Search results - CEJSH

1

O potrzebie kształcenia umiejętności krytycznego rozumienia tekstów słuchanych

100%

Podpora-Polit E.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2013

|

issue 7

85-95

EN

According to the contemporary psycholinguistic theories, listening comprehension is a multilevel cognitive process. The deepest level of comprehension is evaluation, which means critical analysis and judgment of what and/or how is being said. Because it involves an active reaction and response of the listener, critical listening is also seen as part of interactive communication. There are a lot of arguments for developing the evaluative level of listening e.g. it facilitates memorizing, deepens knowledge, improves comprehension and production skills. Besides the obvious advantages, this form of listening is often neglected or even not mentioned in teaching. In practice listening comprehension is reduced to filtering and selecting some more or less important facts from the text. Deep analysis, critical thinking and assessment of the text's content or form are usually not demanded. The article attempts to present and investigate listening exercises provided in different secondary school English and German textbooks that seem to develop critical listening skills. The focus is placed on the quality and quantity as well as the real usefulness of the tasks.

2

Adnotacja w parafialnym Liber Natorum (1864–1869) jako rodzaj tekstu. Studium tekstologiczno-kodykologiczne

80%

Owsiński P. A.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2021

|

issue 15

539-560

PL

Artykuł stanowi próbę tekstologiczno-kodykologicznej analizy i prezentacji charakterystycznych cech polskiego i rosyjskiego języka urzędowego w adnotacjach parafialnej, metrykalnej księgi uro- dzonych (ochrzczonych) z Buska-Zdroju z XIX wieku. Celem eksploracji jest próba odpowiedzi na pytanie, czy analizowane wpisy w księgach mogą być postrzegane jako schemat noty w parafialnej księdze metrykalnej, a zatem jako typ tekstu. Autor koncentruje uwagę na strukturze i cechach charakterystycznych poszczególnych adnotacji. Tłem tak zdefiniowanego obszaru badawczego jest natomiast zarys struktury i funkcji parafialnej księgi metrykalnej oraz jej wpisów.

3

Diskurslinguistik und literarische Texte

80%

Fix U.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2016

|

issue 9

203-237

PL

Artykuł podejmuje problem, czy teksty literackie z całą swą specyfiką mogą być przedmiotem badań lingwistyki dyskursu. Pierwsza obszerna część zawiera dyskusję teoretyczną na temat za i przeciw włączenia tekstów literackich do lingwistyki dyskursu. Wnioski ukazują, że właśnie te teksty, ze względu na ich formalne ukształtowanie, mogą być istotne dla badań dyskursologicznych. W drugiej, krótszej części, będącej empirycznym potwierdzeniem tego wniosku, przeprowadzono dyskursologiczną analizę porównawczą trzech wierszy (Seidel, Balla i Trakla), odnoszące się do I wojny światowej. Rola językowej organizacji w dyskursie staje się tu oczywista.

4

Być albo nie być... tekstem. Problemy definicji tekstu w kontekście tekstów medialnych

80%

Kapuścińska A.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2013

|

issue 6

121-130

PL

Tematem artykułu jest krytyczna analiza granic pojęcia tekstu wyznaczanych przez parametry ekskludujące, występujące w wybranych definicjach tego pojęcia. Ma ona na celu stwierdzenie, czy parametry tekstualności, jakimi współcześnie dysponuje lingwistyka tekstu, są adekwatne również w odniesieniu do tzw. „nowych światów tekstu” obecnych we współczesnych mediach. Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca, mimo iż przeprowadzona analiza ujawnia przykłady dysonansów pomiędzy takimi jednostkami, a wyekscerpowanymi parametrami tekstualności w ich tradycyjnym rozumieniu. Wydaje się, iż nie jest potrzebna zmiana istniejących parametrów (które nadal posiadają wysoką wartość metodologiczną), a jedynie zmiana w podejściu do nich. Ich relatywizacja umożliwia otwarcie pojęcia tekstu na nowe jednostki tekstowe poprzez rozszczelnienie granic pojęcia tekstu, przy ich jednoczesnym zachowaniu w obecnym kształcie.

DE

Das Thema des Beitrags ist eine kritische Analyse der Grenzen des Textbegriffs, die von den exkludierenden Parametern in ausgewählten Text-Definitionen bestimmt sind. Ihr Ziel ist, festzustellen, ob die Textualitäts-Parameter, über die die Textlinguistik zur Zeit verfügt, auch in Bezug auf sogenannte „neue Textwelten“ in den gegenwärtigen Medien gelten. Die Antwort auf diese Frage ist positiv, auch wenn die durchgeführte Analyse Beispiele für Diskrepanzen zwischen solchen Textsorten und den exzerpierten Textualitäts-Parametern im traditionellen Sinne gezeigt hat. Vermutlich ist keine Veränderung der vorhandenen Parameter (die nach wie vor einen hohen methodologischen Wert haben) notwendig, sondern die Veränderung in ihrer Auffassung. Ihre Relativierung ermöglicht die Öffnung des Textbegriffs auf neue Texteinheiten durch die Erweiterung von den Grenzen des Textbegriffs beim gleichzeitigen Erhalten dieser Grenzen in ihrer bisherigen Form.

EN

The subject of this article is a critical analysis of the boundaries of the text concept which are determined by excluding parameters in selected definitions of text. The analysis aims to determine whether the parameters of textuality currently used by text linguistics are appropriate also in respect of the so called ‘new text worlds’ in the contemporary media. The answer to this question is positive, although the analysis has revealed examples of discrepancies between such text units and the excerpted textuality parameters in their traditional sense. Evidently, it is not necessary to alter the existing parameters (which still have a considerable methodological value) but to alter the attitude towards them. The relativisation of those parameters helps to open the notion of text to new textual units through the dehermetisation of the boundaries of the text concept while preserving their present shape.

5

Teksty mówione w rozwijaniu sprawności rozumienia ze słuchu. Próba charakterystyki

80%

Prizel-Kania A., Jagielloński U.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2011

|

vol. 18

PL

Kwestia doboru tekstów spełniających określone zadanie dydaktyczne jest jedną z najistotniejszych w glottodydaktyce. Artykuł ma na celu wskazanie zasadniczych cech materiałów służących rozwijaniu sprawności słuchania w warstwach: językowej, komunikacyjnej, dźwiękowej oraz kompozycyjnej. Wskaźniki struktury i języka tekstów mówionych zostały ustalone poprzez analizę właściwości tekstu w akcie komunikacyjnym z uwzględnieniem cech współczesnej polszczyzny.

EN

Texts are the most important aspect in teaching foreign languages. Relevant input is the basis for developing language skills, vocabulary, and grammar. Listening tasks should present samples of spoken language and the communicative situation in which the text can be used, as the situation has a huge influence on the content of the text. This paper discusses the structural and linguistic features of the texts which are suitable for teaching listening.

6

Tekst podręcznikowy i jego odbiorca pod lupą lingwisty

80%

Andrychowicz-Trojanowska A.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2014

|

issue 10

1-10

XX

The aim of the article is to have a closer look at the selected modern schoolbook texts used in the process of teaching/learning at the Polish secondary school. The analysis of the above-mentioned material seems interesting and important because of the fact that the system of education in Poland has been under the constant change for almost 15 years, teenage students and the society are changing, the availability of the newest technological devices is growing and all these must have influenced the ability to perceive the information, the way and methods of teaching/learning and, as the result, school textbooks themselves, too. The author presents the set of chosen definitions of ‘text’, shortly characterises a schoolbook text, presents the set of linguistic parameters that can be used when analysing it and applies the majority of the parameters in her brief research of the chosen schoolbook texts for secondary-school use.

7

Adnotacja w rosyjskim "Liber Copulatorum" (1868-1882) jako rodzaj tekstu w świetle analizy tekstologiczno-kodykologicznej

70%

Owsiński P. A.

Acta Neophilologica

|

2022

|

vol. 1

|

issue XXIV

17-38

EN

The paper, which is a textlinguistic-codicological analysis, presents an attempt to show the specific features of the Russian administrative language in the registrations in the parish register from Busko-Zdrój of the 19th century. The aim of the exploration is to answer the question whether the examined annotations can be regarded as a pattern of the registration in a parish register and so as a text type. The author focuses on the structure and characteristics of the different registrations. The background for such defined research area is the outlining of structure and function of the parish registers and their notes.

PL

This paper, involving a textlinguistic-codicological analysis, attempts to identify specific features of the Russian administrative language in the entries of the parish register from Busko-Zdrój in the 19th century. The aim of the investigation is to answer the question as to whether the examined annotations can be regarded as a pattern of the registration in a parish register and so as a text type. The author focuses on the structure and characteristics of different entries. The research area defined in such a manner is based on the outlining of structure andthe function of the parish registers and their notes.

8

TEORIOTEKSTOWA KONCEPCJA HOMILII WOBEC TEOLOGII STWORZENIA

70%

Klementowicz M.

Forum Teologiczne

|

2020

|

vol. 21

139-148

PL

Przygotowanie tekstu homilii domaga się respektowania zasad wypracowanych w lingwistyce tekstu. Dzięki temu może powstać spójna i wyraźnie delimitacyjna wypowiedź. Dotyczy to także przepowiadania w zakresie biblijnego przekazu na temat stworzenia. Spójność tekstu wyznaczają tutaj treści zamieszczone w lekcjonarzu. Stanowią one prototekst, który aktualizowany we właściwy sposób może stworzyć intratekst przepowiadania homilijnego. Tak skonstruowana wypowiedź daje z kolei szansę stworzenia intertekstu, gdzie homilista, mówiąco teologii stworzenia może odnieść się do innych dziedzin wiedzy, rozwijając w ten sposób przekaz Objawienia.

9

Tekst – sytuacja – kontekst w dyskusji

70%

Pałuszyńska E., Łódzki U.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2011

|

vol. 18

PL

Celem artykułu jest uchwycenie sposobów wiązania tekstu z sytuacją, charakterystycznych dla dyskusji politycznych toczonych w mediach. Elementy sytuacji, które zostają zakodowane w tekście tworzą kontekst. Specyficzność powiązań tych elementów daje się zauważyć nie tylko w bieżącej sytuacji komunikacyjnej, która jest kreowana przez dziennikarzy i ich rozmówców w studiu, lecz także w odtwarzaniu elementów tła sytuacyjnego z przeszłości. Zakładamy, że najogólniejszy sposób porządkowania komponentów sytuacji jest skorelowany z gatunkową i dyskursywną formą wypowiedzi. Badania przebiegu dyskusji wskazują, że typowa dla niej jest selekcja elementów tła pozajęzykowego, umieszczanie ich w siatkach różnych relacji, problematyzowanie tematu oraz zderzanie różnych kontekstów.

EN

The aim of the article is to capture the typical ways in which texts are linked with situations during the debates in the media. The elements of a situation which are coded in the text constitute a context. Uniqueness of connections between these elements can be noticed not only in the current communicative situation, which is created by the journalists and their studio guests, but also by showing elements of situational background from the past. We are assuming that the most general way of arranging components of a situation is co-related to the typical and discursive form of a statement. Research shows that selecting elements of the outside language background is typical for debates, along with putting them in a relational network, problematizing the topic, and confronting different contexts.

10

Tekst- materiał dydaktyczny dla ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole podstawowej z oddziałami integracyjnymi

70%

Balcerek H.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

|

2017

|

vol. 8

|

issue 227

268-274

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań dotyczących odbioru i analizy tekstu czytanego przez uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na poziomie szkoły podstawowej. Aby cały proces przebiegał właściwie należy wziąć pod uwagę następujące kwestie: 1. Dobór tekstu do rozwoju dziecka z konkretnym zaburzeniem. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mają zaburzony rozwój percepcyjno-poznawczy, emocjonalny i społeczny. Przekazywane im treści są odbierane i rozumiane zupełnie inaczej niż w intencji nadawcy. Nie każdy tekst może stanowić materiał dydaktyczny. 2.Czynniki determinujące wybór danej pozycji lekturowej. Wybierając tekst, należy go bezwzględnie dostosować pod kątem treści, stylistyki, języka i objętości do poziomu rozwoju oraz specyficznych cech konkretnego zaburzenia. 3. Sposoby, metody czytania ze zrozumieniem. Jakie metody usprawnią oraz podniosą efektywność czytania, aby obniżyć poziom zmęczenia i zwiększyć motywację ucznia? 4. Sprawdzenie prawidłowego zrozumienia i analizy tekstu przez ucznia musi być podsumowaniem całego toku zajęć.

11

Najstarszy tekst "Vita S. Pauli Primi Eremitae" św. Hieronima

61%

Degórski B.

Vox Patrum

|

1987

|

vol. 12

61-72

IT

Delle tre biografie scritte da San Girolamo, la Vita S. Pauli e generalmente considerata la piu antica.

12

Tekst w modelu SECI

61%

RYBIŃSKA A. N.

Edukacja-Technika-Informatyka

|

2012

|

vol. 3

|

issue 2

34-38

PL

Optymalizowanie wiedzy organizacyjnej jest wynikiem odpowiedniego opracowywania tekstów w modelu traktującym o zależności między tzw. wiedzą utajoną a jawną, tj. modelu SECI

EN

Optimization of organizational knowledge is a result of suitable use of texts in a model of relations between tacit and explicit knowledge i.e. the SECI model.

13

Rozszerzanie granic gatunku na przykładzie telewizyjnych programów informacyjnych

61%

Sosnowska N., II K. U. L. J. P.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2013

|

vol. 20

PL

Na przykładach z różnych stacji telewizyjnych (TVP 1, TVN, TV Trwam) zostały przedstawione różnice wynikające ze zmian gatunkowych, wprowadzonych do głównego wydania serwisu informacyjnego w ostatnich latach. Przeobrażenia te są na tyle głębokie, że pojawia się pytanie, czy mamy jeszcze do czynienia z dziennikiem informacyjnym, czy też na naszych oczach kształtuje się zupełnie inny gatunek. Zmienia się bowiem funkcja wiadomości telewizyjnych i, co za ty idzie, typ relacji między nadawcą a odbiorcą programu. Lustrem, w którym przemiany te są doskonale widoczne, jest język, ich źródłem zaś – kultura konsumpcyjna.

EN

The author presents the differences resulting from the genre changes which have been introduced recently in the main news bulletins in various TV channels (TVP1, TVN, TV Trwam). These transformations are so deep that the question arises whether we still deal with news programmes or maybe in front of our eyes there emerges a new genre. The function of TV news changes as well, which results in change of the relation between a sender and an addressee of the programme. These changes are perfectly reflected in the mirror of the language and their source is the culture of consumption.

14

Relacje między odmianami stylowymi języka doby średniopolskiej

61%

Cybulski M.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2013

|

vol. LIX

21-32

PL

Autor analizuje przykłady obecności elementów jednej odmiany stylowej (np. potocznej) w gatunkowo określonych tekstach innej odmiany (np. urzędowej) w XVI–XVII w. i rozważa, czy to przykłady świadomej stylizacji, czy relikty hipotetycznego pierwotnego „amorficznego continuum stylowego”, w którym nie było jeszcze ukształtowanych odmian stylowych.

EN

The author analyses examples of occurrence of the elements of a particular stylistic variety (f.e. colloquial) in stylistically categorized 16th–18th century texts belonging to other variety (f.e. formal). The author examines whether these are the examples of a conscious stylization or the relics of primary hypothetical “amorphic stylistic continuum”, in which particular stylistic varieties had not yet been developed.

15

Teksty w nauczaniu Ukraińców łączliwości leksykalno-semantycznej czasowników polskich

61%

Krawczuk A., Narodowy Uniwersytet Lwowski im. Iwana Franki

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2011

|

vol. 18

EN

The article deals with the problem of lexical and semantic collocations – systematic, normative, and idiomatic. The focus is on the analysis of collocations which are problematic for Ukrainians studying Polish, and the most frequent types of mistakes made by Ukrainian students are analyzed. Text exercises using lexical and semantic collocations including prefixal verbs are proposed for advanced Ukrainian-speaking learners.

PL

W artykule przedstawiono problemy związane z leksykalno-semantyczną łączliwością wyrazów: systemową, normatywną, idiomatyczną. Skupiono się na analizie zagadnień łączliwości, przysparzających szczególnych kłopotów Ukraińcom uczącym się języka polskiego, omówiono najczęstsze rodzaje błędów popełnianych przez nich w tym zakresie. Zaproponowano ćwiczenia tekstowe dla zaawansowanego odbiorcy ukraińskojęzycznego obrazujące łączliwość leksykalno-semantyczną czasowników przedrostkowych.

16

O interpretacji

61%

Januszkiewicz M.

Przestrzenie Teorii

|

2013

|

issue 20

219-233

EN

The article entitled “On interpretation” is an attempt to formulate a viewpoint on the issue of textual interpretation. It presents different ideas related to interpretation, including especially those that are concerned with a text’s meaning and with the way in which it is interpreted by the reader. The author proposes another interpretation method which he calls transactional. The primary concern is how to possibly justify the fundamental character of interpretation and interpretative activity while at the same time preserving and respecting the relative autonomy of an interpreted text.

17

Intertekstualne relacje w parodii bułgarskiego pisarza Ljubomira Kotewa

51%

Paczev I.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2013

|

vol. LIX

199-209

PL

Z punktu widzenia gatunkowego praca ta prezentuje współczesny tekst literacki bułgarskiego pisarza Ljubomira Kotewa. Jego utwór Galeria typów i charakterów bułgarskich w czasach tureckich i dzisiejszych (2004) jest parodią noweli słynnego bułgarskiego pisarza Iwana Wazowa pod tym samym tytułem. Kotew dostrzegł bardzo interesującą analogię między dzisiejszą Bułgarią a światem przedstawionym przez Wazowa w tekście źródłowym, mimo że upłynęło wiele lat od czasu jego kreacji. Analiza współczesnego utworu ujawnia możliwości parodii stworzenia szeregu charakterów, które egzystują w trzech planach: społecznym, politycznym i kulturalnym. Porównanie tekstów dwóch autorów skłania do refleksji o problemach bułgarskiej tożsamości.

EN

From the genre point of view this research presents a contemporary literary text by Ljubomir Kotev from Bulgaria. His Gallery of Bulgarian types and characters in the time of Turkish yoke and nowadays (2004) is a parody of a novel by Ivan Vasov entitled in the same way. Kotev has found a very interesting analogy between today’s Bulgaria and the world described by Wasov, even though so many years have past. The analysis of the Kotev’s text proves the abilities of a parody, creating a set of life-like characters that exist in three planes: social, political and cultural one as well. The compression of the two texts mentioned above induces to reflection about the problem of Bulgarian identity.

18

Badacz języka wobec triady: pisarz – tworzywo językowe – tekst (studium warsztatowe)

51%

Handke K.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2018

|

vol. 17

7-21

PL

Koncepcja badania tworzywa językowego tekstów literatury przy utrzymywaniu w procesie badawczym stałej relacji w obrębie triady: pisarz – tworzywo językowe – tekst oraz pisarz – tekst – badacz. Dominantą jest postrzeganie pisarza nie tylko jako autora i kreatora tekstu, nadawcę komunikatu, twórcę oryginalnego warsztatu pisarskiego, ale również jako jednostkę ludzką, egzystującą w określonym czasie i miejscu/miejscach, osobowość o konkretnej tożsamości, obdarzoną swoistymi właściwościami, posiadającą sobie właściwe: wiedzę, doświadczenia, upodobania, poglądy, preferencje i emocje. Pisarz jest twórcą tekstu a badacz powinien uszanować jego prawa autorskie, ale jednocześnie jak najlepiej ukazać wszystko to, co pisarz zawał w swoim tekście.

EN

The concept of researching linguistic material of literary texts while in the research process maintaining the constant relation within the triad of ‘writer – linguistic material – text’ and the one of ‘writer – text – researcher’. The dominant element is perceiving the writer not only as the author and creator of the text, the sender of the message, and the creator of an original literary workshop, but also as a human being existing at a specific time and place/places, a personality with a specific identity, with specific features and characteristics such as a certain level of knowledge, experience, preferences, views and emotions. The writer is the creator of the text and the researcher should respect his or her copyrights, but – at the same time – should present everything the writer has included in his or her text in the best possible way.

19

Styl czy dyskurs naukowy? Perspektywa historyczna

51%

Rejter A.

Forum Lingwistyczne

|

2018

|

issue 5

17-25

EN

The work concerns the usefulness of terms “style” and “discourse” in research of academic Polish evolution. One notices the significant advantages of complementary interpretation of research on the academic Polish evolution. The analysis of style level ensures description of basic and essential – both: stable and changeable – language features, systemic, but stylistically worked. On the other hand the reference to discourse level enables to describe and interpret the phenomena of academic communication in broader aspects, taking into consideration the socio-cultural contexts, which determine the forming of academic Polish in prototype shape, but also its contemporary dissolving in postmodern communication reality. Furthermore, the discourse context opens the research for extralinguistic conditions, previously neglected in analysis of language dynamics.

20

O najnowszej monografii Aleksego Awdiejewa i Grażyny Habrajskiej (Gramatyka sensu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020)

51%

Ozga K.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2021

|

vol. 6

|

issue 1

318-327

EN

The article presents the concept of the “grammar of sense” proposed by A. Awdiejew and G. Habrajska in their latest monograph. The article addresses the following issues: redefinition of text as a paraphrase, natural and analytical approach in communication studies, relations between discourse and interpretative mechanisms, procedures of sense transcription, the structure of a “communicative dictionary”, methods of journalistic text analysis, the question of non-lexical linguistic units as entities indicating meaning. The author of the article criticizes the idea of negating the conceptual vertex of the semiotic triangle put forward in the monograph, points out the need to consider confabulatory processes in the interpretation of paraphrasing experiments, and draws attention to the necessity to consistently separate the plane of content from the plane of expression in the procedure of sense transcription, for example by means of A. Kiklewicz and M. Korystkowska’s explicative syntax.

PL

Artykuł prezentuje koncepcję tzw. gramatyki sensu zaproponowanej przez A. Awdiejewa i G. Habrajską w ich najnowszej monografii. Artykuł porusza m.in. takie zagadnienia jak: redefinicja tekstu jako parafrazy, postawa naturalna i analityczna w badaniach nad komunikacją, zależności pomiędzy dyskursem a mechanizmami interpretacyjnymi, procedury transkrypcji sensu, struktura słownika komunikacyjnego, metody analizy tekstów publicystycznych, nieleksykalne środki językowe wskazujące na komponenty sensu. Autor artykułu polemizuje z zawartą w monografii propozycją zanegowania konceptualnego wierzchołka trójkąta semiotycznego, wskazuje na potrzebę uwzględnienia procesów konfabulacyjnych w interpretacji eksperymentów z zakresu parafrazownia i zwraca uwagę na konieczność konsekwentnego oddzielenia planu treści od planu wyrażenia w procedurze transkrypcji sensu, np. z wykorzystaniem założeń modelu składni eksplikacyjnej A. Kiklewicza i M. Korystkowskiej.

Refine search results