Search results

1

Spór o tradycyjny model rodziny w świetle dyskursu na temat równości płci

100%

Zygmunt A., Uniwersytet Śląski w Katowicach; Wydział Nauk Społecznych; Instytut Socjologii

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2009

|

vol. 34

PL

Feministyczna krytyka współczesnych filozoficznych koncepcji sprawiedliwości i równości zwraca uwagę na powtarzający się błąd „przeoczenia” kobiet. Feministki nie zgadzają się z zasadami sprawiedliwości i równości, które odnosić się mają wyłącznie do sfery publicznej. Uważają, że należy dążyć do zmiany struktury rodziny, bo to ona trwale reprodukuje nierówności między kobietami i mężczyznami. Przyjmowane a priori założenie, że rodzina tradycyjna jest ze swej natury sprawiedliwa, jest założeniem niesłusznym, podobnie jak teza, że rodzina jest bytem apolitycznym – przeczy temu m. in. polityczny charakter socjalizacji. Kluczową tezą, wokół której koncentrują się rozważania autorki wyznacza twierdzenie, że współczesna rodzina wymaga wydobycia ze „stanu natury”, z „prywatności” i przeniesienia w świat wartości, ocen, zasad i standardów sfery publicznej. Jest to warunek niezbędny, aby móc mówić o urzeczywistnieniu zasady pełnej sprawiedliwości i równości. W opracowaniu przedstawiono argumenty zarówno zwolenników, jak i przeciwników tradycyjnego kształtu rodziny i podziału obowiązków w jej obrębie. Podjęto również próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zasady partnerstwa mogą skutecznie być realizowane w praktyce poprzez odwołanie się do pozytywnych praktyk, do których należą m. in. umowa małżeńska oraz rozwiązania stosowane w różnych modelach polityki społecznej.

2

Sprawiedliwość kontrybutywna w stosunkach pracy jako przejaw konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej

100%

Skowron R. T.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2022

|

vol. 13

|

issue 2

163-183

PL

Celem autora jest analiza pojęcia sprawiedliwości kontrybutywnej oraz możliwości jej normatywnego ujęcia w polskim porządku konstytucyjnym. Punktem wyjścia rozważań jest zasada sprawiedliwości społecznej wyrażona w art. 2 Konstytucji i wypracowany na jej podstawie model sprawiedliwości rozdzielczej. Autor, posługując się metodami formalno-dogmatyczną, teoretyczno-prawną oraz porównawczo-prawną, wskazuje na cechy sprawiedliwości kontrybutywnej oraz bada normatywną i praktyczną możliwość zmiany paradygmatu konstytucyjnego państwa sprawiedliwego poprzez nowatorskie podejście do sprawiedliwości skupiające się na sprawiedliwej kontrybucji, zamiast dotychczas dominującego wzorca dystrybutywnego. Wynikiem prowadzonych badań jest wniosek, zgodnie z którym z przyczyn uzasadnionych systemem ustrojowym oraz prakseologią miejsca pracy sprawiedliwość kontrybutywna w sposób wartościowy i pożądany poszerza pojęcie konstytucyjnej sprawiedliwości społecznej

3

Chrześcijańska sprawiedliwość społeczna kierunkiem dla rozwoju środowiska przyjaznego życiu

100%

Biały S.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2004

|

vol. 2

|

issue 1

595-615

EN

Justice (perfection) of a democratic law-abiding State expressed as an environment of social life: this is an issue, that very frequently is present upon the lips of jurists, politicians, political scientists, legislature members, but also: ethicists, bioethicists, moralists, theologians, and others. This subject has been also taken for reflection because of the fact, that we are living in such a system, and more: we must struggle with many problems, which make one ask: is the democratic system that is being constructed founded on sufficiently healthy foundations, so that it may be possible to say that we are all equal in relation to the law being passed and that its principles are just? So we have taken up here an ethical reflection on the subject of the philosophy of law and State (that is: philosophy of care for our life environment) predominant in the European Union, the directives of which, coming from different treaties and agreements, are being applied to our home legislature. The main axis, around which our reflections were developed, where the basic principles of the Christian concept of social justice. These are the basis for interpersonal and international dialogue. These principles are: «peace», «solidarity », «justice», «freedom », «truth» and «love». The main conclusion stemming from this article is: in the concept of State and law of today there is a lack of a permanent point of reference, and this point of reference should be the principle of social justice based on objective truth.

4

Przedsiębiorczość i wolny rynek a sprawiedliwość społeczna

100%

Pyszka S.

Sympozjum

|

1999

|

issue 2(5)

85-102

PL

Chcę zwrócić uwagę na kilka pozycji z zakresu katolickiej nauki społecznej. Nasze środowisko, nauczające katolickiej nauki społecznej czy nauki społecznej Kościoła, pisze i publikuje kolejne książki i artykuły, a środowiska, do których one są adresowane, niemal ich nie znają czy nie czytają. Opieram się w tych refleksjach, o których za chwilę, także na kilku innych publikacjach. Jak mówi Tomasz Gruszecki, „literatura światowa jest bardzo obszerna, ale pięćdziesiąt lat cenzury zrobiło swoje; fundamentalne prace Hayeka i jego kontynuatorów są nieprzetłumaczone i czasem «odkrywa się» u nas wątki dawno już podjęte”. Wyważamy otwarte drzwi i nadrabiamy wieloletnie zaległości. Wyznaję, że także w marketingach wydawnictw ambitniejszych pozycji odbywa się nieraz jakaś błyskotliwa promocja kolejnego tomu i... potem następuje najgłębsza cisza. A książki te powinien przeczytać każdy poseł, senator, marszałek samorządowy oraz radny miejski i gminny.

5

Kamden K. Strunk, Leslie Ann Locke (editors), Research Methods for Social Justice and Equity in Education, Cham, Palgrave Macmillan, 2019

88%

Sawicki K.

Przegląd Krytyczny

|

2022

|

vol. 4

|

issue 1

71-76

6

Zasada sprawiedliwości w paradygmacie rozwoju trwałego a koncepcja Johna Rawlsa

75%

Łuszczyk M.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2017

|

vol. 4(88)

PL

Kwestia sprawiedliwości od wieków stanowi przedmiot licznych rozważań i to nie tylko wśród naukowców. Postulat sprawiedliwości wewnątrz- i międzypokoleniowej został również zawarty w koncepcji rozwoju trwałego. O ile sprawiedliwość wewnątrzpokoleniowa doczekała się względnie obszernego wyjaśnienia i uzasadnienia, o tyle sprawiedliwość międzypokoleniowa w dalszym ciągu budzi wiele wątpliwości. W artykule przedstawiono istotę sprawiedliwości społecznej i kontrowersje wynikające z jej praktycznej realizacji. Zdaniem autora, w rozstrzygnięciu istniejących dylematów jest pomocna teoria sprawiedliwości Johna Rawlsa.

EN

The question of justice has been the subject of numerous considerations for centuries, not only among scientists. The requirement of intra- and intergenerational justice is also inherent in the concept of sustainable development. While the former has been relatively generously explained and justified, the latter still raises many doubts. The essence of social justice and the controversy arising from its practical implementation are presented in the paper. According to the author, John Rawls' theory of justice is helpful in resolving the existing dilemmas

7

Różnice regionalne – preferencje polityczne – sprawiedliwość społeczna

75%

Gorzelak G.

Studia Regionalne i Lokalne

|

2021

|

issue 2(84)

117-127

PL

Niniejszy tekst odnosi się do trzech kluczowych zagadnień omawianych w artykule Roberta Perdała i in. (2020) oraz w polemice Bolesława Domańskiego, publikowanej w niniejszym numerze SRiL. Są to: problemy sprawiedliwości społecznej w odniesieniu do układów terytorialnych, zagadnienia przestrzennych relacji między kompleksami zjawisk społeczno-gospodarczych a postawami i zachowaniami politycznymi w Polsce oraz problem spełnienia wymogów sprawiedliwości społecznej w odniesieniu do układów terytorialnych znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, wynikającej głównie z depopulacji.

EN

This text addresses three key issues presented in the article by Perdał et al. (2020) and in the polemic by Bolesław Domański, published in this issue of Studia Regionalne i Lokalne: territorial aspects of social justice, the relationships between territorial differentiation of socio-economic phenomena and political attitudes and behaviour in Poland, and the problem of meeting the requirements of social justice in relation to territorial systems that are in a particularly difficult situation, mainly due to their depopulation.

8

An outline of the idea of land taxation

75%

Śliwa R., Waląg P.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2016

|

issue 4(32)

13-22

EN

There are foundations of land taxing presented in the paper in the context of modification of liberal system. The benefits of shifting taxes from labour and capital towards land are exposed, as well as the arguments against taxing of land. The argument being explored in the article is that if a society is to benefit the economic growth, a permanent and effective transfer of economic resources (including land and its resources as a priority) has to feature contemporary dynamism of economies. And, it is the economic system founded on the ‘law’ of land taxation that can deliver the appropriate conditions. The examples of countries who gather taxes from land are highlighted. Post-socialism economies of Eastern Europe, undergoing shocking transformation, many of whom are the European Union members, are poverty stricken even if the statistics report significant economic growth. The concern of economic transformation of post-communist countries is evoked in the light of economic system formation.

PL

Treści artykułu obejmują podstawy opodatkowania ziemi w kontekście modyfikacji systemu liberalnego. Podkreśla się w nim korzyści z opodatkowania ziemi zamiast z pracy i kapitału, ale również argumenty przemawiające przeciwko opieraniu systemu podatkowego i ekonomicznego na podatku od ziemi. Twierdzi się, że jeśli społeczeństwo ma korzystać ze wzrostu gospodarczego, musi się w nim odbywać ciągła realokacja czynników wytwórczych, w tym ziemi. Podkreśla się, że propozycja opodatkowania ziemi jest wykorzystywana w wielu krajach oraz że może ona stanowić element tworzenia systemu gospodarczego w krajach postkomunistycznych.

9

Prawo do publicznego transportu zbiorowego

75%

Szudejko P.

Metropolitan. Przegląd Naukowy

|

2019

|

issue 1(11)

PL

Artykuł omawia problematykę publicznego transportu zbiorowego, postulując istnienie prawa podmiotowego w tym zakresie, przysługującego wszystkim obywatelom. Źródłem tego uprawnienia może być zasada sprawiedliwości społecznej, wyrażona w art. 2 Konstytucji RP

EN

The article discusses the problem of public mass transport, postulating the existence of a subjective right in this area, which is vested in all citizens. The source of this right may be the principle of social justice, expressed in art. 2 of the Constitution of the Republic of Poland

10

Opinie doradców i opiekunów praktyk na temat kształcenia w obszarze wielokulturowości i sprawiedliwości społecznej

75%

Colins S., Arthur N., Brown C., Kennedy B.

Studia Poradoznawcze

|

2013

|

vol. 2

EN

Counsellors and practicum supervisors reflected on their professional education preparation, and sometimes lack of preparation, for engagement in multicultural counselling and social justice activities. They highlighted the need for increased emphasis on applied experiences, both within and outside the classroom; the translation of theory into practice; a broader, systemic conceptualisation of client expe‑riences and professional practice roles; and specific skills training for social justice action and advocacy. Implications for counsellor education are highlighted.

PL

Doradcy i opiekunowie praktyk przedstawili swoje przemyślenia na temat przygotowania zawodowego (a czasem jego braku) do uprawiania poradnictwa wielokulturowego oraz podejmowania działań w obszarze sprawiedliwości społecznej. Podkreślili oni potrzebę przywiązywania większej wagi do doświadczenia praktycznego zarówno podczas zajęć akademickich, jak i poza nimi. Inne ważne z ich punktu widzenia kwestie to przekładanie teorii na praktykę, szersza, systemowa konceptualizacja doświadczeń klientów i praktycznej roli zawodowej oraz kształcenie umiejętności bezpośrednio związanych z działaniami w zakresie sprawiedliwości społecznej i rzecznictwa. Artykuł omawia wnioski płynące z tych spostrzeżeń dla kształcenia doradców.

11

Zasady równości i sprawiedliwości społecznej w prawie emerytalnym

75%

Antonów K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2015

|

vol. 62

|

issue 2

EN

The paper regards the issue of influence of equality and social justice principles on pension law. The author states that equality in pension law is understood in a special way, what results from a natural – for social insurance law – differentiation of entitlements and obligations in regard to subjection to insurance, type of performed work or in regard to sex. This leads to deviation from the obligation of equal treatment of equal (similar) subjects in favour of differentiation of pension entitlements justified by i.e. the principle of solidarity. The issue of social justice, however, is related mostly to the determination of rules of participation in resources originating from a commonly established fund. In regard to the aforementioned, to ensure a just division of benefits, the principles of “according to work” and “according to needs” need to supplement each other in order to maintain both formulas of justice. Taking into consideration the social character of the pension system, the amount of benefits cannot be entirely dependent on the previously paid contribution (premium), as it should be corrected by a mechanism of moving resources within a given generation (e.g. from richer to poorer persons or from persons that live shorter to those that live longer).

PL

Opracowanie dotyczy zagadnienia wpływu zasad równości i sprawiedliwości społecznej na prawo emerytalne. Autor stwierdza, że równość w prawie emerytalnym jest pojmowana w sposób szczególny, co wynika z naturalnego dla prawa ubezpieczeń społecznych zróżnicowania praw i obowiązków w sferze podlegania ubezpieczeniom, rodzaju wykonywanej pracy czy też z uwagi na płeć. Prowadzi to do odstępowania od nakazu równego traktowania podmiotów równych (podobnych) na rzecz dyferencjacji uprawnień emerytalnych uzasadnianej m.in. zasadą solidarności. Z kolei kwestia sprawiedliwości społecznej wiąże się głównie z ustaleniem reguł partycypacji w środkach pochodzących ze wspólnie tworzonego funduszu. W tym zakresie, aby zapewnić sprawiedliwy podział świadczeń, niezbędne jest wzajemne uzupełnianie się zasad „według pracy” i „według potrzeb” w celu zachowania komplementarności obu formuł sprawiedliwości. Wymiar świadczeń, uwzględniając społeczny charakter systemu emerytalnego, nie może być całkowicie zależny od wcześniej wniesionego wkładu (składki), powinien być bowiem korygowany mechanizmem przesunięcia środków w ramach danej generacji (np. od bogatszych do uboższych czy od krócej żyjących do dłużej żyjących).

12

Postulat sprawiedliwości społecznej a idea sprawiedliwości

75%

Wróbel P.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

vol. 5

|

issue 1

EN

This paper shows the conception of social justice against a background of an idea of general justice. The idea exists in philosophic debate since dawn of history. At the beginning justice was based on natural law, but from renaissance its meaning is strictly related to social contract. Ulpian demand of “constant and perpetual will to render to every man his due” is the leading concept, received also in religious field. In law sciences the idea of justice is strictly connected with such ideas of equality, dignity of human person, freedom and democracy – but justice is not the same as equality. Against the background of general justice has been born a postulate of social justice, which is present also in the Constitution of the Republic of Poland (of 1997).

13

Postulat sprawiedliwości społecznej a idea sprawiedliwości

75%

Wróbel P.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

issue 1(8)

135-150

PL

Artykuł prezentuje koncepcję sprawiedliwości społecznej na tle idei sprawiedliwości ogólnej. Idea ta jest obecna w dyskursie filozoficznym od zarania dziejów, początkowo opierana na prawie naturalnym, a w nowożytności – na umowie społecznej. Wiodącym ujęciem jest Ulpianowski nakaz oddania każdemu, co mu się słusznie należy, przyjęty przez myśl autorów religijnych. W naukach prawnych idea sprawiedliwości łączy się ściśle z ideami równości, godności osoby ludzkiej, wolności oraz demokracji. Nie należy jednak utożsamiać sprawiedliwości z równością. Na tle idei sprawiedliwości ogólnej narodził się postulat zachowywania zasad sprawiedliwości społecznej, obecny także w polskiej Konstytucji.

EN

This paper shows the conception of social justice against a background of an idea of general justice. The idea exists in philosophic debate since dawn of history. At the beginning justice was based on natural law, but from renaissance its meaning is strictly related to social contract. Ulpian demand of “constant and perpetual will to render to every man his due” is the leading concept, received also in religious field. In law sciences the idea of justice is strictly connected with such ideas of equality, dignity of human person, freedom and democracy – but justice is not the same as equality. Against the background of general justice has been born a postulate of social justice, which is present also in the Constitution of the Republic of Poland (of 1997).

14

The Social Dimension of Christian Mercy

75%

Święs K.

|

2016

|

vol. 63

|

issue 5: Teologia duchowości

169-184

EN

The article shows that mercy in the contemporary social teaching of the Church has been raised to the rank of an ethical and social principle. Similarly to other social principles, it is set on the grounds of Christian anthropology. This refers to the horizontal dimension of mercy, which takes different forms in interpersonal relations, resulting from well-recognised conditionings of time and place. A method of Catholic social teaching 'see – evaluate – act' is of great assistance here. However, one must not forget that mercy also has a vertical dimension. Jesus Christ, who reveals the mystery of God as the Father of mercy, becomes the incarnation of God's infinite mercy himself. In his teaching and deeds, he demonstrated free God's mercy, which saves and gives birth to a new life. As his disciples, we are called to live as He did, thanks to the gift of the Holy Spirit, the Comforter, who engrains in our hearts the lifestyle of Jesus Christ himself. Only in the perspective of God's love and mercy can human efforts in the social, cultural, political and economic spheres contribute to the creation of a true civilisation of love.

PL

W artykule pokazano, że miłosierdzie we współczesnym nauczaniu społecznym Kościoła podniesione zostało do rangi zasady etyczno-społecznej. Podobnie jak inne społeczne principia jest ono osadzone na gruncie chrześcijańskiej antropologii. Chodzi tutaj o horyzontalny wymiar miłosierdzia, które w relacjach międzyludzkich przyjmuje różne formy, wynikające z dobrze rozeznanych uwarunkowań miejsca i czasu. Tutaj pomocna jest metoda katolickiej nauki społecznej: widzieć—ocenić—działać. Nie wolno jednak zapominać, że miłosierdzie ma także wymiar wertykalny. Jezus Chrystus, który objawia tajemnicę Boga będącego Ojcem miłosierdzia, sam staje się wcieleniem nieskończonego Bożego miłosierdzia. W swoim nauczaniu i postępowaniu ukazuje darmowe Boże miłosierdzie, które zbawia i rodzi nowe życie. Jako jego uczniowie jesteśmy wezwani do tego, by żyć tak jak On, dzięki darowi Ducha Świętego Pocieszyciela, który zakorzenia w naszych sercach styl życia samego Chrystusa. Tylko w perspektywie Bożej miłości i miłosierdzia ludzkie wysiłki w dziedzinie społecznej, kulturowej, politycznej i gospodarczej mogą przyczynić się do budowania prawdziwej cywilizacji miłości.

15

Sprawiedliwość społeczna w założeniach i działaniach sprawiedliwego handlu

71%

Babicki Z.

Forum Pedagogiczne

|

2017

|

vol. 7

|

issue 2

133-144

EN

Social justice is a universal, very vigorous but at the same time contentious value, and it is present in various political and social doctrines, as well as in imagery and criteria for assessing economic relations. Social justice is understood as something that a human being deserves, as a reward for an accomplished work or because of their particular merit. The idea of social justice is expressed in the existence of fair trade, because it is based on the principles of equality, respect and justice for the work of producers and workers from developing countries. Fair trade is a partnership in the international trade, built on dialogue, transparency and mutual honesty.

PL

Sprawiedliwość społeczna należy do uniwersalnych, bardzo żywotnych, a zarazem spornych wartości, obecnych w różnych doktrynach politycznych i społecznych oraz wyobrażeniach i kryteriach oceny stosunków gospodarczych. Sprawiedliwość społeczna rozumiana jest jako coś, co się człowiekowi należy, za wykonaną pracę lub ze względu na jego szczególne zasługi. Wyrazem idei sprawiedliwości społecznej jest sprawiedliwy handel, ponieważ opiera się on na zasadach równości, szacunku i sprawiedliwości wobec pracy producentów i pracowników z krajów rozwijających się. Sprawiedliwy handel jest partnerstwem w handlu międzynarodowym zbudowanym na dialogu, przejrzystości i wzajemnej uczciwości.

16

Sprawiedliwość społeczna a sprawiedliwość w encyklikach społecznych

71%

GAŁKOWSKI T.

Prawo Kanoniczne

|

2017

|

vol. 60

|

issue 3

151-167

EN

The author of the study poses a question concerning the ontic status of social justice and its reference to fundamental formula of justice. He presents the prevailing views and carries out analysis referring to the Popes’ social encyclicals. Social justice is depicted as a metaphor of justice. Their common content is what is described as a due thing (therefore justice). The difference between them lies in what concerns the cause of the object of justice and the way of defining its standard. Moreover, social justice lacks mutual acknowledgement of engaged parties.

PL

Autor opracowania stawia pytanie dotyczące statusu ontycznego sprawiedliwości społęcznej i jej odniesienia do podstawowych formuł sprawiedliwości. Przedstawia dominujące poglądy i dokonuje analizy odwołując się do społecznych encyklik papieskich. Sprawiedliwość społeczna jawi się jako metafora sprawiedliwości. Ich treści łączy przedmiot określany jako rzecz należna (dlatego sprawiedliwość). Różnią się natomiast tym, co dotyczy przyczyny przedmiotu sprawiedliwości i sposobu określania jego miary. Poza tym w sprawiedliwości społecznej brak jest wzajemnego uznania zaangażowanych stron.

17

Sprawiedliwość rozeznawana – między prawem a słusznością. Perspektywa pastoralna, duchowa i pedagogiczna.

71%

Dańkowski D.

Studia Bobolanum

|

2020

|

vol. 31

|

issue 2

113-144

EN

The pastoral documents of the Society of Jesus (the Jesuit order) do not offer any specific theory or conception of social justice. However, Ignatian spirituality and pedagogy, when combined with the principles of the Catholic Social Teaching and the practice of recognizing the signs of time, introduced by Vaticanum II, make room for the creation of a module of discerned justice. The method of the Ignatian pedagogy along with the rules of Ignatian discernment provide a quasi-procedure, by virtue of which the maxims of justice are given a special validity, while the Jesuit pastoral priorities, the principles of the Catholic Social Teaching and the recognized signs of time give them a substantial content and introduce them into the economy of gift. Consistent observation of this methodology might create a culture of justice based on the heritage of St. Ignatius Loyola. K e y w o rd s : social justice, equity, common good, Ignatian discernment

PL

Pedagogika i duchowość ignacjańska nie formułują same w sobie żadnej swoistej teorii czy koncepcji sprawiedliwości społecznej, jednak w połączeniu z aksjologią katolickiej nauki społecznej, z praktyką rozpoznawania znaków czasu, zaproponowaną przez Sobór Watykański II, dają podstawy do stworzenia modułu sprawiedliwości rozeznawanej. Metoda pedagogiki ignacjańskiej oraz rozeznawanie ignacjańskie tworzą rodzaj quasi-procedury, która nadaje prawidłom sprawiedliwości swoistą ważność, z kolei priorytety apostolskie Towarzystwa Jezusowego (zakonu jezuitów), zasady katolickiej nauki społecznej oraz rozpoznane znaki czasu nadają sprawiedliwości treść materialną i wprowadzają ją w ekonomię daru. Konsekwentne stosowanie tej metodologii może zaowocować stworzeniem kultury sprawiedliwości opartej na tradycji pochodzącej od św. Ignacego Loyoli.

18

Sprawiedliwe nierówności zarobków

63%

Domański H., Sawiński Z.

Studia Socjologiczne

|

2012

|

issue 3(206)

7-27

EN

The results of the surveys on the perceptions of income inequalities in Poland, which were conducted in 1988-1994, when the old political regime collapsed and the systemic transformation started, have been compared with the most current survey conducted in 2010. It has been demonstrated that despite the collapse of communism and the transition to market economy, there were no major changes in either how people perceive actual earnings in different occupations or what earnings they regard as fair. Both in 1988 and 2010 the respondents believed that incomes of politicians and big businessmen were the highest, while the wages of white collar workers’ at the lower positions and manual workers’ were the lowest. Moreover, the earnings seen as fair did not depart significantly from the earnings perceived as actual. This finding confirms a belief that the sense of what is fair for people is conditioned by what is seen as actual. Another conclusion is that over the two decades the acceptance for large differences in earnings considerably increased. The degree of „acceptable” inequality, as measured by the Gini index increased from 0.217 to 0.316. The systemic transformation did not substantially modify the map of social categories that were for or against differences in earnings. As two decades before, a relatively strong support for income inequalities is present in all segments of social structure. It therefore does not seem likely that wage demands could turn into a social conflict.

PL

Przedstawiamy wyniki badań nad postrzeganiem nierówności zarobków, realizowanych w Polsce w latach 1988–2010. Dowodzą one, że mimo upadku komunizmu i kształtowania się stosunków rynkowych, w okresie tym nie zmieniły się ani opinie o wysokości zarobków w różnych zawodach, ani też na temat zarobków uznawanych za sprawiedliwe. W 1988 i 2010 roku dominowało przekonanie, że najwięcej zarabiają przedstawiciele wielkiego biznesu i politycy, a najmniej robotnicy i pracownicy umysłowi na najniższych stanowiskach. Prawie identycznie kształtowała się hierarchia zawodów według zarobków uznawanych za sprawie- dliwe. Wynik ten jest potwierdzeniem tezy, że poczucie tego, co sprawiedliwe, warunkowane jest przez to, co postrzegane jest jako faktyczne. Równocześnie w latach 1988–2010 dokonał się wyraźny wzrost akceptacji dla rozpiętości zarobków. W zbiorowości mieszkańców Polski stopień „postulowanych” nierówności, mierzonych indeksem Giniego, zwiększył się z 0,217 do 0,316. Transformacja nie zmieniła zasadniczo mapy kategorii społecznych, które są bardziej za nierównościami lub przeciw. W sumie jednak, stosunkowo silne poparcie dla nierówności zarobków występuje we wszystkich segmentach struktury społecznej – wydaje się więc mało prawdopodobne, aby roszczenia płacowe prowadziły do napięć społecznych.

19

Wyznaczniki ekonomiczne sprawiedliwości społecznej w Polsce

63%

Wróbel P.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

issue 2(9)

127-144

PL

Artykuł 2. Konstytucji RP z 1997 r. stwierdza, że Polska „jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. Sprawiedliwość społeczna należy do zasad ustrojowych i zdaniem prawników nie stanowi podstawy do roszczenia podmiotowego. Współczesne rozumienie Ulpianowskiej idei sprawiedliwości – „Oddać każdemu, co mu się należy” – wspiera się na koncepcji sprawiedliwości dystrybutywnej Johna Rawlsa, opartej o równość proporcjonalną. Tekst analizuje poziom czterech wyznaczników sprawiedliwości społecznej, z jakimi mamy do czynienia w Polsce: nierówności dochodowe, system podatkowy, bezrobocie i ubóstwo. Struktura ładu społeczno-gospodarczego w naszym kraju, powstała i utrwalona w okresie transformacji, nie pozwala na stwierdzenie, że w Polsce istotnie w pełni urzeczywistnia się zasady sprawiedliwości społecznej.

EN

Article No. 2 of The Constitution of The Republic of Poland (1997) states that Poland „shall be a democratic state ruled by law and implementing the principles of social justice”. Social justice is one of the principles of government and, according to lawyers, does not constitute grounds for subjective claims. Contemporary understanding of the Ulpian idea of justice (suum cuique): giving everyone his due, derives from the conception of distributive justice by J. Rawls, which is based on proportional equality. This paper discusses the levels of four social justice indicators that Poland now deals with: income inequality, tax system, unemployment and poverty. The structure of the socio-economic system in Poland, which was founded and established during a period of transition, (presented in paper by statistical data and international comparisons) does not support the conclusion that Poland indeed fully embodies the principles of social justice.

20

Geograficzny wymiar (nie)sprawiedliwości społecznej – wyzwania rozwoju regionalnego i lokalnego

63%

Perdał R., Churski P., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B.

Studia Regionalne i Lokalne

|

2020

|

issue 3(81)

23-50

PL

Celem pracy jest identyfikacja geograficznego wymiaru (nie)sprawiedliwości społecznej w kontekście istniejących, trwałych zróżnicowań poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce w ujęciu geograficzno-historycznym i ich konsekwencji dla polityki rozwoju na poziomie regionalnym i lokalnym. Praca składa się z dwóch zasadniczych części. W części pierwszej prowadzi się syntetyczne rozważania nad geograficznym wymiarem sprawiedliwości społecznej. W części drugiej podjęto próbę egzemplifikacji geograficznego wymiaru (nie)sprawiedliwości społecznej poprzez analizę rozkładu przestrzennego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego (wskaźnik syntetyczny) i wybranych wskaźników cząstkowych. Dodatkowo dokonano weryfikacji występowania zależności pomiędzy poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego a poziomem poparcia politycznego dla frakcji politycznych głoszących hasła „sprawiedliwości społecznej”. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają występowanie w polskiej przestrzeni dużych zróżnicowań rozwojowych. Ich trwałość determinowana jest historycznie i pomimo upływu czasu ich układ niezmiennie odpowiada przebiegowi granic reliktowych z okresu zaborów. Brak z jednej strony minimalizacji tych różnic, a z drugiej strony utrzymujący się ograniczony wpływ wzrostu gospodarczego na wzrost dochodów, zwłaszcza w obszarach słabszych ekonomicznie, powodują pogłębiające się niezadowolenie społeczne. Prowadzi to w rezultacie do wniosku, że przedmiotowe zróżnicowania stanowią w Polsce geograficzny wymiar (nie)sprawiedliwości społecznej.

EN

The article aims to identify the geographical dimension of social (in)justice in the context of the existing permanent differences in the level of socio-economic development in Poland from the geographical and historical point of view. It also discusses the consequences of these inequalities for development policy on regional and local levels. The study consists of two essential parts. The first one presents synthetic deliberations on the geographical aspect of the social justice discussed. In the second part, an attempt was made to exemplify a geographical dimension of social (in)justice through the analysis of the spatial distribution of the socio-economic development level (a synthetic indicator) and selected partial indicators. In addition, the presence of dependencies of the socio-economic development level and the degree of political support for political fractions proclaiming the slogan of “social justice” was verified. The results of the conducted research confirm the existence of considerable developmental differences in the Polish space. Their strength is historically determined and, despite the passage of time, their pattern invariably corresponds to the former partition boundaries. These disparities are not minimised and the influence of economic growth on the income rise remains limited, especially in economically weaker areas, which leads to growing social dissatisfaction. As a result, one can conclude that in Poland those differences constitute the geographical dimension of social (in)justice.

Refine search results

Spór o tradycyjny model rodziny w świetle dyskursu na temat równości płci

Sprawiedliwość kontrybutywna w stosunkach pracy jako przejaw konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej

Chrześcijańska sprawiedliwość społeczna kierunkiem dla rozwoju środowiska przyjaznego życiu

Przedsiębiorczość i wolny rynek a sprawiedliwość społeczna

Kamden K. Strunk, Leslie Ann Locke (editors), Research Methods for Social Justice and Equity in Education, Cham, Palgrave Macmillan, 2019

Zasada sprawiedliwości w paradygmacie rozwoju trwałego a koncepcja Johna Rawlsa

Różnice regionalne – preferencje polityczne – sprawiedliwość społeczna