Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  decision theory
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Klemensa Szaniawskiego teoria decyzji w zarysie

100%
Gasparski W.
Prakseologia
|
2006
|
issue 146
13-24
EN
Klemens Szaniawski, a Polish philosopher, was deeply involved, among other areas of inquiry, in decision theory and its relationships with human action theory known as praxiology. Elements of his decision-theoretical analysis are presented in the paper.
2
Publication available in full text mode
Content available

Can we remain rational in the large world? On some unexpected consequences of ecological rationality

100%
Gorazda M.
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
|
2021
|
issue 71
75-105
EN
The paper outlines various concepts of rationality, their characteristics and consequences. In the first, most general part, the metaphysical, instrumental and discursive rationality is distinguished. The following part focuses on instrumental rationality and the rational choice theory and ordinal and cardinal utility, expected utility and game theory, respectively. All those concepts are summarised as being the most mathematically elegant and mostly decidable and helpful in the decision-making process. Giving primacy to individual preferences and withholding the judgment on their “objective” value, they are also devoid of double standards. They are, however, strongly normative and weakly coincide with actual agents’ behaviour. Empirical findings on agents’ decision making seem to demonstrate their irrationality, unless we introduce into the analysis different concepts of rationality, namely based on costs efficient heuristics, inclusive fitness and ecological rationality. They are discussed respectively, and although they seem better to explain the set of humans’ seemingly irrational behaviour, they are likely week in predicting that behaviour. They are also losing their normative dimension and thus cease to be helpful in decision making. Applying the particular theory of rationality, either descriptively or normatively, seems to depend strongly on the environment, which can be characterised by its extension from a small to a large world. The more the small world’s features an environment reveals, the more effective is the application of the particular model of rationality. Beyond the small worlds, rule stochasticity, underspecification and misspecification and the only reasonable method are consecutive trials and errors, which eventually may reduce the large world to the small one.
3
Content available remote

Podejmowanie decyzji w zarządzaniu nieruchomościami komunalnymi w Europie - studium przypadku

86%
Lausberg C., Wojewnik-Filipkowska A.
Świat Nieruchomości
|
2017
|
issue 4(102)
23-30
PL
Znaczna część europejskiego portfela nieruchomości jest własnością gmin. W gospodarce rynkowej rodzi to kilka ważnych pytań, na przykład, czy zarządzanie nieruchomościami w administracji publicznej jest równie efektywne i skuteczne, jak w instytucjach prywatnych. Poszukujemy odpowiedzi na to pytanie, analizując sposoby podejmowania decyzji w europejskich miastach. Takie podejście, choć związane niewątpliwie z ograniczeniami, może dostarczyć ważnych wskazówek dla dalszych badań i praktyki. Ponieważ danych jest niewiele, przyjrzymy się dokładniej dwóm wybranym miastom, tj. Gdańskowi i Jenie. Dla każdego miasta opisujemy obecną sytuację, strategię, organisację i proces decyzyjny w zakresie zarządzania nieruchomościami komunalnymi. Artykuł kończą wnioski ze studiów przypadków oraz sugestie dla innych miast, jak można poprawić zarządzanie nieruchomościami poprzez usprawnienie procesu podejmowania decyzji.
EN
A considerable part of the European property portfolio is owned by municipalities. In a market economy this raises several important questions, for instance whether the real estate management in public administrations is as efficient and effective as in private institutions. We address this question by looking at one important detail: the way decisions are made in European cities. Surely this detail cannot fully answer the question, but it can provide us with meaningful hints for further research and for improvements in practice. Since the data is scarce, we take an in-depth look at two selected cities, Gdańsk and Jena, to find out about the decision-making processes in reality. For each city we describe the current situation, the strategy, the organisation, and the decision-making process. We conclude our paper with a summary of the findings from the case studies and some suggestions for other cities on how to improve real estate management by improving the decision-making process.
4
Publication available in full text mode
Content available

Kwantowe modele poznania i decyzji

72%
Łukasik A.
Studia Philosophiae Christianae
|
2016
|
vol. 52
|
issue 4
107-130
EN
Quantum mechanics introduces a new set of revolutionary principles, such as wave-particle duality, superposition, uncertainty, complementarity, entanglement, as well as a fundamentally new approach to probability. Quantum mechanics was created to explain some paradoxical discoveries that were impossible to understand using classical physics. Nowadays we have a similar problem in cognition and decision making – there are many paradoxical findings that seem irrational according to classical probability theory. For example, under some conditions, people judge the probability of event A and B to be greater that the probability of A, which is called the conjunction fallacy; or they judge the probability of A or B to be less than the probability of A, which is called the disjunction fallacy. The aim of this article is to describe the Quantum Cognition research program, which applies the abstract, mathematical formalism of quantum mechanics to cognition and decision making. Quantum probability theory, initially invented to explain some effects on measurements in physics, appears to be a powerful tool to explain some findings in the cognitive sciences.
PL
Mechanika kwantowa wprowadziła nowy zestaw rewolucyjnych idei, takich jak dualizm korpuskularno-falowy, superpozycja stanów, nieoznaczoność, komplementarność, splątanie i całkowicie nowe podejście do prawdopodobieństwa. Mechanika kwantowa została stworzona w celu wyjaśnienia paradoksalnych odkryć, całkowicie niemożliwych do wyjaśnienia w ramach fizyki klasycznej. Współcześnie podobną sytuację możemy znaleźć w naukach o poznaniu i teoriach decyzji – wiele odkryć wydaje się paradoksalnych z punktu widzenia klasycznej teorii prawdopodobieństwa. Na przykład w pewnych warunkach ludzie szacują prawdopodobieństwo koniunkcji zdarzeń A i B jako większe niż prawdopodobieństwo z członów koniunkcji, co jest nazywane błędem koniunkcji, w innych okolicznościach oceniają prawdopodobieństwo sumy zdarzeń A lub B jako mniejsze niż prawdopodobieństwo jednego ze zdarzeń, co jest nazywane błędem dysjunkcji. Celem niniejszego artykułu jest omówienie podstawowych idei programu badawczego Quantum Cognition, który jest zastosowaniem abstrakcyjnego formalizmu mechaniki kwantowej do modelowania czynności poznawczych i procesów decyzyjnych. Kwantowa teoria prawdopodobieństwa, pierwotnie stworzona w celu opisania pomiaru w mechanice kwantowej, wydaje się skutecznym narzędziem w modelowaniu czynności poznawczych i procesów decyzyjnych.
5
Publication available in full text mode
Content available

Zasada ostrożności, czyli heurystyka strachu oraz heurystyka odwagi w kontekście polityki gospodarczej

72%
Malinowski G. M.
Prakseologia
|
2018
|
vol. 160
291-332
PL
Artykuł dotyczy zasady ostrożności. Celem tekstu jest jej zdefiniowanie, interpretacja oraz powiązanie z polityką gospodarczą. Punktem wyjścia jest stwierdzenie istnienia niepewności sensu largo oraz naukowej niepewności sensu stricte. Te elementy sprawiają, że we współczesnej, coraz bardziej zglobalizowanej gospodarce pewne zagrożenia nabierają charakteru systemowego. Konieczne jest unikanie tego rodzaju niebezpieczeństw, jednak istniejące narzędzia analityczne konstruowane w ramach teorii decyzji czy zarządzania ryzykiem są do tego niewystarczające. Stwarza to przestrzeń dla zasady ostrożności, która w zależności od specyfiki sytuacji decyzyjnej przybiera postać heurystyki strachu bądź heurystyki odwagi.
EN
The main goal of the article is to deliver a definition, interpretation and a potential application of precautionary principle in the field of political economy. Uncertainty in general, and scientific uncertainty in particular make a contemporary, increasingly globalized economy much more vulnerable. On the top of that, the very nature of certain risks is changing from local to systemic. It is necessarry to avoid such threats, but the existing risk management tools are insuficient and/ or inadequate to do so. Such a situation creates a potencial space for a concept of precautionary principle which, depending on the nature of decision, manifest itself as a heuristics of fear or as a heuristics of courage.
6
Content available remote

Coping with Ethical Uncertainty

72%
Welch J. R.
Diametros
|
2017
|
issue 53
150-166
EN
Most ethical decisions are conditioned by formidable uncertainty. Decision makers may lack reliable information about relevant facts, the consequences of actions, and the reactions of other people. Resources for dealing with uncertainty are available from standard forms of decision theory, but successful application to decisions under risk requires a great deal of quantitative information: point-valued probabilities of states and point-valued utilities of outcomes. When this information is not available, this paper recommends the use of a form of decision theory that operates on a bare minimum of information inputs: comparative plausibilities of states and comparative utilities of outcomes. In addition, it proposes a comparative strategy for dealing with second-order uncertainty. The paper illustrates its proposal with reference to a well-known ethical dilemma: Kant’s life-saving lie.
7
Publication available in full text mode
Content available

Grupowe błędy poznawcze w decyzjach zespołów projektowych IT i sposoby ich ograniczania

72%
Kaczyński M.
Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce - teoria i praktyka
|
2019
|
vol. 1
|
issue 28
7-15
PL
Tematem artykułu są behawioralne uwarunkowania decyzji podejmowanych w trakcie prowadzenia projektu informatycznego przez zespół projektowy IT. Decyzje projektowe są zazwyczaj podejmowane w warunkach ryzyka i wymagają wnikliwej analizy na podstawie dostępnych informacji. Decyzje zespołu projektowego IT są skomplikowane i zagrożone wpływem heurystyk i wystąpieniem błędów poznawczych. Artykuł wskazuje na konieczność większej integracji nauki ekonomii behawioralnej i metodyk zarządzania projektami IT. Pozwoli to na lepsze zrozumienie podstaw podejmowania decyzji projektowych i ograniczenie wpływu błędów poznawczych na te decyzje. Zespoły projektowe IT mogą wykorzystywać konkretne techniki zwinnej metodyki zarządzania projektami - Scrum w celu ograniczenia wpływu błędów poznawczych na decyzje projektowe.
EN
The article covers behavioral determinants of decisions made by IT project teams during the whole project cycle. Project decisions are usually made in risk conditions and require careful analysis based on available information. The project decisions are usually complicated and threatened by the influence of heuristics and the occurrence of cognitive biases. The article indicates the need for greater integration of behavioral economics and project management methodologies. This will allow a better understanding of the basics of making design decisions and reducing the impact of cognitive biases on these decisions. Project team members can use specific techniques provided by agile project management methodologies, in particular Scrum, to reduce the impact of cognitive biases on project decisions.
8
Publication available in full text mode
Content available

O behawioralnym podejściu do badania prawa, paradoksie, do którego prowadzi i sposobie jego przezwyciężenia

71%
Małecka M.
Nauka i Szkolnictwo Wyższe
|
2013
|
issue 1(41)
19-42
EN
The claim of the paper is that postulates of law making, as well as of analyzing law on the basis of thescientific knowledge on the behavioral regularities lead to paradoxical consequences. I present basic assumptions of the behavioral approach to analysis of law and the reasoning which results in the paradox. In the contemporary research on law, one may observe an increasing interest, especially in the United States and Western Europe, in the development and outcomes of behavioral sciences. References to these sciences are justified from the theoretical perspective (behavioral theories and methods should enable better understanding of the behavioral impact of law), as well as from the policy perspective (they should make possible more effective influences on people’s behavior). In the paper I analyze whether current findings of behavioral sciences allow for formulating such far-reaching conclusions concerning the content of legal norms and their behavioral impact. It will be demonstrated how paradoxes could be avoided, when taking into account concepts and analyses of Leon Petrażycki, especially methodological aspects of his work.
PL
W artykule przedstawiam podstawowe założenia behawioralnego podejścia do analiz prawa i wykazuję, że akceptacja twierdzeń dotyczących zastosowania nauk behawioralnych do analiz prawa, formułowanych przez zwolenników tego podejścia, prowadzi do paradoksu. We współczesnej refleksji nad prawem, prowadzonej zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej, twierdzi się, że wyniki badań nauk behawioralnych mogą znaleźć zastosowanie w kontekstach prawnych. Odwołania do wiedzy o działaniu mają umożliwić z jednej strony adekwatne wyjaśnienie (przez teoretyków) wpływu prawa na działania, z drugiej zaś – skuteczne wpływanie (przez prawodawców) na zachowania i decyzje adresatów norm prawnych. Analizuję, czy aktualne badania i ustalenia nauk behawioralnych pozwalają na formułowanie tak daleko idących wniosków i rekomendacji dotyczących treści norm prawnych oraz ich oddziaływania na decyzje adresatów norm, jak te spotykane w omawianych i krytykowanych pracach. Pokazuję, w jaki sposób paradoksów można uniknąć, nawiązując do koncepcji teoretycznych Leona Petrażyckiego, a w szczególności metodologicznych aspektów jego rozważań.
9
Publication available in full text mode
Content available

Możliwość zastosowania teorii decyzji do zagadnień etycznych w ujęciu Klemensa Szaniawskiego

58%
Majewska L.
Studia Philosophiae Christianae
|
2016
|
vol. 52
|
issue 2
111-130
EN
Klemens Szaniawski, who is associated with the philosophy of science and logic, in his deliberations is also dealing with decision theory and indicates to its connections with ethic. Starting from conceptual and linguistic links between decision theory and ethics, Szaniawski is looking for their further connection. In the article various applications of decision theory are exhibited in relation to shaping the personality of a man. Firstly, it is noted that the concept of “rationality” is this element which bind ethic with the decision-making process. Secondly, a decision contains two elements: the choice of action and its implementation. The decision is relative to an objective, and the objective determines the aggregation, and the selection takes into account the beliefs and values of decision-maker. Thirdly, to understand the concept of decision, it should be associated with a person who has a character and it is molded during making decisions. Moreover, in the specific decisions of the person appear objectives, capabilities and motives. Therefore, the inclusion of decision theory to analyze the personality of the person and defining identity allows for multi-sided human knowledge. The new look at the issue of the whole decision-making process, indicated the possibility of a pragmatic application of the concepts of decision theory in ethics. To determine the suitability of conceptual apparatus decision theory in practice, illustrative examples drawn from science: law and medicine.
PL
Klemens Szaniawski, mimo że kojarzony z filozofią nauki i logiką, w swoich rozważaniach zajmuje się również teorią decyzji i wskazuje na jej związek z zagadnieniami etycznymi. Wychodząc od pojęciowego i językowego powiązania między teorią decyzji a etyką, poszukuje dalszych ich relacji, które poddaje analizie. W artykule pokazano przydatność twierdzeń teorii decyzji nie tylko do analizy zagadnień etycznych, ale także wyborów działania (podejmowania decyzji), które ściśle są związane z podmiotem etycznym. Po pierwsze, wskazano, że pojęcie racjonalności jest istotnym elementem wiążącym proces decyzyjny z etyką. Po drugie, pojęcie decyzji zawiera dwa elementy: wybór działania i postanowienie jego realizacji. Decyzja jest zrelatywizowana do celu, cel zaś determinuje działanie podmiotu, a sam wybór uwzględnia przekonania i wartościowanie decydenta. Po trzecie, rozumienie pojęcia decyzji wiąże się z podmiotem, który posiada pewien charakter i formuje go podczas podejmowania decyzji. Co więcej, w konkretnych decyzjach podmiotu, uwidoczniają się jego cele, środki i motywy. Dlatego włączenie teorii decyzji do analizy osobowości podmiotu i definiowania tożsamości pozwala na uzyskanie wielostronnej wiedzy na temat człowieka. W nowym spojrzeniu na zagadnienie całego procesu decyzyjnego wskazano na możliwość pragmatycznego zastosowania pojęć teorii decyzji w etyce. By określić przydatność aparatury pojęciowej teorii decyzji w praktyce, posłużono się przykładami zaczerpniętymi z nauk prawnych i medycyny.
10
Content available remote

Niepewność na temat moralnego statusu embrionów ludzkich a preimplantacyjna diagnostyka genetyczna

58%
Żuradzki T.
Diametros
|
2012
|
issue 34
179-189
PL
W tekście omawiam tę część internetowej dyskusji, przeprowadzonej w listopadzie 2012 r. na stronie Polskiego Towarzystwa Bioetycznego, która dotyczyła niepewności na temat moralnego statusu embrionów ludzkich. W trakcie dyskusji PTB na temat Stanowiska Komitetu Bioetyki przy Prezydium PAN w sprawie preimplantacyjnej diagnostyki genetycznej (PDG) pojawił się następujący argument: skoro spór o moralny status embrionu jest nierozstrzygalny, to powinniśmy opowiedzieć się przeciwko moralnej dopuszczalności wykonywania PDG na embrionach, a także przeciwko prawnej dopuszczalności tego rodzaju diagnostyki. W tekście omawiam tezy Stanowiska i zdań odrębnych, które wywołały tę część dyskusji, a potem koncentruję się na następujących problemach: (I) dopuszczalność stosowania narzędzi teorii decyzji w debatach etycznych; (II) procedura podejmowania decyzji przez ciała doradcze w sytuacji niepewności moralnej; (III) znaczenie osiągnięć nauk biologicznych przy ustaleniu statusu moralnego embrionu; (IV) możliwość kompromisu w sytuacji pluralizmu wartości; (V) znaczenie statusu moralnego embrionów dla oceny moralnej i prawnej dopuszczalności PDG.
EN
In this paper I report the discussion about the argument from moral uncertainty that took place in November 2012 during the debate on the website of the Polish Bioethics Society on preimplantation genetic diagnosis (PGD). The discussion was initiated by the Statement on PGD made by the Bioethics Committee of the Polish Academy of Sciences. Here I discuss the theses of the Statement and dissenting opinions that initiated the debate, then I concentrate on the following issues: (I) the permissibility of using the tools of decision theory in situations of moral uncertainty; (II) the procedure of decision-making by advisory boards in the face of moral uncertainty; (III) the importance of biological discoveries for the moral status of embryos; (IV) the possibility of a compromise in situations of value pluralism; (V) the relevance of moral status for the moral and legal permissibility of PDG.
11
Content available remote

Argument z niepewności normatywnej a etyczna ocena badań naukowych wykorzystujących ludzkie embriony

44%
Żuradzki T.
Diametros
|
2012
|
issue 32
131-159
PL
Konserwatywni przeciwnicy prowadzenia badań naukowych na ludzkich embrionach argumentują, że od momentu poczęcia mają one status moralny równy statusowi ludzi dorosłych: zarodki mają takie samo prawo do życia jak dorośli. W artykule przedstawiam oryginalną argumentację za tym stanowiskiem, której źródła można znaleźć w XVII-wiecznej teologii moralnej i współczesnej teorii decyzji. Argumentacja ta nie odwołuje się do statusu ontologicznego embrionów, ale do pewnego typu rozumowania praktycznego na temat tego, co należy robić w rozmaitych sytuacjach niepewności. Na pierwszy rzut oka wydaje się ona wzmacniać stanowisko konserwatywne, ponieważ nie zależy od kontrowersyjnych metafizycznych założeń na temat statusu zarodków czy kwestii ich potencjalności. W artykule pokażę jednak, że argumentacja ta obarczona jest poważnymi wadami, które sprawiają, że nie da się jej zastosować do uzasadnienia sprzeciwu wobec moralnej czy prawnej dopuszczalności np. badań na zarodkowych komórkach macierzystych.
EN
The aim of this paper is to analyze the arguments that proponents of the conservative view on the moral status of the human embryo offer in support of their position. I claim that there exists an argument in favour of the conservative position that has been overlooked by virtually all contemporary bioethicists. It refers not to the metaphysical presumptions about the status of the embryo or its developmental capabilities but rather it is based on the criteria of rational decisions under normative uncertainty. I will demonstrate that this argument, although much stronger than many other arguments in support of the conservative view, has very limited use. My analysis will concentrate on the moral status of the early embryo (until about the 14th day of conception) and therefore will be especially important in the context of recent debates about the moral and legal permissibility of research on human embryonic stem cells.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.