Search results

1

Homo sapiens a sztuka – twórczość artystyczna w perspektywie psychologii ewolucyjnej

100%

Jach Ł.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica

|

2016

|

vol. 9

75-92

PL

Ujęcie ewolucyjne stanowi jedno ze współczesnych podejść psychologicznych starających się wyjaśnić ludzką aktywność artystyczną. W artykule zostały zaprezentowane wybrane funkcjonujące w jego ramach teorie, odnoszące się do poznawczych, emocjonalnych i społecznych uwarunkowań, stanowiących niezbędne podłoże doświadczeń estetycznych, uprawiania oraz odbioru sztuki. Ponadto przedstawiono dwa ewolucyjne sposoby wyjaśniania zjawisk związanych ze sztuką: ujęcie zakładające, że spełnia ona określone funkcje adaptacyjne, oraz ujęcie interpretujące sztukę w kategoriach ubocznego efektu działania mechanizmów psychicznych powstałych w celu radzenia sobie z konkretnymi problemami napotykanymi w fizycznym i społecznym środowisku. W końcowej części tekstu zawarto wskazówki na temat innych zagadnień i powiązanych z nimi koncepcji z zakresu ewolucyjnej psychologii sztuki.

EN

The evolutionary approach is a contemporary psychological concept, explaining human ar-tistic activity. The article presents selected evolutionary theories referring to cognitive, emo-tional and social conditions, which are the fundamental basis of esthetical experience and the creation and reception of art. Additionally, two evolutionary explanations of the art phenomena are presented: the concept of functional meaning and the concept of side effects. The final part of the article contains information about other evolutionary issues and concepts related to the psychology of art.

2

Zdolność do mentalizacji a wykorzystanie seksualne w dzieciństwie

86%

Węglerska O.

Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka

|

2018

|

vol. 17

|

issue 2

147 - 164

PL

Zdolność do mentalizacji, będąc jednym z podstawowych procesów psychicznych, może zostać zaburzona w wyniku doświadczenia przez dziecko traumy wynikającej z niewłaściwego potraktowania jego seksualności przez osobę dorosłą. Analiza piśmiennictwa i przywołane w artykule najnowsze ustalenia z badań empirycznych wskazują, że zaburzenie zdolności do mentalizacji u dziecka jest związane z większym prawdopodobieństwem pojawienia się u niego m.in. trudności w rozpoznawaniu i regulacji własnych emocji, objawiających się w postaci zaburzeń depresyjnych, dysocjacyjnych oraz zachowań eksternalizacyjnych. Rozwój zdolności do mentalizacji u dziecka w znacznym stopniu zależy od umiejętności rodzica do odzwierciedlania jego stanów emocjonalnych. Dlatego szczególnej uwadze poddano sytuację dzieci, które zostały wykorzystywane seksualnie przez opiekunów i u których zaburzenia w zdolności do mentalizacji mogą być większe ze względu na specyfikę funkcjonowania rodzin kazirodczych. W końcowej części artykułu przedstawiono wskazówki dotyczące pracy terapeutycznej z dzieckiem wykorzystywanym seksualnie. Wyniki badań i doświadczenia klinicystów wskazują, że w sytuacji wykorzystania wewnątrzrodzinnego deficyty w zdolności do mentalizacji dotyczą również rodziców dziecka. W związku z tym niezbędna jest praca terapeutyczna z matką dziecka oraz udzielenie jej wsparcia. Dzięki pracy z matką polegającej na zwiększaniu jej zdolności do mentalizacji własnych stanów emocjonalnych klinicysta może budować jej poczucie sprawczości. Zwiększa tym samym prawdopodobieństwo stworzenia przez nią bliskiej relacji z dzieckiem, która może umożliwić mu poradzenie sobie z traumą.

EN

The ability to mentalize, being one of the basic psychological processes, can be disturbed because of the child’s experience of trauma resulting from improper treatment of his sexuality by an adult. The analysis of the literature and the latest findings from empirical studies cited in the article indicate that the disordered ability to mentalize of a child is associated with a greater likelihood of appearance difficulties in recognizing and regulating its own emotions manifested in the form of depressive disorders (Fischer-Kern et al., 2013), dissociative (Ensink et al., 2015) and externalizing behaviors (Taubner, Curth, 2013). The development of the child’s mental capacity depends largely on the parent ability to reflect his or her emotional states (Allen, Fonagy, Bateman, 2014). Therefore, the situation of children sexually abused by caregivers, in whom mental disabilities may be more disturbed, due to the specificity of the incestuous families, will be given special attention. In the final part of the article there will be leads for therapeutic work with a child sexually abused. The results of the research and the experience of clinicians indicate that in the situation of intra-family abuse deficits in the ability to mentalize also apply to the child’s parents. Therefore, they need support and therapeutic work, primarily with the child’s mother. Through work with her mother, which involves increasing her ability to mentalize her own emotional states, the clinician can build her sense of agency (Fonagy, Allison, 2014). It increases the probability of creating a close relationship with the child that allows him to deal with the trauma.

3

Kogo zobaczę w lustrze? – psychodynamiczna psychoterapia dzieci i młodzieży, które doświadczyły przemocy seksualnej

72%

Chrzan-Dętkoś M.

Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka

|

2014

|

vol. 13

|

issue 4

82-93

PL

Celem artykułu jest opisanie zjawisk pojawiających się w relacji terapeutycznej w pracy z dziećmi i nastolatkami, które doświadczyły molestowania seksualnego. Autorka podkreśla znaczenie utrzymania przez terapeutę tzw. funkcji refleksyjnej przez analizę własnego przeciwprzeniesienia. Dziecko, które było ofiarą przemocy nie ma słów, by przekazać swoje przeżycia, przekazuje je zachowaniem, zabawą, przez budowanie relacji z terapeutą. Rozgrywanie przeżyć, które może uwalniać dziecko od napięcia, skazuje je na kolejne trudności i cierpienie, czasem poczucie niezrozumienia lub odrzucenia w relacjach. Dziecko wykorzystywane – szczególnie przez bliskiego dorosłego – może czuć się bardzo skrzywdzone, ale jednocześnie może również identyfikować się ze sprawcą, który jako jedyny mógł pełnić wobec niego funkcje opiekuńcze. Te identyfikacje stają się sposobem wchodzenia przez dziecko w jego kolejne relacje i przeżywania samego siebie, co ilustrują przedstawione w artykule przykłady kliniczne. W procesie psychoterapii czynniki, takie jak analiza relacji przeniesieniowo – przeciwprzeniesieniowej, możliwość podzielenia się swoimi myślami w obecności rozumiejącego drugiego, poznanie słów na określenie wewnętrznego napięcia stają się potencjałem dalszego rozwoju dziecka, pomagając mu przerwać błędne koła odreagowań i wchodzenia w relacje jako ofiara, ale też i sprawca.

EN

The aim of this article is to describe the phenomena occurring in the therapeutic relationship with children and adolescents who have experienced sexual abuse. The author emphasizes the importance of therapist’s „reflective function” and the need to analyse the countertransference feelings. A child may have no words to convey his/her experiences and rather, communicates it by his/her behavior, play and a specific relationship with the therapist. A child who was abused by a close adult – can feel very hurt, but can also identify the perpetrator – who could have served as the only source of care for the child. These identities can become a way of entering into subsequent relationships, what may incerase child’s feeling of rejection, abuse and loneliness. In the process of psychotherapy factors such as: analysis of the relationship of transference – countertransference, the opportunity to share own thoughts in the presence of understanding other, getting to know the words to describe the internal tensions can become potential for further child’s development.

4

Czynnościowe zaburzenia głosu z punktu widzenia foniatrii klinicznej, psychopatologii, psychologii i psychiatrii psychodynamicznej

58%

Cichecka-Wilk M., Studzińska K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia

|

2018

|

vol. 31

|

issue 2

EN

The correct, sonorous and clean human voice is the result of the interaction of many anatomical and functional structures, with the central nervous system playing a central role. Any deviations in the structure and function of these structures cause the voice to lose its normal properties, revealing pathology. Voice disorders can be divided into organic and functional. Functional disorders, unlike organic ones, are characterized by a lack of organic change in the voice organ. There are psychogenic dysphonias among the functional voice disorders. Functional, and especially psychogenic, voice disorders meet the criteria of disorders in the form of somatic and dissociative disorders. Dysphonia and psychogenic aphonia and spastic dysphonia are examples of voice disorders caused repeatedly by defense mechanisms which take the form of conversion and somatization. They share common attributes with many other disorders, which are referred to as psychosomatic, and as such are of interest to psychiatry and psychodynamic psychology. As part of this paradigm, psychosomatic disorders are considered in the context of trauma theory, alexithymia, and mentalization.

PL

Prawidłowy, dźwięczny i czysty głos człowieka to efekt współdziałania wielu struktur anatomiczno-czynnościowych, z nadrzędną rolą ośrodkowego układu nerwowego. Jakiekolwiek odstępstwa w budowie i funkcji tych struktur powodują, że głos traci swoje normalne właściwości, ujawniając patologię. Zaburzenia głosu można podzielić na organiczne i czynnościowe. Zaburzenia czynnościowe, w przeciwieństwie do organicznych, charakteryzują się brakiem uchwytnej zmiany organicznej w narządzie głosu. Wśród czynnościowych zaburzeń głosu wyróżnia się dysfonie psychogenne. Czynnościowe, a zwłaszcza psychogenne, zaburzenia głosu spełniają kryteria zaburzeń pod postacią somatyczną i zaburzeń dysocjacyjnych. Dysfonia i afonia psychogenna oraz dysfonia spastyczna to przykłady zaburzeń głosu, u podłoża których wielokrotnie znajdują się mechanizmy obronne w postaci konwersji i somatyzacji. Są one wspólne dla wielu innych zaburzeń, które określa się mianem psychosomatycznych, i jako takie stanowią przedmiot zainteresowania psychiatrii i psychologii pschodynamicznej. W ramach tego paradygmatu zaburzenia psychosomatyczne są rozważane w kontekście teorii traumy, zjawiska aleksytymii oraz mentalizacji.

5

The variety of mental states in mentalization research

58%

Smurzyńska A., Smurzyńska A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 3

6

Dziecięca agresja a umiejętność mentalizowania

58%

Kossewska J.

Edukacja

|

2014

|

issue 2(127)

21–36

EN

Aggressive behaviour in children and adolescents can be connected with their social and cognitive competence. This article is an attempt to analyse the relationship between aggression and the development of the mentalization process as the fundamental aspect of social cognition which is closely related to the phenomenon of ‘theory of mind’. The development of ‘theory of mind’, in addition to mentalization, appears manifest in the relationship of aggressive behaviour with its primary teleological function. Recent reform of the Polish education system included the lowering of the age for compulsory education. The question of whether this may increase aggression levels in children during the first stage of education is discussed in the light of the study findings.

Refine search results

2 Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica

1 Edukacja

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

1 Chrzan-Dętkoś M.

1 Cichecka-Wilk M.

1 Jach Ł.

1 Kossewska J.

1 Smurzyńska A.

1 Studzińska K.

1 Węglerska O.

1 2020

2 2018