Pansophia, czyli „najwyższa wiedza” lub encyklopedia całej wiedzy, w tym wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych, zajmowała Komeńskiego od początku lat trzydzie-stych XVII wieku aż do śmierci w 1670 roku. Na pomysł i kształt pansophii złożyły się pomy-sły Piotra Ramusa na podręczniki, w tym zwłaszcza jego dychotomiczne schematy poprzedza-jące poszczególne części Consultatio catholica…, idea zebrania całej dostępnej wiedzy w ency-klopedii, którą zapożyczyć mógł także bezpośrednio od Jana Henryka Alsteda, pisma Jana Walentego Andreae i jego apologetów (różokrzyżowców), którzy pragnęli „powszechnego odrodzenia” i naprawy ludzkości przez „najwyższą wiedzę”, czyli właśnie pansophię, i powrót do stanu sprzed grzechu pierworodnego; idee pansophii jako „encyklopedii” zawierającej całość wiedzy odżyły i najwyraźniej inspirowały od lat trzydziestych XVII wieku przyjaciół Komeńskiego w Anglii – zwłaszcza Samuela Hartliba i ludzi z jego kręgu; pisma autorów „ru-chu dydaktycznego”, którzy usprawnić chcieli nauczanie, poszerzyć adres społeczny szkoły, w tym szkoły humanistycznej, między innymi przez nauczanie elementów wiedzy matema-tyczno-przyrodniczej. Jego pomysł na pansophię zalicza się do „utopijnego encyklopedyzmu”.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.