Search results

1

Relacje między modelami w soteriologii. Glossa do dyskusji o komplementarności

100%

Kempa J.

Studia Bobolanum

|

2020

|

vol. 31

|

issue 2

53-68

EN

The article proposes a correction in the recognition of the relationships between soteriological models. Usually, the relation is referred to as complementary. After briefly presenting the state of discussion on the idea of models in theology and the principle of complementarity, attention is drawn to the specificity of soteriological models: their multiplicity, which eludes the construction of dichotomous systems (typical for the model idea of complementarity and applicable e.g. in trinitology), as well as their heterogeneity resulting from connections with sources of faith. The relationships between the models in soteriology are so complicated that the „standard” principle of complementarity does not always help in their explanation, although the rule of the inexpressibility of the mystery of salvation using only one explanation and therefore the rule of complementing different (correct) approaches always remains in force. The attempts of a synthetic approach to soteriology appearing in theology cannot oppose these rules, but the sole undertaking proves that one can put aside the thesis that individual models remain in mutual, irremovable tension.

PL

W artykule została zaproponowana korekta w ujmowaniu relacji między modelami soteriologicznymi. Zwykle określa się ją mianem komplementarnej. Po skrótowym przedstawieniu stanu dyskusji nad ideą idei modeli w teologii i zasadą komplementarności zwrócono uwagę na specyfikę modeli soteriologicznych: ich wielość, która wymyka się konstruowaniu dychotomicznych układów (typowych dla wzorcowej idei komplementarności i stosowalnej np. w trynitologii), a także ich niejednorodność wynikającą z niejednakowego powiązania ze źródłami wiary. Relacje między modelami w soteriologii są na tyle skomplikowane, że nie zawsze pomaga w ich wyjaśnieniu „standardowa” zasada komplementarności, choć zawsze pozostaje w mocy reguła niewyrażalności tajemnicy zbawienia przy pomocy jednego tylko wyjaśnienia, a zatem także reguła uzupełniania się różnych (poprawnych) ujęć. Pojawiające się w teologii próby syntetycznego ujęcia soteriologii nie mogą się tym regułom sprzeciwiać, ale też ich podejmowanie świadczy o tym, że można odstawiać na bok tezę o pozostawaniu poszczególnych modeli we wzajemnym, nieusuwalnym napięciu.

2

The Charismatic Dimension of the Vocation of a Theologian

88%

Walczak M.

Roczniki Teologiczne

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2: Teologia dogmatyczna - English Version

253-263

EN

It is doubtless that theology first of all puts questions about God and man. However, for ages theologians have been also asking questions about the meaning of their own work. One may speak about a peculiar meta-theology that tries to show the role and significance of theology in the life of the Church. The most frequently given answers to the questions about the meaning and character of theology oscillate around the concept of rationality. In such a view theology is a normal human process of making revealed truths understandable for people of a given epoch. However, it seems that such a vision of theology is tantamount to extremely simplifying it and to making it superficial. The question about the significance of theology may only be answered in the light of faith. This light allows seeing theology as a God’s gift, a charisma that helps the Church read the signs of the times and prophetically interpret the Biblical Revelation for a given epoch and culture. A theologian participates in a special charisma, so he should be perceived first of all as one who performs a special service of the word in the Church, and only then as a scholar. Such a charismatic position of theology allows reminding with full strength that the first and fundamental theologian is the Holy Spirit.

3

Krytyczne funkcje teologii w perspektywie przyszłości

75%

Kempa J.

Studia Nauk Teologicznych PAN

|

2021

|

issue 16

49-66

EN

In the search for the critical functions of theology, we can find a growing number of dilemmas, which come from the theology itself and from the modern knowledge about the world. The theology has to present the Christian doctrine in the context of the modern world's view and still according to the roots of faith. It is difficult to present such a broad problem in a short paper other than in a general perspective. The key to the systematization of the problem is an observation that the tasks of theology can be seen in four different perspectives, connected to distinction "ad extra" - "ad intra". A strong accent is set on the encounter of theology and science. The attempt to make predictions about the future situation is based on the analysis of the contemporary situation in theology and on the extrapolation of existing trends into the near future.

PL

W poszukiwaniu krytycznych funkcji teologii daje się zauważyć narastającą ilość dylematów przychodzących z wnętrza teologii jak i z współczesnej wiedzy o świecie, z którymi teologia musi się mierzyć, nie tylko udzielając oczekiwanych odpowiedzi, ale też konstruując własny wykład wiary: odpowiedni dla czasów współczesnych i zgodny z Tradycją wiary. Trudno tak obszerny materiał przedstawić w krótkim artykule inaczej niż na wysokim poziomie ogólności. Kluczem do usystematyzowanego zarysowania tych zagadnień jest spostrzeżenie, że zadania teologii można rozpatrywać w czterech różnych perspektywach, opartych na schemacie zadań „ad extra” i „ad intra”. Silny akcent zostaje postawiony na spotkanie teologii z naukami nowożytnymi. Próba podjęcia prognoz dotyczących przyszłości zostaje oparta na analizie sytuacji współczesnej w teologii i na ekstrapolacji istniejących trendów w najbliższą przyszłość.

4

Geneza koła krakowskiego

63%

Tkaczyk M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2019

|

vol. 55

|

issue 2

9-39

EN

This paper is devoted to exploring the cultural background of the manifesto of the Cracow Circle, a philosophical group consisting of Józef Maria Bocheński, O.P., Jan Franciszek Drewnowski, Rev. Jan Salamucha and Bolesław Sobociński. The group was mentored by Jan Łukasiewicz and Rev. Konstanty Michalski. The manifesto of the Cracow Circle aimed to apply the programme of the Lvov-Warsaw School to Catholic theology and philosophy. Within the school, special emphasis was placed on Łukasiewicz’s version of the programme. The amendments to be carried out concerned: (a) refurbishing philosophical language to meet all the conditions of proper scientific discourse, (b) incorporating mathematical logic, (c) upgrading semiotics and methodology, and (d) using formal methods in philosophy. Four groups of circumstances are analysed as the milieu of the Cracow Circle at the beginning of the 20th century and in direct relation to the influential activities of its four founders: (a) esprit de l’époque, (b) state of philosophy, (c) state of logic, and (d) state of theology.

PL

Artykuł poświęcony jest charakterystyce kulturowego tła manifestu koła krakowskiego i jego zespołu, który stanowili: Józef Maria Bocheński OP, Jan Franciszek Drewnowski, ks. Jan Salamucha oraz Bolesław Sobociński, i który był wspierany przez Jana Łukasiewicza i ks. Konstantego Michalskiego. Manifestem koła była aplikacja programu szkoły lwowsko-warszawskiej do katolickiej teologii i filozofii. W tym przedsięwzięciu szczególną rolę odegrała Łukasiewicza wersja programu. Do zastosowanych środków należały: (a) odnowienie języka tak, aby spełniał on wszystkie warunki właściwego dyskursu naukowego, (b) recepcja logiki matematycznej, (c) uwspółcześnienie semiotyki i metodologii oraz (d) wykorzystanie metod formalnych. Analizowane są cztery grupy okoliczności będące środowiskiem koła krakowskiego: (a) esprit de l’époque, (b) sytuacja w filozofii, (c) sytuacja w logice i (d) sytuacja w teologii – na początku XX wieku – w bezpośrednim związku z decydującymi działaniami czterech założycieli koła.

5

Tradycja jako zasada katolickiej teologii

63%

Müller G. L.

Teologia w Polsce

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

5-17

EN

The biblical revelation, as well as all Christianity, has strictly historical character. Therefore, theology should remain historical as well. Apart from the fact that it teaches some timeless truths, theology, on the first place, proclaims the message about God reveling himself in the history. This message itself is historical and it is communicated from generation to generation in dynamic process called Tradition. Therefore, Tradition is not an external norm but it is rather a fundamental rule for every theologian – the rule without which we cannot speak of catholic theology at all. This role of Tradition should be emphasized especially nowadays when we experience a “cult of contemporaneity” and when we see a trend in the Church to treat unofficial sayings of Pope and other members of the hierarchy as normative and supposedly standing above Tradition.

PL

Objawienie biblijne ma charakter ściśle historyczny, a co za tym idzie, taki charakter ma całe chrześcijaństwo i powinna odzwierciedlać go również teologia. Choć naucza ona prawd ponadczasowych, kieruje do nas nade wszystko orędzie o Bogu objawiającym się w historii. Orędzie to, przekazywane z pokolenia na pokolenie w dynamicznym procesie, który nazywamy Tradycją, ma również charakter historyczny. Tym samym Tradycja nie jest dla teologa jakąś zniewalającą zewnętrzną normą, ale fundamentalną zasadą, bez której nie może być mowy o katolickiej teologii. Taką rolę Tradycji trzeba podkreślić szczególnie dzisiaj, kiedy w świecie panuje swoisty kult współczesności, a w Kościele pojawia się tendencja do uważania za rozstrzygające nie tyle wielkich postanowień Magisterium, ile spontanicznych wypowiedzi papieża i innych hierarchów.

6

Charyzmatyczny wymiar powołania teologa

63%

Walczak M.

Roczniki Teologiczne

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2: Teologia dogmatyczna

299-310

EN

It is doubtless that theology first of all puts questions about God and man. However, for ages theologians have been also asking questions about the meaning of their own work. One may speak about a peculiar meta-theology that tries to show the role and significance of theology in the life of the Church. The most frequently given answers to the questions about the meaning and character of theology oscillate around the concept of rationality. In such a view theology is a normal human process of making revealed truths understandable for people of a given epoch. However, it seems that such a vision of theology is tantamount to extremely simplifying it and to making it superficial. The question about the significance of theology may only be answered in the light of faith. This light allows seeing theology as a God's gift, a charisma that helps the Church read the signs of the times and prophetically interpret the Biblical Revelation for a given epoch and culture. A theologian participates in a special charisma, so he should be perceived first of all as one who performs a special service of the word in the Church, and only then as a scholar. Such a charismatic position of theology allows reminding with full strength that the first and fundamental theologian is the Holy Spirit.

PL

Teologia bez wątpienia stawia przede wszystkim pytania o Boga i człowieka. Jednak od wieków teologowie pytali także o znaczenie swojej własnej pracy. Można mówić o swoistej meta-teologii, która próbuje pokazać rolę i znaczenie teologii w życiu Kościoła. Najczęstsze odpowiedzi na pytania o sens i charakter teologii oscylują wokół pojęcia racjonalności. W takim spojrzeniu teologia jest zwykłym ludzkim procesem czynienia prawd objawionych zrozumiałymi dla ludzi danej epoki. Wydaje się jednak, że taka wizja teologii jest skrajnym uproszczeniem i spłyceniem sprawy. Na pytanie o znaczenie teologii można dobrze odpowiedzieć tylko w świetle wiary. To światło pozwala ujrzeć w teologii Boży dar, charyzmat, który pomaga Kościołowi odczytywać znaki czasu i proroczo interpretować Objawienie biblijne dla danej epoki i kultury. Teolog ma udział w specjalnym charyzmacie, a więc należałoby go postrzegać najpierw jako pełniącego specjalną posługę słowa w Kościele, a dopiero po wtóre jako naukowca. Takie charyzmatyczne ustawienie teologii pozwala przypomnieć sobie z całą mocą, że pierwszym i podstawowym teologiem jest Duch Święty.

7

Czy potrzebujemy kwantowej teologii?

51%

Michoń Ł.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2017

|

vol. 24

275-286

PL

Celem artykułu jest próba sformułowania pozytywnej odpowiedzi na następujące pytanie: czy potrzebujemy kwantowej teologii? Dlatego też na samym początku zaprezentowano możliwe strategie badawcze dotyczące relacji nauki wiary. Następnie ukazano próby sformułowania definicji kwantowej teologii. W ostatniej części na przykładach teologicznych, zobrazowano możliwe zadania. Wśród zagadnień teologicznych wymienia się: antropologię, protologię, Wcielenie, Zmartwychwstanie oraz eschatologię.

EN

The aim of this article is to attempt to provide a positive answer to the following ques-tion: do we need a quantum theology? Therefore, at the outset it presents possible strategies for research on the relationship between: science and faith. Then, it shows the attempts to formulate the definition of quantum theology In the last part possible theological tasks are illustrated by the way of the examples. Among the theological issues are: anthropology, prothology, the Incarnation, the Resurrection, and eschatology.

Refine search results

2 Roczniki Teologiczne

1 Studia Bobolanum

1 Studia Nauk Teologicznych PAN

1 Studia Philosophiae Christianae

1 Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

1 Teologia w Polsce

2 Kempa J.

2 Walczak M.

1 Michoń Ł.

1 Müller G. L.

1 Tkaczyk M.

1 2021

1 2020

1 2019

1 2018

1 2017

2 2016

Relacje między modelami w soteriologii. Glossa do dyskusji o komplementarności

The Charismatic Dimension of the Vocation of a Theologian

Krytyczne funkcje teologii w perspektywie przyszłości

Geneza koła krakowskiego

Tradycja jako zasada katolickiej teologii

Charyzmatyczny wymiar powołania teologa

Czy potrzebujemy kwantowej teologii?