Search results

1

Swój i obcy w świetle teorii opanowania trwogi (TMT)

100%

Czykwin E.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2017

|

vol. Cerkiew a asymilacja- swój i obcy

|

issue 8

9-16

EN

Terror Menagement Theory was published by Jeff Greenberg, Sheldon Solomon, Tom Pyszczynski and others in 1997. Since that time a lot of followers have been continuing their work and checking the assumptions of this theory. In the center of it, there is an assumption that the awareness of death organizes our existential experience in every-day life. This consciousness is painful as the human being has created mechanisms buffering this pain. There are parents for children and one’s own culture for adults. The role of one’s one culture is fundamental for the forming of self-esteem and positive adaptation to social environment and the reduction of the pain related to the death consciousness. One’s own culture gives the mental image, which means to be the „good person”, teaches scenarios and recopies how to act and to cope with the fact of the finitude of a person. One’s own culture gives the standards to create a self image, as a consequence the level of self- esteem, effectiveness, the control of the environment, vitality of the person and, as a result, perseverance in aiming to the tasks makes the person less insensitive to pain and stress. All these symptoms of good adaptation are enhanced by other members of one’s own group. Sharing the same concepts of social reality, especially stereotypes and prejudices, makes one’s social adaptation satisfactory and minimizes the fear of death. In the context of TMT, the reaction of Polish society to Smolensk’s catastrophe (10.IV. 2010) can be analyzed. We see in many investigations that the attitude to one’s own and to strangers is differentiated depending on the impact of mortality and it changes as time passes. Now, as for the fragmentation of the culture, each of us has a problem with consistency of one’s own personality. Sociologists (e.g. Z. Bauman) talked about fragmented identity; inconsistency of personality makes belonging to one’s own culture more and more important. There are four important issues in the reduction of the death fear effect: 1. Religion; 2. High self-esteem; 3. Democratic personality; 4. Close relations with people (see: Stockholm syndrome). TMT is a challenge in the context of the divide between one’s own and stranger and it is much more difficult to reduce than we have considered earlier.

2

„Obcy” we współczesnej Szwajcarii. Problematyka imigrancka w referendach federalnych po 2000 roku

88%

Porębski A. M.

Journal of Modern Science

|

2021

|

issue 1/46/2021

269-286

PL

Cel pracy: Szwajcaria stała się krajem imigracyjnym dopiero pod koniec XIX w. Od tego czasu odsetek obcokrajowców w tym kraju rósł dosyć szybko, by osiągnąć w 2021 r. ponad 25%. Środowiska konserwatywne starają się przeciwdziałać tak znacznej obecności imigrantów w społeczeństwie szwajcarskim, m.in. poprzez referenda powszechne. W okresie 2000-2021 r. odbyło się 16 głosowań w sprawach dotyczących obcokrajowców. Najgłośniejsze z nich to referendum w sprawie zakazu budowania minaretów (2009) i zakazu zakrywania twarzy w miejscach publicznych (2021). Celem pracy jest przeanalizowanie wszystkich głosowań w sprawach obcokrajowców przeprowadzonych w latach 2000-2021. Materiał i metody: Materiał do badania został pozyskany z oficjalnej strony internetowej Konfederacji Szwajcarskiej www.admin.ch, która zawiera m.in. pełne archiwum głosowań referendalnych. Zastosowana metoda to jakościowa analiza zawartości. Wyniki: Wyniki referendów, poświęconych różnym aspektom napływu i obecności cudzoziemców, raz wyrażają zrozumienie i troskę o położenie tej kategorii społecznej, a za raz prowadzą do pogorszenia ich sytuacji. Wnioski: Społeczeństwo szwajcarskie przejawia ambiwalentną postawę wobec imigrantów.

3

Bułgar swój czy obcy? Proces przemian świadomości narodowej Macedończyków

75%

Wrocławski K.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2008

|

vol. 20

311-320

PL

Artykuł dotyczy kształtowania się świadomości narodowej Macedończyków, zwłaszcza zaś tych elementów owego procesu, które mają związek z historycznie zmiennymi odniesieniami do Bułgarów. Autor poddaje analizie różnorakie dokumenty, zawierające informacje na temat sposobów samookreślania mieszkańców Macedonii; interesują go przede wszystkim świadectwa sporządzone przez polskich obserwatorów, uczonych (antropologów, etnologów) i publicystów, niezaangażowanych bezpośrednio w bałkańskie spory terytorialne i etniczne. Skupia się na problemach tożsamości osób zamieszkujących Macedonię Wardarską. Od XIV wieku podlegała ona, podobnie jak Bułgaria, Imperium Osmańskiemu, po wojnach bałkańskich (lata 1912--1913) poddana zaś była presji serbizacyjnej. Sprzyjało to tworzeniu się poczucia więzi z Bułgarami, postrzeganymi najpierw jako „bracia we wspólnej niedoli pod okupacją turecką”, a następnie jako nacja pozytywnie kontrastująca z Serbami. Sposób postrzegania Bułgarów przez mieszkańców Macedonii Wardarskiej zmienił się jednak po roku 1941, w którym obszar ten znalazł się pod władzą bułgarską. Odtąd Bułgarzy jawili się już nie jako „bracia”, ale jako „okupanci”. Ów moment uznaje autor za przełomowy w kształtowaniu się macedońskiej świadomości narodowej. W tekście wiele uwagi poświęcono też procesom historycznym zachodzącym na przełomie XX i XXI wieku. Nastąpił wówczas rozpad Jugosławii, w skład której wchodziła Republika Macedonii, gdzie lansowano ideę odrębnego narodu macedońskiego. W konsekwencji powstało suwerenne państwo narodowe. Jego mieszkańcom towarzyszy jednak poczucie zagrożonego bytu państwowego i pewnej marginalizacji, zwłaszcza odkąd Bułgaria weszła w skład Unii Europejskiej. Współcześnie obserwowalne jest również zjawisko przyjmowania przez Macedończyków podwójnego obywatelstwa macedońskiego i bułgarskiego. Jego źródeł autor upatruje jednak nie w braku odrębnej, macedońskiej tożsamości narodowej, lecz w chęci skorzystania z sytuacji politycznej, która sprzyja Bułgarii.

EN

The article deals with the formation of the national consciousness of Macedonians, especially in relation to the historically changing attitudes to Bulgarians. Various documents are analyzed containing clues as to how Macedonians talk about themselves, especially accounts of Polish observers, scholars (anthropologists, ethnologists) and journalists, indifferent to territorial and ethnic disputes in the Balkans. The author concentrates on the problems of the inhabitants of the Vardar region. From the 14th century it was subjected, similarly to Bulgaria, to the Ottoman Empire, and after the Balkan wars (1912--1913) to a heavy pressure from Serbia. This facilitated the formation of a certain bond with Bulgarians, who were first seen as brothers in a common misfortune (the Turkish bondage), then as a nation positively contrasted with Serbs. The attitude changed, however, after 1941, when Vardar Macedonia was occupied by Bulgarians, who were now seen as enemies and conquerors. The author treats this moment as the turning point in the formation of Macedonian national identity. Attention is also paid to historical processes at the turn of the 21st century. As a result of the disintegration of Yugoslavia, an independent national state emerged. However, its political independence is now threatened and the country fears being marginalized, especially since Bulgaria became a member of the EU. Also, many Macedonians now have double citizenship, Macedonian and Bulgarian, though probably not because of the lack of an independent Macedonian national identity but as a means of benefiting from the good political situation of Bulgaria.

4

Великаны, дикие и инные «чужие» люди

75%

Раденкович Л.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2008

|

vol. 20

95-106

PL

Zgodnie ze słowiańskimi wierzeniami, funkcjonującymi też u innych ludów świata, ludzie nie są jedynymi człekopodobnymi istotami na ziemi. Uważa się, że do Potopu lub do czasu, kiedy pojawili się ówcześni ludzie, ziemię zamieszkiwali jacyś inni „dzicy ludzie”, którzy zamieszkiwali w niedostępnych miejscach, położonych daleko od miejsc życia człowieka i nawet od morza. Z niektórymi z nich człowiek może utrzymywać kontakt, nie narażając swojego życia na niebezpieczeństwo, z innymi zaś nie może. Często „dzicy ludzie” otrzymują nazwy narodów żyjących w sąsiedztwie, które ze względu na inny język i inną kulturę traktowani są jako „obcy”. Specjalne właściwości związane z „dzikimi ludźmi”, przenoszone są na przedstawicieli niektórych państwowych mniejszości, co świadczy o niskim statusie tych grup w ramach danego społeczeństwa.

EN

According to Slavic beliefs, also present in other peoples, humans are not the only humanoid creatures in the world. It is believed that before the Flood or before the emergence of present-day humans, the earth was inhabited by some “wild creatures”, who lived in remote places, far away from people or even from the sea. People can contact some of them without jeopardizing their own lives, but not the others. These “wild creatures” are frequently referred to with the names of neighbouring nations, which due to their different language and culture are treated as “alien”. Specific characteristics of the “wild creatures” are then transferred onto certain minorities, which suggests a low status of the latter in the society.

5

Co łączy obcego z obecnym?

75%

Topolińska Z.

Linguistica Copernicana

|

2014

|

issue 11

29-34

EN

The author analyzes the semantic evolution of Polish adjectives obcy and obecny, deriving from the Common Slavic *o b ь t' ь. They are both shifters, which means that their reference is context dependent. She demonstrates that their lines of semantic evolution in Polish are unique in the Slavic linguistic world.

6

Obcy – a jednak swoi. O Kurpiach z wyboru i ich zasługach dla kształtowania tożsamości kurpiowskiej

63%

Parzych M.

Biografistyka Pedagogiczna

|

2016

|

vol. 1

|

issue 1

71-84

EN

Kurpie is a region known today as the bastion of tradition and culture, which has its own local dialect, traditional outfit and ceremonies. This article contains biographies of people whose activities contributed to enhancing the regional identity of Kurpie. Two priests, Skierkowski and Mieczysław Mieszko, Dr Józef Psarski and a forest ranger named Władysław Rynkiewicz were among those who contributed to saving the cultural heritage of Kurpie. Their engagement in Kurpian life had a positive influence on the region’s development and the common awareness of its inhabitants. The biographies of these extraordinary people show how much an individual can contribute to the life of the whole community.

PL

Kurpie to region postrzegany współcześnie jako ostoja tradycji i kultury, przestrzeń, w której zachowała się gwara, przywiązanie do tradycyjnego stroju oraz obrzędów. W niniejszym artykule zostały zaprezentowane biografie osób, których działalność przyczyniła się do wzmocnienia tożsamości Kurpiów z własnym regionem. Ks. Władysław Skierkowski, doktor Józef Psarski, leśniczy Władysław Rynkiewicz, czy ksiądz Mieczysław Mieszko to ludzie, którzy swoją działalnością przyczynili się do ocalenia dziedzictwa kulturowego Kurpi. Ich zaangażowanie w życie Kurpiowszczyzny wpłynęło bardzo pozytywnie na rozwój regionu i wzmocnienie samoświadomości mieszkańców Puszczy. Życiorysy tych niezwykłych osób są przykładem jak wiele jednostka może wnieść w życie społeczności.

7

Studenci o relacjach z Innym/Obcym

63%

Leżucha M., Smyła J.

Edukacja Międzykulturowa

|

2022

|

vol. 18

|

issue 3

101-118

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące definicyjnego ujęcia Innego/Obcego, źródeł wiedzy oraz osobistych doświadczeń badanych, odnoszących się do osób od nich odmiennych. W pierwszej części artykułu zostały przytoczone definicje Innego/Obcego w ujęciu różnych autorów oraz ukazano różnicę tych dwóch kategorii pojęciowych. W dalszej części opracowania przedstawione zostały negatywne reakcje społeczeństwa na inność/obcość ze szczególnym uwzględnieniem postaw rasistowskich i ksenofobicznych. Zaprezentowane zostały wyniki dotychczasowych badań ukazujących skalę pejoratywnych zachowań wobec Innych/Obcych w społeczeństwie polskim. W trzeciej części opracowania przedstawiono wyniki autorskich badań dotyczące relacji studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej w Jarosławiu z Innymi/Obcymi, będących częścią ich najbliższego otoczenia, w tym studenckiego. Analiza wyników badań stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie: „Kim jest Inny/Obcy w percepcji studentów?” oraz „Jakie są relacje badanych z Innymi/Obcymi?”.

EN

The article presents the results of the research on the definitional view of the Other/Other, the sources of knowledge and personal experiences of the respondents relating to people different from them. In the first part of the article, the definitions of Otherness/Alien according to different authors are cited and the difference of these two conceptual categories is shown. In the next part of the paper, the negative reactions of society to otherness/ foreignness are presented, with particular emphasis on racist and xenophobic attitudes. Research showing the scale of pejorative behavior toward Otherness/ foreignness in Polish society is presented. The third part of the study presents the results of the author’s research on the relations of students of the University of Rzeszow and the State Higher School of Technology and Economics in Jaroslaw with Others/Aliens, who are part of their immediate environment, including students. The analysis of the research results is an attempt to answer the question “Who is the Other/Other in the perception of students?”.

8

WSZYSCY BĘDZIEMY UCHODŹCAMI – CZYLI WSTĘPNA ANALIZA ZJAWISK WYWOŁANYCH ZMIANAMI KLIMATYCZNYMI

63%

Mazurek M.

Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW

|

2019

|

issue 2

29-46

PL

Zmiana klimatu pociąga za sobą wiele zmian, również w strukturze społecznej. W przestrzeni społecznej pojawiają się osoby, często obce kulturowo. Zmiana klimatu powoduje występowanie szeregu anomalii pogodowych, czy też kataklizmów takich, jak powodzie czy susze. Ich skutkiem jest pogorszenie się warunków ekonomicznych szerokiej grupy osób. Liczne analizy wskazują, iż grupą najbardziej poszkodowaną jest ludność państw upadłych, a wśród nich - kobiety i dziewczęta.

EN

Climate change generate many changes, also in the social structure. In the social space there are people who are often culturally foreigen. Climate change causes a number of weather anomalies, or cataclysms such as floods and droughts. Their effect is the worsening of the economic conditions of a wide group of people. Numerous analyzes indicate that the most affected group is the population of fallen states, among them women and girls.

9

Lokacyjne uwarunkowania dystansu społecznego wobec „obcych” polskich i ukraińskich studentów

63%

Korczyński M., Stefanek M.

Kultura i Edukacja

|

2021

|

issue 1(131)

65-95

PL

Celem badań była próba ustalenia zależności między dystansem społecznym wobec „Obcych” polskich i ukraińskich studentów a ich miejscem zamieszkania. Dystans społeczny przyjęto według koncepcji Emory’ego Bogardusa, jako stopień sympatii i zbliżenia bądź niechęci i unikania związków z określonymi osobami lub grupami społecznymi. Natomiast „Obcy” rozumiany jest jako osoba innej narodowości. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z narzędziem w postaci skali dystansu społecznego. Badaniami objęto 480 studentów z Polski oraz 491 z Ukrainy. Badania wykazały występowanie zależności wprost proporcjonalnej. Badani zamieszkujący większe miasta wykazują bardziej pozytywne postawy wobec „Obcych” niż badani zamieszkujący wieś i małe miasta. Duże miasta stają się coraz bardziej zróżnicowane kulturowo zarówno w sferze materialnej, duchowej, jak i symbolicznej. „Obcy”, najczęściej przybywając do dużych aglomeracji miejskich, przynoszą ze sobą odmienne wzory kulturowe, systemy aksjologiczne i normatywne oraz język. Ich pobyt najczęściej związany jest z poszukiwaniem pracy lub turystyką. Doprowadza to do zintensyfikowania wzajemnych kontaktów, różnowymiarowych interakcji. Dzięki czemu dochodzi do wzajemnego poznawanie się, zrozumienia inności, wzrostu tolerancji i poszanowania wartości. Zjawisko to w zasadzie nie dotyka wsi i małych miast.

EN

The aim of the research was to establish the relationship between Polish and Ukrainian students’ social distance towards „others” and their place of residence. Social distance is defined according to the conception of E. Bogardus, as the level of liking and closeness of relations, or aversion and avoiding contacts with certain people or social groups. „Other” is understood as a person of different nationality. The author employs diagnostic poll as the method and the social distance scale as the tool of research. 480 students from Poland and 491 from Ukraine were included in the study. The analyses proved the existence of directly proportional relationship between the investigated factors. The subjects coming from large cities show more positive attitude towards „others” than the ones who live in towns and villages. Large cities are becoming more and more culturally diversified in terms of material, spiritual and symbolic spheres. The strangers who arrive at big agglomerations bring different cultural patterns, axiological and normative systems as well as languages.. They come in order to seek employment or as tourists. The situation leads to more intense contacts and multidimensional interactions, which, in turn, result in getting to know each other, increased understanding of individuality, tolerance and acceptance of values. The phenomenon in not usually found in towns and villages.

10

SPOSOBY UKAZANIA INNYCH NARODOWOŚCI – SĄSIADÓW, PRZEDSTAWICIELI MNIEJSZOŚCI WE WSPÓŁCZESNEJ KINEMATOGRAFII WĘGIERSKIEJ

63%

Bubak G.

Porównania

|

2017

|

vol. 20

|

issue 1

77-85

EN

Hungarian cinema, with only a few exceptions, did not use its chance to offer a full and interesting picture of the Foreigner or the Other that would be devoid of shortcomings. In current movies filmmakers find it very difficult to go beyond established and painful history of prejudices and stereotypes. This applies both to citizens of countries neighbouring with Hungary with which even now it fails to create a correct relationship, and to representatives of numerous national minorities living in the country. The author reviews the images and characteristics of the foreigner which can be found in the contemporary Hungarian cinema and presents problems associated with the creation of a cohesive description of representatives of other nationalities.

PL

Kinematografia węgierska poza nielicznymi wyjątkami nie wykorzystała swojej szansy, aby w pełni ukazać interesujący, pozbawiony mankamentów obraz obcego, Innego. We wciąż realizowanych filmach twórcom niezwykle trudno jest wyjść poza utrwalone bolesną historią uprzedzenia, stereotypy. Dotyczy to zarówno sąsiadów Węgrów, z którymi nawet obecnie nie udaje się stworzyć poprawnych relacji, jak i przedstawicieli licznych mniejszości narodowych zamieszkujących kraj. W tekście autor dokonuje przeglądu i charakterystyki wizerunków obcych, które można odnaleźć we współczesnej kinematografii węgierskiej, oraz przedstawia problemy towarzyszące stworzeniu spójnego opisu przedstawicieli innych narodowości.

11

Фольклорный концепт святости: свои или чужие?

63%

Мороз А. Б.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2007

|

vol. 19

143-152

PL

Kim są święci w tradycyjnym folklorze rosyjskim, swoi czy obcy? Autor wychodząc z założenia, że granice między sferą swojskości i obcości są ruchome i zależą nie tylko od charakteryzowanego obiektu, ale też od subiektywnego punktu widzenia, odpowiada na postawione pytanie, analizując materiał zebrany w obwodzie archangielskim (a znajdujący się w archiwum Państwowego Rosyjskiego Uniwersytetu Humanistycznego, RGGU). Przyjmuje, że kategoria SWÓJ może być pojmowana dwojako, relatywnie (swój to ktoś należący do tej samej grupy co my; odpowiednie zaimki to mój, nasz) i posesywne (swój, swoje to ktoś lub coś, należące do podmiotu) i rozważa, jak w rozumieniu tradycyjnym ma się świętość i święci do opozycji swój / obcy? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Święci pozostają bowiem w bliskim związku z takimi kategoriami świata pozaludzkiego, jak Bóg, postaci mitologiczne i demoniczne, zmarli, i wykazują nadludzkie zdolności, ale równocześnie są traktowani jak ludzie, przynależni do określonych społeczności, swoi (por określenie russkij bog). Wniosek końcowy: Święci zajmują miejsce pośrednie między światem ludzi i zaświatami, dokładniej: są równocześnie reprezentantami jednego i drugiego, a to w rozumieniu ludowym nadaje kontaktom z nimi szczególną wartość.

EN

Who are saints in the traditional Russian folklore, do they belong to us or to them? With the assumption that the boundaries between what is familiar and what is foreign are unstable and depend not only on the object but also on the subjective point of view, the author answers the question with an analysis of the material collected in the Arkhangelsk region (now in the archives of the Russian National Humanist University). He assumes that the category of “us” may be understood in two ways: relatively (somebody who belongs to the same group as we do; the relevant pronouns: my, our) and possessively (someone or something that belongs to the subject). The author further investigates how saints and sainthood relate to the “us them” opposition. There is no unambiguous answer. Saints are closely connected to categories of afterlife, such as God, mythological and demonic figures, the dead; they exhibit superhumam powers. At the same time, they are treated as humans, belonging to specific communities (cf. russkiy bog ‘Russian God’). Thus, saints occupy a middle position between the world of humans and the world beyond; more exactly, they are representatives of both, which in folk understanding makes relations with them valuable in a peculiar way.

12

Constructing the Hybrid Identity of the ‘Stranger’: The Case of Greek Immigrants in Canada

63%

Karachaliou R., Tsakona V., Archakis A., Ralli A.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2018

|

vol. 3

|

issue 1

PL

W naszym artykule stawiamy sobie za cel zbadanie różnych sposobów, na jakie greccy imigranci budują swoją tożsamość kulturową. Najnowsze podejścia do tożsamości kulturowej imigrantów wykorzystują koncepcję transnacjonalizmu, w celu wyjaśnienia ich hybrydyczności i płynności. W pracy zamierzamy pokazać, że pojęcie "obcego" autorstwa Georga Simmela ([1908] 1971) można również odnieść do analizy i interpretacji tego typu transnarodowych tożsamości. W tym kontekście, bazując na teorii pozycjonowania Daviesa i Harré’go (1990), twierdzimy, iż nasi respondenci budują hybrydową tożsamość "obcego" głównie na dwa sposoby: i) jako jednocześnie Grecy i Kanadyjczycy, ii) jako Grecy, wtedy kiedy nie przebywają w Grecji. Nasze dane zostały zebrane w 15 częściowo ustrukturyzowanych wywiadach badających imigranckie doświadczenia Greków, którzy wyemigrowali do Kanady w okresie od połowy lat czterdziestych do późnych lat siedemdziesiątych. Analiza skupia się na: (a) środkach dyskursywnych stosowanych przez respondentów w celu skonstruowania swojej hybrydowej tożsamości "obcego" oraz (b) konkretnych celach, które te środki spełniają. Badania wydają się wskazywać, że hybrydowe samookreślenie osiąga się poprzez użycie: (a) zastrzeżenia: "Jestem / czuję się Grekiem, ale ...", (b) metafory, (c) krótkiego opowiadania i (d) mechanizmu naprawczego. Twierdzimy również, że poprzez budowanie tożsamości „obcego” uwzględnieni w badaniu imigranci uznają się za Greków a jednocześnie za obywateli kanadyjskich, a przy tym dystansują się od Greków żyjących w Grecji i odpowiadających im negatywnych stereotypów.

EN

The aim of our study is to examine the multiple ways Greek immigrants position themselves in terms of cultural identity. Recent approaches to immigrants’ cultural identities tend to employ the concept of transnationalism to account for their hybridity and fluidity. Here, we intend to show that Georg Simmel’s ([1908] 1971) notion of the stranger is also relevant to the analysis and interpretation of such transnational identities. In this context, and drawing on positioning theory (Davies and Harré 1990), we argue that our informants mainly construct hybrid ‘stranger’ identities as both Greeks and Canadians or as feeling Greek but not when in Greece. Our data consists of 15 semi-structured interviews exploring the immigrant experiences of Greeks who migrated to Canada from the mid-1940s until the late 1970s. The analysis focuses on (a) the discursive means the informants employ to construct the hybrid identity of the ‘stranger’, and (b) the specific purposes they fulfill. It appears that hybrid self-positionings are achieved via the use of (a) the discourses of ‘being’ and ‘feeling’, (b) the disclaimer I am/feel Greek but…, (c) metaphors, (d) small stories, (e) the evaluative phrase this is difficult to answer…, and (f) repair mechanisms. We also argue that, via constructing ‘stranger’ identities, the immigrants of our data claim Greekness, on the one hand, and legitimize themselves as Canadian citizens on the other, while also distancing themselves from the Greeks living in Greece and the respective negative stereotypes.

13

Tożsamość społeczno-kulturowa a stereotypy obcych etnicznie

63%

Szwed R.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2002

|

vol. 30

|

issue 1

111-146

EN

Describing the relationship „identity − stereotypes of strangers,” one can put forward two opposing hypotheses. The first shows that a conscious and active participation of individuals in cultural contents − national or religious − their identity with a unique collection of elements characteristic of a given group, lead to a negative picture of, and a negative attitude, towards those who function within different socio-cultural systems. The second thesis is principally a negation of the first one and would defend the relationship according to which a greater sense of identity brings forth a lesser level of aggression, and leads to an improvement of intergroup relations. The paper takes up the problems of this relationship and seeks to show what role is played in the process of shaping and functioning of stereotypes of the „ethnic strangers” by socio-cultural identity. Or, it maintains the picture of the „strangers,” generates it, or plays the function of a intergenerational medium.

14

Trójca Święta jako epifania inności. Wgląd hermeneutyczny

63%

Barth G.

|

2017

|

vol. 64

|

issue 2: Teologia dogmatyczna

191-220

EN

This text is an attempt to question of otherness, which has become in recent years involved, but also troublesome. Every day we experience various forms of discrimination, suspicion, exclusion, that cause misunderstandings divisions, conflicts. These circumstances make the difference (otherness) is treated by contemporary thinkers, including theologians, as an urgent problem. Theological thought, referring to the rich tradition of the Christian faith, in which the main Other is the transcendent God, trying to rethink the importance of this truth in the modern context. This thought can offer in the way of understanding otherness, that comes from reflection on the Trinity, in which three Persons stand in respect of otherness, where the irreducible distinction becomes a condition for the possibility of their relationship. This model is a proposal for further exploration sense of otherness, especially in the areas: anthropology, sociology, ethics, education. In the text are shown the position of some modern thinkers, who are drawing inspiration from the Christian tradition, develop hermeneutics otherness.

PL

Tekst podejmuje zagadnienie inności, które stało się w ostatnich latach zajmujące, ale i kłopotliwe. Na co dzień doświadczamy bowiem różnych przejawów dyskryminacji, podejrzliwości, wykluczenia, które powodują nieporozumienia, podziały, konflikty. Wszystkie te okoliczności sprawiają, że inność jest traktowana przez współczesnych myślicieli, także teologów, jako palący problem. Myśl teologiczna, nawiązując do bogatej tradycji chrześcijańskiej wiary, w której głównym innym jest transcendentny Bóg, próbuje na nowo przemyśleć znaczenie tej prawdy we współczesnym kontekście. Może zaoferować w ten sposób rozumienie inności, które wypływa z refleksji nad Trójcą Świętą, w której trzy Osoby stoją w stosunku inności, gdzie ich nieredukowalne rozróżnienie staje się warunkiem możliwości ich relacji. Model ten stanowi propozycję dalszych poszukiwań sensu inności, zwłaszcza w obszarach: antropologii, socjologii, etyki, edukacji. W tekście ukazane są także niektóre stanowiska współczesnych myślicieli, którzy czerpiąc inspirację z tradycji chrześcijańskiej, rozwijają hermeneutykę inności.

15

Свои и чужие у староверов румынии

51%

Анастасова Е.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2007

|

vol. 19

191-201

PL

W artykule rozpatrywana jest sytuacja, która powstała po przemianach demokratycznych w społeczeństwie staroobrzędowców (Lipowanów) w Rumunii, gdzie obok tradycyjnych staroobrzędowych organizacji religijnych zaczyna funkcjonować cały szereg świeckich instytucji zakładanych przez Lipowanów. W efekcie proces odradzania się mniejszości etnicznej przebiega dwutorowo. Konkurencja pomiędzy nowymi staroobrzędowcami, ukierunkowanymi nacjonalistycznie, a tradycyjnymi przywódcami religijnymi doprowadza do tego, że opozycja swój / obcy kształtuje się na przeciwstawianiu sobie takich pojęć, jak grzech i bogobojność, wykształcenie i dogmaty staroobrzędowe, rosyjskość i staroobrzędowość, rosyjski język literacki a dialekt lipowański i inne. Nowa sytuacja ekonomiczna i społeczna powoduje zbliżenie religijnej kultury staroobrzędowej i świeckiej kultury Lipowanów, jednocześnie tradycyjne mechanizmy podtrzymujące kulturę religijną, do których w pierwszej kolejności należy migracja, umożliwiają powstawanie nowych wysp swoich staroobrzędowców w zjednoczonej Europie.

EN

The article deals with the situation which arose after the democratic changes in the community of Romanian Old Believers (i.e. Lipowanie), where apart from traditional organizations a whole range of lay institutions also became active. In effect, the process of the revival of this ethnic minority is two-directional. The competition between new, nationalistically-minded Old Believers and traditional religious leaders results in the US THEM opposition being manifested as juxtapositions of the concepts of sin and piety, education and old dogmas, the literary variety of Russian and the dialect of Lipowanie etc. The new economic and social situation results in closer relations between the religious and secular culture of Lipowanie. At the same time, the traditional mechanisms upholding the religious culture, of which the most significant one is migration, allows for the emergence of new places inhabited by US: Old Believers in the united Europe.

16

Słowa i milczenie w prozie pisarza emigracyjnego Bronisława Świderskiego

51%

Sawczuk M.

Facta Simonidis

|

2016

|

vol. 9

|

issue 1

245-261

EN

Bronisław Świderski is one of the writers who represents Polish emigration literature after 1968. He is the author of three novels – The Autobiographies (1981), The Stranger’s Words (1998), The Assistant of Death (2007) – and of many short stories published in Polish newspapers and magazines. In the literary world created by Świderski the main role is played by the language which often becomes an outright character of his literary texts. Świderski’s innovative conceptualization is characterized by the fact that he shows the appreciation of silence, both in the communication process and in literature. Interesting implications in the storyline, narration and punctuation result in deep reflection on the present communication, especially in the context of meeting with the Other, embodied by the emigrant, a person from another culture or simply by every different man.

PL

Bronisław Świderski to jeden z przedstawicieli polskiej literatury emigracyjnej po 1968 r. Jest autorem trzech powieści – Autobiografie (1981), Słowa obcego (1998), Asystent śmierci (2007) – oraz licznych opowiadań publikowanych w polskiej prasie i czasopismach. W literackim świecie Świderskiego niezwykle ważną rolę odgrywa język, który częstokroć staje się wręcz równoprawnych bohaterem tekstów. Nowatorskim ujęciem u Świderskiego jest dowartościowanie milczenia w procesie komunikacji, a także na gruncie literatury. Ciekawe zastosowania fabularne, narracyjne oraz interpunkcyjne stają się przyczynkiem do pogłębionej refleksji nad współczesną komunikacją, zwłaszcza w obliczu spotkania z Innym, którego uosabia emigrant, osoba z odrębnego kręgu kulturowego, a także, najzwyczajniej, każdy odmienny człowiek.

17

Kategoria inności wobec problemów integracji – różnicowania

51%

Garbiec M.

Podstawy Edukacji

|

2014

|

vol. 7

243-260

EN

The goal of the present study is to make an interdisciplinary distinction of the category of otherness in relation to disabled students in an integration class, useful in considerations on the perception of such students from the viewpoint of otherness and strangeness, on labelling them as different, and on them being subject to the process of school integration. Otherness, being a distinctive feature in a given group, is frequently a barrier in interpersonal contacts. The „other” is often subject to social segregation and exclusion. A group particularly exposed to the process of marginalization are disabled people. The image of disabled people is usually constructed, in some measure, in opposition to the concept of normality. Their widely known, established image is largely associated with deﬁ cit and limitations resulting in their lack of independence and a need to provide aid to them. It was only recently when the need of presence of disabled people in various areas of the social space, including education, has been acknowledged. The world of civilized people and the values they follow tries to discover various dimensions of humanity. It expresses the readiness to accept the otherness and uniqueness carried inside every human. Therefore, it also undertakes increasingly more activities intended to introduce these people into the society, and integration trends have also reached the education system in Poland. The education of the disabled ceased to have a strictly segregational character; currently, special education is performed at mainstream establishments as well.

PL

Celem niniejszego opracowania jest interdyscyplinarne wyodrębnienie kategorii inności w odniesieniu do ucznia niepełnosprawnego w klasie integracyjnej, przydatne w rozważaniach dotyczących postrzegania tego ucznia przez pryzmat odmienności i obcości, nadania mu etykiety inności oraz ulegania przezeń procesowi integracji szkolnej. Inność, która jest cechą wyróżniającą w danej grupie, bardzo często stanowi barierę w kontaktach międzyludzkich. Inny często podlega społecznej segregacji i wykluczeniu. Grupą szczególnie narażoną na proces marginalizacji są osoby niepełnosprawne. Wizerunek osób niepełnosprawnych najczęściej konstruowany jest niejako w opozycji do pojęcia normalności. Ich wiadomy, ustalony obraz w głównej mierze kojarzy się z deﬁcytem i ograniczeniami, czego konsekwencją jest brak ich samodzielności i potrzeba udzielania im pomocy. Potrzebę obecności osób niepełnosprawnych w różnych miejscach w przestrzeni społecznej, również w edukacji, zaczęto dostrzegać dopiero niedawno. Świat cywilizowanych ludzi i wyznawanych przez nich wartości próbuje odkrywać różne wymiary człowieczeństwa. Wyraża gotowość akceptacji inności i niepowtarzalności, którą nosi w sobie każdy człowiek. Dlatego też podejmuje coraz więcej działań, które mają na celu włączenie tych osób do społeczeństwa, a trendy integracyjne objęły również polską oświatę. Edukacja osób niepełnosprawnych przestała mieć charakter ściśle segregacyjny, a obecnie kształcenie specjalne odbywa się również w placówkach ogólnodostępnych.

18

Swój i obcy w litewskim językowym obrazie świata

51%

Gudavičius A.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2008

|

vol. 20

223-230

PL

Celem artykułu jest porównanie semantyki litewskich wyrazów savas ‘swój’ i svetimas ‘obcy’ z konceptami swojego i obcego w świadomości współczesnego społeczeństwa litewskiego. Autor chce zbadać, jak semantyka tych wyrazów koreluje ze zmianami odpowiednich konceptów w świadomości litewskiej wspólnoty językowokulturowej. Mając świadomość tego, jak rozległych badań wymaga ten problem, w niniejszym tekście przedstawia jedynie jego zarys. Zdaniem autora nasilenie emigracji po odbudowie niezależnej Litwy do państw zachodnich i Stanów Zjednoczonych oraz sondaże opinii publicznej świadczą o niezadowoleniu z życia na Litwie. W środkach masowego przekazu ocena swojego kraju i rodaków staje się coraz bardziej negatywna, natomiast ocena obcego staje się coraz bardziej pozytywna. Formowanie negatywnej oceny rodaków potwierdzają także wyniki eksperymentu przeprowadzonego przez autora według metodologii Jerzego Bartmińskiego. Uczestniczący w eksperymencie studenci uniwersytetu i mieszkańcy miasta Szawle ocenili Litwina najniżej spośród wszystkich poddanych badaniu nazw narodowości. Natomiast rezultaty analizy semantyki głównych reprezentantów konceptów ‘swojego’ i ‘obcego’ wyrazów savas ‘swój’ i svetimas ‘obcy’, przeprowadzonej na podstawie obserwacji ich definicji w Słowniku języka litewskiego oraz ich użycia w tekstach korpusu języka litewskiego, pozwalają stwierdzić, że ‘swój’ jest wartościowany pozytywnie, a ‘obcy’ negatywnie. Rozbieżności w ocenach ‘swojego’ i ‘obcego’, wyrażanych przez społeczeństwo litewskie i utrwalonych w języku litewskim, wiodą autora do wniosku, że język (znaczenie i użycie jednostek językowych) nie nadąża za zmianami w świadomości społeczeństwa. Użycie wyrazów savas, svetimas we współczesnych tekstach potwierdza istnienie tradycyjnego językowego obrazu świata mimo zmieniającej się oceny odnośnych konceptów w świadomości narodowej.

EN

The article compares the semantics of Lithuanian words savas ‘familiar, known’ and svetimas ‘foreign, alien’ with those concepts as they function in the consciousness of contemporary Lithuanian society. The author asks how the words’ semantics correlates with the changes of the concepts. Considerable emigration of Lithuanians to Western Europe and the United States, as well as opinion polls suggest that the people are dissatisfied with the situation in the country. In the media, Lithuania is evaluated more and more negatively, whereas other countries more and more positively. This is corroborated by the results of an experiment with the inhabitants and students in the city of Shyaulyay (Šiauliai) conducted by the author within the framework of Jerzy Bartmiński’s methodology. Of all the nationalities they evaluated Lithuanians as the lowest. In contrast, an analysis of dictionaries and corpora of Lithuanian reveals that savas is evaluated positively, while svetimas negatively. On this basis a conclusion is drawn that language lags behind changes in social awareness: the usage of the words savas and svetimas in contemporary Lithuanian reflects a traditional linguistic worldview despite changes in the concepts in people’s collective consciousness.

19

Intelektualiści totalni jako przedstawiciele inteligencji – teoria warstwy "względnie oderwanej" Karla Mannheima

51%

Kozubowski J.

Stan Rzeczy

|

2019

|

issue 1(16) Intelektualiści totalni

235-260

XX

W artykule zaprezentowano koncepcję inteligencji Karla Mannheima oraz usytuowano ją w kontekście teorii wiedzy socjologa. We wstępnej części pracy dookreślone zostały terminy wykorzystywane przez Mannheima. Na podstawie teorii socjologicznej przedstawiono znaczenie pojęć „inteligencja” oraz „intelektualiści”. Sławna teza o istnieniu „względnie oderwanej inteligencji” opiera się na założeniu, że ta wyróżniona warstwa społeczna nie uczestniczy bezpośrednio w walce grupowych świadomości (utopii i ideologii). W ramach procesu historycznego nastąpiła jej alienacja, umożliwiło jej to dostrzeżenie historycznie zdeterminowanej prawdy. Część inteligencji, która wypełnia swoją misję poszukiwania tej prawdy, zostaje w artykule nazwana intelektualistami totalnymi, posiada ona bowiem zdolność oglądu totalności społeczeństwa. W pracy przeanalizowano koncepcję totalności oraz jej heglowskie źródła. Dystans wobec problemów społeczeństwa klasowego, który jest skutkiem nowoczesnego wykształcenia intelektualisty, pozwala mu na eksplorację pełnego obrazu różnych ścierających się światopoglądów. Wykształcenie sprawia jednak, że staje się on obcym elementem dla społeczeństwa. Ta cecha intelektualisty została omówiona przez pryzmat eseju Georga Simmla pt. "Obcy". W końcowej części artykułu poruszony został problem społecznej roli intelektualistów totalnych, którzy pomimo swojego odosobnienia powinni zaangażować się w politykę i przyjąć na siebie rolę społecznego doradcy.

EN

This article concerns Karl Mannheim’s theory of the intelligentsia and its importance for his sociology of knowledge. The terms used by Mannheim are defined in the introductory part of the article. The meaning of the words “intelligentsia” and “intellectuals” are based on diverse sociological theories. The famous concept of a “relatively unattached intelligentsia” derives from the assumption that this social stratum does not participate directly in the struggle between different group consciousnesses (utopias and ideologies). As a result of historical processes it became alienated from society and was thus able to gain a wider understanding of historical truth. In the article, the type of intellectual who is seeking this truth is called a total intellectual, because such a person has the ability to see society as a totality. The concept of totality and its Hegelian sources are also analysed in the paper. Being distanced from the problems of class society is a result of modern education and allows the intellectual to explore the holistic picture of the struggle between different worldviews. However, because of their education, intellectuals are seen as a foreign element in society. This feature of the intelligentsia is discussed in reference to Georg Simmel’s essay “The Stranger.” The final part of the article deals with the problem of the social role of total intellectuals, who should try to become engaged in politics despite their isolated position.

20

Słowa i milczenie w prozie pisarza emigracyjnego Bronisława Świderskiego

51%

Sawczuk M.

Facta Simonidis

|

2016

|

issue 9

245-262

PL

Bronisław Świderski to jeden z przedstawicieli polskiej literatury emigracyjnej po 1968 r. Jest autorem trzech powieści – Autobiografie (1981), Słowa obcego (1998), Asystent śmierci (2007) – oraz licznych opowiadań publikowanych w polskiej prasie i czasopismach. W literackim świecie Świderskiego niezwykle ważną rolę odgrywa język, który częstokroć staje się wręcz równoprawnych bohaterem tekstów. Nowatorskim ujęciem u Świderskiego jest dowartościowanie milczenia w procesie komunikacji, a także na gruncie literatury. Ciekawe zastosowania fabularne, narracyjne oraz interpunkcyjne stają się przyczynkiem do pogłębionej refleksji nad współczesną komunikacją, zwłaszcza w obliczu spotkania z Innym, którego uosabia emigrant, osoba z odrębnego kręgu kulturowego, a także, najzwyczajniej, każdy odmienny człowiek.

EN

Bronisław Świderski is one of the writers who represents Polish emigration literature after 1968. He is the author of three novels – The Autobiographies (1981), The Stranger’s Words (1998), The Assistant of Death (2007) – and of many short stories published in Polish newspapers and magazines. In the literary world created by Świderski the main role is played by the language which often becomes an outright character of his literary texts. Świderski’s innovative conceptualization is characterized by the fact that he shows the appreciation of silence, both in the communication process and in literature. Interesting implications in the storyline, narration and punctuation result in deep reflection on the present communication, especially in the context of meeting with the Other, embodied by the emigrant, a person from another culture or simply by every different man.

Refine search results

Swój i obcy w świetle teorii opanowania trwogi (TMT)

„Obcy” we współczesnej Szwajcarii. Problematyka imigrancka w referendach federalnych po 2000 roku

Bułgar swój czy obcy? Proces przemian świadomości narodowej Macedończyków

Великаны, дикие и инные «чужие» люди

Co łączy obcego z obecnym?

Obcy – a jednak swoi. O Kurpiach z wyboru i ich zasługach dla kształtowania tożsamości kurpiowskiej

Studenci o relacjach z Innym/Obcym

WSZYSCY BĘDZIEMY UCHODŹCAMI – CZYLI WSTĘPNA ANALIZA ZJAWISK WYWOŁANYCH ZMIANAMI KLIMATYCZNYMI

Lokacyjne uwarunkowania dystansu społecznego wobec „obcych” polskich i ukraińskich studentów

SPOSOBY UKAZANIA INNYCH NARODOWOŚCI – SĄSIADÓW, PRZEDSTAWICIELI MNIEJSZOŚCI WE WSPÓŁCZESNEJ KINEMATOGRAFII WĘGIERSKIEJ

Фольклорный концепт святости: свои или чужие?

Constructing the Hybrid Identity of the ‘Stranger’: The Case of Greek Immigrants in Canada

Tożsamość społeczno-kulturowa a stereotypy obcych etnicznie

Trójca Święta jako epifania inności. Wgląd hermeneutyczny

Свои и чужие у староверов румынии

Słowa i milczenie w prozie pisarza emigracyjnego Bronisława Świderskiego

Kategoria inności wobec problemów integracji – różnicowania

Swój i obcy w litewskim językowym obrazie świata

Intelektualiści totalni jako przedstawiciele inteligencji – teoria warstwy "względnie oderwanej" Karla Mannheima

Słowa i milczenie w prozie pisarza emigracyjnego Bronisława Świderskiego