Search results

1

Etyka troski i jej granice w psychoterapii i pomocy psychologicznej

100%

Melonowski M.

Psychologia Wychowawcza

|

2019

|

vol. 57(15)

230-241

PL

Polem problemowym artykułu jest jeden z najważniejszych współczesnych sporów etycznych, to jest spór pomiędzy tak zwaną „etyką troski” a „etyką sprawiedliwości”. „Etyka troski” jest koncepcją autorstwa Carol Gilligan, wyrosłą z jej polemiki z koncepcją rozwoju rozumowania moralnego Lawrence’a Kohlberga. „Etyka sprawiedliwości” zaś to zbiorcze miano na różne koncepcje rozwijane w łonie etyki tradycyjnej. Tradycyjna etyka dążyła do wskazania uniwersalnych reguł działania niezależnych od osoby działającego i jego przeżyć, a jej centralnymi kategoriami były „sprawiedliwość” i „dobro”. Drugi rodzaj etyki centralną kategorią czyni „troskę”, a zobowiązania moralne mają mieć charakter stopniowalny. W artykule odnoszę ten spór do kwestii psychoterapii i pomocy psychologicznej. Twierdzę, że sama dynamika relacji psychoterapeutycznej poniekąd wymusza na terapeucie posługiwanie się raczej „etyką troski”, niż sprawiedliwości. Na podstawie kilku przykładów z praktyki klinicznej ukazuję niebezpieczeństwa związane z nieobecnością bądź zbyt małą obecnością „etyki sprawiedliwości” w pracy terapeutycznej. Twierdzę, że samo posługiwanie się „etyką troski” w rozumieniu i ocenie działania pacjenta, może być czynnikiem zawężającym obszar potencjalnego oddziaływania terapeutycznego oraz powoduje ograniczenie możliwości rozwoju moralnego pacjenta.

2

Etyka troski jako camera obscura współczesnej filozofii polityki. O znaczeniu tego, co zakryte

63%

Szymala K.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2018

|

vol. 41

59-78

EN

The aim of this article is to propose care ethics as an intriguing metatheoretical tool for political philosophy as well as to draw attention to its potential for understanding philosophical aspects of the political community in the contemporary discourse. The article’s main structure relies on the analogy made between thought and reality perception through the metaphor of camera obscura. The use of its literal and metaphorical meaning gives way to a new configuration of women discourse, typically centered on the category of place, on visible – invisible distinction, with an emphasis on the unveiled. The invisible (private) makes possible the visible and public, gives the condition for and fosters it. Care ethics explains how interdependence is a common phenomenon which should be not overcome by making it institutional but rather by introducing into the debate in political philosophy. Interdependence is a reverse of the public and should be appreciated as such. The article’s starting point are considerations of Hannah Arendt, Alasdaira MacIntyre and the American feminist Eva Feder Kittay.

PL

Celem niniejszego artykułu jest próba ujęcia etyki troski jako intrygującego dla filozofii polityki metanarzędzia oraz zwrócenie uwagi na jej wkład w rozumienie filozoficznych aspektów funkcjonowania wspólnoty politycznej we współczesnym dyskursie. Struktura koncepcyjna prezentowanych treści opiera się na przyjęciu analogii między myśleniem a postrzeganiem rzeczywistości za pomocą metafory camera obscura. Wykorzystanie dosłownej i metaforycznej wykładni tego wyrażenia otwiera możliwość usytuowania dyskursu kobiet, organizowanego zwykle w oparciu o kategorię miejsca, wokół osi widzialne – niewidzialne, z podkreśleniem wagi tego, co ukryte. To, co niewidzialne (prywatne) umożliwia to, co widzialne i publiczne, warunkuje je i wspiera. Etyka troski pokazuje, jak powszechnym zjawiskiem jest współzależność, którą nie tyle trzeba znieść poprzez upaństwowienie, co wprowadzić w obszar debaty filozofii polityki jako rewers tego, co publiczne i wymaga nie tyle upaństwowienia, co dowartościowania. Punktem wyjścia dla prowadzonych rozważań są uwagi Hannah Arendt, Alasdaira MacIntyre’a oraz amerykańskiej feministki Evy Feder Kittay.

3

Ryba, która ma głos. Prawo dziecka do partycypacji

63%

Brzozowska M.

Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka

|

2017

|

vol. 16

|

issue 2

45-64

PL

Artykuł przybliża specyfikę prawa dziecka do partycypacji, wskazując, że choć jest ono jednym z filarów praw dziecka w ogóle, stanowi spore wyzwanie, zarówno jeśli chodzi o jego rozumienie (wielość znaczeń, jakie można przypisać dziecięcej partycypacji), jak i urzeczywistnianie (uprzedzenia dotyczące myślenia o dzieciach jako aktywnych, sprawczych aktorach społecznych). Analizuję w nim rozumienie prawa do partycypacji zawarte w Konwencji o prawach dziecka. Przede wszystkim jednak moim celem jest podświetlenie kilku znaków zapytania, wątpliwości i problemów związanych z partycypacją dzieci, wynikających w dużej mierze, choć nie tylko, z asymetrii szeroko rozumianej władzy w relacjach między dziećmi a dorosłymi. Mając zwłaszcza na uwadze kontekst dzieci marginalizowanych, partycypację traktuję tutaj nie tylko jako prawo, które dziecko może egzekwować vis-a-vis dorosłych czy systemu, ale również jako relację między nim a dorosłymi i – szerzej – kontekstem społecznym. W obrębie tej relacji wskazuję z kolei trzy wątki, które w moim odczuciu są istotne dla jej budowania: sprawstwo, zaufanie i etyka troski. Nie traktuję ich przy tym jako odpowiedzi na pytanie o to, jak powinno być realizowane prawo dziecka do partycypacji, ale raczej jako kontekst, w jakim warto o nim myśleć.

EN

The article introduces the specificity of a child’s right to participation. Although it is considered as one of the pillars of children’s rights – a right to participation presents a challenge – both when it comes to its understanding (children’s participation has many different meanings) and its realisation (embodied by uneasiness of viewing children as active social actors). I analyse how it is defined in the context of the Convention on the Rights of the Child. Most importantly however, I try to highlight some of the questions and problematic issues that children’s participation brings about, noting that most of them stem from the asymmetry of power in child-adult relations. Focusing on the marginalised children, I look into the three important aspects of child-adult relations that – albeit not unproblematically – shape the way we may think of children’s participation. These are: agency, trust and the ethics of care.

4

Czy etyka troski może prowadzić do zaniku troski?

63%

Juruś D.

Roczniki Filozoficzne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 2

187-206

EN

In the article, the Author tries to show that the ethics of care, and more precisely, some of the demands of its prominent representatives, may lead to the disappearance of care in its fundamental meaning. These proposals aim to extend care to the socio-political relations. The thesis is proved by using the typology of care.

PL

W artykule staram się wykazać, że etyka troski, a mówiąc precyzyjniej, niektóre postulaty jej wybitnych przedstawicieli, mogą prowadzić do zaniku troski w jej fundamentalnym rozumieniu. Postulaty te zmierzają do rozciągnięcia troski na stosunki społeczno-polityczne. Swoją tezę staram się udowodnić, korzystając z zaproponowanej typologii troski.

5

Troska – mapa współczesnych dyskusji i pedagogicznych wyzwań

63%

Kopciewicz L., Ferenc K.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2023

|

vol. 25

|

issue 2(94)

27-46

EN

The aim of the article is to reflect on care as a theoretical category in pedagogy, the ethical dimension of emotional work inscribed in care relations and the binder of social bonds. The authors review the idea of care in the theories of universalist ethics of principles, in ethology and animal psychology, in gender, post-humanist and non-anthropocentric contexts. The overview of selected concepts of care proves the high complexity of this concept and its diverse, ambivalent meanings. Care is related to reflection on the world, culture, and society - it accompanies reflection on weakness and fragility, inherent in the existence of not only what is human.

PL

Celem artykułu jest refleksja nad troską jako kategorią teoretyczną w pedagogice, etycznym wymiarem pracy emocjonalnej wpisanej w relacje opieki i spoiwem więzi społecznych. Autorki dokonują przeglądu idei troski w teoriach uniwersalistycznej etyki zasad, w etologii i psychologii zwierząt, kontekstach genderowych, posthumanistycznych i nieantropocentrycznych. Przegląd wybranych koncepcji troski przekonuje o dużej złożoności tego pojęcia i jego zróżnicowanych, ambiwalentnych, znaczeniach. Troska związana jest z refleksją o świecie, kulturze i społeczeństwie – towarzyszy refleksji nad słabością i kruchością, wpisaną w fakt istnienia nie tylko tego co ludzkie.

6

Ethics of the teaching profession as an ethics of care

63%

Zając D.

Labor et Educatio

|

2023

|

issue 11

55-71

PL

Wśród wielu podmiotów edukacji wymienia się nauczyciela. W zawodzie uprawianym przez niego warto zwrócić szczególną uwagę na wymiar etyczny. Podyktowane jest to przede wszystkim specyficznym charakterem aktywności edukacyjnej przedstawicieli tej kategorii społeczno-zawodowej, w którą wpisane są między innymi relacje interpersonalne z uczniami-wychowankami. Manifestują się one w różnorodnych sytuacjach edukacyjnych, niejednokrotnie złożonych i skomplikowanych, wymagających od nauczyciela reprezentowania wysokiego poziomu etycznego, zgodnego z ustaleniami poczynionymi na gruncie etyki zawodowej. Ta z kolei, biorąc pod uwagę jej kształt, może być różnie postrzegana. Celem podejmowanych w niniejszym artykule rozważań jest próba ukazania etyki zawodu nauczyciela z punktu widzenia etyki troski. Ujmowanie etyki zawodu nauczyciela jako etyki troski rzadko eksponowane jest na gruncie literatury przedmiotu. Najczęściej etykę nauczycielską kojarzy się z zespołem określonych obwarowań etycznych bądź cnót moralnych, umniejszając nieco rangi kategorii troski w tej etyce. Stąd też główny problem badawczy oscyluje wokół pytań: Czym charakteryzuje się wymiar etyczny pracy zawodowej nauczyciela oraz co oznacza troska i etyka troski w zawodzie nauczyciela. Jako metodę badawczą przyjęto analizę literatury przedmiotu zarówno zwartą, jak również artykułów zamieszczonych w czasopismach naukowych, dotyczącą podejmowanej problematyki badawczej. W przedstawionym tekście kolejno zaprezentowano: wymiar etyczny pracy zawodowej nauczyciela z perspektywy normatywnej, w szczególności z punktu widzenia etyki powinności i etyki cnoty, a następnie kategorię troski oraz etykę troski wraz z odniesieniem jej do aktywności zawodowej nauczyciela. Przeprowadzona analiza literatury przedmiotu skłania do przekonania, że we współczesnych eksploracjach naukowych wpisujących się w myśl etyczno-pedeutologiczną należy położyć większy nacisk na etykę troski w zawodzie nauczyciela, a także ewentualną możliwość kontaminacji etyki troski i etyki sprawiedliwości. Wszystko to służyć może optymalnemu uprawianiu zawodu nauczyciela pod względem etycznym.

EN

Teachers are among many educational entities. In this profession, it is worth paying special attention to its ethical dimension. This is dictated primarily by the specific nature of the educational activity of the representatives of this socio-professional category which includes, among others, interpersonal relationships with pupils and students. They are manifested in various educational situations, oft en complex and complicated, requiring the teacher to represent a high ethical level, consistent with the arrangements made in the field of professional ethics. This, in turn, taking into account its shape, may be perceived differently. The aim of this article is to attempt to present the ethics of the teaching profession from the point of view of the ethics of care. Understanding the ethics of the teaching profession as an ethics of care is rarely presented in the literature on the subject. Most often, teaching ethics is associated with a set of specific ethical conditions or moral virtues, somewhat reducing the importance of the category of care in this ethics. Hence, the main research problem revolves around the questions: What are the characteristics of the ethical dimension of a teacher’s professional work and what does care and ethics of care mean in the teaching profession? The adopted research method was the analysis of the literature on the subject and of articles published in scientific journals, concerning the research issues being undertaken. The presented text discusses the ethical dimension of a teacher’s professional work from a normative perspective, in particular from the point of view of the ethics of duty and the ethics of virtue, and then the category of care and the ethics of care with its relation to the teacher’s professional activity. The analysis of the literature on the subject leads to the belief that in contemporary scientific explorations consistent with ethical and pedeutological thought, greater emphasis should be placed on the ethics of care in the teaching profession, as well as the possibility of contamination of the ethics of care and the ethics of justice. All this can serve to optimally practice the teaching profession in ethical terms.

7

Pojęcie troski we współczesnej etyce

51%

Waleszczyński A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 2

143-157

EN

Among issues considered in contemporary ethics, apart from concepts such as good, value and justice, there is also the concept of care, discussed extensively in feminism. The article presents and analyses this ethical concept. It shows some problems with the translation of the English word ‘care’ into the Polish equivalent ‘troska’. The focus here, however, is mainly on the way of understanding the concept of care among feminist ethicists, such as Virginia Held, Nel Noddings, Joan Tronto, Diemut Bubeck, and Sara Ruddick. For all of them, care is a relation, though they differ in their account of the specificity and meaning of this relation.

PL

We współczesnych dyskusjach etycznych i rozważaniach nad moralnością, obok takich pojęć jak dobro, wartość, sprawiedliwość, pojawia się pojęcie troski rozpowszechnione w znacznym stopniu przez myśl feministyczną. Analizy przeprowadzone w artykule porządkują i przybliżają rozumienie pojęcia troski w toczących się dyskusjach etycznych. Tekst odnosi się do problemu przełożenia znaczenia angielskiego terminu ‘care’ na polski termin ‘troska’. Jednak zasadnicza uwaga poświęcona została rozumieniu pojęcia troski wśród przedstawicielek feministycznej etyki troski, takich jak Virginia Held, Nel Noddings, Joan Tronto, Diemut Bubeck czy Sara Ruddick. Dla wszystkich wymienionych badaczek troska jest relacją, jednak różnice między nimi związane są ze specyfika i znaczeniem tej relacji.

8

Między troską a sprawiedliwością - Virginii Held poglądy na wspólnotę polityczną

51%

Waleszczyński A.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 3

115-135

PL

W artykule podjęta została analiza tego, co nowego do debaty o kondycji współczesnej wspólnoty politycznej wniosła dyskusja o relacji między troską a sprawiedliwością. Autor przybliża kategorię troski w filozofii i jej rozumienie ze szczególnym uwzględnieniem poglądów Virginii Held. Analizuje znaczenie relacji troski jako fundamentu dla prawidłowego funkcjonowania wspólnoty społeczno-politycznej i krytyki idei kontraktu społecznego podejmowane przez przedstawicielki etyki troski. W sposób krytyczny przedstawia konsekwencje założeń wspólnoty obywatelskiej przyjmowanych przez Held.

EN

In this article, an analysis was made of what’s new in the debate on the condition of the contemporary political community brought up by the discussion about the relationship between care and justice. The author introduces the category of care in philosophy and its understanding and with particular emphasis on the views of Virginia Held. He analyzes the importance of a relationship of care as the foundation for the proper functioning of the socio-political community and criticism of the idea of a social contract undertaken by representatives of the ethics of care. Critically, he presents the consequences of the assumptions of the civic community accepted by Held.

9

Osoby z niepełnosprawnością a etyka troski Michela Foucaulta

51%

Pezdek K.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2016

|

vol. 19

|

issue 2(74)

67-75

EN

Michel Foucault has analysed not only the ethics of care, but also technologies of self, which allow individuals to practice it. In this background he showed the possibilities of developing individuals in the personal and social aspect. Acting according to the ethics principles of care the disabled people can treat their dysfunctionality not as an uncrossable barrier, but as the situation where one must again adjust their needs and ways of their execution. Furthermore, thanks to them, they are able to fully control meeting those needs regardless faced individual and institutional difficulties. The ethics of care always leaves a certain freedom area, within which the undertaken decisions depend solely on the very individual.

PL

Michel Foucault poddał analizie nie tylko samą etykę troski, ale także techniki siebie, które pozwalają jednostkom ją praktykować. Na tym tle ukazał możliwości rozwoju jednostek w ujęciu osobowym i społecznym. Postępując zgodnie z zasadami etyki troski, osoby z niepełnosprawnością mogą traktować swoją dysfunkcjonalność nie jako nieprzekraczalną barierę, ale jako sytuację, do której na nowo należy dostosować własne potrzeby i sposoby ich realizacji. Ponadto dzięki nim są w stanie w pełni kontrolować realizację owych potrzeb bez względu na napotykane trudności indywidualne i instytucjonalne. Etyka troski zawsze pozostawia bowiem pewien obszar wolności, w obrębie którego podejmowane decyzje zależą wyłącznie od samej jednostki.

10

Szkoła uważności i działania. Relacje między światem dziecka a środowiskiem przyrodniczym w czasopismach dziecięcych wydawanych w Drugiej Rzeczypospolitej na przykładzie „Płomyka” i „Płomyczka”

51%

Gromadzka B. M.

Porównania

|

2022

|

vol. 31

|

issue 1

193-216

EN

The magazines published by Nasza Księgarnia, Płomyk and Płomyczek, were of great importance for the dissemination of the idea of environmental protection during the interwar period. Nature was an important topic of literary works, popular science articles, poems, advice columns, and readers’ letters. The subsequent issues corresponded to the rhythm of the school year and nature’s calendar. The idea of ecological education of Płomyka and Płomyczka was implemented through the concept of coexistence of children, plants, animals in a homogeneous environment. Reflecting on the presence of both plant and animal worlds in the city space and in the rural landscape sensitized the readers to the values and taught them to observe non-human inhabitants of courtyards, parks, gardens, forests and fields. There is a noticeable effort to create a space for communication and understanding of the natural world. The presentation of the concept of ecological education is a reconstruction of the ethical model where children, animals and plants become equal moral subjects, and where relational practices towards the environment and a sense of doing in the surrounding world are shaped.

PL

Duże znaczenie dla upowszechniania idei ochrony przyrody w okresie dwudziestolecia międzywojennego miały czasopisma „Naszej Księgarni” – „Płomyk” i „Płomyczek”. Przyroda stanowiła ważny temat utworów literackich, artykułów popularnonaukowych, wierszy, felietonów, porad oraz korespondencji z czytelnikami. Kolejne numery odpowiadały rytmowi roku szkolnego i kalendarza natury. Idea wychowania ekologicznego „Płomyka” i „Płomyczka” była realizowana przez koncepcję współistnienia dzieci, roślin i zwierząt w jednorodnym środowisku. Refleksja nad obecnością świata roślinno-zwierzęcego w przestrzeni miasta i w wiejskim krajobrazie służyła uwrażliwieniu na jego wartości i uczyła uważności w obserwacji nie-ludzkich mieszkańców podwórek, parków, ogrodów, lasów i pól. Widoczna jest dbałość o stworzenie przestrzeni porozumienia i współrozumienia świata natury. Ukazanie koncepcji edukacji ekologicznej jest rekonstrukcją modelu etycznego, w którym dzieci, zwierzęta i rośliny stają się równoprawnymi podmiotami moralnymi, kształtowane są praktyki relacyjne wobec środowiska oraz poczucie sprawstwa w otaczającym świecie.

11

Prekarność ciała i umysłu w pracy opiekuńczej – feministyczna analiza prekarnego zatrudnienia oraz pracy reprodukcyjnej migrantek

51%

Sahraoui N.

Praktyka Teoretyczna

|

2016

|

vol. 21

|

issue 3

94-115

EN

This article examines how the contributions of feminist moral philosophy and the ethic of care can advance an understanding of precarious work through an empirical analysis of migrant and minority ethnic workers’ experiences in private older-age care. This article analyses care workers’ bodily and emotional labour and provides insights into processes of work intensification. The ‘epistemic privilege’ of migrant and minority ethnic care workers’ voices reveals furthermore the vulnerabilities that characterize patterns of social reproduction that rely on an unequal distribution of care responsibilities within society. The findings presented rely on doctoral research, which drew upon 81 interviews with migrant and minority ethnic care workers in London, Paris, and Madrid.

PL

Artykuł ma na celu przedstawienie nowej teoretycznej perspektywy na prekaryjną pracę wynikającej z feministycznej filozofii moralności (feminist moral philosophy) oraz etyki troski (ethic of care) poprzez empiryczną analizę doświadczeń migrantek oraz przedstawicielek mniejszości etnicznych pracujących w prywatnych ośrodkach opieki nad osobami starszymi. Tekst analizuje cielesny i emocjonalny wymiar pracy opiekunek oraz proces intensyfikacji ich pracy. Ponadto „epistemologiczne uprzywilejowanie” (epistemic privilege) głosu migrantek i mniejszości etnicznych pozwala zmapować opresyjność wzorców reprodukcji społecznej opierającej się na nierównym podziale obowiązków opiekuńczych. Prezentowane wyniki są efektem badań doktorskich opartych na 81 wywiadach z pracującymi w sektorze opieki migrantkami oraz członkiniami mniejszości etnicznych w Londynie, Paryżu i Madrycie.

12

Etyka troski a gospodarka przyszłości

45%

Łapniewska Z.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 24

|

issue 2

101-122

EN

For decades, economic theories have been changing due to historical events and economic turbulences, yet each time they have had an actual impact on the lives of societies. Today, when neo-liberal theories are no longer appreciated, the divide between the richest and the poorest members of society is growing almost exponentially, and technological development drastically changes working conditions, new visions of a future economy are needed – ones in which everyone can find their place and live a life worth living. My suggestion is that this economy should be based on the ethics of care – a line of argument presented in this article. It opens with an outline of the ongoing economic changes. There then follows an explanation of the importance of ethics of care, as well as of the care necessary for the development and reproduction of societies, as the main framework for further consideration of job guarantee and unconditional basic income, to which the subsequent sections of the article are devoted. The analysis of these theories from a feminist perspective will also be enriched with proposals for additional solutions that go beyond the current paradigm of growth.

PL

Przez dziesięciolecia teorie ekonomiczne zmieniały się pod wpływem wydarzeń historycznych oraz turbulencji gospodarczych, za każdym razem miały one jednak konkretne przełożenie na życie społeczeństw. Dziś, gdy teorie neoliberalne przestają cieszyć się uznaniem, rozwarstwienie pomiędzy najbogatszymi i najuboższymi postępuje prawie geometrycznie, a rozwój technologii sprawia, że drastycznie zmieniają się warunki pracy, potrzebne są nowe wizje gospodarki przyszłości, w której każdy mógłby znaleźć swoje miejsce i godnie żyć. Moja propozycja wiąże się z oparciem gospodarki na etyce troski, który to argument prezentuję w niniejszym artykule. W jego wstępie przyglądam się zachodzącym zmianom gospodarczym. Następnie przybliżam znaczenie etyki troski, a także opieki niezbędnej do rozwoju i reprodukowania się społeczeństw jako głównych ram przyjętych w dalszych rozważaniach nad gwarancją zatrudnienia oraz bezwarunkowym dochodem podstawowym, którym poświęcone są kolejne części artykułu. Analizy tych teorii, przeprowadzone z feministycznego punktu widzenia, wzbogacone zostaną także o propozycje dodatkowych rozwiązań, które wychodzą poza obowiązujący dziś paradygmat wzrostu.

Refine search results

Etyka troski i jej granice w psychoterapii i pomocy psychologicznej

Etyka troski jako camera obscura współczesnej filozofii polityki. O znaczeniu tego, co zakryte

Ryba, która ma głos. Prawo dziecka do partycypacji

Czy etyka troski może prowadzić do zaniku troski?

Troska – mapa współczesnych dyskusji i pedagogicznych wyzwań

Ethics of the teaching profession as an ethics of care

Pojęcie troski we współczesnej etyce

Między troską a sprawiedliwością - Virginii Held poglądy na wspólnotę polityczną

Osoby z niepełnosprawnością a etyka troski Michela Foucaulta

Szkoła uważności i działania. Relacje między światem dziecka a środowiskiem przyrodniczym w czasopismach dziecięcych wydawanych w Drugiej Rzeczypospolitej na przykładzie „Płomyka” i „Płomyczka”

Prekarność ciała i umysłu w pracy opiekuńczej – feministyczna analiza prekarnego zatrudnienia oraz pracy reprodukcyjnej migrantek

Etyka troski a gospodarka przyszłości