Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  finanse samorządowe
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
Horyzonty Polityki
|
2012
|
vol. 3
|
issue 5
229-247
PL
Artykuł podejmuje problematykę nieprecyzyjnych zapisów w polskim prawie finansów publicznych wpływających na sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego. Dokonano analizy aktów prawnych determinujących kształt sektora finansów publicznych i przedstawiono luki wykorzystywane przez władze lokalne. Najważniejszym problemem jest sposób, w jaki ustawodawca zdefiniował podmioty sektora finansów publicznych, wyłączając z niego spółki prawa handlowego. Jednostki samorządu terytorialnego prowadzą politykę finansową obłożoną licznymi restrykcjami przez ustawodawcę. Limity zadłużenia skłaniają władze lokalne do przenoszenia części działań publicznych poza sektor finansów publicznych. Wykorzystywane w tym celu spółki komunalne generują ryzyko dla finansów publicznych i ograniczają ich jawność oraz przejrzystość.
PL
W artykule przedstawiono strukturę dochodów podatkowych gmin powiatu leszczyńskiego. W tym powiecie przeciętny udział dochodów własnych w dochodach ogółem kształtował się na poziomie 43% dochodów ogółem. Podatki lokalne jako najważniejsza pozycja wśród dochodów własnych samorządów odgrywają w ich budżetach szczególną rolę. Uprawnienia jednostek samorządu terytorialnego do kształtowania konstrukcji podatkowych umożliwiają lokalnym władzom prowadzenie swobodnej polityki podatkowej na danym terenie i są zasadniczym elementem wyznaczającym zakres samodzielności finansowej danej jednostki.
EN
In the article, the structure of taxation revenues of communes of Leszno County was presented. In the county, the average ratio of own revenues in the total revenues was at the level of 43%. Local taxes, as the most significant item among own revenues of self-governments, play a special role in budgets. The authorisation of units of self-governments to create tax constructions allow local authorities to conduct free taxation policy on a given area and are a vital element showing the scope of financial self-dependence of a given unit.
PL
Sposoby finansowania deficytu budżetowego w jednostkach samorządu terytorialnego podlegają reglamentacji prawnej. Ustawa o finansach publicznych zawiera zamknięty katalog możliwych źródeł. Przychody uzyskiwane z tych źródeł mają zróżnicowany charakter. W większości są to środki zwrotne. Zaliczamy do nich kredyty, pożyczki oraz wpływy z emisji papierów wartościowych. Natomiast nadwyżki z lat ubiegłych i wpływy z prywatyzacji majątku powyższych jednostek należą do własnych źródeł finansowania deficytu budżetowego. Należy podkreślić, iż podstawowymi źródłami finansowania deficytu są pożyczki i kredyty oraz środki z emisji obligacji komunalnych. W praktyce występują również przypadki finansowania deficytu ze źródeł nieprzewidzianych w ustawie o finansach publicznych, np. ze środków pieniężnych z rachunku sum depozytowych, z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych bądź z części oświatowej subwencji ogólnej.
EN
Ways of financing budget deficit in local government units stem from the law. The Public Finance Act contains closed catalogue of possible financing sources. The revenues stemming from them have different character. They are mostly repayable funds. These include credits, loans and issuing securities. However, the excesses of funds from previous years and the privatization receipts from the above mentioned units are the own sources of financing budget deficit. It should be underlined that the basic sources of financing deficit are loans, credits and issuing municipal bonds. In practice there are also examples of financing local government deficits from other sources, not listed in the Public Finance Act, e.g. from the amount on deposit accounts, from the Company Social Benefits Fund or educational part of the general subsidy.
PL
Dochody jednostek samorządu terytorialnego obejmują dochody własne oraz transfery z budżetu państwa w postaci subwencji ogólnej oraz dotacji celowych. Transfery stanowią dochód uzupełniający. Stałą formę wparcia, niepowiązaną z określonymi zadaniami realizowanymi przez samorząd, stanowi subwencja ogólna. Celem niniejszego opracowania jest weryfikacja cech i znaczenia subwencji ogólnej dla gmin, z uwzględnieniem aktualnego mechanizmu ustalania wielkości poszczególnych jej komponentów: wyrównawczej, równoważącej i oświatowej. W oparciu o źródła regulacyjne oraz publikowane raporty Ministerstwa Finansów dokonano oceny funkcjonowania instrumentu subwencyjnego w latach 2011–2016. Analiza danych statystycznych potwierdziła kluczową rolę tzw. subwencji oświatowej, przekazywanej każdej jednostce samorządu gminnego, z drugiej zaś strony wskazała na coraz mniejszą liczbę gmin uprawnionych do korzystania z części wyrównawczej i równoważącej.
PL
Podstawowym celem artykułu była empiryczna weryfikacja wykorzystania podatków lokalnych przez samorządy jako instrumentów wspierania rozwoju gmin powiatu leszczyńskiego. Zbadano, czy władze samorządowe w latach 2009–2012 w ramach przysługującego im władztwa podatkowego korzystały z podatków lokalnych jako instrumentów stymulowania rozwoju gmin. Najważniejszym instrumentem wykorzystywanym do celów prorozwojowych był podatek od nieruchomości. Gminą, która w najmniejszym stopniu wykorzystywała ten podatek, było Wijewo. Stawki podatku od nieruchomości w tej gminie były w badanym okresie najwyższe spośród badanych gmin. Z kolei gminą o najniższych stawkach tego podatku i zarazem najlepiej rozwiniętą były Włoszakowice. Można przypuszczać, że uchwalanie niskich stawek w podatku od nieruchomości było przejawem dążenia tej gminy do rozwoju przedsiębiorczości na jej terenie, a w następstwie do rozwoju całej gminy.
EN
The main aim of the articles was to verify empirically the use of local taxes by self-governments as a tool of supporting the development of communes of Leszno County. A study was conducted to determine if self-government authorities used local taxes as instruments of stimulating development of communes between 2009-2012 within the scope of the power to tax granted to them. The most important instrument used for pro-developmental aims is the property tax. A commune that benefited from this tax at the lowest level was Wijewo. The rates of the property tax in this commune in the period studied were the highest among the communes studied. In contrast, the commune of the lowest rates of the tax and at the same time, the most well-developed one, was Włoszakowice. It may be presumed that adopting low rates of property tax was an indication of actions of this commune taken towards development of entrepreneurship on its territory and, as a result, development of the whole commune.
PL
Jednym z najważniejszych założeń nowej polityki spójności Unii Europejskiej na lata 2014-2020 jest potraktowanie jako priorytetowego podejścia terytorialnego. Nowe instrumenty zaproponowane w pakietach legislacyjnych UE w swym założeniu mają usprawnić wykorzystanie środków unijnych, przyczynić się do tego, by w nowej perspektywie były bardziej efektywnie wykorzystane. Celem artykułu jest przedstawienie istoty i zakresu nowych instrumentów finansowania współpracy między samorządami w ramach programowania i realizacji polityki regionalnej oraz dokonanie próby oceny korzyści i ograniczeń związanych z ich wdrożeniem.
PL
Przejrzysta, racjonalna, a także efektywna polityka podatkowa wymaga uwzględnienia spójnej strategii krótko- lub średniookresowej. Zbudowaniu podstaw do tak ukierunkowanej polityki podatkowej służy wprowadzenie określonych zmian w dotychczasowym podejściu do ustalania obciążeń podatkowych i stosowaniu preferencji fiskalnych w postaci zwolnień i ulg w podatkach oraz opłatach lokalnych. W tym dążeniu gmina powinna wyeliminować nieskuteczne, a obciążające budżet instrumenty dochodowe. Celem artykułu jest zbadanie i ocena charakteru oraz skutków finansowych polityki podatkowej prowadzonej przez gminy w latach 2005–2015 na tle niektórych determinujących ją czynników. Analizę przeprowadzono w odniesieniu do poszczególnych podatków lokalnych, a następnie dokonano oceny polityki podatkowej jako całości. Przyjęty cel badawczy wymagał dokonania przeglądu literatury przedmiotu oraz przeprowadzenia badań, w których wykorzystano dane Ministerstwa Finansów.
EN
When aiming to create a basis for rational and efficient policies for the budget income of local communities, it is necessary to introduce certain changes in the existing approach towards the introduction of tax reductions and exemptions within the taxation system of local communities. It is crucial to organize and stabilize the policies covering local taxes and fees. In order to achieve the above, local communities should eliminate ineffective instruments which excessively burden the budget. The objective of the paper is to research and assess the character and financial aftermath of tax policies applied by local communities between 2005 and 2015. It is necessary to assess the impact of the determining factors. The analysis was performed in relation to particular local taxes, and finally, the tax policy as a whole was assessed. The aim of the research required a thorough review of the literature and an extended analysis in which some data from the Ministry of Finance was used.
PL
Kryzys finansowy i znaczące pogorszenie stanu finansów publicznych doprowadziły do wzmocnienia instrumentów mających na celu zapewnienie stabilności finansowej państwa, w tym reguł fiskalnych. Przedmiotem artykułu są reguły fiskalne obejmujące jednostki samorządu terytorialnego (JST) Unii Europejskiej na poziomie lokalnym. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, jak zmieniała się konstrukcja reguł fiskalnych w JST, szczególnie w sytuacjach kryzysowych, i jaka była skuteczność tych regulacji. Przedstawiono wyniki analiz statystycznych, które objęły lata 2001-2020. Ponieważ wielkości zagregowane przy tak dużej różnorodności lokalnych systemów finansowych są trudno porównywalne, w artykule przedstawiono wyniki dwóch case studies (Portugalii i Polski). Podczas badania nie stwierdzono istotnych korelacji pomiędzy liczbą reguł fiskalnych czy siłą reguł a wielkością deficytu JST w relacji do PKB. Podsumowując analizę sytuacji finansowej gmin polskich i portugalskich, można stwierdzić, że kondycja finansowa JST jest mocno zróżnicowana w zależności od wielkości gminy, co utrudnia sformułowanie ogólnych wniosków dotyczących powiązań między regułami fiskalnymi a kondycją finansową JST.
EN
The financial crisis and significant deterioration of public finances have led to the strengthening of instruments aimed at ensuring the financial stability of the state, including fiscal rules. The article1 focuses on the fiscal rules binding the local self-government units (LGUs) of the European Union. An attempt was made to answer the question of how the design of fiscal rules in LGUs has changed, especially in crisis situations, and what was the effectiveness of these regulations. The results of statistical analyses covering the period 2001-2020 are shown. As the aggregated values with such a large variety of local financial systems are difficult to compare, the article presents the results of two case studies (Portugal and Poland), where no significant correlations were found between the number or strength of fiscal rules and the budget deficit indicators. Summarising the analysis of the financial situation of the Polish and Portuguese municipalities, it can be stated that the financial health of LGUs varies greatly depending on the size of the municipality, which makes it difficult to formulate general conclusions regarding the links between the fiscal rules and the financial condition of LGUs.
PL
Celem autorki jest ocena roli przedsięwzięć w wieloletnich prognozach finansowych dla samorządów wojewódzkich. Szczególną uwagę zwrócono na zróżnicowanie struktury przedsięwzięć w poszczególnych województwach, z uwzględnieniem przedsięwzięć majątkowych oraz finansowanych ze środków pochodzących ze środków UE. W artykule podkreślono, że zakres przedsięwzięć determinuje wieloletni horyzont planowania budżetowego w JST. Okres badawczy obejmuje lata 2014–2017.
EN
The purpose of the paper is to evaluate the role of projects in long-term financial forecasts for voivodship self-governments (regions) in Poland. Particular attention has been paid to the diversification of the structures of long-term projects in particular voivodships, including property projects and projects financed by EU funds. The paper emphasizes that the multiyear budget planning horizon in local government units is determined by the scope of projects. The research period covers the years 2014–2017.
PL
Działalność jednostek samorządu terytorialnego (JST) polega na wykonywaniu zadań dla mieszkańców. Jednak władze lokalne i regionalne nie powinny skupiać się tylko na organizacji i finansowaniu zadań oraz na utrzymaniu ciągłości ich realizacji. Bardzo ważna pozostaje kwestia, czy dzięki wykonaniu zadań osiągnięto zakładane efekty. Ujawnia się zatem potrzeba pomiaru skuteczności JST w realizacji zadań finansowanych ze środków zgromadzonych w jego budżecie. Celem artykułu jest ocena, czy budżet zadaniowy jest narzędziem pomiaru skuteczności działania JST. Oceny dokonano w aspekcie teoretycznym (założenia budżetowania zadaniowego), jak i empirycznym (w oparciu o dane dla badanych jednostek). Przeprowadzono krytyczną analizę literatury i przegląd aktów prawnych, uchwał, zarządzeń, sprawozdań JST. Opracowano też studia przypadku dla wybranych JST, które wdrożyły budżet zadaniowy (gmina Dębno, powiat stargardzki, Kraków i Warszawa). Otrzymane wyniki pozwoliły na pozytywną ocenę budżetu zadaniowego w ujęciu teoretycznym. Jej potwierdzenie empiryczne zależało od rozwiązań przyjętych przez badane samorządy w zakresie sporządzania, realizacji i kontroli wykonania budżetu zadaniowego w części sprawnościowej (cele i mierniki). Warunkiem pomiaru skuteczności działania JST przy pomocy budżetu zadaniowego jest bowiem precyzyjne sformułowanie celów zadań, poprawna identyfikacja efektów zakładanych przy ich osiągnięciu oraz wybór i zdefiniowanie mierników efektów poszczególnych celów. Warto zauważyć, że pomiar skuteczności działania często przekłada się na wzrost poczucia odpowiedzialności władz JST przed społecznością lokalną za efekty uzyskiwane w wyniku wydatkowania ograniczonych środków publicznych na realizację zadań.
EN
The activity of local government units (LGUs) consists in performing tasks for their community. However, local and regional authorities should focus not only on organizing and financing tasks, but also control whether the planned effects of these tasks were achieved. It reveals the problem of the LGUs effectiveness in implementing tasks financed from public funds in local budgets. The aim of the article is to assess if the performance budget is a tool for measuring the effectiveness of LGUs – in the theoretical aspect (assumptions of performance budgeting), and empirically (based on data for the Dębno municipality, Stargard county, Kraków and Warsaw cities). To accomplish the indicated goal, the author carries out a critical analysis of literature, a review of legal acts and LGUs’ reports as well as case studies for the mentioned LGUs. The obtained results allow for a positive assessment of performance budget in theoretical terms. Its empirical confirmation depends on the solutions adopted by the examined LGUs concerning their objectives and measures. The conditions for measuring the LGUs effectiveness in performance budget are: precise formulation of the objectives for the tasks, correct identification of the effects assumed for the tasks, as well as the selection and definition of performance measures for individual objectives. It is worth noting that measuring the LGUs effectiveness often translates into their greater sense of responsibility against local community for the effects obtained as a result of spending limited public funds for tasks implementation.
PL
W artykule autorzy zbadali instrumentarium zaopatrzenia finansowego miast ukraińskich na zasadach obecnego ustawodawstwa krajowego. Stwierdzają, że finanse samorządowe przeszły transformację, choć system regulacji budżetowej nie sprzyja usamodzielnieniu finansowemu jednostek terytorialnych. Proces decentralizacji budżetowej posuwa się niekorzystnie. Autorzy określili również perspektywę dalszego reformowania finansów samorządowych Ukrainy.
EN
The article investigates the sampling of the financial provision of the cities’ development in Ukraine on the basis of legal and standard acts existing in the state. The fact that the local finances in Ukraine have undergone several changes is stressed but the working system of the budget regulation doesn’t facilitate the real establishment of the financial independence of the communities, the process of the budget decentralization is advancing very slowly. The perspective of the further reformation of the local finances in Ukraine is defined.
PL
Opracowanie poświęcone jest ocenie kondycji finansowej miast na prawach powiatowych w Polsce. Jego celem jest: 1) umiejscowienie miast na prawach powiatowych w strukturze samorządu terytorialnego oraz 2) zbadanie i ocena średniej kondycji finansowej miasta na prawach powiatu w Polsce w aspekcie przestrzennym, z wykorzystaniem miar standardowych (miary odnoszące się do wyniku budżetowego, potencjału dochodowego i wysokości wydatków) i autorskich (odzwierciedlające możliwość zaspokojenia potrzeb społeczności samorządowej). W badaniu wykorzystano metody statystyki opisowej. Szczegółowe analizy przeprowadzono na podstawie własnych obliczeń, z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego MS Excel, a obliczone miary przedstawiono za dwa celowo wybrane lata (2010 i 2019). Analizy pokazują inny obraz kondycji finansowej, który pojawia się na podstawie zastosowanych standardowych miar i proponowanych wskaźników autorskich. O ile wartości standardowych miar w roku 2019 w porównaniu z 2010 jednoznacznie wskazują na poprawę kondycji finansowej analizowanych miast w Polsce, o tyle wartości miar autorskich tego nie potwierdzają. Zmiany wartości obu grup wskaźników są zróżnicowane przestrzennie. Obie grupy wskazują jednak, że są województwa, w których kondycja finansowa miast na prawach powiatu w roku 2019 w porównaniu z 2010 poprawiła się bardziej (wskaźniki klasyczne) lub pogorszyła się w mniejszym stopniu (wskaźniki autorskie) niż w innych województwach. Dotyczy to województw Polski Zachodniej i Środkowej. Miasta na prawach powiatu w tych regionach, ze względu na położenie i wpływ w regionie, a także ich atrakcyjność jako miejsca pracy i prowadzenia działalności gospodarczej: 1) są lepiej przygotowane do rozpoczęcia nowych inwestycji i zaciągania dalszych zobowiązań; 2) przyciągają absolwentów szkół średnich i uczelni wyższych oraz inwestorów; 3) posiadają duży zasób nieruchomości, w tym rozbudowaną infrastrukturę; 4) są mniej zależne od transferów z budżetu państwa.
EN
The study, devoted to the assessment of the financial condition of cities with poviat status (CWPS) in Poland, aims (i) to position cities with poviat status in the structure of local government and (ii) to examine and assess the average financial condition of city with poviat status in Poland in the spatial aspect, using standard measures (measures referring to the budget result, income potential and the amount of expenses) and those of the authors’ (reflecting the possibility of satisfying the needs of the local government community). The study uses the methods of descriptive statistics. Detailed analyses were carried out on the basis of the authors’ own calculations, using an MS Excel spreadsheet, and the calculated measures were presented for two deliberately selected years (2010 and 2019). The analyses present different pictures of the financial conditions: while the values produced by standard measures in 2019 compared to 2010 clearly indicate an improvement in the financial condition of analysed cities in Poland, the values derived from the authors’ measures do not confirm this. Changes in the values of both groups of indicators are spatially diverse. Both groups, however, indicate that there are voivodeships whose financial condition improved more in 2019 compared to 2010 (classical indicators) or deteriorated to a lesser extent (authors’ indicators) than other voivodeships. This applies to the provinces of Western and Central Poland. CWPS in these regions, due to their location and impact in the region, as well as their attractiveness as places of employment doing business: 1) have been better prepared to start new investments and incur further commitments; 2) attract high school and university graduates and investors; 3) have a large stock of real estate, including extensive infrastructure; and 4) are less dependent on transfers from the state budget. 
EN
The aim of the study is to examine the relationship between the socioeconomic potential and the financial condition of regions (voivodeships) in Poland. The authors hypothesise that there is a linear relationship between the potential of regions, manifested by the wealth and economic activity of people living and entities operating in their area, and the income potential of these local government units, and thus their ability to meet the needs of the local government community. For the purposes of the analysis, eleven measures were selected from four areas, reflecting the social and economic potential of the regions, and seven measures of financial condition, reflecting the structure of their budget income and expenditure, as well as their selected values on a per capita basis. In connection with the above, the study used descriptive statistics methods, linear correlation r-Pearson, and the method of standardised sums (Perkal index) in order to typologise the studied entities.
PL
Celem opracowania jest zbadanie zależności pomiędzy potencjałem społeczno-gospodarczym a kondycją finansową regionów (województw) w Polsce. Autorki stawiają hipotezę, że istnieje liniowa zależność między potencjałem regionów, przejawiającym się zasobnością i aktywnością gospodarczą osób mieszkających i podmiotów funkcjonujących na ich obszarze, a potencjałem dochodowym tych jednostek samorządowych, a przez to możliwością zaspokajania przez nie potrzeb wspólnoty samorządowej. Na potrzeby analizy wybrano 11 miar z czterech obszarów, oddających społeczny i gospodarczy potencjał regionów, i siedem miar kondycji finansowej, odzwierciedlających strukturę ich dochodów i wydatków budżetowych, jak również wybrane ich wartości w ujęciu per capita. W opracowaniu w związku z powyższym zastosowano metody statystyki opisowej, korelację liniową r-Pearsona i metodę sum standaryzowanych (wskaźnik Perkala) do typologizacji badanych podmiotów.
EN
The article concerns problem of local governments revenues structure. The text presents ordination and classifies criteria of self-generated revenues. Particular attention refers to classification of the central taxes. Observations show that personal income tax and corporate tax should not be recognized as self-generated revenues. An important element of the work is also the analysis of the most important sources of incomes and attempt to measure the autonomy of local government. Despite four succeeding statutes concerning the incomes of local governments, the autonomy is doubtful. More problems we could see if we analyse real values. On the other hand, growing share of self-generated revenues is positive. However, the fact that more than 60% of total revenue still directly come from the state budget, leads to the conclusion that the autonomy of local authorities experiences significant limitations. Therefore, it seems reasonable to propose legislative changes to increase independence of local governments, which is guaranteed by the Constitution.
PL
Charakterystyka sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Przedstawienie i omówienie podstawowych parametrów budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Porównanie planu i wykonania w 2017 r. oraz do wykonania w 2016 r. Ogólna sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w 2017 r. Zauważalny wzrost dochodów i wydatków jednostek podsektora. Znaczące w porównaniu do 2016 r. i planu na 2017 r. zmniejszenie deficytu. Nieznaczne zmiany w zadłużeniu. Optymistyczne prognozy na lata 2018-2020 na podstawie wieloletnich prognoz finansowych przyjętych przez samorządy.
EN
Description of the local government’s financial situation. Presentation of and discussion on the basic parameters of governmental units’ budgets. Comparison of the plan and execution thereof in 2017 as well as that to the pan execution in 2016. General financial situation of governmental units in Poland in 2017. The noticeable growth of incomes and expenditures of units of the subsector. A considerable vis-à-vis 2016 and the plan for 2017 reduction of deficit. Insignificant changes in indebtedness. Optimistic forecasts for the years 2018-2020 based on long-standing financial forecasts adopted by governments.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.