Search results

1

O integralności terminu „teoria przekładu”

100%

Lewicki R.

Między Oryginałem a Przekładem

|

2016

|

vol. 31

11-25

EN

The article is an attempt to explain why there arise doubts as to the use of the term “theory of translation” and as to the coherence of its object of study. It has been concluded that the ambiguity of the term stems from the two meanings of the word “teoria” (theory). Using the term “theory of translation” in the sense of “translation studies” is incorrect as such use disregards the fact that translation studies encompasses not only theoretical considerations but also other aspects of dealing with its object. The second cause of the term’s ambiguity is the existence of marked differences between various types of translation. The author believes that the very presence of the word “przekład” (translation) in the Polish language proves that the object it desribes is perceived as an integral phenomenon despite its internal differentiation. Claiming that each type of translation requires a separate theory is contradictory to the meaning of the term “theory”, which – by definition – deals with the highest level of abstraction.

2

Ekwiwalenty greckiego leksemu πάσχα we współczesnych przekładach Nowego Testamentu – dialog z tradycją

75%

Lisowski T.

Język. Religia. Tożsamość

|

2017

|

issue 1(15)

163-173

EN

The purpose of this analysis is to show methods of translating a Biblical exotic expression πάσχα in some selected modern translations of the New Testament, both in Catholic tradition Tyniec Bible, Poznań Bible, Warsaw-Prague Bible, Pauline Bible), as well as Protestant (Warsaw Bible, New Testament – dynamic translation), and also in the ecumenical translation of the New Testament (2001). The translators of the Tyniec Bible adopted faithfully the solution introduced by Jakub Wujek – they used a formal equivalence, more similar to the technique verbum verbo reddere. This translation technique also dominates in two subsequent twentieth-century translations of the Bible from the Catholic circle, namely, in the Poznań Bible and in the Warsaw-Prague Bible. Contrastingly, the translators of the Protestant Warsaw Bible refer to translational solutions proposed by Daniel Mikołajewski in his rendering of the Bible from 1632 – they finally decided to lexically underline the contextual meanings of the Greek πάσχα, trying to realize the very essence of the formula sensum sensui reddere. This, in turn, imposed on them the necessity to perform a semantic interpretation of the original text. Similarly acted the translators of a dynamic translation of the New Testament and the ecumenical translation. Also the translators of the Pauline Bible, the most recent entire translation completed in the Catholic circles, refer to this technique. This fact clearly supports the contention that the tendency to lexically differentiate the meanings of the Greek πάσχα in the contemporary Polish translations, whose aim is to make accessible to modern readers the sense of the Biblical message, is primarily of philological nature and not religious.

3

Зіставне дослідження засад порівняльної стилістики англійської та української мов і лінгвістики перекладу

63%

Ołijnyk T.

Studia Ucrainica Varsoviensia

|

2015

|

vol. 3

153-163

PL

Modern linguistics is characterised by a great interest in contrastive investigations, comparing different aspects of related and distant languages. Due to the development of the linguistic theory of translation, the comparative study of languages is very topical nowadays, creating a basis for the theory and practice of translation as a whole and for translation stylistics in particular. When comparing different aspects of two languages we can improve our knowledge of each language because some specifi c features of the language are explained when compared. Hence, the linguistic theory of translation will be developed by means of studying similar and contrastive aspects of two languages which form a translation pair – the source language and the target language. Stylistic topics play an important role in translation linguistics. Stylistics as a science is connected with translation as an object of linguistic analysis. The two-language character of linguistic translation investigation approximates it with investigation into contrastive stylistics, which studies the functional equivalents of units from different languages.

4

Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa oraz elementy przekładu w glottodydaktyce polonistycznej

63%

Szafraniec K., Katedra Lingwistyki Stosowanej i Kulturowej W. F., kamilszafraniec@gmail.com

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2012

|

vol. 19

PL

Celem niniejszego artykułu jest próba ocenienia przydatności i celowości stosowania ćwiczeń tłumaczeniowych lub elementów metody gramatyczno-tłumaczeniowej na zajęciach języka obcego. W pierwszej części artykułu pokrótce przyjrzę się historii metody gramatyczno-tłumaczeniowej, przedstawię jej główne założenia i cele oraz postaram się przybliżyć stanowiska jej zwolenników i przeciwników. W drugiej części tekstu podejmę się odpowiedzi na pytanie, czy tłumaczenia mogą dziś znajdować zastosowanie w nauczaniu JPJO, a jeśli tak, to w jaki sposób należałoby je wprowadzać do zajęć.

EN

This article is an attempt to evaluate the usefulness and the purposes of using the grammar-translation method or its elements in foreign language classes. In the first part of the article, the author briefly describes the history of the grammar-translation method, presents its major assumptions and aims, along with the standpoint of its followers and opponents. In the second part, the author attempts to establish if this method can be useful and how to introduce it into the process of teaching Polish as a foreign language.

5

La noción de "skaz" y la dimensión crítica del relato oral según Borís Éichenbaum

63%

Càmara Outes C.

Estudios Hispánicos

|

2019

|

vol. 27

141-152

EN

In this paper we try to recover for contemporary critical debate the notion of skaz elaborated by literary theorist Boris Eikhenbaum. For this, we will study four different texts written between 1918 and 1925. In them we will try to appreciate an evolution that leads from a certain initial “essentialismˮ (the voice as the hidden essence of the narrative) to a much more historicist and relativist position, in which it is especially important how skaz appears and is combined with other techniques and procedures in each concrete literary context, in order to produce the effect of “deautomatisation.” In this way, it seems to us that the notion of skaz can still make a valid contribution in the ongoing discussions about the forms of oral transmission of literature, and its radical potential for resistance in contexts of cultural inequality and oppression.

6

O wiele więcej niż Google Translate, czyli komputerowe przetwarzanie języka naturalnego (NLP) w translatoryce i translatologii

54%

Okulska I.

Porównania

|

2020

|

vol. 26

|

issue 1

283-297

EN

The more technological development, the greater the participation of the human – in formulating tasks and problems, supervising and improving automated processes and interpreting their outcomes. The hierarchy is preserved, humans are still indispensable, but it does not mean that in certain areas of machinery the potential does not really exceed that of the human and that this advantage is not worth exploiting. Natural language processing (NLP) is not a young field, but in recent years, thanks to the thrive of deep learning methods, data and knowledge mining or new human-machine interfaces, computer text analysis is experiencing a real renaissance. As far as translation is concerned, it is mostly algorithms for machine translation that are being discussed. This article, on the other hand, presents a slightly broader spectrum of the translation process and looks at the accompanying elements (such as criticism) in which the use of NLP methods may bring new and interesting results. Results which, due to limited computing power, humans are unable to achieve. The discussion in the paper covers such aspects as the vector representation of language,stylometry and its application, or the analysis of large data sets – all for the purposes of translation and translatology.

PL

Przewrotna jest rola postępu – im więcej technologicznego rozwoju, tym większy udział człowieka – w koncepcji, formułowaniu zadań, interpretacji wyników, nadzorze i korekcie. Hierarchia jest zachowana, człowiek wciąż nieodzowny, ale to nie znaczy, że w pewnych obszarach maszynowy potencjał rzeczywiście nie przewyższa ludzkiego i że nie warto z tej przewagi skorzystać. Przetwarzanie języka naturalnego (NLP) to dziedzina niemłoda, ale w ostatnich latach dzięki rozkwitowi metod uczenia głębokiego (deep learning), mody na maszynowe wnioskowanie (data/knowledge mining) czy nowym sprzętowym interfejsom (m.in. zaawansowane rozpoznawanie obrazu) komputerowa analiza tekstu przeżywa istny renesans. W odniesieniu do translacji przyjęło się mówić i pisać głównie o coraz doskonalszych lub właśnie zupełnie niemożliwych algorytmach dla kolejnych par języków czy coraz większej precyzji samego tłumaczenia. Niniejszy artykuł przedstawia natomiast nieco szersze spektrum procesu tłumaczenia i przygląda się elementom przekładowi towarzyszącym (jak choćby krytyka), w których wykorzystanie metod NLP możeprzynieść nowe, ciekawe wyniki. Wyniki, których ze względu na ograniczoną moc obliczeniową człowiek nie jest w stanie osiągnąć. Omówione zostały takie aspekty jak wektorowa reprezentacja języka, stylometria i jej zastosowania czy analiza wielkich zbiorów danych – wszystko to na potrzeby szeroko rozumianychtranslacji i translatologii.

7

Translatoryka. Umiejscowienie, rola, kierunki rozwoju, zadania

51%

Gwóźdź G.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2016

|

vol. 52

|

issue 2(208)

251-274

PL

Celem artykułu jest przedstawienie translatoryki jako nauki interdyscyplinarnej ulokowanej w obszarze nauk humanistycznych z ambicjami transdyscyplinarnymi. Autor artykułu przedstawia zarys myśli przekładoznawczej, która od lat kształtuje translatorykę i inspiruje teoretyków przekładu do podejmowania coraz nowszych badań przyczyniających się do wzbogacenia translatoryki o nowe propozycje rozwiązań elementów spornych w przekładzie. Artykuł przedstawia również czytelnikowi kierunki, którymi translatoryka podążała i podąża nadal w swej wędrówce ku przyszłym nie podjętym dotąd badaniom. Kolejnym celem artykułu było przedstawienie polskiej bazy translatorycznej w postaci centrów kształcenia przyszłych adeptów zawodu tłumacza, a także zarysowanie najnowszego stanu wiedzy co do wymogów z tym związanych.

EN

The aim of the article is to present translation theory as a science located in the area of interdisciplinary humanities with a trans-disciplinary ambition. The article outlines the history of translation tendencies that for years have shaped translation theory and inspired translation theorists to pursue new research that would contribute to suggesting solutions to complex problems in translation. The following article also presents the reader with directions that translation theory has been following on its way towards the future research that has not yet been carried out. Another purpose of the article was to present main Polish translation training centers for future students of the translation profession, as well as to provide the recent state of knowledge concerning the requirements in this respect.

8

Różne modele protestu i wizja kultury w Reformacji

45%

Płuciennik J.

Rocznik Teologiczny

|

2018

|

vol. 03

347-364

PL

Artykuł jest pogłębioną analizą form protestu związanych z Reformacją. W trzech częściach najpierw omawia trzy główne formy protestu związane z Marcinem Lutrem, skupione wokół metaforycznych przedstawień Lutra jako filozofa z młotkiem, Lutra jako umacniającego swoje stanowisko w walce oraz Lutra obwieszczającego wolność chrześcijanina. Wszystkie te metaforyczne reprezentacje ujawniają zerwanie więzi z tradycją i teraźniejszością oraz akcentują wartości związane z protestantyzmem, takie jak indywidualizm, wolność sumienia, wolność słowa czy autonomia i niepodległość podmiotu. Następnie w artykule opisane są radykalne formy protestu w szeroko rozumianej Reformacji związane z aktami palenia dokumentów i książek oraz demonizowaniem przeciwnika w satyrycznych przerysowaniach na rycinach i obrazach. W drugiej części artykułu omawiam obecną w projekcie reformacyjnym wizję, którą streścić można metaforycznie w zawołaniu: „bliżej człowieka”. Tę wizję próbuję pokazać wskazując na zarys teorii języka i przekładu zaprezentowany w „Liście o przekładzie” Lutra z 1530 r. Ta wizja ujawnia się poprzez wyraziste empatyczne wychylenie ku zwykłemu użytkownikowi języka. W trzeciej części artykułu czytelnik znajdzie zarys koncepcji Reformacji jako ujawniającej podstawy myślenia projektowego, związanego z empatią i troską oraz pielęgnowaniem. To razem z ujawnionym wcześniej aktywizmem Reformacji pozwala na połączenie jej wizji z wizją kultury, etymologicznie wywodzącą się z uprawy, dbania, pielęgnowania. Główną tezą mojego artykułu jest, że Reformacja jest kulturą i że formy protestu wynikają w niej z konieczności zerwania więzi z tradycją i teraźniejszością, nie są zaś sednem jej działania.

EN

The article is an in-depth analysis of the forms of protests related to the Reformation. In three parts, the author first discusses the three primary models of protests associated with Martin Luther, focused around the metaphorical representations of Luther as a philosopher with a hammer, Luther strengthening his position on the battlefield, and Luther proclaiming the freedom of the Christian. All these metaphorical representations reveal the break of ties with tradition and the present and stress those values associated with Protestantism, such as individualism, freedom of conscience, freedom of speech, autonomy and independence of the subject. Next, the article describes radical forms of protest in the broadly understood Reformation related to the act of burning documents and books and demonising the opponent in satirical exaggerations in figures and pictures. In the second part of the article, the author discusses the vision that is present in the Reformation project, summarised metaphorically in the call: “closer to man” and tries to show this vision by pointing to an outline of the theory of language and translation presented in Luther’s “Letter on Translation” from 1530. Th is vision is revealed by the expressive empathetic inclination towards the ordinary language user. In the third part of the article, the reader will find an outline of the concept of Reformation as revealing the basics of design thinking related to empathy, care and nurturing. Th e revelation, together with the Reformation’s activism revealed earlier, allows the author to combine the Reformation’s vision with a vision of culture at large, etymologically derived from cultivation, care and nurturing. Th e central thesis of the article is that the Reformation is a culture and that the forms of protest result from the necessity to break ties with tradition and the present, and are not the core of its operation.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

1 Estudios Hispánicos

1 Język. Religia. Tożsamość

1 Między Oryginałem a Przekładem

1 Porównania

1 Rocznik Teologiczny

1 Studia Ucrainica Varsoviensia

1 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Càmara Outes C.

1 Gwóźdź G.

1 Katedra Lingwistyki Stosowanej i Kulturowej W. F.

1 Lewicki R.

1 Lisowski T.

1 Okulska I.

1 Ołijnyk T.

1 Płuciennik J.

1 Szafraniec K.

1 kamilszafraniec@gmail.com

1 2020

1 2019

1 2018

2 2017

2 2016

1 2012