Search results

1

Uzdrawiająca moc wiary

100%

Kozłowski T., Łódzki U.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2012

|

vol. 18

EN

The paper is an attempt to analyze the theses from James’ book Talks to Teachers on Psychology and to Students on Some of Life's Ideals. The main issue raised by the author is the relationship between utility of religious convictions and the source of their origin. According to James, philosophical concepts must be divided into existential judgments (answering the question about the nature of a thing or phenomenon and its source) from the propositions of value (significance, importance) – which opposes the so-called medical materialism. I illustrate the limitations of above expressed thesis, arguing that in the case of religious convictions presumption of their supernatural origin is the basis for their recognition, as well as is translating into the rules of action. This means that the religious hypothesis cannot be treated equally with scientific hypothesis, because it contains a larger share of commitment and its verification extends beyond the sphere of mortal life.

2

Natura post-prawdy

80%

Czarnocka M.

Filozofia i Nauka

|

2021

|

vol. 9/1

147-169

PL

Wykazuję, że post-prawda jest blisko pokrewna prawdzie pragmatycznej w ujęciu Williama Jamesa, tj. prawdzie „użytecznościowej”. Jako taka post-prawda nie może być kwalifikowana – jak to się nagminnie utrzymuje – jako fałsz (negacja prawdy) w sensie zadanym w klasycznej idei prawdy. Post-prawdziwość nie jest bowiem wartością poznawczą w klasycznym systemie wartości poznawczych, a środkiem działania, a konkretniej środkiem realizowania interesów jej dysponentów przy pomocy kamuflażu poznawczego. Obecna erupcja post-prawd jest efektem rozpowszechnienia się pragmatycznego systemu wartości i infekowania nim całej sfery publicznej oraz prywatnej.

3

Is “The Presumption of Atheism” in Fact a Neutral Procedure? A Critical Examination of Antony Flew’s Position

71%

Odoj E.

Roczniki Filozoficzne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 2

115-132

EN

This article examines the concept of “The Presumption of Atheism” by Antony Flew. Flew claims that at the beginning of a debate on the existence of God we should adopt a standpoint of atheism and the opus of proof lies on the theists. I question different requirements that Flew puts on the representatives of theism and atheism. In responding, I raise an epistemological issue concerning how strong evidence for a particular belief should be in order for one to hold that belief. I claim that this depends on a subject’s circumstances and on his or her individual conditions. By means of these deliberations I try to reveal how various persons could reasonably demand from a theistic belief a different degree of probability than they do from an atheistic one. This shows, I think, that Flew’s procedure does not have to be rational for others, although it could be in his own case.

PL

Przedmiotem artykułu jest koncepcja “domniemania ateizmu” Antony’ego Flew. Flew twierdzi, iż w punkcie wyjścia debaty na temat istnienia Boga powinniśmy przyjąć stanowisko ateizmu a ciężar dowodu spoczywa na teście. W artykule kwestionuję różne wymagania stawiane przez Flew reprezentantom teizmu i ateizmu. Odpowiadając na propozycję Flew, analizuję problem epistemologiczny, jak silne świadectwa na rzecz danego przekonania są potrzebne, by podmiot przyjął to przekonanie. Twierdzę, iż zależne jest to od okoliczności, w jakich znajduje się dana osoba i jej indywidualnych uwarunkowań. Za pomocą tych analiz staram się wskazać, w jaki sposób różne osoby mogą racjonalnie wymagać od przekonania teistycznego innego stopnia prawdopodobieństwa niż od przekonania ateistycznego. Pokazuje to, jak sądzę, iż propozycja Flew nie musi być racjonalna dla innych osób, choć może być taką dla samego Flew.

4

A ‘No’ at the Core of Life

70%

Weidenbaum J.

Open Theology

|

2016

|

vol. 2

|

issue 1

EN

The purpose of this essay is to unpack the relevance of William James for the project of a transreligious theology. While the resources of reason and spiritual experience have long been employed to arbitrate both within and between different spiritual traditions, I argue that James offers a third principle: the encouragement of the morally active life, along with a corresponding depiction of the universe in which our efforts may contribute to the nature of things.

5

Zrozumieć wolność. Rozum czy namiętności?

70%

Biegalska A.

Filozofia Chrześcijańska

|

2013

|

vol. 10

103-112

EN

What does human ability to take decisions depend on? Reason or passions? What mechanism governs the process of shaping our beliefs? Why do we consider a given opinion credible? All these questions are familiar to anyone who even once pondered on the phenomenon of human freedom – a phenomenon whose existence is commonly believed to be obvious. The article is yet another attempt to address the above questions. The presented reflections will be set against the background of the thought of William James.

6

Pamięć w dobie psychologii dynamicznej: XIX-wieczne konteksty. (Z angielskiego przełożyła Olga Mastela)

61%

Nalbantian S., Mastela O.

Pamiętnik Literacki

|

2013

|

vol. 104

|

issue 4

17-34

EN

The author of the text sketches the major findings made in the field of memory research in the late nineteenth century, called by some “a golden age of memory,” and shows how these discoveries paved three different pathways for the exploration of memory by fiction writers in the twentieth century. She focuses, in particular, on the legacy of the three leading French and American psychologists: Henri Bergson, who placed memory processes and their duration in the metaphysical domain, Pierre Janet, who examined the functioning of automatic memory at the famous Salpêtrière clinic and actually founded the school of Dynamic Psychiatry, and William James, who in fact invented the notion of “the stream of consciousness,” adopted later by such eminent writers as James Joyce, William Faulkner and Virginia Woolf.

7

Miejsce panpsychizmu we współczesnych debatach nad umysłem

61%

Jarocki J.

Diametros

|

2018

|

issue 58

49-64

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie współczesnych odmian panpsychizmu, czyli stanowiska metafizycznego, zgodnie z którym przynajmniej część fundamentalnych własności świata ma charakter umysłowy. Mimo swojej popularności w historii filozofi i, w dominującej obecnie tradycji analitycznej pogląd ten uważany jest za nienaukowy. Jednakże w obliczu nierozwiązywalnych jak dotąd trudności z wyjaśnieniem umysłu, panpsychizm coraz częściej traktuje się jako poważnego kandydata na poprawną teorię metafizyczną. W swoim artykule proponujęmożliwie szeroką definicję panpsychizmu, a następnie wskazuję, w jakich punktach mogą się różnić jego odmiany. W dalszej części wyróżniam dwie motywacje do przyjęcia panpsychizmu: akceptację prawa ciągłości albo uznanie istnienia własności wewnętrznych. W przedostatnim paragrafie wymieniam problemy panpsychizmu, z których głównym jest tzw. problem kombinacji. W zakończeniu sugeruję, że mimo trudności panpsychizm staje się coraz popularniejszą koncepcją, która ma swoje miejsce we współczesnych debatach nad umysłem.

EN

The purpose of this article is to present contemporary varieties of panpsychism, i.e. a metaphysical view according to which at least some of the fundamental properties which constitute the world are mental. Despite its popularity in the history of philosophy, the view has been thought, in the analytic tradition, to be unscientific. Nevertheless, in light of some insolvable problems with the explanation of mind, panpsychism has become a view which is taken seriously as a correct metaphysical theory. In this article, I propose a broad definition of panpsychism in order to uncover the possible causes of its variety. Subsequently, I argue that there are two main motivations to embrace panpsychism: the law of continuity and the acceptance of fundamental monism. Further, I present some problems with panpsychism, especially the problem of combination. In the final part, I suggest that panpsychism should be taken seriously in the recent debates about the mind, regardless of its difficulties.

8

Wolność, nieskończoność, wzniosłość: przestrzeń duchowa w doświadczaniu muzyki religijnej w perspektywie fenomenologicznej

57%

Szyszkowska M. A.

Pro Musica Sacra

|

2020

|

vol. 18

EN

In pursuing the phenomenological description of musical religious experience author refers to William James’ analysis of religious experience, pointing to his ideas of the individual, emotional and above all engagement as the major elements that mark the religious experience. She refers to the aesthetic and psychological though of Edmund Gurney as well as the work of Max Scheler trying presenting a comparison between the religious and aesthetic in the context of the musical experience. Pointing to the music that may be neither functioning nor inspired by the Church, author describes the attentive and engaged music experience that opens up the spiritual space for growing and changing oneself as the ultimate prize for the listening-in.

PL

W poszukiwaniu fenomenologicznego ujęcia muzycznego doświadczenia religijnego autorka nawiązuje do analizy doświadczenia religijnego Williama Jamesa oraz do pism Edmunda Gurneya, a wreszcie do pracy Maxa Schelera. Sięgając do opisu doświadczeń religijnych i mistycznych, stara się naszkicować podobieństwo między doświadczeniem mistycznym, wsłuchiwaniem się a praktyką religijną opisywaną w literaturze filozoficznej. Odwołując się do muzyki, która bez względu na styl, wyznanie kompozytora oraz tekst liturgiczny, prowadzi do doświadczenia mistycznego lub religijnego, określa doświadczenie muzyki religijnej poprzez odwołanie się indywidualnego zaangażowania, emocjonalnej pełni oraz duchowej przestrzeni wyznaczanej m.in. przez wysiłek wsłuchiwania się.

9

Experiencing life and (religious) hope: pragmatic philosophies of religion

51%

Nagl L.

Human Affairs

|

2014

|

vol. 24

|

issue 1

103-111

EN

Is pragmatism, as focused on a future considered producible by our finite actions, ill equipped to analyze religion (or “Erlösungswissen”, as Max Scheler said); is it unable, as Stanley Cavell writes, to sufficiently explore “skepticism” and negativity? This paper argues that William James succeeds in pragmatically re-thematizing “Erlösungswissen”, and that Josiah Royce-who develops a post-pragmatic, pragmaticist concept of; religion-carefully re-investigates “negativity”, in a Peirce-inspired mode, by focusing on the “mission of sorrow”.

10

Czego nie widać w lustrze, czyli o przekraczaniu ciemności w „Katarynce” Bolesława Prusa

51%

Wietecha A.

Pamiętnik Literacki

|

2016

|

vol. 107

|

issue 3

119-137

PL

Artykuł stanowi interpretację utworu Bolesława Prusa „Katarynka”. Nowela ta jest tu oglądana przez pryzmat ludzkiego doświadczenia sensualnego: wzroku, jego braku, słuchu, ale przede wszystkim – dotyku. Bohaterem zniewolonym przez zmysł wzroku okazuje się pan Tomasz, którego postrzeganie świata jest, paradoksalnie, wskutek wzrokocentryzmu uboższe. Dzieje się tak jednak tylko do momentu ujrzenia przez niego niewidomej dziewczynki – drugiej głównej postaci noweli. Dziewczynkę zaś możemy obserwować w trakcie procesu utraty wzroku i adaptacji do nowej, bolesnej sytuacji. Uświadamia ona sobie, że nie jest już wzrokocentrycznym podmiotem poznającym rzeczywistość, do czego była tak bardzo przywiązana. Umieszczone w tytule artykułu lustro pełni funkcję motywu przewodniego, dzięki któremu można obserwować przemiany podmiotu percypującego rzeczywistość w Prusowskim utworze. Istotną rolę w interpretacji Katarynki odgrywa też zagadnienie spacjalności – zmiana w odczuwaniu przestrzeni po utracie wzroku. Rozważania podsumowuje, uprawniony interpretacją tekstu, wniosek o wielkiej empatii i wiedzy psychologicznej pisarza. W swym artykule autorka odnosi się m.in. do myśli Williama Jamesa, Jean-François Lyotarda, Eugène’a Minkowskiego, Juliana Ochorowicza, Jana Władysława Dawida oraz samego Bolesława Prusa z „Wędrówki po ziemi i niebie”.

EN

The article is an interpretation of Bolesław Prus’ “Katarynka (Barrel Organ).” The novella is viewed here through the prism of human sensual experience: sight, its absence, hearing, and above all – touch. Constrained by sight is Mr Tomasz, whose perception of the world is paradoxically scanty due to his sight-centrism. It is, however, the case only to the moment he discerns the novella’s second protagonist, the blind girl. The girl can be observed in the process of losing her sight and her adaptation to the new, painful situation. She realises that she is no longer a sight-centered subject experiencing the reality to which she was so much attached. The mirror placed in the title of the article plays the function of a leading motif due to which we may observe the changes of the subject perceiving the reality in Prus’ novella. To add, an important role in the novella’s interpretation is played by the problem of spatiality – the change in perceiving space after the loss of sight. In sum, the considerations, licensed by the text’s interpretation, lead to the conclusion about the writer’s great empathy and psychological knowledge. In the article the author refers to the thoughts by, inter alia, William James, Jean-François Lyotard, Eugène Minkowski, Julian Ochorowicz, Jan Władysław Dawid and Bolesław Prus himself from his “Wędrówka po ziemi i niebie (Travel on Earth and in Heaven).”

11

Ideomotoryczna teoria działania w ujęciu Williama Jamesa

50%

Schetz A.

Diametros

|

2015

|

issue Diametros 43

137-157

EN

The paper discusses the view of William James on the contribution of will to our decisions to act. According to James, our voluntary action, which for him is strongly connected with an intention to do something, occurs when the subject of the action knows its sensorimotor effects. An attempt has been made to defend James’ view and rebut popular criticisms aiming to undermine the role of knowledge in voluntary action. The paper also offers to identify a contemporary context for the ideomotor theory of action. It is argued that such a context is provided by the enactive theory of perception.

PL

Artykuł omawia stanowisko Williama Jamesa odnośnie do udziału woli w podejmowa-niu decyzji o działaniu. Według Jamesa działanie wolitywne (voluntary action), wiązane przez niego z intencją zrobienia czegoś (with intention of doing something), ma miejsce wówczas, gdy działający podmiot (the subject who is doing the action) zna sensomotoryczne efekty podjętego działania (knows sensorimotor effects of her action). Szczególny nacisk położono na próbę obrony stanowiska Jamesa przed popularną krytyką podważającą rolę tej wiedzy w działaniu wolitywnym. Końcowa część artykułu zawiera propozycję znalezienia współczesnego kontekstu dla ideomotorycznej teorii działania. Ma nim być enaktywna teoria percepcji (enactive theory of perception).

12

Antropologiczno-metafizyczne konsekwencje nietomistycznego rozumienia duszy ludzkiej na przykładzie wybranych problemów

41%

Lampart K.

Studia Gilsoniana

|

2020

|

vol. 9

|

issue 1

63-85

EN

The article is aimed to show how the non-Thomistic understanding of the human soul determine the understanding of the human being. The author discusses the following problems: 1) delayed animation, 2) the reductionist idea of the human soul (Descartes and William James), and 3) anima separata. All reductionist approaches to the soul necessarily lead to a limitation or negation of the subjectivity of the human person. In turn, the absolutization of the human spirit leads to a dualistic or idealistic vision of the human being. The proposition of St. Thomas Aquinas, in the light of which the human soul is necessarily assigned to the body, shows an integral image of man, confirmed in his external and internal experience.

Refine search results

Uzdrawiająca moc wiary

Natura post-prawdy

Is “The Presumption of Atheism” in Fact a Neutral Procedure? A Critical Examination of Antony Flew’s Position

A ‘No’ at the Core of Life

Zrozumieć wolność. Rozum czy namiętności?

Pamięć w dobie psychologii dynamicznej: XIX-wieczne konteksty. (Z angielskiego przełożyła Olga Mastela)

Miejsce panpsychizmu we współczesnych debatach nad umysłem

Wolność, nieskończoność, wzniosłość: przestrzeń duchowa w doświadczaniu muzyki religijnej w perspektywie fenomenologicznej

Experiencing life and (religious) hope: pragmatic philosophies of religion

Czego nie widać w lustrze, czyli o przekraczaniu ciemności w „Katarynce” Bolesława Prusa

Ideomotoryczna teoria działania w ujęciu Williama Jamesa

Antropologiczno-metafizyczne konsekwencje nietomistycznego rozumienia duszy ludzkiej na przykładzie wybranych problemów