Search results

1

Lässt sich das grammatische Genus bei Insektenbezeichnungen semantisch begründen?

100%

Guz M.

Acta Neophilologica

|

2005

|

issue VII

119-129

EN

The present paper deals with the problem of assigning the grammatical gender in insect neunes, which has not been investigated so far. We decided to apply the semantic criterion taking into account the views and opinions shared by such grammarians as Consentius, Grimm and Wienold. The problems is discussed referring to the criteria of insect classification. The insects, divided into groups, were studied in terms of grammatical gender. The clear and definite advantage of one gender provided the basis for assigning a given grammatical gender to this group. The most explicit and unambiguous result was obtained while applying the criterion of „Way of living”. Following this criterion, it was found that only insects of the feminine gender live in organized communities.

2

Funkcje semantyczne i słowotwórcze kategorii rodzaju w języku arabskim i w języku polskim

85%

Król I.

Polonica

|

2016

|

vol. 36

19-28

EN

This paper is a Polish-Arabic contrastive analysis of grammatical gender. It focuses mainly on semantic aspects of this category and on its word-formational functions.

3

Surface transfer in the acquisition of grammatical gender in L2 Swedish. A longitudinal study

80%

Długosz K.

Folia Scandinavica Posnaniensia

|

2023

|

vol. 33

4-13

EN

This longitudinal study explores two specific aspects of the acquisition of grammatical gender in L2 Swedish: the use of a default gender and surface transfer. Twenty-one L1 Polish university students of L2 Swedish were tested by means of an untimed gender assignment task after two, three, and four semesters of studying. The data were analysed using a two-way ANOVA for repeated measures. Participants had more success in assigning gender to Swedish nouns that shared gender across Polish and Swedish than to Swedish nouns that differed in gender across the two languages, regardless of length of experience in learning Swedish. Contrary to previous studies that observed overgeneralisation of uter gender forms in production, this study did not identify the tendency to use uter as a default, presumably because participants had unlimited time to perform the task. This finding points to a dissociation between the knowledge of grammatical gender and the ability to use it during processing.

4

Współczesne ujęcia kategorii rodzaju gramatycznego w polszczyźnie a praktyka (glotto)dydaktyczna – wprowadzenie

80%

Stefańczyk W. T., Seretny A.

Postscriptum Polonistyczne

|

2017

|

issue 1 (19) W kręgu badań językoznawczych

71-85

EN

In contemporary Polish linguistics, there are two approaches to determining grammatical gender classes: the traditional and the contemporar formal. According to the traditional concept, derived from the classical school, the nominative case is the basis for the division into gender classes. In modern Polish language, the traditional approach distinguishes the following classes: masculine, feminine, and neutral and in the plural form there is also the masculine‑personal and non‑masculine‑personal. On the other hand, in the contemporary approach the basis for division into gender classes is the accusative case, and less frequently, the genitive case. In didactic practice however, and especially in teaching Polish as a foreign language, the traditional approach is applied as it is the most transparent, understandable and accessible to learners.

5

Romana Laskowskiego koncepcja opisu kategorii rodzaju w języku polskim

80%

Bobrowski I.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2015

|

issue Numer Specjalny

27-35

EN

Probably the most elaborate intellectual construct in Roman Laskowski’s morphology is his schematic presentation of the bridgeheads linking grammatical gender in Polish nouns to verbs, adjectives, and numerals. Although it occupies just two pages of print, to complete this study Laskowski had to analyze thousands of syntactic diagnostic contexts. The present paper tries to recall and comment on Laskowski’s original concept of grammatical gender in Polish.

6

Czym jest i dokąd sięga rodzaj (nie)naturalny?

80%

Wojdak P.

Slavia Occidentalis

|

2016

|

issue 73/1

175-191

PL

The article presents considerations concerning the essence and the scope of the concept of the natural gender of nouns. The author advocates its grammatical categorisation – instead of the semantic categorisation dominating in the literature. This means that the superior category in natural gender should be grammatical gender (hence the proposed compound term: natural grammatical gender), and not a semantic feature. In a simple (prototypical) categorisation, natural gender pertains to masculine nouns with male meaning and feminine nouns with female meaning. The article identifies five types of possible extension of this concept:1. the isolation of the neuter natural gender;2. the attribution of natural gender to nouns with inconsistent semantics of sex;3. the recognition of the natural gender which is incompatible with grammatical gender (this extension is onlypossible when natural gender is treated as a semantic feature);4. the analysis of all nouns that denote sexual beings with regard to natural gender;5. the isolation of subcategories of natural masculine nouns (natural genders of the second degree).Complimentary to the narrow understanding of natural gender, the author proposes to use an antonymous term – “unnatural gender” to designate such kind of grammatical gender of personal (or animate) nouns that is not in compliance with their semantic feature of sex (e.g., CHŁOPISKO [A CHAP], BABSZTYL [A HAG]).

7

The grammatical gender of Death: a textual and discourse approach

80%

Stroińska M., Drzazga G.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2012

|

issue 5

205-221

EN

The assignment of grammatical gender is among the most intriguing problems in human language. In this paper we discuss the question of semantic versus morphological motivation for gender assignment and agreement by analyzing the grammatical gender of one of the key cultural concepts, i.e. death. In our analysis, we consider how the grammatical category influences conceptualizations of death in cultures and discourses of various nations. We will refer to the images of death in three different languages and cultures: English, German and Polish. Finally, we will illustrate the crosslinguistic problems potentially caused by such differing conceptualizations by analyzing translation challenges connected with the noun death on examples from contemporary popular literature in those three languages. It seems that at the discourse level the semantic cues can influence grammatical gender and override morphological motivation, even in the case of such an important concept as death. The personification of death is a type of hybrid that allows agreement patterns which would be considered incorrect from a purely grammatical point of view.

PL

Klasyfikacja rzeczowników pod względem rodzaju gramatycznego jest jednym z najbardziej interesujących zagadnień dotyczących języka. W poniższym arytkule rozważamy problem rozróżnienia pomiędzy semantyczną a morfologiczno-składniową motywacją rodzaju gramatycznego na podstawie jednego z kluczowych pojęć kulturowych: śmierci. W naszej analizie zastanawiamy się jak kategoria gramatyczna rodzaju wpływa na konceptualizacje śmierci w kulturze i dyskursie. Odwołujemy się do przedstawienia śmierci w trzech kulturach i trzech językach: angielskim, niemieckim i polskim. Na podstawie fragmentów współczesnej literarury popularnej, pokazujemy jakie problemy tłumaczeniowe może sprawiać istnienie tych różnych konceptualizacji. Wydaje się, że na poziomie dyskursu informacje semantyczne mogą wpłynąć na rodzaj gramatyczny nawet w przypadku tak ważnego pojęcia jak śmierć. Personifikacja śmierci jest rodzajem hybrydy, która dopuszcza różne warianty składni zgody, uznawane za niepoprawne na poziome opisu czysto językowego.

8

The Gender Aspect of the English Language. Should We Teach Gender Neutrality in the Classroom?

70%

Grigoryeva L., Nazmieva E.

Journal of Education Culture and Society

|

2023

|

vol. 14

|

issue 2

144-153

EN

Aim. This article is aimed at the study of different aspects of gender linguistics in the English language, namely, the grammatical category of gender, gender vocabulary and phraseology, male and female differences in using language, the problem of gender neutrality teaching in English. Methods. The article is based on the study and review of research works in the fields of cultural studies, linguistics, and sociology. The paper summarises the current state of understanding on the topic and makes contribution to the field. Results. In this paper the grammatical gender of English is studied, examples of lexical units, phraseology, proverbs, and sayings are given, and differences in speech between men and women are described, forms of gender-neutral English are presented. The results of research clearly show that in the past English used not to be a gender-neutral language. Nowadays, we can observe that changes in cultural views influenced by feminism in the English-speaking countries have led to changes in the language itself. Conclusions. English has become one of the first languages in the world in which gender neutrality has become predominant. We think since gender-neutrality is highly valued in the English-speaking society, it must be taught to learners of English in different countries since the primary aim of learning a foreign language is communication which always includes a cultural component.

9

Gender in Translation — as Exemplified by Michał Witkowski’s Lubiewo Translated into Spanish

70%

Wendorff A.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2018

|

vol. 61

|

issue 2(126)

133-146

EN

This article attempts a closer look at the issue of grammatical gender in translation. The analysis of this concept is based on Michał Witkowski’s novel Lubiewo (Korporacja Ha!art, Kraków, 2005 [2006]) and its Spanish translation by Joanna Albin (Lovetown, Anagrama, Barcelona, 2011). The author of the article aims to analyse problems of grammatical gender translation which stem from the differences between the Polish and Spanish grammar systems, and how the gender specific elements in the Polish text were rendered in the target language, especially in the fragments in which Spanish did not have the grammatical gender equivalent and the translator had to compensate for it in a different fragment.

10

Misgendered in Translation?: Genderqueerness in Polish Translations of English-language Television Series

70%

Szymon M.

Anglica. An International Journal of English Studies

|

2020

|

issue 29/2

165-185

EN

In recent years, the English-speaking world observed growing awareness of the gender non-binary/genderqueer community. Among other things, this involved the issue of in- clusive language, e.g. the singular they pronoun has been declared the word of the year by the American Dialect Society in 2015, and by Merriam-Webster in 2019. There is also growing media representation of characters using singular they in popular culture. This, however, poses a challenge to translators, as some languages – like Polish – are much more heavily gendered and lack an obvious equivalent of singular they. This article analy- ses Polish translations of three English-language television series featuring non-binary characters and discusses good practices one can employ when dealing with similar trans- lation challenges.

11

Hvor konservative er polske norskstudenter i sin språkbruk? Hunkjønnsmarkering i norskinnlæreres tekstproduksjon

61%

Horbowicz P.

Folia Scandinavica Posnaniensia

|

2015

|

vol. 18

17-35

EN

The paper examines the phenomenon of the feminine gender, which in Bokmål is optional. The choice between the masculine and feminine forms is nevertheless not without meaning. It has been proved that if some nouns appear in feminine form earlier in a text, it implies the use of feminine gender on other nouns (Dyvik, 2012). Hence, the appearance of feminine marking on different words is mutually related, and may be shown to be consistent or not. The paper analyses texts written by Polish students of Norwegian on three different levels of language command (A2, B2/C1 and C2+) and investigates their use of feminine marking. The results show that the feminine gender is most often used by beginner learners, which confirms the initial hypothesis. Contrary to expectations, the most advanced students show inconsistency in their choice of feminine marking at least as often as beginner learners. The general conclusion is that the majority of Norwegian learners are not fully aware of the implications which come with the use of the feminine gender.

12

Metalinguistic knowledge about the native language and language transfer in gender assignment

61%

Vanhove J.

Studies in Second Language Learning and Teaching

|

2019

|

vol. 9

|

issue 2

397-419

EN

Whereas Standard Dutch only distinguishes between two adnominal grammatical genders, substandard varieties of Belgian Dutch distinguish between three such genders. German, too, distinguishes between three genders. Nevertheless, when assigning gender to German nouns with Dutch cognates, speakers of Belgian Dutch are strongly influenced by Standard Dutch gender but to a much lesser degree (if at all) by substandard gender. On the hypothesis that a lack of metalinguistic knowledge about L1 substandard gender decreases its use as a source for transfer, I experimentally manipulated the metalinguistic knowledge about L1 substandard gender of 45 speakers of substandard Belgian Dutch varieties. I then assessed how strongly this manipulation affected the participants’ reliance on substandard gender distinctions when they assigned gender to L2 German nouns with Dutch cognates. Results confirm the strong influence of Standard Dutch, hint at a weak influence of substandard Dutch, and show no appreciable effect of the experimental manipulation.

13

Il genere linguistico come fenomeno grammaticale e semantico-referenziale. Considerazioni preliminari sull’esempio dell’italiano e del polacco

61%

Latos A., Latos A.

Kwartalnik Neofilologiczny

|

2020

|

issue 4

14

Early Old English Nominal System: Synchronic Declensions in the Vespasian Psalter

61%

Kolasińska P.

Studia Anglica Posnaniensia

|

2013

|

vol. 48

|

issue 4

35-48

EN

The study analyzes the Early Old English nominal system from a synchronic perspective, since a diachronic approach is unable to provide an accurate description of the language. The analysis is based on the full text of the Vespasian Psalter interlinear gloss. The nouns were grouped according to their inflectional endings, thus representing the synchronically functioning nominal system of Early Old English, contrary to the traditional, diachronic classification, which uses reconstructed stems to classify nouns. The Vespasian Psalter model is compared and contrasted with the latest ‘classical’ work on Old English, Hogg and Fulk’s A Grammar of Old English. Volume 2: Morphology (2011), which also aims at presenting Old English from a synchronic perspective.

15

The dynamics of changes within grammatical gender of dialectal nouns – selected issues

57%

Kobus J.

Gwary Dziś

|

2020

|

vol. 13

65-110

PL

Fleksja gwarowa należy do tych elementów systemu językowego, które ze względu na trudności z pozyskaniem materiałów i sposobem ich opisu, nie jest częstym obiektem zainteresowania dialektologów. Natomiast fleksja gwar wielkopolskich jest dodatkowo trudna w opisie, gdyż brak tu punktu wyjścia w postaci wcześniejszej charakterystyki problemu odmiany, któryby generował potrzebę opisu kontynuującego, pokazującego zmiany na drodze ewolucji systemu gwarowego. Język mieszkańców wsi na przełomie XX i XXI w. znalazł się w fazie dynamicznych przemian na wszystkich poziomach sytemu językowego. Fakt ten nie może zostać pominięty w doborze odpowiednich narzędzi badawczych. Fleksja gwarowa wymyka się jednoznacznemu zaszeregowaniu, jest pełnaniekonsekwencji i odchyleń od (wydawałoby się) przyjętego paradygmatu. Wszystko to sprawia, że znacznie bardziej interesujące jest ukazanie jej jako plastycznego tworu języka mówionego, zatem w sposób dynamiczny, uzyskany na podstawie analiz statystycznych.Dynamika form fleksyjnych w obrębie rodzaju gramatycznego to opracowanie będące częścią większej monografii, a poświęcone zagadnieniu wariantywności rodzajowej rzeczowników oraz zjawisku zmiany rodzaju podczas odmiany, a także znanej kwestii opozycji rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego.Moim zamiarem było nie tylko opisanie ciekawszych zjawisk z zakresu rodzaju gramatycznego rzeczowników zaobserwowanych w języku współczesnych Wielkopolan, ale i wykazanie zmian w zestawieniu z materiałami lat 50.–80.Kategoria rodzaju wymyka się próbom normatywnego jej uporządkowania. Szczególnie podatny na wariancje rodzajowe jest język mówiony, gdzie niejako zasady dotyczące poprawności ulegają zawieszeniu. Język mówiony ma naturę dynamiczną i ten właśnie jego aktywny charakter determinuje stopień natężenie poszczególnych cech mówionej odmiany polszczyzny – odpowiednia forma powstaje z chwilą kreowania aktu mowy (nie liczy się zgodność z normą ogólnopolską – ważna jest przede wszystkim komunikatywność). Mimo swej specyfiki odmiana mówiona mieści się w ramach mniej lubbardziej elastycznej normy języka.Analiza materiałów, mających zilustrować dynamikę zmian w obrębie rodzaju gramatycznego, daje przesłanki do wyciągnięcia wniosków ogólnych. Gwary są tą odmianą języka narodowego, której chcielibyśmy przypisywać wiele cech dystynktywnych, historycznych, a nawet prahistorycznych. Jednakże jest to odmiana języka, która ulega ewolucji wraz z resztą odmian języka narodowego. Użytkownicy języka będą zawsze wybierać takie formy, które wystarczają dla sprawnego przeprowadzenia aktu komunikacji. Gwary znalazły się w takim momencie swojego rozwoju, w którym badacze starają się wyłuskiwać elementy typowe dla dialektu, zapominając o badaniu aktualnej ich struktury – wynikającej z bieżących potrzeb komunikacyjnych użytkowników języka wsi.

EN

Due to problems with obtaining the materials and the description thereof, dialectal inflection is an element of language which does not attract lots of dialectologists’ attention. On the other hand, the inflection of Wielkopolska dialects poses more problems in the description because there is no startingpoint in the form of previous characteristics of inflection that would create a need for a continuous description that shows the changes in the evolution of a dialect. The language spoken in rural areas in the late 20th and the early 21st centuries has entered a stage of dynamic changes on all its levels. Thisfact cannot be disregarded in selecting the appropriate research tools. Dialectal inflection cannot be unambiguously categorised, it is full of inconsistencies and deviations from (what seems to be) the adopted paradigm. As a result, it is much more interesting to show it as a flexible creation of oral language i.e. in a dynamic way, resulting from statistical analyses.The dynamics of inflection forms within grammatical gender is a part of a larger monograph dedicated to the gender-related variability of nouns and the change of gender in the course of inflection and the well-recognised opposition of masculine gender and non-masculine gender. My intention was not onlyto describe phenomena of grammatical gender of the nouns recorded in contemporary Wielkopolska as well as to show the changes against the material from the 1950s–1980s.The gender category defies attempts at restoring some normative order in it. Oral language is particularly susceptible to gender-related variations where the rules of correction are suspended. Oral language tends to be dynamic and this active nature determines the intensity of the specific features of the spokenvariety of the Polish language – the right form is created when an act of speech appears (conformity with the general Polish norm does not count – communication prevails). Despite its specificity, the spoken variety stays within the more or less flexible language norm. An analysis of the materials intended to illustrate the dynamics of changes within grammatical gender leads to drawing general conclusions. Dialects are a variety of the national language to which we would like to attribute many distinctive historical and even pre-historical features. However, this is a variety of language which evolves as do the other varieties of the national language. Speakers will always choose forms which suffice for an efficient act of communication. Dialects are at a stage of their development where researchers try to determine elements typical of a dialect and forget to examine their latest structure which results from the latest communication needs of speakers in rural areas.

16

Kategoria żywotności w różnych odmianach stylistycznych języka słoweńskiego – prolegomena

51%

Stefan A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

vol. 65

181-194

PL

Kategoria żywotności we współczesnym języku słoweńskim, podobnie jak na obszarze całej słowiańszczyzny, jest morfologiczną kategorią rzeczowników głównie rodzaju męskiego, przejawiającą się w bierniku liczby pojedynczej końcówką równą dopełniaczowi, najczęściej -a (por. vidim človeka). Istnieje jednak liczna grupa rzeczowników nieżywotnych, które przyjmują w bierniku końcówkę dopełniacza, jak na przykład nazwy samochodów (ima forda), kart (potegnil je asa) czy chorób (ima raka). W artykule przedstawiono charakterystykę kategorii żywotności zarówno w języku literackim, jak i wybranych nieliterackich wariantach słoweńszczyzny. Celem opracowania było określenie grup znaczeniowych rzeczowników nieżywotnych, które przyjmują paradygmat żywotny. W potocznym języku słoweńskim jest ich więcej niż w języku standardowym. Należą do nich liczne rzeczowniki nieżywotne rodzaju męskiego, a także rodzaju nijakiego (np. imajo dekleta) oraz rzeczowniki w mowie dzieci (np. daj ključa).

EN

The category of animacy in the contemporary Slovenian language, like in other Slavic languages, is a morphological category of masculinum nouns, which have the accusative grammatical suffix -a (ex. vidim človeka). There are some nonanimacy nouns, which have this suffix -a like: names of cars (ex. ima forda), cards (ex. potegnil je asa) or diseases (ex. ima raka). In the article author has characterized the category of animacy in different social variants of the Slovenian language – from standard language to some unstandardized variants (two dialects and one regiolect). In unofficial language, there are more examples of animacy than in standard language. These are numerous nonanimated masculinum and neutral nouns (ex. imajo dekleta) and nouns in children’s speech (ex. daj ključa).

17

En torno a un uso no discriminatorio del género gramatical en español

51%

Balmaseda Maestu E.

Roczniki Humanistyczne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 5: Neofilologia

55-77

ES

El género, se tome este en la acepción tercera o en la octava del Diccionario de la Lengua Española (DLE), constituye probablemente la cuestión más candente de la sociolingüística y gramática normativa del español actual. Hoy por hoy, planteos tradicionales y propuestas en tentativa sobre su concepción y tratamiento parecen ofrecer perspectivas incompatibles. El tema revela en su vertiente gramatical (enredada con diversas facetas psicológicas, sociológicas, ideológicas y políticas de las relaciones entre mujeres y hombres) un interés social y un grado de controversia especialmente alto para tratarse de un tema lingüístico, tanto entre autoridades de la disciplina como en medios populares. Dentro de este marco, el presente trabajo presenta una serie de reflexiones, pautas y ejemplos que, además de centrar el tema, puedan servir de orientación para evitar un tratamiento, no solo sexista, sino también androcéntrico del español.

EN

Whether understood in its third or in its eighth entry in the Diccionario de la Lengua Española (DLE), gender has probably become the hottest issue of sociolinguistics and normative grammar in contemporary Spanish. Nowadays, traditional approaches and attempted propositions about its conception and treatment seem to offer incompatible points of view. From a grammar perspective (mixed up with different psychological, sociological, ideological and politic topics about the relations between men and women), this subject reveals a social interest and a degree of controversy particularly high for a linguistic issue, not only amongst authorities in the matter but also in popular media. Within this framework, the present work offers a series of considerations, guidelines and examples that, as well as situating the subject, could be used as a guidance in order to avoid not only a sexist but also an androcentric use of Spanish.

PL

Niezależnie od tego, czy rozumiany według trzeciego czy ósmego znaczenia w Diccionario de la Lengua Española (DLE), rodzaj stał się prawdopodobnie najgorętszym zagadnieniem socjolingwistyki i gramatyki normatywnej we współczesnym języku hiszpańskim. W dzisiejszych czasach tradycyjne podejścia i propozycje dotyczące jego koncepcji i traktowania wydają się oferować rozbieżne punkty widzenia. Z perspektywy gramatycznej (pomieszanej z różnymi zagadnieniami psychologicznymi, socjologicznymi, ideologicznymi i politycznymi dotyczącymi relacji między mężczyzną i kobietą) temat ten ujawnia interes społeczny i pewien stopień kontrowersji zwłaszcza w kwestiach językowych, nie tylko w środowisku autorytetów w tej dziedzinie, ale także w popularnych mediach. W tym kontekście niniejszy artykuł oferuje szereg rozważań, wytycznych i przykładów, które oprócz propozycji umiejscowienia tematu mogą być wykorzystane jako wskazówki, jak uniknąć nie tylko seksistowskiego, ale i androcentrycznego użycia języka hiszpańskiego.

18

„Czerwony Kapturek był śliczną dziewczynką, a Kopciuszek wyszedł za księcia…”- rozbieżności między rodzajem gramatycznym a naturalnym nazw bohaterek bajek i ich konsekwencje w tekstach

51%

Szczurek A.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2011

|

issue 1

PL

Artykuł przedstawia problem rozbieżności między rodzajem naturalnym a gramatycznym nazw głównych bohaterek bajek o Kopciuszku i Czerwonym Kapturku. Przywołuje przykłady różnego zastosowania form gramatycznych składników w wypowiedzeniach, gdzie te postaci występują w roli podmiotu. Pokazuje, że w wydaniach bajek, w których formy dostosowywane są pod względem rodzaju gramatycznego nazw, może dojść do zaburzenia tożsamości podmiotu w obrębie jednego zdania. Zwraca uwagę na najbardziej logiczne rozwiązanie – uznanie, że rodzaj naturalny jest ważniejszy od gramatycznego przy charakteryzowaniu tych bohaterek.

EN

The article presents the problem of the differences between grammatical and natural gender of the names of main female protagonists in the tales of Cinderella and Little Red Riding Hood. It shows the examples of usage of different gender categories in the text telling about the protagonists. It is possible to mix the gender identity of the protagonists in the texts. It stresses the most logical solution – using the natural gender which, in this situations, should be more important than the grammatical one.

19

Rodzaj męskożywotny a typ paradygmatu. O tendencjach rozwojowych we współczesnej deklinacji polskiej (na przykładzie anglicyzmów)

51%

Kosek I.

Język Polski

|

2022

|

vol. 102

|

issue 1

57-69

PL

W artykule dyskutowane są elementy współczesnego polskiego systemu fleksyjnego istotne dla opozycji rodzajowych i będące wyróżnikami rodzaju M2. Materiał przykładowy stanowią angielskie zapożyczenia związane z rozwojem technologii i z Internetem. Inspiracją do analizy była zarówno obserwacja odmiany najnowszych zapożyczeń angielskich, jak i literatura przedmiotu. W artykule autorka zwraca uwagę na nieustabilizowanie końcówki D lp (wariantywność -a/-u) w badanym materiale, ekspansywność -a oraz funkcjonowanie dwu form biernika (synkretycznej z M lub D). Te procesy mogą doprowadzić do wykształcenia w systemie nowego schematu odmiany, z odrębną końcówką fleksyjną mianownika, dopełniacza i biernika, choć na razie, jak wskazuje badany materiał, wydaje się to mało prawdopodobne, podobne jak rozbicie biernika na dwa przypadki. Niewątpliwie natomiast tendencja do nadawania rodzaju M2 rzeczownikom nieżywotnym nie tylko się utrzymuje, ale nasila.

20

Rodzaj gramatyczny w polszczyźnie i w językach wschodniosłowiańskich. Rozważania na marginesie biernika

51%

Stefańczyk W. T.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2021

|

vol. 28

105-116

EN

In contemporary Polish linguistics, several approaches to the category of grammatical gender coexist, both traditional, dating back to ancient times, and more recent solutions. Traditionally, grammatical gender is understood on the basis of a tripartite division – masculine, feminine, and neuter, based on the singular nominative. A similar perspective is adopted in all East Slavic languages. In more recent approaches, the division into grammatical gender is based on the accusative and gender forms. The accusative approach provides for five grammatical genders: masculine personal, masculine animate, masculine inanimate, feminine and neuter, while the genitive encompasses four generic classes in the singular and five in the plural. Such descriptive propositions are alien to other Slavic languages, although the latter do possess the category of animacy, one example of which is the accusative. In East Slavic languages, animate nouns of all grammatical gender are assigned syncretic endings with the genitive in the accusative plural. In contemporary Polish, on the other hand, distinguishing a class of plural animate nouns is irrelevant from an inflectional point of view. These differences are the reason for interferences and linguistic errors both when Poles endeavour to learn East Slavic languages and when Eastern Slavs acquire Polish.

PL

We współczesnym językoznawstwie polonistycznym współistnieje kilka ujęć kategorii rodzaju gramatycznego: tradycyjne, wywodzące się ze szkoły starożytnej oraz nowsze. W ujęciu tradycyjnym występuje trójczłonowy podział na rodzaje gramatyczne, tj. męski, żeński i nijaki, a jego podstawę stanowi mianownik liczby pojedynczej. Podobnie jest we wszystkich językach wschodniosłowiańskich. W polszczyźnie – w przeciwieństwie do innych języków słowiańskich – istnieje dodatkowo rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy. W ujęciach nowszych podstawę podziału na rodzaje gramatyczne stanowi biernik i dopełniacz. W ujęciu biernikowym występuje pięć rodzajów gramatycznych: męskoosobowy, męskożywotny, męskonieżywotny, żeński i nijaki, natomiast w koncepcji dopełniaczowej wyodrębnia się cztery klasy rodzajowe w liczbie pojedynczej i pięć klas w liczbie mnogiej. Tego typu propozycje opisu rodzaju gramatycznego są obce innym językom słowiańskim, w tym wschodniosłowiańskim, choć istnieje w nich rozbudowana kategoria żywotności, czego przykładem jest biernik. W językach wschodniosłowiańskich rzeczowniki żywotne wszystkich rodzajów gramatycznych otrzymują w bierniku liczby mnogiej końcówki fleksyjne synkretyczne z dopełniaczem. We współczesnej polszczyźnie natomiast wyodrębnianie klasy rzeczowników żywotnych w liczbie mnogiej jest nieistotne z fleksyjnego punktu widzenia. Różnice te są przyczyną interferencji i błędów językowych zarówno Polaków uczących się języków wschodniosłowiańskich, jak i wschodnich Słowian, przyswajających język polski.

Refine search results

Lässt sich das grammatische Genus bei Insektenbezeichnungen semantisch begründen?

Funkcje semantyczne i słowotwórcze kategorii rodzaju w języku arabskim i w języku polskim

Surface transfer in the acquisition of grammatical gender in L2 Swedish. A longitudinal study

Współczesne ujęcia kategorii rodzaju gramatycznego w polszczyźnie a praktyka (glotto)dydaktyczna – wprowadzenie

Romana Laskowskiego koncepcja opisu kategorii rodzaju w języku polskim

Czym jest i dokąd sięga rodzaj (nie)naturalny?

The grammatical gender of Death: a textual and discourse approach

The Gender Aspect of the English Language. Should We Teach Gender Neutrality in the Classroom?

Gender in Translation — as Exemplified by Michał Witkowski’s Lubiewo Translated into Spanish

Misgendered in Translation?: Genderqueerness in Polish Translations of English-language Television Series

Hvor konservative er polske norskstudenter i sin språkbruk? Hunkjønnsmarkering i norskinnlæreres tekstproduksjon

Metalinguistic knowledge about the native language and language transfer in gender assignment

Il genere linguistico come fenomeno grammaticale e semantico-referenziale. Considerazioni preliminari sull’esempio dell’italiano e del polacco

Early Old English Nominal System: Synchronic Declensions in the Vespasian Psalter

The dynamics of changes within grammatical gender of dialectal nouns – selected issues

Kategoria żywotności w różnych odmianach stylistycznych języka słoweńskiego – prolegomena

En torno a un uso no discriminatorio del género gramatical en español

„Czerwony Kapturek był śliczną dziewczynką, a Kopciuszek wyszedł za księcia…”- rozbieżności między rodzajem gramatycznym a naturalnym nazw bohaterek bajek i ich konsekwencje w tekstach

Rodzaj męskożywotny a typ paradygmatu. O tendencjach rozwojowych we współczesnej deklinacji polskiej (na przykładzie anglicyzmów)

Rodzaj gramatyczny w polszczyźnie i w językach wschodniosłowiańskich. Rozważania na marginesie biernika