Search results

1

Z dziejów białoruskiej prawosławnej prasy na emigracji. Czasopismo „Carkoŭny Świetacz” (1951–1988)

100%

Grzybowska M.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2016

|

vol. 16

EN

After World War II the United States was one of the largest centres of Belarusian emigrants in the West. Belarusian Orthodox emigration, which composed the majority among emigrants of Belarusian nationality (80%) was divided internally. Belarusian emigrants of the Orthodox faith were within the jurisdiction of two church organizations: the Belarusian Autocephalous Orthodox Church and the Belarusian Orthodox Church under the jurisdiction of the Patriarchate of Constantinople. The largest Belarusian parish in the jurisdiction of the Patriarchate of Constantinople was the parish of St Eufrozyna Polocka in South River (New Jersey), where Nicholas Lapicki was the parish priest. There were conducted organizational, religious, cultural and educational activities, including publishing one. In 1951–1988 the journal ‘Carkoŭny Svetač’ was issued, at first by pr. Nicholas apicki and since 1976 by pr. Sviataslav Kovš, the next parish priest of St Eufrozyna Polocka in South River. It belonged to one of the longest published religious periodicals of the Belarusian diaspora in the 20th century. In the journal the texts with religious, social, historical and cultural content were published. Thanks to the ‘Carkoŭny Svetač’ it is possible to reconstruct in detail the history of the Orthodox life of Belarusian emigrants in America.

2

Ukraińcy na Podlasiu – geneza, kontrowersje, współczesność

88%

Barwiński M., UŁ W. N. G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2011

|

issue 11

EN

Ukrainian population is connected with Polish history from the earliest times. Most of its presence is associated with such a historical and geographical regions as Podolia, Volyn, Outer Carpathian or – during the partitions – Galicia. Much less it is said about the Ukrainians in the context of Podlasie, despite the fact that their history in this region reaches Middle Ages. It is caused by many factors, mainly smaller number of people and the total difference of otherness of the Ukrainian population in Podlasie compare to "Galician Ukrainians”, especially during the partitions of Poland and in the 20 th century. In the series of historical studies concerning the history of settlement in Podlasie region, commonly emphasized is the fact that the North-Ukrainian ethnic population settled in the southeastern part of Podlasie in the Middle Ages. Based on the Russian census from 1897, the number of Ukrainian population in the Bialystok district was estimated for more than 60 thousand, mainly in the Bielsko region. Completely different were the results of censuses which took place 20–30 years later, in the independent Poland. According to them, between 1897 and 1931, Podlasie experienced a very rapid increase in the number of Belarusians and even more rapid decline in the number of Ukrainians. Between rivers, Narew and Bug in a very short time, there has been a complete reversal of the Ukrainian-Belarusian ethnic structure. In autumn of 1939 Podlasie was incorporated into the USSR. The Soviet government considered the whole population of Orthodox Church as Belarusians. In the postwar period, adopted the principle of automatic classification of population by religious criteria, considering all the Orthodox in Podlasie as Belarusians. In this simple schematic division of religious and ethnic structure, there was no room for Ukrainians. Only after a few decades later, at the turn of the 80s and 90s, began the process of rebirth of the Ukrainian national identity among the Orthodox community of Podlasie. This process took place mainly on the ground of a distinct ethnicity and language. It also took place in the institutional and organizational level, and in the awareness of the population, what confirm the results of sociological studies and censuses. It is hard to predict now how to continue the process of rerutenization specific parts of the population living between Narew and Bug rivers. One can only hope that in a democratic society it will be determined only by the individual sense of national identity, rather than arbitrary political and administrative guidelines.

3

Mniejszość białoruska w Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 roku

63%

Czapko T.

Facta Simonidis

|

2009

|

issue 2

75-90

PL

Narodowy Spis Powszechny z 2002 roku wykazał, iż mniejszość białoruska w Polsce liczy niespełna 50 tysięcy przedstawicieli. Na przeszkodzie dokładnemu ustaleniu liczebności Białorusinów w Polsce stoją jednak różnego rodzaju przyczyny historyczne oraz społeczno- ekonomiczne, które sprawiają, iż otwarte deklarowanie narodowości nie jest wśród Białorusinów rozpowszechnione. Ostrożnie podchodzić należy również do potocznego utożsamiania prawosławia z białoruskością, gdyż na obszarze wschodniej Białostocczyzny stosunkowo niewielka część ludności wyznania prawosławnego zdecydowała się na zadeklarowanie narodowości innej niż polska.

EN

The 2002 Polish National Census has shown that Belarusian minority in Poland consists of nearly 50,000 members. Although, the exact determination of number of Belarusians in Poland is diffi cult, because of various historical, social and economical reasons, which cause that open declarations of Belarusian identity are not common among the Belarusians. Traditional identifying Belarusian nationality with Orthodox Christianity should be considered with caution, because relatively small amount of Orthodox population in the eastern part of Bialystok region decided to declare other than Polish nationality

4

Wokół fotografii mieszkańców Witowa

63%

Rogala M.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2021

|

vol. Obraz - Słowo - Litera

|

issue 12

335-345

EN

Peasant photography is an incredibly interesting cultural phenomenon. Until the photograph appeared in the space of the countryside, spoken word had been the major form of expression used by peasants to talk about themselves and the world. It is a type of photography created for the needs of peasants on their own initiative. Photos represent a selected moment in a passage rite of a family, portraying its members and acquaintances. They constitute an important element in shaping the image of the peasant. Therefore the initiative of the historian Joanna Sapieżyńska, who collected and prepared photographs of the inhabitants of her native village in the album “Witowo” is very valuable. The collected photographs of the inhabitants of Witowo show images of peasant life over 50 years. The photos available in the form of album play an important role in the reconstruction of village’s microhistory. They are a testimony to the changes and shaping of the identity of Podlasie Belarusians. Peasant photography from Witowo shows the richness of peasant Belarusian culture. It should be noted that there are noticeable differences between the photographs created in Podlasie and photos from other regions of Poland. Photographs collected by J. Sapieżyńska are of great value for historical, cultural and social reasons. They can be of great importance in popularizing Belarusian culture in Podlasie as an example of its strength and values, as well as in encouraging a return to the roots.

5

Mniejszość białoruska w Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 roku

63%

Czapko T.

Facta Simonidis

|

2009

|

vol. 2

|

issue 1

75-89

EN

The 2002 Polish National Census has shown that Belarusian minority in Poland consists of nearly 50,000 members. Although, the exact determination of number of Belarusians in Poland is diffi cult, because of various historical, social and economical reasons, which cause that open declarations of Belarusian identity are not common among the Belarusians. Traditional identifying Belarusian nationality with Orthodox Christianity should be considered with caution, because relatively small amount of Orthodox population in the eastern part of Bialystok region decided to declare other than Polish nationality.

PL

Narodowy Spis Powszechny z 2002 roku wykazał, iż mniejszość białoruska w Polsce liczy niespełna 50 tysięcy przedstawicieli. Na przeszkodzie dokładnemu ustaleniu liczebności Białorusinów w Polsce stoją jednak różnego rodzaju przyczyny historyczne oraz społeczno-ekonomiczne, które sprawiają, iż otwarte deklarowanie narodowości nie jest wśród Białorusinów rozpowszechnione. Ostrożnie podchodzić należy również do potocznego utożsamiania prawosławia z białoruskością, gdyż na obszarze wschodniej Białostocczyzny stosunkowo niewielka część ludności wyznania prawosławnego zdecydowała się na zadeklarowanie narodowości innej niż polska.

6

Stosunek państwa łotewskiego do miejscowych Polaków i Białorusinów w początkach niepodległości łotewskiej

63%

Gierowska-Kałłaur J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2011

|

vol. 46

7

Białoruska Komisja Wojskowa: powstanie i działalność (1919-1921)

63%

Grzybowski J.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2021

|

issue 2

137-152

8

Rok 1918, a mniejszości narodowe

63%

Boćkowski D.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2009

|

vol. Zeszyt

|

issue XXIII

129-136

EN

In 1918 the problem of national minorities was most important and urgent issue. The main problem related to the Byelorussians, Lithuanians, Jews as well as German and Russian. The minorities were reluctant to regaing independence by Poland. They were murilling to Polish nationalism, which played very important role in consolidating Polish lands.

PL

Problem mniejszości narodowych w aspekcie odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku był jedną z najważniejszych i najpilniejszych ówczesnych spraw. Rzecz dotyczyła głównie Białorusinów, Litwinów, Żydów, ale także Niemców i Rosjan. Generalnie należy przyjąć, iż wszystkie mniejszości ustosunkowały się niechętnie, a niekiedy wręcz wrogo do polskiej misji wyzwalania. Wynikało to m.in. z wykorzystywania przez Polaków nacjonalizmu głęboko tkwiącego w polskiej świadomości, co było konieczne dla scementowania w jeden organizm państwowy ziemi trzech zaborów.

9

Konfidenci służb bezpieczeństwa II RP w środowisku białoruskim

63%

Mironowicz E.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2018

|

vol. 53

|

issue 1

PL

Mniejszość białoruską, zamieszkującą w latach 1921–1939 województwa północno-wschodnie Polski, władze starały się mieć pod ścisłą kontrolą. Policja, kontrwywiad i inne służby pod pretekstem zwalczania komunizmu i działalności antypaństwowej umieszczały informatorów we wszystkich środowiskach społecznych, lecz przede wszystkim w partiach politycznych. Większość konfidentów informacji dostarczała za wynagrodzenie. Powszechność systemu inwigilacji prowadziła do licznych wynaturzeń i prześladowań przypadkowych ludzi.The state authorities of the Second Polish Republic tried to maintain strict control over the Belarusian minority inhabiting in 1921–1939 the north-eastern voivodeships. Under a pretext of fighting against communism and counterchecking anti-states activities, the police, army, counter-intelligence and other services planted their informers in all social groups and communities, but mainly in political parties. A majority of informers were working for money. A universality of the surveillance system resulted in numerous distortions and persecutions of innocent people.

10

Białorutenizacja i ukrainizacja języka liturgicznego w Kościele prawosławnym w II Rzeczypospolitej

63%

Pawluczu U.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2012

|

vol. Język naszej modlitwy- dawniej i dziś

|

issue 3

171-181

EN

The Orthodox Church in the II Republic of Poland, reviving as a continuation of the Russian Church, gradually underwent relatively important changes. Under the influence of a very active national Ukrainian movement as well as of the Byelorussian movement and the Polish authorities, it ceased to be a nationally homogenous whole. The Byelorussian and Ukrainian circles actively strived to introduce the national languages – Byelorussian and Ukrainian – into the liturgy. By doing so they sought to restore the national traditions in the Church in Byelorussian and Ukrainian lands, taken away from Poland after the XVIII century partitions. The aspirations to underline the national traditions in the Church were accompanied by the desire to give the Orthodox Church in Poland the national Byelorussian and Ukrainian character. The gradual introduction of Ukrainian and Byelorussian into the liturgy and church life went with great difficulty due to the reluctance of the Church hierarchy – mostly Russians – as well as the state authorities, aiming decisively at the assimilation of the national minorities into the Polish nation. Polonization, supported by the state authorities, formed the circles of the Orthodox Polish, particularly among the orthodox soldiers of the Polish Army. At the same time the fundamental community of the faithful consisted of Byelorussians and Ukrainians, who, by the means of introduction of the national languages into the liturgy and the church life (among other things), wanted to use the Orthodox Church to develop their own national ideas.

11

Стварэнне i дзейнасць Беларускага аб’яднання ў Генеральнай акрузе «Латвія» (1941–1944)

63%

Грыбоўскi Ю.

Przegląd Środkowo-Wschodni

|

2019

|

vol. 4

185-239

PL

W wyniku ofensywy wojsk niemieckich latem 1941 r. Łotwa dostała się pod okupację III Rzeszy. Struktura narodowościowa Łotwy cechowała się różnorodnością. Wśród najliczniejszych grup mniejszościowych znajdowali się Białorusini. Niemieckie władze okupacyjne, stosując zasadę „dziel i rządź”, były skłonne przyznać Białorusinom pewną autonomię kulturalno-oświatową. Miejscowa inteligencja białoruska upatrywała w tym szansę na umocnienie własnych wpływów w Łatgalii, którą traktowano jako część tzw. białoruskiego obszaru etnograficznego. W związku z tym, kierując się zimną polityczną kalkulacją, podjęto współpracę z okupantem. W 1941 r. w Rydze i Dyneburgu utworzono Białoruski Komitet Narodowy (od wiosny 1942 r. Zrzeszenie Białoruskie) w Okręgu Generalnym Łotwa. Głównym kierunkiem działalności tej organizacji była działalność społeczna i kulturalno-oświatowa wśród mieszkańców Łatgalii. Prowadzono chóry i zespoły artystyczne, działalność wydawniczą i kulturalno-oświatową. Ponadto podejmowano próby wprowadzenia języka białoruskiego do świątyń katolickich i prawosławnych. Dążono do obsadzenia administracji cywilnej i samorządów na szczeblu niższym i średnim w niektórych gminach Łatgalii osobami narodowości białoruskiej. Za priorytet w działalności Białorusinów należy jednak uznać organizację szkolnictwa w języku ojczystym. Aktywność białoruska wywołała zaniepokojenie wielu Łotyszy, ponieważ przywódcy łotewskich Białorusinów liczyli się z możliwością przyłączenia w przyszłości Łatgalii do Białorusi. Z wielu powodów „akcja białoruska” na Łotwie pod okupacją niemiecką nie odniosła większego sukcesu.

EN

As a result of the German army’s off ensive in the summer of 1941, Latvia was occupied by the Third Reich. The national structure of Latvia was characterized by diversity. Belarusians were among the most numerous minority groups. The German authorities, using the principle of „divide and rule”, were willing to give Belarusians a certain cultural and educational autonomy. The local Belarusian intelligentsia saw in this a chance to strengthen their infl uence in Latgale, which was treated as part of the so-called Belarusian ethnographic area. In 1941, the Belarusian National Committee was established in Riga and Daugavpils (from the spring of 1942 – the Belarusian Association). The main activity of this organization was social and cultural-educational activity among the residents of Latvia. There were choirs and artistic groups, publishing and cultural-educational activities. In addition, attempts were made to introduce the Belarusian language to Catholic and Orthodox churches. The aim was to fi ll the civil administration and local governments at the lower and middle level in Latgale with people of Belarusian nationality. The organization of education in the mother language was started. Belarusian activism has caused concern among many Latvians, because the leaders of the Latvian Belarusians counted on the possibility of joining Latgale in the future to Belarus. For a number of reasons, the „Belarusian action” in Latvia under German occupation was not a major success.

12

Nieznany sąsiad: Białoruś i Białorusini w oczach studentów polskich

63%

Siamionava A.

Studia Białorutenistyczne

|

2015

|

vol. 9

EN

The article focuses on the contemporary images and associations of Polish university students with their Eastern neighbours – Belarus and Belarusians. At the beginning of the article I argue that Belarusians for a long time remained a relatively unknown nation, not only for the distant Western Europeans or Americans, but also for the neighbouring states. An overview of Polish public opinion research concerning the national stereotypes and attitudes towards Belarusians is provided. 150 surveys with Polish university students in Warsaw and Krakow have been conducted. The analysis of the results shows that an overwhelming majority of university students associate Belarus and Belarusians with its contemporary political situation. Associations with people, their culture and customs are marginal. Moreover, Belarusians were neither familiar, nor interesting, to the majority of Polish students. Thus, the stereotypical image of Belarusians is not well shaped in Poland – until today they remain rather unknown and vague to Poles.

PL

Artykuł jest poświęcony współczesnym obrazom i skojarzeniom polskich studentów z ich wschodnimi sąsiadami – Białorusinami. Na początku artykułu zwracam uwagę na to, iż Białorusini przez długi czas pozostawali stosunkowo nieznani jako naród nie tylko dla odległej Europy Zachodniej czy Ameryki, ale również dla państw sąsiednich. Dalej jest przytoczony przegląd polskich badań opinii publicznej, dotyczących stereotypów narodowych i postaw wobec Białorusinów. Badanie własne zawiera analizę 150 ankiet przeprowadzonych ze studentami w Warszawie i Krakowie. Analiza wyników pokazuje, że zdecydowanej większości polskich studentów Białoruś i Białorusini kojarzą się ze współczesną sytuacją polityczną w tym kraju. Skojarzenia z ludźmi, ich kulturą oraz obyczajami są bardzo nieliczne. Ponadto dla większości polskich studentów Białoruś oraz Białorusini nie są ani dobrze znani, ani interesujący. W ten sposób można stwierdzić, że stereotypowy obraz Białorusinów nie jest dobrze ukształtowany w Polsce. Do dziś Białorusini pozostają raczej mało znani Polakom.

13

Rodzinny poziom przekazywania tradycji katolickich przez Polaków i Białorusinów na Syberii

63%

GONČAROVA T. A.

Wychowanie w Rodzinie

|

2014

|

vol. IX (1/2014)

185-191

PL

Ważnym komponentem wychowania dziecka w rodzinie jest włączenie go w wartości religijne. Wychowanie religijne nie tylko kształtuje moralność dziecka, ale również łączy pokolenia i pomaga zachować tożsamość etniczną. Co więcej, przestrzeganie tradycji religijnych w rodzinie pomaga jednocześnie tworzyć relacje z innymi członkami wspólnoty religijnej. Szczególny nacisk kładzie się na rolę rodziny w sytuacji, gdy praktyki religijne są oficjalnie zabronione, jak było przez lata w ZSRR. To właśnie wtedy religijne wychowanie stało się podstawowym narzędziem socjalizacji w życiu religijnym. Obiektem badania jest katolicka ludność okręgu Tomskiego, reprezentowana przez Polaków i Białorusinów. Ludzie ci zamieszkują Syberię od wieków i dzięki czynnikowi wyznaniowemu udało im się zachować kulturową i etniczną tożsamość. Głównym punktem badań będą następujące zagadnienia: życie zgodnie z kalendarzem liturgicznym, udział w świętach religijnych, czytanie literatury religijnej, odwiedzanie świątyń itd. Ujawnianie form i mechanizmów wspierających tradycję katolicką w rodzinie wymaga badań nad źródłami prywatnymi i ustnymi. Podstawowymi źródłami w tych badaniach są informacje, które autor artykułu otrzymał od Polaków i Białorusinów w okręgu tomskim.

EN

religious values. Religious upbringing not only shapes children’s moral qualities but also provides a link between generations and contributes to the preservation of ethnic identity. Moreover, following the religious traditions in the family helps to simultaneously enter into relationships with other members of their religious community. Particular emphasis is placed on the role of family in a situation of an official prohibition of religious life, which was imposed in the USSR for a long time. At precisely that time religious upbringing became the basic means of enculturation into religious life. The subject of this investigation is the Catholic population of the Tomsk region, represented by Poles and Belarusians. These people have been living in Siberia for centuries and thanks to the confessional factor they were able to preserve their ethnic and cultural identity. In the spotlight of the study will be the following issues: keeping the religious calendar, taking part in ceremonial activities, reading religious literature, visiting temples, etc. Revealing the forms and mechanisms of supporting the Catholic tradition in the family requires exploration of private and oral sources. Information received by the author of this paper from Polish and Belarusian populations in the Tomsk region is the basic source material of this study.

14

„Sprawy białoruskie” na łamach „Dziennika Mińskiego” z lat 1917–1918

63%

Korzeniowski M.

Res Historica

|

2022

|

issue 54

337-354

EN

This paper is an attempt to present the content of publications published in 1917–1918 in „Dziennik Miński”, which dealt with so-called Belarusian issues on an almost daily basis. The term was used to define a wide range of issues including the internal situation in the Belarusian lands, the attitude of Belarusians towards Poles, and especially the aspirations of the Belarusian national movement.

PL

Praca niniejsza stanowi próbę przybliżenia treści publikacji zamieszczanych na łamach wychodzącego w latach 1917–1918 „Dziennika Mińskiego”, w których niemal na bieżąco odnoszono się do tzw. spraw białoruskich. Terminem tym posłużono się w celu zdefiniowania szerokiego spectrum zagadnień dotyczących m.in. sytuacji wewnętrznej na ziemiach białoruskich, stosunku Białorusinów do Polaków, a zwłaszcza aspiracji narodowego ruchu białoruskiego.

15

Polacy niepolskiej narodowości a formowanie się Armii Polskiej w ZSRR – wybrane dokumenty z archiwum ambasadora Stanisława Kota

51%

Masternak P.

Polonia Inter Gentes

|

2021

|

issue 2

41-57

EN

In the KUL University Library there are copies of documents related to the formation of the Polish Army in the USSR. Fascinating are especially those, which illustrate the struggle of political and military authorities for Polish citizens of non-Polish origin. After two years of Soviet occupation, these people were perfectly aware of what the Soviet Russia was and they massively expressed their willingness to join the Polish Army. Due to Soviet provocations and the USSR’s disregard for international law, not everyone was helped.

PL

W Bibliotece Uniwersyteckiej KUL znajdują się kopie dokumentów związanych z formowaniem się Armii Polskiej w ZSRR. Fascynujące są szczególnie te, które ilustrują walkę władz politycznych i wojskowych o obywateli polskich nieposiadających polskiego pochodzenia. Po dwóch latach sowieckiej okupacji ludzie ci doskonale zdawali sobie sprawę z tego, czym jest Rosja Sowiecka i masowo wyrażali chęć wstępowania do Armii Polskiej. Ze względu na sowieckie prowokacje i nieposzanowanie przez ZSRR prawa międzynarodowego nie wszystkim udało się pomóc.

16

Dylematy tożsamościowe na pograniczu polsko-białoruskim

51%

Głogowska H.

Biografistyka Pedagogiczna

|

2016

|

vol. 1

|

issue 1

23-54

EN

The identity of the population in the Polish–Belarusian borderland depends on a number of objective and subjective factors. National identification is often secondary to cultural and religious identity. The predominant national indifference which occurs in this area (the so-called ‘locality’ i.e. ‘I’m local’) contributes to the formation of stereotypes, or reduces national identity to religious identity: ‘Poles are Catholics’, ‘Belarusians are Orthodox’. The Polish–Belarusian borderland itself is somehow a vague area due to the absence of clear boundaries. This complex situation is a result of various cultural, historical and political influences. The relatively late – in comparison with the Polish or Russian national awareness – evolution of the Belarusian national consciousness and the lack of tradition of a Belarusian state are of particular importance. As there are no clear natural ethnic boundaries and no national Belarusian traditions in the Polish–Belarusian borderland, the borders of national identity run across families – various national options may reveal themselves in one family: Polish, Belarusian, Lithuanian, Jewish and Russian. National identity dilemmas are affected by factors such as: the degree of national consciousness, language, attachment to tradition, knowledge of history, religious affiliation, historical experience, political situation and opportunism.

PL

Tożsamość ludności na pograniczu polsko-białoruskim jest uzależniona od wielu czynników o charakterze obiektywnym i subiektywnym. Identyfikacja narodowa jest często wtórna wobec tożsamości kulturowej lub wyznaniowej. Występujący najczęściej indyferentyzm narodowościowy (tzw. tutejszość) przyczynia się do powstawania stereotypów czy sprowadzania kategorii tożsamości narodowej do tożsamości wyznaniowej („Polak-katolik”, „Białorusin-prawosławny”). Samo pogranicze polsko-białoruskie obszarowo bywa niedookreślone w związku z brakiem wyraźnych granic. Tak złożona sytuacja jest wynikiem różnych wpływów kulturowych, historycznych oraz politycznych. Szczególne znaczenie ma stosunkowo późne – w porównaniu ze świadomością polską czy rosyjską – kształtowanie się białoruskiej świadomości narodowej oraz brak tradycji państwa białoruskiego. Brak wyraźnych naturalnych granic etnicznych oraz tradycji narodowych białoruskich sprawia, że na pograniczu polsko-białoruskim granice tożsamości narodowej przebiegają przez rodziny – w jednej rodzinie mogą ujawniać się różne opcje narodowościowe: polska, białoruska, litewska, żydowska, rosyjska. Na dylematy tożsamościowe wpływają takie czynniki, jak: stan świadomości narodowej, język, przywiązanie do tradycji, znajomość historii, przynależność wyznaniowa, doświadczenia historyczne, sytuacja polityczna oraz koniunkturalizm.

17

„Białorusini” czy „Moskale”? Ludność miejscowa Białej Rusi w świetle raportów emisariuszy Straży Kresowej Okręgu Brzesko‑Grodzieńskiego

51%

Gierowska‑Kałłaur J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2013

|

vol. 48

PL

Z raportów Straży Kresowej z Okręgu Grodzieńskiego (Brzeskiego) wynika, iż bardzo nieliczni ideowi działacze narodowi białoruscy w swoich dążeniach odosobnieni byli od przeciętnych mieszkańców powiatów grodzieńskiego, wołkowyskiego, prużańskiego, kobryńskiego i słonimskiego. Działacze białoruscy, nie tylko w omawianych powiatach, usiłowali maksymalnie opóźnić zapowiedziany w Odezwie Wileńskiej plebiscyt.

18

Ujednolicanie dyskursów w państwie unaradawiającym: ugrupowania rządzące wobec ludności białoruskiej w II Rzeczypospolitej

51%

Kurza K.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2020

|

vol. 55

|

issue 2

67-93

EN

The text is a contribution to the studies into the problems of adoption of nationalist orientation by a newly created state. It deals with the attitude of political groups wielding power in interwar Poland towards the indigenous Belarusian population. An analysis of public discourses conducted from the sociological perspective revealed the features characteristics of a nationalising state (in Rogers Brubaker’s understanding) in the attitudes of all camps of power and the unification of structures of the discourses they held.

RU

Проблематика статьи касается принятия националистической ориентации новообразованными многонациональными государствами, к котором его элиты относятся как к государствам одной нации. Целью анализа являлся ответ на вопрос о методе, каким отдельные политические группировки, правящие во Второй Польской республике, конструировали дискурсы, определяющие националистскую политику и практику по отношении к коренному белорусскому населению, которое оказалось в границах польского государства. В исследовании, материалом для которого послужили тексты, авторства отдельных политических лагерей, дополненные историографическими и политологическими анализами, были использованы аналитические рамки, созданные Роджерсом Брубейкером. Анализу подлежали публичные дискурсы правящих партий (национально-демократической, пислудчиковской и Лагеря национального объединения) в пределах четырех тем: (1) этнической модели нации, (2) идеи, что государство – это собственности нации, (3) убеждение в угрозе интересам нации, а также (4) целесообразность действий, необходимых для надлежащей реализации национального интереса. В каждом из дискурсов было выявлено присутствие элементов характерных для национализирующего государства. Замеченные разницы касались, прежде всего, структуры дискурса, которая подлежала унификации.

PL

Tekst stanowi przyczynek do badań nad problematyką przyjmowania orientacji nacjonalistycznej przez nowo tworzone państwo i dotyczy stosunku ugrupowań politycznych sprawujących władzę w międzywojennej Polsce do autochtonicznej ludności białoruskiej. Z perspektywy socjologicznej podjęto analizę dyskursów publicznych, której wyniki wskazują na obecność elementów charakterystycznych dla państwa unaradawiającego (w rozumieniu Rogersa Brubakera) w stanowiskach wszystkich obozów władzy oraz upodabnianie struktury prowadzonych przez nie dyskursów.

19

Вобраз Тадэвуша Касцюшкi як мастацкi канцэпт у беларускай грамадзянскай лiрыцы

51%

Трафiмчык А.

Białorutenistyka Białostocka

|

2016

|

vol. 8

PL

Analiza materiału pokazała, że białoruscy poeci i tłumacze często wykorzystują obraz Tadeusza Kościuszki jako koncepcji twórczej począwszy od XIX wieku (z przerwą w czasach sowieckiej). Większość poetów posługuje się tą postacią historyczną jako symbolem w kontekście liryki publicystycznej. Uczucia patriotyczne mają charakter litewsko-białoruski bez rozgraniczania na litewskość i białoruskość. Jednocześnie podkreślono obecność różnych epok historycznych na ziemiach współczesnej Białorusi.

EN

According to the analyzed examples the artistic image of Kostyushko has been widely used as a concept by Belarusian poets and translators since the 19th century. They broke with this tradition in Soviet times. The image of the hero functions as a symbol in the cultural and historic discourse of Belarusian poets. The patriotic feelings are of Lithuanian-Belarusian nature without the division into Lithuanian or Belarusian type. The presence of various historical periods on the territory of modern Belarus has been emphasized.

20

Kim są Białorusini? Kształtowanie się mentalności ludu białoruskiego w przeszłości i współcześnie

51%

Siegień-Matyjewicz A. J.

Forum Oświatowe

|

2019

|

vol. 31

|

issue 1(61)

23-38

EN

The article discusses the issue of individual mentality and mechanisms that affect its formation based on the example of Belarusian mentality. It also discusses ideas on the formation of Belarusian mentality, its roots in pagan and Christian times, he people’s religious identification, territorial identification, dependence on nature and observance of established social norms. It also presents a contemporary image of Belarusian society.

PL

W artykule wyjaśniono, czym jest mentalność jednostki, jakie mechanizmy kształtują mentalność Białorusinów. Poruszono również kwestie związane z formowaniem się mentalności Białorusinów w czasach pogaństwa i chrześcijaństwa, ich identyfikacją religijną, identyfikacją terytorialną, ich zależnością życia od przyrody oraz przestrzeganiem przez nich ustalonych norm społecznych. Przedstawiono także współczesny obraz białoruskiego społeczeństwa.

Refine search results

Z dziejów białoruskiej prawosławnej prasy na emigracji. Czasopismo „Carkoŭny Świetacz” (1951–1988)

Ukraińcy na Podlasiu – geneza, kontrowersje, współczesność

Mniejszość białoruska w Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 roku

Wokół fotografii mieszkańców Witowa

Mniejszość białoruska w Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 roku

Stosunek państwa łotewskiego do miejscowych Polaków i Białorusinów w początkach niepodległości łotewskiej

Białoruska Komisja Wojskowa: powstanie i działalność (1919-1921)

Rok 1918, a mniejszości narodowe

Konfidenci służb bezpieczeństwa II RP w środowisku białoruskim

Białorutenizacja i ukrainizacja języka liturgicznego w Kościele prawosławnym w II Rzeczypospolitej

Стварэнне i дзейнасць Беларускага аб’яднання ў Генеральнай акрузе «Латвія» (1941–1944)

Nieznany sąsiad: Białoruś i Białorusini w oczach studentów polskich

Rodzinny poziom przekazywania tradycji katolickich przez Polaków i Białorusinów na Syberii

„Sprawy białoruskie” na łamach „Dziennika Mińskiego” z lat 1917–1918

Polacy niepolskiej narodowości a formowanie się Armii Polskiej w ZSRR – wybrane dokumenty z archiwum ambasadora Stanisława Kota

Dylematy tożsamościowe na pograniczu polsko-białoruskim

„Białorusini” czy „Moskale”? Ludność miejscowa Białej Rusi w świetle raportów emisariuszy Straży Kresowej Okręgu Brzesko‑Grodzieńskiego

Ujednolicanie dyskursów w państwie unaradawiającym: ugrupowania rządzące wobec ludności białoruskiej w II Rzeczypospolitej

Вобраз Тадэвуша Касцюшкi як мастацкi канцэпт у беларускай грамадзянскай лiрыцы

Kim są Białorusini? Kształtowanie się mentalności ludu białoruskiego w przeszłości i współcześnie

Białorutenizacja i ukrainizacja języka liturgicznego w Kościele prawosławnym w II Rzeczypospolitej