Search results

1

On the Nature of the Accusative in Finnish

100%

Bielecki R.

Lingua Posnaniensis

|

2009

|

vol. 51

|

issue 1

19-38

EN

Modern Finnish grammars display a clear tendency to eliminate the category of the accusative entirely, or to limit it only to manifestations which are heterophonic from manifestations of other cases (the nominative and genitive). However, in older grammars (from the first half of the 20th century), the accusative was considered a proper full member of the inventory of Finnish cases. The present paper can be seen as a defense of the former approach to the accusative, because the author believes that the new approach exposes only the paradigmatical aspect of this part of the Finnish language, concealing the syntagmatic aspect. By means of syntagmatic comparison, different types of grammatical neutralizations are brought into view. One of them is especially instructive for the case in question, because it reveals specific properties not only of the accusative, but also of the category of voice in Finnish.

2

O zmianie biernika w użyciach nieparadygmatycznych

100%

Perlin J.

Linguistica Copernicana

|

2016

|

issue 13

293-299

EN

In modern Polish we can observe some processes which contribute to a considerable system change which consists in the expansion of -a in the accusative of semantically inanimate masculine nouns, the appearance of masculine names having different forms of nominative, genitive and accusative and - finally - the bifurcation of the accusative in two cases with reference to masculine nouns denoting games.

3

Einige Bemerkungen zum partitiven Genitiv im heutigen Polnisch und zu seinen deutschsprachigen Äquivalenten

88%

Gaworski I.

Beiträge zur allgemeinen und vergleichenden Sprachwissenschaft

|

2021

|

vol. 10

43-69

EN

The topic of this paper is so-called Partitive Genitive (PG) as a verbal compliment, which is one oft the most characteristic syntactic constructions of the Polish language and of the others Slavic languages. PG is typical of spoken language and compatibel only with restricted class of perfective verbs. Different frames and a short characteristic of the subject in the Polish linguistic literature were presented. Reflections in the main part of the article are limited to a selected morphological, syntactic and semantic phenomenon of PG with perfective and imperfective verbs. The possible equivalents of Polish PG in German were also presented.

4

Some Remarks on the Language of the Itinerarium Antonini Placentini

75%

Galdi G.

Listy filologické (Folia philologica)

|

2015

|

vol. 138

|

issue 1-2

41-63

EN

The text of the Itinerarium Antonini Placentini, the anonymous account of a travel to the Holy Land dated to ca. 570 AD, is transmitted by two main families of manuscripts: the recensio prior (α), represented by the Sangallensis 133 (G), 8th–9th cent., and the Rhenaugiensis (R), 9th cent. and the recensio altera (β), preserved in several manuscripts. There is broad consensus among scholars that the Latin of (β) largely results from a later normalization in Carolingian times. It is disputed, instead, whether the original text is better preserved in G, which often ‘deviates’ from standard Latin, or in R, which is much closer to classical canons. In our paper, we will concentrate on noun morphology and on the treatment of final m. Through the presentation of statistical data and the discussion of selected examples, we shall show that, although G occasionally modifies the text of its archetype, several morphological errors occurring in it may be put down to the author himself. Conversely, R displays a clear tendency to correct the text. Additionally, we will claim that the frequent use, in G, of the endings a and as in the accusative singular and nominative plural, respectively, of feminine names are likely to reflect the gradual extension of a casus unicus, which is also found in Romance.

5

„Niesforny” biernik rzeczowników męskonieżywotnych w liczbie pojedynczej: o ekspansji tego zjawiska we współczesnym języku polskim i jego czynnikach

63%

Kiklewicz A.

Język Polski

|

2023

|

vol. 103

|

issue 2

5-25

EN

The subject of this article are the conditions for the use of Polish masculine inanimate singular nouns in the accusative with the -a suffix as a systemic morphological characteristic of masculine animate nouns. The author proposes several ways to explain the reasons for this expansion. Theory wise, the study is based on the system-functional grammar as well as on the natural grammar. The emphasis is placed on the description of the grammatical system in the perspective of the speech activity of language users, focusing in particular on the principles of ergonomics and self-regulation. The author presents the current knowledge on Acc=Gen syncretism, and discusses a set of factors influencing the use of the accusative with the -a suffix in modern Polish: ergonomic, semantic, syntactic, frequency-driven and pragmatic.

PL

Przedmiotem artykułu są uwarunkowania użycia polskich rzeczowników męskonieżywotnych liczby pojedynczej w bierniku z fleksją -a jako systemową charakterystyką morfologiczną rzeczowników męskożywotnych (męskoosobowych oraz męskozwierzęcych). Autor proponuje kilka sposobów wyjaśnienia przyczyn tego zjawiska. Pod względem teoretycznym badanie bazuje na gramatyce systemowo-funkcjonalnej, a także na gramatyce naturalnej: obydwie teorie kładą nacisk na opis systemu gramatycznego w perspektywie działalności mownej użytkowników języka, zwłaszcza przy uwzględnieniu zasad ergonomii i samoregulacji. Autor przedstawia aktualną wiedzę na temat synkretyzmu Acc=Gen, a także omawia zespół czynników wpływających na użycie biernika z fleksją -a we współczesnej polszczyźnie: ergonomiczny, semantyczny, syntaktyczny, frekwencyjny i pragmatyczny.

6

Rodzaj gramatyczny w polszczyźnie i w językach wschodniosłowiańskich. Rozważania na marginesie biernika

63%

Stefańczyk W. T.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2021

|

vol. 28

105-116

EN

In contemporary Polish linguistics, several approaches to the category of grammatical gender coexist, both traditional, dating back to ancient times, and more recent solutions. Traditionally, grammatical gender is understood on the basis of a tripartite division – masculine, feminine, and neuter, based on the singular nominative. A similar perspective is adopted in all East Slavic languages. In more recent approaches, the division into grammatical gender is based on the accusative and gender forms. The accusative approach provides for five grammatical genders: masculine personal, masculine animate, masculine inanimate, feminine and neuter, while the genitive encompasses four generic classes in the singular and five in the plural. Such descriptive propositions are alien to other Slavic languages, although the latter do possess the category of animacy, one example of which is the accusative. In East Slavic languages, animate nouns of all grammatical gender are assigned syncretic endings with the genitive in the accusative plural. In contemporary Polish, on the other hand, distinguishing a class of plural animate nouns is irrelevant from an inflectional point of view. These differences are the reason for interferences and linguistic errors both when Poles endeavour to learn East Slavic languages and when Eastern Slavs acquire Polish.

PL

We współczesnym językoznawstwie polonistycznym współistnieje kilka ujęć kategorii rodzaju gramatycznego: tradycyjne, wywodzące się ze szkoły starożytnej oraz nowsze. W ujęciu tradycyjnym występuje trójczłonowy podział na rodzaje gramatyczne, tj. męski, żeński i nijaki, a jego podstawę stanowi mianownik liczby pojedynczej. Podobnie jest we wszystkich językach wschodniosłowiańskich. W polszczyźnie – w przeciwieństwie do innych języków słowiańskich – istnieje dodatkowo rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy. W ujęciach nowszych podstawę podziału na rodzaje gramatyczne stanowi biernik i dopełniacz. W ujęciu biernikowym występuje pięć rodzajów gramatycznych: męskoosobowy, męskożywotny, męskonieżywotny, żeński i nijaki, natomiast w koncepcji dopełniaczowej wyodrębnia się cztery klasy rodzajowe w liczbie pojedynczej i pięć klas w liczbie mnogiej. Tego typu propozycje opisu rodzaju gramatycznego są obce innym językom słowiańskim, w tym wschodniosłowiańskim, choć istnieje w nich rozbudowana kategoria żywotności, czego przykładem jest biernik. W językach wschodniosłowiańskich rzeczowniki żywotne wszystkich rodzajów gramatycznych otrzymują w bierniku liczby mnogiej końcówki fleksyjne synkretyczne z dopełniaczem. We współczesnej polszczyźnie natomiast wyodrębnianie klasy rzeczowników żywotnych w liczbie mnogiej jest nieistotne z fleksyjnego punktu widzenia. Różnice te są przyczyną interferencji i błędów językowych zarówno Polaków uczących się języków wschodniosłowiańskich, jak i wschodnich Słowian, przyswajających język polski.

7

Kilka uwag o wymienności dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim

63%

Stefan A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2016

|

vol. LXII

131-143

PL

Tematem pracy są wybrane zagadnienia dotyczące wymienności form dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim. Inspiracją do napisania niniejszego tekstu stały się obserwacje zachowań językowych współczesnych Polaków i Słoweńców. Rozważania na temat wymienności form dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim ograniczono do wybranych zjawisk morfologicznych (w paradygmacie singularis) oraz składniowych w obu tych językach słowiańskich. Dotyczą one przede wszystkim synkretyzmu końcówek dopełniacza i biernika w rodzaju męskożywotnym oraz pojawiających się coraz częściej odstępstw od klasycznego użycia dopełniacza w zdaniach zaprzeczonych. Analizę aktualnych tendencji nienormatywnego użycia tych dwóch przypadków w obu językach poprzedza krótka charakterystyka dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim.

EN

The topic of the paper is interchangeability of genitive and accusative in Polish and Slovenian languages. The inspiration for the paper have its origin in observations of current linguistic behaviours of contemporary Poles and Slovenes. Reflections on the subject are limited to selected morphological (the declension of singular nouns) and syntactic phenomenon in both of considered Slavic languages. The focus in the paper is mostly on syncretism of genitive and accusative suffixes in masculine-animate gender and appearing more and more often deviations from standard use of genitive in negations. Analysis of tendencies of non-standard usage of these two cases in Polish and Slovenian is preceded with short characteristic of genitive and accusative in both languages.

8

Kupiłem grejpfrut czy grejpfruta? O błędach językowych w glottodydaktyce polonistycznej

51%

Stefańczyk W. T., Katedra Języka Polskiego jako Obcego W. P., reinhold5@interia.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2015

|

vol. 22

PL

Artykuł porusza zagadnienie ekspansji męskożywotnej końcówki -a w bierniku liczby pojedynczej w grupie rzeczowników nieżywotnych. Część tego typu form jest zgodna z normą wzorcową, np.: forda, pokera, golfa, borowika, inne natomiast występują wyłącznie w języku potocznym, np.: zęba, paznokcia, gwoździa. Niekiedy trudno jest rozstrzygnąć, która forma jest prawidłowa, np.: zamówić kotlet czy zamówić kotleta. Artykuł przynosi ponadto propozycje rozwiązań glottodydaktycznych oraz przedstawia dylematy dotyczące wskazanych kwestii.

EN

The paper discusses the issue of the expansion of the masculine animate ending – a onto the group of inanimate nouns. Some of such forms are in agreement with the paradigmatic norm, others, on the other hand, appear only in colloquial language. It is at times difficult to establish which form is the correct one. The paper also puts forth proposals of methods of their teaching and presents some dilemmas concerning the abovementioned questions.

9

Сінтаксічныя канструкцыі тыпу “на + вінавальны склон” і “на + месны склон” ў беларускіх паўночна‑заходніх народных гаворках і яе пагранічча

51%

Хвіланчук [Khvilanchuk] Ю. I.

Acta Baltico-Slavica

|

2013

|

vol. 37

EN

Prepositional constructions with ‘na’ in folk dialects of north-west BelarusThis article is a study of such prepositional constructions as aslepnuts na vochy, hvarets na astsu, azlabіtstsa na sina, graz na dudtsy, ehats na kanі in folk dialects of north-west Belarus. These constructions have received too little attention in the research on the standard variety of Belorussian and a few issues still need analysis: the usage patterns of the structure and its relations with other dialects. In this paper, we discuss the structural features, the geographical expansion and the prescriptive status of the construction. Our study revealed that the constructions can express different meanings, and they modify the meaning of the verb. The analysed structure exhibits high productivity in the dialects of north-west Belarus. We believe that all prepositional constructions of this kind were derived from non-prepositional constructions; the exact time of such shift is difficult to determine, since the two kinds of constructions have existed in parallel for a long time. The prepositional construction ehats na kanі is normative in modern Belorussian and Russian. In the west of Belarus, people also use the prepositionless variant of the construction: ehats kanem. Синтаксические конструкции типа «на + винительный падеж» и «на + предложный падеж» в белорусских северо-западных говорах и их пограничьяЦелью статьи является исследование синтаксических конструкций типа “на + винительный” и “на + предложный” в белорусских северо-западных народных говорах и их пограничья. Объектом исследования послужили словосочетания с предлогом на, которые выражают объектные отношения. Особенности применения таких конструкций в говорах белорусского языка со стороны территории их расширения, внутри- и мeждиалектных отношений до сих пор составляют научную проблему. Они недостаточно исследованы в национальной диалектологии и поэтому требуют детального анализа, хотя вопросы изучения синтаксических конструкций не являются новыми для славянской диалектологии в целом. В данной статье мы попытались охарактеризовать синтаксические отношения словосочетаний типа “на + винительный” и “на + предложный” структурные особенности таких конструкций, территорию их расширения, нормативный статус. В результате исследования выявилось, что синтаксические конструкции с объектными отношениями могут выражать различные значения. В качестве главного кампонента таких словосочетаний обычно выступают различные по значению глаголы. Конструкции типа “на + винительный” и “на + предложный” достаточно продуктивны в белорусских северо-западных народных говорах и пограничья. Параллельно с предложными словосочетаниями в говорах могут употребляться и беспредложные синтаксические конструкции. Есть мнение, что все предложные конструкции возникли на базе беспредложных. Когда состоялся процесс их разграничения на сегодняшний момент сказать трудно, так как предложные и беспредложные словосочетания долгое время применялись параллельно. Так, предложная конструкция “ехаць на кані” является нормативной в современном белорусском и русском языках. Функционирование же беспредложной синтаксической конструкции “ехаць канём” на западе Беларуси поддерживается за счет соседних языков – польского и литовского, где такие словосочетания считаются нормативными.

Refine search results

2 Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

1 Acta Baltico-Slavica

1 Beiträge zur allgemeinen und vergleichenden Sprachwissenschaft

1 Język Polski

1 Lingua Posnaniensis

1 Linguistica Copernicana

1 Listy filologické (Folia philologica)

1 Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

2 Stefańczyk W. T.

1 Bielecki R.

1 Galdi G.

1 Gaworski I.

1 Katedra Języka Polskiego jako Obcego W. P.

1 Kiklewicz A.

1 Perlin J.

1 Stefan A.

1 reinhold5@interia.pl

1 Хвіланчук [Khvilanchuk] Ю. I.

1 2023

2 2021

2 2016

2 2015

1 2013

1 2009