistance lay in the durability of the schemes of understanding and explaining social life developed by modernity.

13

Przyczynowa teoria metafory na tle filozofii Donalda Davidsona

71%

Maciaszek J.

Studia Semiotyczne

|

2016

|

vol. 30

|

issue 1

43-70

PL

Celem artykułu jest analiza, uzasadnienie i wyjaśnienie Donalda Davidsona przyczynowej teorii metafory z punktu widzenia całości jego poglądów filozoficznych. Poglądy te tworzą spójny system obejmujący, poza semantyką i teorią interpretacji, m.in. teorię poznania, teorię działania oraz teorię racjonalności. Proponując przyczynową teorię metafory, Davidson nie odwołał się bezpośrednio do własnej teorii znaczenia, starając się uzasadnić odrzucenie pojęć znaczenia metaforycznego oraz prawdy metaforycznej na gruncie potocznego rozumienia pojęć semantycznych. W artykule argumentuje się, że przyczynowa teoria metafory stanowi uzupełnienie systemu Davidsona, a ponadto że teoria ta ujęta przez pryzmat całego systemu pozwala wyjaśnić rolę metafor nie tylko w literaturze i poezji, lecz także w naukach przyrodniczych, prawie, religii i naukach społecznych.

EN

The aim of the paper is to analyze, clarify and explain Donald Davidson’s causal theory of metaphor form the viewpoint of his philosophical views which constitute coherent philosophical system comprising not only semantics and theory of interpretation, but epistemology, theory of action, and theory of rationality as well. Proposing his own theory of metaphor Davidson did not refer to his philosophy, and justified his rejection of the notions of metaphorical meaning and metaphorical truth on the ground of common, pre-theoretical views on meaning and other semantic notions. I argue that the causal theory of metaphor fits perfectly Davidson’s philosophical system and from the point of view of his system it is easy to explain the role of metaphor not only in literature and poetry, but in sciences, law, religion, and social sciences.

14

Naturalizm i jego rola w nauce

71%

Brand L.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2016

|

vol. 13

49-74

PL

Filozofia naturalizmu dominuje w myśli naukowej z powodów, które można wyjaśnić, wgłębiając się w jej historię. Niniejszy artykuł podejmuje się oceny charakteru i implikacji naturalizmu w sytuacji, gdy różne jego komponenty badane są oddzielnie. Naturalizm filozoficzny odrzuca możliwość istnienia Boga. Ten rodzaj naturalizmu jest czysto filozoficzny, a zatem nie może być poddany testom naukowym i nie będzie przedmiotem artykułu. Naturalizm metodologiczny (NM) to metoda uprawiania nauki, która nie bierze pod uwagę żadnych czynników o charakterze nadprzyrodzonym. Zdaje się, na pierwszy rzut oka, że jest to nieszkodliwy i konieczny element metody naukowej. Skoro jednak współcześni naukowcy działający w obrębie nauk eksperymentalnych lub obserwacyjnych nie zastanawiają się nad tym, czy powinni uwzględniać przyczyny nadnaturalne w swoich wyjaśnieniach, to trudno twierdzić, że naturalizm metodologiczny jest tej sferze nauki niezbędny. Niemniej, badając historię (na przykład geologiczną lub biologiczną) należy podjąć decyzję, co począć z NM. W artykule zawarto stwierdzenie, że gdy zbadanie świadectw pewnych zdarzeń historycznych jest możliwe, są one pełnoprawnym przedmiotem badań naukowych, nawet jeśli nauka nie może rozważyć wszystkich ich możliwych przyczyn. Przykładem niech będą świadectwa nagłych i rozległych procesów geologicznych, które mogą sugerować (zapoczątkowany przez Boga) globalny potop jako ich przyczynę.

EN

The philosophy of Naturalism dominates scientific thinking, for reasons that can be understood from review of the history of scientific thought. This article evaluates the nature and implications of Naturalism when several components are examined separately. Philosophical Naturalism rejects the possibility that God exists. It is clearly a philosophy, cannot be tested by science, and will not be discussed further in this paper. Methodological Naturalism (MN) is simply a method for doing science that does not accept any supernatural explanations. It seems, on the surface, to be harmless and a necessary part of the scientific method. However, since modern scientists working in areas of experimental, observational science do not seem to puzzle over whether they should invoke the supernatural in their explanations, it seems difficult to claim that MN is necessary in this part of science. However, in the study of history (geological or biological history, e.g.) it is important to decide what to do with MN. This article claims that when we can examine evidence for certain historical events, they are legitimate subjects for science, even if science cannot examine all the possible causes for those events. An example would be evidence for very rapid and extensive geological processes that may suggest a (divinely initiated) global flood as the cause.

Refine search results

Punktowa koncepcja teraźniejszości

O tym, co nam się przydarza i jaki mamy na to wpływ. Analiza składniowo-semantyczna czasownika przydarzyć się

Co tu zaszło? O cechach semantycznych czasownika zajść

Kultura a praktyka badawcza

Quidam wobec poetyki żywych obrazów. Przyczynek do genologii poematu

Fenomenologiczna post-narracja. Szkic o fenomenologii Henri Maldineya

W poszukiwaniu jednostki mowy. Metodologiczne refleksje w obliczu nowego rozumienia języka

Quidam wobec poetyki żywych obrazów. Przyczynek do genologii poematu

[Artykuł wycofany przez Redakcję] INTRODUCTION TO FORENSICS - APPLICATION OF NATURAL SCIENCES

Profesja. Derrida i uniwersytet

Kultura – działanie – metoda

Incydenty. Badając gęste społeczeństwo

Przyczynowa teoria metafory na tle filozofii Donalda Davidsona

Naturalizm i jego rola w nauce