Search results

1

Jeszcze o apelatywizacji imienia „Janusz”

100%

Walkowiak J. B.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2020

|

vol. 55

EN

Further Remarks on the Appellativisation of the Given Name JanuszThe appellativisation of a given name, especially when related to its stigmatisation, is not frequent in Polish. All the more amazing is the rapid career of the name Janusz as an appellative. The phenomenon was first apparent in such phrases as janusze plaży or janusze polskiej gospodarki, used on the Internet and in the print media in the early 2010s, with a clear peak of the popularity of this type of phraseology observed in 2015. The names of Janusz’s wife Grażyna or of his son Seba (Sebastian) have not yet been appellativised, but they also create an image of “typical Poles”, overusing beach windscreens, wearing socks with sandals, stealing pencils from Ikea or trying to impress their neighbours at all costs. Based on an analysis of corpus-type data, this article attempts to explain why this name has become a symbol of the shameful traits of Poles, what associations it evokes, and to what degree it has been subject to appellativisation. Jeszcze o apelatywizacji imienia JanuszApelatywizacja imienia, zwłaszcza wiążąca się z jego stygmatyzacją, nie zdarza się w języku polskim często. Tym bardziej zadziwia błyskawiczna kariera imienia Janusz jako apelatywu. Po raz pierwszy o januszach plaży czy januszach polskiej gospodarki można było przeczytać w internecie i prasie tradycyjnej bodaj na początku drugiej dekady tego wieku, przy czym wyraźny szczyt popularności tego typu frazeologizmów przypadł na rok 2015. Żona Janusza Grażyna czy syn Seba nie doczekali się jeszcze apelatywizacji swych imion, ale też kreują wizerunek typowych Polaków, odgradzających swój grajdołek plażowy parawanem, noszących skarpetki do sandałów, kradnących ołówki z Ikei czy za wszelką cenę starających się zaimponować sąsiadom. W artykule – w oparciu o analizę danych o charakterze korpusowym – podjęta zostanie próba wyjaśnienia, dlaczego akurat to imię stało się symbolem wstydliwych cech Polaków, jakie budzi skojarzenia i w jakim stopniu uległo apelatywizacji.

2

Polska eponimia biblijna: Sodoma. Od urbonimu starożytnego miasta do sodomawirusa

94%

Marcinkiewicz R.

Stylistyka

|

2020

|

vol. 29

213-233

EN

Sodom (in Polish: Sodoma) does not exist. Although this Palestinian town has been known since prehistoric times and it is mentioned in the Bible, there is no archaeological proof which would confirm its location. In 2011, the name Sodoma was removed from the official list which includes Polish equivalents of geographical names of the world. However, the onym is still used in the Polish language. This name and its derivatives appear mainly in numerous eponyms. We can find here semantic derivatives (eg. sodoma), structural-semantic ones (eg. sodomia, sodomita, sodomizować), phraseological ones (eg. sodoma i gomora, grzech sodomski, jabłko sodomskie, jeden (jedyny) sprawiedliwy w Sodomie i Gomorze), and the ones which were created as a result of transonymisation. Other proper names derived from Sodoma are usually international in their character. The most frequent ones are artiphonyms and titles of various pieces of art – in painting, music, literature, etc. The connotative value of Sodoma is wider than it seems when we take only a cursory look at eponymous forms, but the dominant connotations are sexual ones (from heterosexual practices through homosexual ones to zoophilia). Sodoma is also related to catastrophe, mess, as well as to justice and morality. Probably thanks to its wide range of eponymous forms, the onym Sodoma is still present in Polish dictionaries of proper names. What is more, phraseological associations with Gomorrah (in Polish: Gomora, another biblical town) are so strong that in a few dictionaries the information about the name Sodoma appears only in the entry devoted to Gomora.

3

Proces apelatywizacji w ujęciu socjolingwistycznym na przykładzie eponimu “Karen” i jego funkcji w slangu amerykańskim

84%

Podlecka N.

Forum Filologiczne Ateneum

|

2021

|

vol. 9

|

issue 1

163-173

EN

This work analyses the process of appellativisation of the “Karen” eponym functioning in American slang. The formation of inflected words may have various grounds and reasons, but in the case of the chosen example, we are dealing with a phrase that illustrates more than one sociological phenomenon. By examining the definition of the word “Karen”, it is possible to identify three spheres of American life that are subject to many tensions and emotional reactions. The first of them is the economic and social sphere, associated with high social stratification. Another is the problem of racial tolerance that is still present, especially the demonization of African Americans. The last element to be discussed is the pandemic and its impact on American society.

PL

Niniejsza praca poddaje analizie proces apelatywizacji eponimu Karen funkcjonującego w slangu amerykańskim. Powstawanie wyrazów odimiennych może mieć różne podłoża i różne przyczyny, jednak w przypadku wybranego przykładu mamy do czynienia ze zwrotem ilustrującym więcej niż jedno zjawisko socjologiczne. Badając definicję słowa Karen, można wskazać na trzy sfery życia Amerykanów, które podlegają wielu napięciom i emocjonalnym reakcjom. Pierwszą z nich sfera ekonomiczno-społeczna, związana z dużym rozwarstwieniem społecznym. Kolejną jest wciąż obecny problem z tolerancją rasową, a zwłaszcza demonizowaniem Afroamerykanów. Ostatnim omawianym elementem jest pandemia i jej wpływ na społeczeństwo amerykańskie.

4

Formacje potencjalne a późnonowoczesna rodzimość nazewnicza, czyli o produktywności onimiczno-apelatywnej

67%

Rutkiewicz-Hanczewska M.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

vol. XXIII/2

55–72

PL

Artykuł jest poświęcony jednemu z najnowszych modeli nazewniczych, wpisujących się w płaszczyźnie apelatywnej w kategorię słowotwórczą nazw miejsc, a utworzonych drogą sufiksacji, za pomocą znanych wykładników słowotwórczych -arnia, -nia, -ownia, lub derywacji paradygmatycznej. W systemie nazewniczym tego typu nazwy mają charakter deproprialny lub odapelatywny. Oznacza to, że tworzy się je od podstaw onimicznych (nazw ulic, placów, budynków) lub apelatywów, które w funkcji nazw miejsc nigdy dotąd nie występowały w systemie apelatywnym (Bezownia, Bucikarnia, Zupiarnia). Powstaje dzięki temu nowa możliwość przyszłego zasilania leksykonu nazw pospolitych jednostkami proprialnymi. Będą to jednak swoiste apelatywizmy wykreowane w planie onimicznym (por. fryzjer → Fryzjernia → fryzjernia; zupa → Zupiarnia → zupiarnia).

EN

The article is devoted to one of the most recent naming models which, on the appellative plane and from the point of view of word formation, belongs to the category of place names, created by suffixation with the use of the well-known suffixes -arnia, -nia, -ownia, or by paradigmatic derivation. In the naming system, such names are of proprial or appellative origin. This means that they are created on the basis of onyms (names of streets, squares or buildings) or appellatives which have never before appeared in the appellative system in the function of names (cf. Bezownia, Bucikarnia, Zupiarnia). This creates a new future possibility of enriching the lexicon of common names with proprial units. However, these will be specific appellativisms of onymic origin (cf. fryzjer ‘hairdresser’ → fryzjernia → fryzjernia; zupa ‘soup’ → zupiarnia → zupiarnia).

5

Sprachliche ›Recycling‹strategie

67%

Sadziński R.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2015

|

issue 24

89-102

DE

Es werden so gut wie keine von Grund auf neuen Wortkörper aus dem Boden gestampft – sie haben in der Regel…ihre Geschichte. Sie werden meist aus bereits vorhandenen einheimischen und/oder fremden lexikalischen und Wortbildungsmorphemen gebildet, sodass sie oft einen hybriden Charakter angedeihen bekommen. Zu diesem Ziel werden nicht zuletzt mythologisch markierte Namen herangezogen. Im vorliegenden Beitrag wurde dies an der germanischen Mythologie veranschaulicht. Solche Begriffe, wie Walküre, Walhall(a), Tarnkappe oder Troll, aber auch Waberlohe bzw. Breidablik – um nur einige wenige zu nennen – werden entmythologisiert und in einen Ko(n)text gesetzt. Auch im naturgemäßen Alterungsprozess des Wortschatzes entstehen “(fossile) Ablagerungen“, die aufs Neue verwertet werden können. Als Beispiel kann man Testimonium heranziehen, das zugunsten des juristischen Fachwortes Zeugnis aufgegeben wurde, um als Testimonial wie ein Phönix aus der Asche in neuer Rolle aufzusteigen, und zwar als Lückenbüßer für die inzwischen –durch den technischen und zivilisatorischen Fortschritt bedingt – fällige Benennung für ‘zu Werbezwecken verwendetes Empfehlungsschreiben eines zufriedenen Kunden, bes. eines Prominenten’ (vgl. DUDEN 2000).

EN

New names are not created out of nothing, new names tend to have their ... history. They are created from existing native and/or foreign formative particles which causes them to appear as hybrids. Even mythological elements can be used for this purpose. This article presents an example of the Germanic mythology. Concepts like Walküre, Walhall(a), Troll, Tarnkappe and even Waberlohe and Breidablik - to use only a few examples - are subject of demythologization and function in the new circuit. Also the natural aging process of the vocabulary provides some material for reuse. An example can be the word Testimonium, which disappeared in the German language for the native word Zeugnis (,witness‘) to be reborn in a new constellation as Testimonial (,marketing recommendation of the satisfied (prominent) client‘) for filling the semantic gap resulting from technological advances.

PL

Nowe nazwy nie powstają z niczego, nowe nazwy mają z reguły swoją … historię. Tworzone są z istniejących już rodzimych i/lub obcych cząstek znaczeniowych i formantów słowotwórczych, co powoduje, że mają często charakter hybrydalny. Do tego celu wykorzystuje się nawet elementy mitologiczne. W artykule pokazano to na przykładzie mitologii germańskiej. Takie pojęcia jak Walküre, Walhall(a), Tarnkappe czy Troll, a nawet Waberlohe i Breidablik – żeby posłużyć się tylko kilkoma przykładami – poddawane są demitologizacji i funkcjonują w nowym obiegu. Również w procesie naturalnego starzenia się słownictwa odkłada się materiał do ponownego wykorzystania. Przykładem może być Testimonium, zanikłe w języku niemieckim na rzecz rodzimego terminu prawniczego Zeugnis ,zeznanie‘, by odrodzić się w nowej konstelacji jako Testimonial dla wypełnienia powstałej w wyniku postępu technologicznego luki znaczeniowej: ,rekomendacja marketingowa zadowolonego (prominentnego) klienta‘.

Refine search results

1 Colloquia Germanica Stetinensia

1 Forum Filologiczne Ateneum

1 Prace Językoznawcze

1 Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

1 Stylistyka

1 Marcinkiewicz R.

1 Podlecka N.

1 Rutkiewicz-Hanczewska M.

1 Sadziński R.

1 Walkowiak J. B.

2 2021

2 2020

1 2015

Jeszcze o apelatywizacji imienia „Janusz”

Polska eponimia biblijna: Sodoma. Od urbonimu starożytnego miasta do sodomawirusa

Proces apelatywizacji w ujęciu socjolingwistycznym na przykładzie eponimu “Karen” i jego funkcji w slangu amerykańskim

Formacje potencjalne a późnonowoczesna rodzimość nazewnicza, czyli o produktywności onimiczno-apelatywnej

Sprachliche ›Recycling‹strategie