Search results

1

Internacjonalizmy i inne zapożyczenia w nauczaniu języka polskiego jako obcego

100%

Szafraniec K., Łódzki U.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2011

|

vol. 18

PL

Celem artykułu jest przedstawienie internacjonalizmów i wyrazów obcych w świetle nauczania języka polskiego jako obcego. W pierwszej części artykułu zostały zdefiniowane pojęcia internacjonalizmu i wyrazu obcego w oparciu o różne klasyfikacje (głównie niemieckie). Następnie została nakreślona różnica pomiędzy internacjonalizmem, wyrazem obcym a tzw. „fałszywym przyjacielem tłumacza”. W drugiej części artykułu opisałem możliwe problemy, z którymi zetknąć się może lektor jpjo oraz korzyści płynące z podobieństwa leksyki, które mogą być pomocne w nauce fonetyki, morfologii oraz leksyki.

EN

The aim of the paper is to present internationalisms and loan words in the context of teaching Polish as foreign language. The first part of article defines internationalism and loan words, basing on various (mainly German) classifications. The difference between an internationalism, a loan word, and a false friend is shown in the paper. The second part of the article handles not only possible problems that can occur while learning Polish as a foreign language, but also helpful suggestions, which can be used in teaching phonetics, morphology, and the vocabulary of the Polish language.

2

Językowe konsekwencje Motu Proprio Summorum Pontificum

100%

Pskit W.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2011

|

vol. 20

271-280

EN

This paper is concerned with language change in Polish resulting from the ‘restoration’ of the Tridentine Mass in the Roman Catholic Church on the basis of Motu proprio Summorum Pontificum issued by Benedict XVI. The change in question has to do with the appearance of new Latin lexical borrowings in Polish as well as the ‘reactivation’ of those earlier, but somewhat forgotten, Latinate items. Although the process is limited in scope and might have a temporary character, it is an interesting instance of the influence of extra linguistic events on language.

3

Specyfika językowa rosyjskiej nomenklatury z zakresu medycyny estetycznej i chirurgii plastycznej

75%

Romanik A.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2017

|

vol. 17

EN

The given article is about Russian medical vocabulary, which is used in esthetic and plastic medicine. The analyzed material (for instance: names of cosmetic and esthetic procedures, plastic surgeries) was selected from specialized magazines, such as “Код молодости” and web-sides with esthetical clinics offers. The main purpose of the paper is to point out the most productive ways of nominations, to describe structure of searched lexicon. Also the author of the paper pays attention for an interesting linguistic phenomenon, such as, internationalization and lexical dualism (equonyms). The research has shown that the process of borrowing from European languages or transfer by English from classic languages (Latin or Greek) are the most popular ways of nomination. Besides, searching the structure of excerpted material, it was observed, that compound and analytic terms and are typical form used in that language area.

4

Foreign cuisine in Poland. Adapting names and dishes

71%

Tambor J.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

vol. 27

241-265

PL

Jedną z ciekawszych warstw słownictwa stanowią w języku polskim nazwy kulinariów, zwane z rzadka gastronimami. W tekście postanowiłam zająć się przede wszystkim nazwami, które funkcjonują na styku kultur i języków, uznając, że mogą one – często po różnych przekształceniach i zmianach adaptacyjnych – stanowić polskie kulturemy. Za kulturemy uznaję wyznaczniki dystynktywne danej kultury. A takimi – obok bigosu, pierogów, schabowego – są już na pewno choćby fasolka po bretońsku i śledź po japońsku, ale także bogracz, który jako nazwa potrawy w języku węgierskim nie występuje. Uwagę poświęcam także sposobom polszczenia niektórych zapożyczonych nazw. Przedstawione problemy są pewną propozycją dla nauczycieli języka polskiego jako obcego/drugiego, by ich uczniom ułatwić akceptację różnic kulturowych na styku kultury polskiej i ich własnej.

EN

One of the more interesting layers of vocabulary in Polish are lexical items related to cuisine, sometimes, though rarely, referred to as gastronyms. In this text I intend to mainly discuss the names which exist at the crossroads of languages and cultures, as I believe they may, often after various transformations and adaptations, constitute Polish culturemes. I consider them distinctive indicators of a culture. Those include not only bigos [sour cabbage stew], pierogi and schabowy [pork chop], but also fasolka po bretońsku [“Breton beans”, beans, bacon and sausage in tomato sauce] and śledź po japońsku [“Japanese herrings”, pickled herring, hard-boiled egg and pickle salad], as well as bogracz [a stew], a word which despite having Hungarian origins does not operate in Hungarian as the name of a dish. I shall also focus on the methods of Polonising some borrowed names. The problems which I shall discuss offer an opportunity for teachers of Polish as a foreign/second language to help their students more easily accept the cultural differences at the intersection of Polish culture and their own cultures.

5

„Rozporekgate” a „oscypekgate”, „biznesowy” a „casualowy”: angielsko-polskie hybrydy we współczesnej polszczyźnie

63%

Witalisz A.

Język Polski

|

2016

|

vol. 96

|

issue 4

65-74

PL

Celem artykułu jest omówienie kilku rodzajów formacji o charakterze hybrydalnym oraz z(re)definiowanie samego pojęcia hybryda, które, często obecne w badaniach nad kontaktem językowym, bywa różnie rozumiane w literaturze przedmiotu. Zgromadzony materiał badawczy jasno wskazuje na potrzebę wydzielenia następujących kategorii: półkalki, formacje hybrydalne, zaadaptowane zapożyczenia właściwe, derywaty. Podział ten jest o tyle zasadny dla badacza kontaktu językowego, że wyrażenia będące bezpośrednim wynikiem procesu zapożyczania z innego systemu językowego należy odróżnić od formacji, które nie posiadają obcego etymonu. Artykuł wyznacza jasną granicę między omawianymi kategoriami, obszernie je ilustrując angielsko-polskim materiałem językowym.

EN

The article aims to discuss several types of hybrid formations and (re)define the very notion of hybrid, which often appears in studies on language contact but happens to be variously interpreted. The research material used in the study illustrates the need to differentiate between the following categories: loanblends, hybrid creations, adapted loanwords and derivatives. This division is justified by the need to set apart direct outcomes of language contact from formations that do not have direct foreign etymons. The article sets a clear borderline between the categories in question and amply illustrates them with English-Polish language material.

6

Розвиток української футбольної лексики у Cхідній Ґаличині на початку ХХ століття

63%

Protsyk I.

Slavica Wratislaviensia

|

2017

|

vol. 165

315-327

EN

A detailed examination of the materials of Ukrainian sports periodicals at the end of the XIXth and the beginning of the 20th century and special editions of that time dedicated to football gives us the opportunity to trace the development of Ukrainian football vocabulary in the Eastern Halychyna of that period. Analysis of different thematic groups of football vocabulary at its initial but very intensive stage of its formation showed that in terminological football vocabulary borrowing football names was practiced, and correlation between national and foreign components was in favour of the former. It is remarkable that here and there loanwords had a few Ukrainian equivalents each, which was typical for the period of formation of national terminological systems — functioning of synonymic terms, sometimes extensive synonymic rows of special names denoting the same notion.

PL

Artykuł stanowi podsumowanie badań nad rozwojem ukraińskiego słownictwa piłkarskiego w Galicji Wschodniej na przełomie XIX i XX wieku. Badanie zostało przeprowadzone na korpusie tekstów pochodzących z ukraińskich czasopism sportowych oraz publikacji specjalistycznych poświęconych tematyce futbolowej, wydawanych od końca XIX do lat trzydziestych XX wieku. Analiza różnych grup tematycznych leksyki piłkarskiej z okresu jej początkowego, a zarazem intensywnego rozwoju wykazała, że wśród terminoleksyki piłki nożnej funkcjonowały jednocześnie nazwy rodzime i zapożyczone. Z badania wynika również, że wzajemny stosunek składników ukraińskich i obcojęzycznych rysował się na korzyść tych pierwszych. Ponadto na podstawie badanych artykułów prasowych odnotowano, że autorzy tekstów czasami wysuwali propozycje stosowania ukraińskich odpowiedników nazw zapożyczonych. Takie zachowanie językowe było typowym zjawiskiem w czasie kształtowania się ukraińskich systemów terminologicznych i przejawiało się między innymi funkcjonowaniem bliskoznacznych terminów, czasem długich synonimicznych szeregów nazw specjalnych, dla oznaczania tego samego pojęcia.

7

O „fejku”, „lajku” i „lejcie” w polszczyźnie internetowej

63%

Niepytalska-Osiecka A.

Język Polski

|

2014

|

vol. 94

|

issue 4

343-352

PL

W artykule omówiono produktywność słowotwórczą zapożyczonych z języka angielskiego wyrazów hejt, fejk i lajk , które z wypowiedzi internetowych trafiają do potocznej polszczyzny mówionej. Wymienione anglicyzmy po zaadaptowaniu ich do rodzimej pisowni i polskiego systemu fleksyjnego stały się aktywne słowotwórczo i zaczęto na ich podstawie tworzyć serie derywatów słowotwórczych. Omówienie budowy i użyć formacji słowotwórczych derywowanych od podstaw hejt, fejk i lajk stanowi główny cel niniejszego artykułu. Wśród omówionych derywatów znajdują się między innymi jednostki hejtować, shejtować, hejter, hejterstwo, fejkować, sfejkować, lajkować, zalajkować, odlajkować, lajker . Wszystkie omówione derywaty zostały zilustrowane cytatami z różnorodnych źródeł internetowych.

EN

The article discusses the derivational productivity of the words: "hejt", "fejk" and "lajk". These words — which were originally English — found their way into colloquial Polish via the Internet. After being adapted to the Polish spelling and inflectional systems, a series of derivatives were created for these words and these are, among others: hejtować, shejtować, hejter, hejterstwo, fejkować, sfejkować, lajkować, zalajkować, odlajkować, lajker. Discussing the structure and uses of derivational formations derived from "hejt", "fejk" and "lajk" is the main purpose of this article. All discussed derivatives are illustrated with quotations from diverse Internet sources.

8

Лексіка ранніх перакладаў апокрыфаў і яе роля ва ўзбагачэнні слоўнікавага складу старабеларускай мовы

63%

Будзько І.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

vol. 66

39-59

PL

W artykule poddano analizie słownictwo wczesnych zabytków piśmiennictwa starobiałoruskiego z XV wieku. Na podstawie konfrontacji poszczególnych leksemów z ich odpowiednikami w językach staroruskim oraz staropolskim zauważono, że słownictwo tekstu starobiałoruskiego zwykle zgodne jest z polską leksyką. Niektóre nazwy są wprowadzane do tekstu za pomocą markerów abo, albo i stanowią glosy wewnątrztekstowe, których celem jest wyjaśnienie czytelnikowi niezrozumiałych słów. Słownictwo analizowanych tekstów zawiera wiele nazw metaforycznych, o przenośnym znaczeniu, a także wyrazy ekspresywne, wzbogacające słownictwo języka starobiałoruskiego i podnoszące go do poziomu języka literackiego. W artykule zaprezentowano również nazwy, które odnotowano tylko w analizowanych zabytkach – niespotykane w innych tekstach starobiałoruskich. W ten sposób ukazano znaczenie języka i literatury staropolskiej we wzbogacaniu słownictwa starobiałoruskiego oraz przedstawiono rolę starobiałoruskich pisarzy i tłumaczy w przygotowaniu przekładu uwzględniającego potrzeby zróżnicowanego kulturowo społeczeństwa białoruskiego.

EN

The article analyzes the lexical composition of early translations of the historical texts of old Belarusian literature (the category of persons) of the 15th century. On the basis of matching individual words with their counterparts in the Old Russian and Old Polish languages it is concluded that the main lexical body of texts is consistent with Polish counterparts. Some nominations are entered into an ancient text with the help of the conjunction markers abo, albo and represent glosses within the text, the purpose of which is to explain to the reader unclear words in the opinion of the interpreter of the word. The vocabulary of these texts has many nominations: metaphorical, figurative meaning, emotional-evaluative expressions, which enrich the vocabulary of the Old Belarusian language and raise it to the level of the literary. The article also presents the nominations, which are recorded only in the analyzed historical texts and are no longer found in other texts of the Old Belarusian written language. Thus, the role of the Old Polish language and Old Polish literature in enriching the dictionary of the Old Belarusian language is presented, as well as the work of old Belarusian scribes on the interpretation and translation of the original text in such a way that the translation meets the needs of different culturally oriented layers of the old Belarusian society.

9

Przybysz niejedno ma imię, czyli o obcej leksyce nazywającej migrantów

63%

Kaźmierczak P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2018

|

vol. 52

81-96

EN

The article presents words that people use to describe migrants. The analysis mainly concerned words borrowed from foreign languages. This presentation shows the cultural context of using names of immigrants in Polish.

PL

-

10

„Świat na talerzu”*, czyli o nazwach potraw i napojów w reportażach kulinarnych

63%

Kowalonek-Janczarek M.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

vol. XX/3

61-77

EN

Out of 16 culinary reportages excerpted from the travel magazine National Geographic Traveler Polska (October, 2016), 10 representing traditional African (2), South American (3), Asian (2) and European (3) cuisines have been chosen and submitted to analysis. Firstly, 96 names of traditional dishes, beverages and foodstuffs have been selected and in the second step they have been classified on the formal, semantic and pragmatic level, showing the most common mechanisms of nomination. The extensive range of texts on the one hand combined with the fact that the reportages are written by a variety of journalists and concern different countries on the other hand, provides a reliable and differentiated source material, though to some extend limited. In view of, this further investigations on bigger corpora are needed.

11

Rachatłukum w słowiańskich ustach

63%

Stachowski M.

Rocznik Slawistyczny

|

2018

|

issue 67

103-113

EN

Two types of names for ‘Turkish delight’ are known in the Slavic languages: rahat-lokum ~ ratluk, and lokum. Even though most etymological dictionaries derive them from the same Arabo-Turkish etymon, their different structures are not discussed and the phonetic differences not explained. The aim of this paper is to establish the relative chronology of changes made to the original phrase, as well as to point out some problems which still remain more or less obscure.

12

Nowoczesność w leksyce – obecność w słowniku przejawem normalizacji "Słownik nowszego słownictwa słoweńskiego" z 2012 roku

54%

Zatorska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2020

|

vol. 54

43-57

EN

The aim of the paper is the presentation of the newer Slovene nouns (600) referring to people (mostly nomina agentis, nomina attributiva). The Slovene data from the mentioned dictionary was compared with the content of the Polish dictionaries. The conducted analysis confirms the differences between the Polish and the Slovene data. A tendency for semantic condensation and derivative potential were observed in the Slovene material. Equivalents of such Slovene words as: adrenalinec, agresivec, barbika, čokoholik, predzakonec, prestižnež, piarovka, piknikar, savnar are not confirmed in the Polish dictionaries. According to the author the Slovene data reveals a tendency for standardization and normalization.

PL

Celem artykułu jest prezentacja rzeczowników należących do nowszego słownictwa słoweńskiego (600 jednostek) określających ludzi (w większości nomina agentis, nomina attributiva). Materiał słoweński skonfrontowano z polskim, w tym z danymi leksykograficznymi, a przeprowadzona analiza wykazała różnice między materiałem z obu języków. Polskie słowniki nie notują odpowiedników takich słoweńskich leksemów, jak: adrenalinec, agresivec, barbika, čokoholik, predzakonec, prestižnež, piarovka, piknikar, savnar. W materiale słoweńskim dostrzeżono kondensację treści i potencjał słowotwórczy oraz dążenie do normalizacji i standaryzacji słownictwa przez umieszczenie w słowniku.

13

Googlować, trollować, tweetować…, czyli nowe zapożyczenia czasownikowe w języku użytkowników internetu

54%

Kacperska B.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2019

|

vol. 53

123-136

EN

The aim of the article is to systematize information about the new verbs which are concerning activity in the Internet space and using social media. The research material consists of 48 verb borrowings. It have been classified in terms of word formation (taking into account their foundations and formants). In this way, were distinguished three types of the new verbs, in which the basis are proper names, common names functioning as borrowings and native equivalents of anglicisms. Then on the similarity of dictionary entries describes three verbs borrowings: googlować, trollować and tweetować.

PL

Celem artykułu jest usystematyzowanie informacji na temat nowych konstrukcji werbalnych w polszczyźnie, które tematycznie są związane z aktywnością w przestrzeni internetowej, w tym z korzystaniem z mediów społecznościowych, i w których wykorzystuje się obce bazy słowotwórcze. Materiał badawczy składa się z 48 zapożyczeń czasownikowych i został sklasyfikowany pod względem słowotwórczym (pod uwagę wzięto podstawy i formanty). W ten sposób wyróżniono trzy typy nowych czasowników: z podstawami w postaci nazw własnych, wyrazów pospolitych i rodzimych odpowiedników anglicyzmów. Następnie na podobieństwo haseł słownikowych opisano trzy wybrane zapożyczenia czasownikowe: googlować, trollować i tweetować.

14

Orientalny rusycyzm czy zrusyfikowany orientalizm? W sprawie wyrazów: dżigit, jurta, kumys, kibitka, papacha

51%

Zinurova O.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2014

|

vol. 32

EN

This article tries to give us a piece of further explanation why some borrowings, which have long been considered in the Polish language for Russianisms are actually Orientalisms. These borrowingsare deeply set in the culture of Orient and still sound exotic in Polish.

PL

W tym artykule podjęto próbę wyjaśnienia, dlaczego niektóre zapożyczenia od dawna uważane w polszczyźnie za rusycyzmy tak naprawdę są genetycznymi orientalizmami. Orientalizmyte dostały się do języka polskiego drogą złożoną, zmieniając się nieco w wyniku kilku adaptacji słowiańskich. Mimo to wciąż brzmią obco, egzotycznie, tym samym dodatkowo zdradzając swojeniesłowiańskie pochodzenie. Cechuje je mocne osadzenie w realiach kulturowych.

15

Zapożyczenia polskie jako komponenty ciągu wariantów leksykalnych

51%

Марозава А.

Studia Białorutenistyczne

|

2015

|

vol. 9

EN

Since the late 80s. XX century we observe the process of increase of Polish lexical resources in the Belarusian press. Initially, the words borrowed from the Polish language gave texts an expression and seemed to be new. Later, studies have shown that the novelty of certain words is only apparent. The relative nature of the news were those words which were already known in the Belarusian language but came out of active use and today they are nothing else but an evidence of the revival of the old linguistic heritage. The peculiarity of these loans is that they do not serve to identify new realities and concepts, and represent variants of lexical units that already exist in the same familiar meanings.

PL

Od lat 80. XX wieku w publicystyce białoruskiej coraz częściej jest wykorzystywane, zwłaszcza w periodykach, słownictwo zapożyczone z języka polskiego. Początkowo używano polonizmów z przyczyn stylistycznych (nadawały tekstom ekspresji, stwarzały wrażenie nowości). Późniejsze badania wykazały, że owa nowość wielu tego rodzaju leksemów była względna. Tą cechą odznaczały się wyrazy, które już wcześniej występowały w języku białoruskim, wyszły jednak z aktywnego użycia, a obecnie powtórnie się uaktywniły. Osobliwością takich zapożyczeń jest to, że nie służą oznaczaniu nowych realiów i pojęć, ale są leksykalnymi wariantami jednostek, które już funkcjonują w języku w tym samym znaczeniu.

RU

З канца 80-х гг. ХХ ст. у беларускамоўнай публіцыстыцы павялічылася колькасць польскамоўных лексічных сродкаў, якія выкарыстоўваліся ў першую чаргу на старонках перыядычнага друку. На пачатковым этапе ужыванне паланізмаў надавала тэкстам экспрэсію і стварала ўражанне навізны. Пазней даследаванні паказалі, што навізна некаторых з лексем – толькі адносная. Адносны характар навізны мелі тыя са слоў, што ўжо былі вядомыя беларускай мове, аднак выйшлі з актыўнага ужытку і цяпер уяўляюць сабою адраджэнне ранейшых моўных здабыткаў. Асаблівасць такіх запазычанняў у тым, што яны не служаць для абазначэння новых рэалій і паняццяў, а з’яўляюцца лексічнымі варыянтамі адзінкак, што ўжо функцыянуюць у мове з тоеснымі значэннямі.

16

Polonizmy wśród białoruskich nazw procesów kognitywnych

51%

Rudenka A.

Studia Białorutenistyczne

|

2020

|

vol. 14

EN

Semantic study of verbs – names of cognitive events - in the Belarusian language has not been conducted before. As a separate lexical-semantic subsystem, verbs with the semantics of mental events were not considered on the material of other languages. The relevance of the article is due to the lack of a comprehensive description of this lexical and semantic sphere. The aim of the article is a comprehensive description of the names of cognitive events in the Belarusian language. The study reveals the semantic and syntactic characteristics of each verb and the types of relationships between them. The lexical values are determined accordingly; the type of each token chosen by the verb's mode of action, i.e Aktionsart; actant type of the verb and its syntagmatic connections. Polonisms are singled out and described in the article. Names of cognitive events are verbs with the semantics ‘вырашыць, ‘угадаць’, ‘зразумець’, ‘даведацца’, ‘запомніць’, ‘успомніць’, ‘вынайсці’ [decide, conclude, guess, understand, learn, remember, recall, invent]. Of the forty units, seven lexemes are borrowed from the Polish language or the Polish language has acted as an intermediary in their borrowing. In the subgroup with the semantics ‘вырашыць, зрабiць вывад’ [decide, conclude] the lexemes дэдукаваць, разважыць, размеркаваць, разрахаваць [deduce, reflect, distribute, calculate] were borrowed in Belarusian through the Polish language. Three other Polonisms have a common semantics of ‘зразумець’, ‘даведацца’ [understand, learn]. The lexemes дапяць і распрацаваць [finish and develop] were borrowed from the Polish language. The Belarusian word асэнсаваць [sense] has Latin roots, but it got into Belarusian through Polish mediation. At the same time, the verb formation exists today only in the Belarusian language. All these polonisms, except of the modern borrowing дапяць [achieve your own, finish], were already used in the old Belarusian language. They are transitive - the same rule was inherent in these verbs in the Polish language. The new borrowing дапяць [achieve your own, finish] is used without object or with an added sentence.

PL

Badanie semantyki czasowników – nazw procesów kognitywnych – na materiale języka białoruskiego nie było dotychczas podejmowane. Jako specjalny podsystem leksykalno-semantyczny czasowniki w znaczeniu „procesy mentalne” na materiale innych języków również nie był wcześniej poddany badaniu. Aktualność tego artykułu wynika z braku kompleksowego opisu niniejszego zagadnienia leksykalno-semantycznego. Celem artykułu jest całościowy opis nazw procesów kognitywnych w języku białoruskim. Badaniu poddane zostały cechy semantyczne i składniowe każdego czasownika oraz rodzaje relacji między nimi. Zgodnie z czym definiowane są znaczenia leksykalne, typ każdego leksemu według rodzaju czynności; aktantnу typ czasownika oraz jego związki syntagmatyczne. W artykle zwraca się również uwagę, które czasowniki zapożyczono z języka polskiego i które przez jego pośrednictwo. Nazwy procesów kognitywnych zostały podzielone na kilka grup z semantyką ‘decydować, wnioskować’, ‘zgadnąć’, ‘zrozumieć’, ‘dowiedzieć się’, ‘zapamiętać’, ‘przypomnieć’. Spośród czterdziestu jednostek siedem zapożyczono z języka polskiego lub język polski pełnił rolę pośrednika w ich zapożyczeniu. W podgrupie semantycznej ‘decydować, wnioskować’ za pośrednictwem języka polskiego do białoruszczyzny zapożyczono leksemy дэдукаваць, разважыць, размеркаваць, разрахаваць. Trzy kolejne polonizmy mają semantykę ‘zrozumieć’, ‘dowiedzieć się’. Z języka polskiego zapożyczono wyrazy дапяць i распрацаваць. Brus. асэнсаваць ma korzenie łacińskie, ale do białoruszczyzny został zapożyczony przez polskie pośrednictwo. Wszystkie te leksemy, z wyjątkiem niedawnego zapożyczenia дапяць, były używane już w okresie starobiałoruskim. Są one przechodnie – taka sama rekcja była typowa dla tych czasowników w języku polskim. Czasownik дапяць używany jest bez obiektu lub ze zdaniem podrzędnym dopełnieniowym.

RU

Семантычнае вывучэнне дзеясловаў – найменняў кагнiтыўных падзей – у беларускай мове раней не праводзiлася. Як асобная лексiка-семантычная падсiстэма дзеясловы з семантыкай ментальных падзей не разглядалiся i на матэрыяле iншых моў. Актуальнасць артыкула абумоўлена адсутнасцю цэласнага апiсання гэтай лексiка-семантычнай сферы. Мэтай артыкула з’яўляецца комплекснае апiсанне назваў кагнітыўных падзей у беларускай мове. Падчас даследавання выяўляюцца семантычныя і сінтаксічныя характарыстыкі кожнага дзеяслова і вiды адносiн паміж імі. У адпаведнасцi з гэтым вызначаюцца лексiчныя значэннi; тып кожнай абранай лексемы па спосабу дзеяслоўнага дзеяння; актантны тып дзеяслова i яго сiнтагматычныя сувязі. Асобна вылучаны і апісаны ў артыкуле паланізмы. Найменні ментальных падзей – гэта дзеясловы з семантыкай ‘вырашыць, зрабiць вывад’, ‘угадаць’, ‘зразумець’, ‘даведацца’, ‘запомніць’, ‘успомніць’, ‘вынайсці’. З сарака адзінак сем запазычана з польскай мовы або польская мова адыграла ролю пасрэдніцы ў іх запазычанні. У падгрупе з семантыкай ‘вырашыць, зрабiць вывад’ праз польскую мову прыйшлі ў беларускую лексемы дэдукаваць, разважыць, размеркаваць, разрахаваць. Яшчэ тры паланізмы маюць агульную семантыку ‘зразумець’, ‘даведацца’. З польскай мовы запазычаны дапяць і распрацаваць. Бел. асэнсаваць мае лацінскія карані, але ў беларускую трапіла праз польскае пасрэдніцтва. Пры гэтым дзеяслоўнае ўтварэнне сёння існуе толькі ў беларускай мове. Усе гэтыя паланiзмы, акрамя сучаснага запазычання дапяць, ужываліся ўжо ў старабеларускай мове. Яны з’яўляюцца пераходнымі – такое ж кіраванне было ўласцівае гэтым дзеясловам і ў польскай мове. Новае запазычанне дапяць ужываецца безаб’ектна ці з даданым дапаўняльным сказам.

17

Zum Phänomen der Hybridbildungen in der Modesprache

51%

Choromański M.

Prace Językoznawcze

|

2020

|

issue XXII/3

45–58

DE

Das Ziel des vorliegenden Beitrags ist die Darstellung des für die gegenwärtige deutsche Sprache charakteristischen Phänomens der Hybridbildungen am Beispiel der Analyse der Modesprache. Aus der linguistischen Perspektive ist die Erscheinung der Verbindung der indigenen und exogenen Sprachelemente interessant, da sich derzeit viele Sprachnutzer immer häufiger solcher Kombinationen bedienen. Einleitend werden die Begriffe Entlehnung, Fremdwort und Lehnwort erläutert. Darauffolgend wird auf die Explikation des Terminus Hybridbildung eingegangen wie auch die Frage der Sprache der Mode entfaltet. Die auf die theoretische Untermauerung gestützte korpusbasierte Untersuchung wurde anhand von drei Kriterien durchgeführt: morphologisch, fremdlingual und semantisch. Überdies wurden orthographische Aspekte der hybriden Bildungen und die Anzahl von in ihnen erscheinenden Komponenten ausgewertet.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie charakterystycznego dla współczesnego języka niemieckiego fenomenu hybryd słowotwórczych na przykładzie języka mody. Z perspektywy lingwistycznej zjawisko łączenia rodzimych i nienatywnych elementów językowych jest interesujące, ponieważ obecnie wielu użytkowników języka posługuje się coraz częściej i chętniej takimi kombinacjami. Wstępnie wyjaśniono pojęcia zapożyczenia oraz zintegrowanych i niezintegrowanych wyrazów obcych. W następnej kolejności zgłębiono termin hybrydy słowotwórczej, jak również rozwinięto kwestię języka mody. Oparte na teoretycznych podwalinach badanie korpusowe przeprowadzono na podstawie trzech kryteriów: morfologicznego, obcolingwalnego i semantycznego. Ponadto przeanalizowano aspekty ortograficzne mieszanych tworów językowych oraz liczbę pojawiających się w nich komponentów.

EN

The aim of this article is to present the phenomenon of word-formation hybrids characteristic of the contemporary German language as visible in the language of fashion. From the linguistic perspective, the phenomenon of combining native and non-native language elements is interesting, as nowadays many language users tend to employ such combinations more and more often. Firstly, the concepts of borrowing and integrated and non-integrated foreign words were clarified. Further on, the focus was placed on the term word-formation hybrid, as well as the issue of the language of fashion. Based on the theoretical foundations, the corpus study was conducted in accordance with three criteria: morphological, foreignlingual and semantic. Moreover, the spelling aspects of word forming hybrids and the number of components comprising them were analysed.

18

Janusz Siatkowski, Studia nad słowiańsko-niemieckimi kontaktami językowymi. – Warszawa : Uniwersytet Warszawski ; Wydział Polonistyki ; Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej, 2015. – 503 s.

51%

Czopek-Kopciuch B.

Rocznik Slawistyczny

|

2016

|

vol. 65

117-119

19

Wyzwania XXI wieku na kartach leksykografii

45%

Białek E. J.

Przegląd Rusycystyczny

|

2022

|

issue 3 (179)

27-44

RU

Статья посвящена избранной лексике русского и польского языков, частотность употребления которой в современных текстах возрастает. Автор исследования обращает внимание на разные отношения между языком и действительностью: язык как отражение действительности, язык как инструмент ее интерпретации и создания. В статье рассматриваются такие пары слов, как вызов / wyzwanie, хаб / hub, гуманитарный / humanitarny, гибридный / hybrydowy, cлово абьюз, дериваты с компонентом кибер и их польские эквиваленты, а также коллокации.

EN

The aim of this article is to present a selected lexis of Russian and Polish languages, which is increasingly used in contemporary texts. The author of the study pays attention to the various relations between language and reality: language as a reflection of reality, language as a tool for its interpretation and creation. The paper discusses such pairs of words as вызов / wyzwanie, хаб / hub, гуманитарный / humanitarny, гибридный / hybrydowy, the word абьюз, derivatives with the component кибер and their Polish equivalents, as well as collocations.

PL

Artykuł jest poświęcony wybranej leksyce języka rosyjskiego i polskiego, której częstość użycia we współczesnych tekstach wzrasta. Autor badania zwraca uwagę na różne relacje między językiem a rzeczywistością: język jako odbicie rzeczywistości, język jako narzędzie jej interpretacji oraz kreacji. W pracy zostały omówione takie pary słów, jak вызов / wyzwanie, хаб / hub, гуманитарный / humanitarny, гибридный / hybrydowy, słowo абьюз, derywaty z komponentem кибер oraz ich polskie odpowiedniki, a także kolokacje.

20

Nowe i aktualizowane zapożyczenia z języka polskiego w języku białoruskim na początku XXI wieku i ich odzwierciedlenie w opracowaniach leksykograficznych

32%

Уласевіч В.

Studia Białorutenistyczne

|

2015

|

vol. 9

EN

The article is devoted to new lexemes of Polish origin in the Belarusian language in the beginning of the 21st century and the experience of its lexicographic description. The process of borrowing lexemes from the Polish language and through its mediation is a characteristic feature of the modern Belarusian language which is being actualized in it. Normally, new and actualized borrowings from the Polish language are doublets of standard Belarusian lexemes. Despite the ambiguous attitude of the Belarusian language native speakers and linguists to them, they begin to be fixed in normative monolingual and bilingual dictionaries.

PL

Artykuł został poświęcony nowej leksyce pochodzenia polskiego w języku białoruskim na początku XXI wieku. We współczesnym języku białoruskim zazwyczaj nowe zapożyczenia z języka polskiego stanowią dublety leksemów białoruskich, należących do odmiany literackiej. Zapożyczenia te, pomimo niejednoznacznego stosunku do nich użytkowników języka i lingwistów, trafiają do publikacji leksykograficznych.

RU

Артыкул прысвечаны новай лексіцы польскага паходжання ў беларускай мове пачатку ХХІ ст. і вопыту яе лексікаграфічнага апісання. Характэрным для сучаснай беларускай мовы з’яўляецца тое, што ў ёй актывізуецца працэс запазычвання лексікі з польскай мовы і праз яе пасрэдніцтва. Звычайна новыя і актуалізаваныя запазычанні з польскай мовы з’яўляюцца дублетамі нарматыўных беларускіх лексем. Нягледзячы на неадназначнае стаўленне да іх носьбітаў беларускай мовы і лінгвістаў, яны пачынаюць фіксавацца нарматыўнымі аднамоўнымі і перакладнымі лексікаграфічнымі выданнямі.

Refine search results

Internacjonalizmy i inne zapożyczenia w nauczaniu języka polskiego jako obcego

Językowe konsekwencje Motu Proprio Summorum Pontificum

Specyfika językowa rosyjskiej nomenklatury z zakresu medycyny estetycznej i chirurgii plastycznej

Foreign cuisine in Poland. Adapting names and dishes

„Rozporekgate” a „oscypekgate”, „biznesowy” a „casualowy”: angielsko-polskie hybrydy we współczesnej polszczyźnie

Розвиток української футбольної лексики у Cхідній Ґаличині на початку ХХ століття

O „fejku”, „lajku” i „lejcie” w polszczyźnie internetowej

Лексіка ранніх перакладаў апокрыфаў і яе роля ва ўзбагачэнні слоўнікавага складу старабеларускай мовы

Przybysz niejedno ma imię, czyli o obcej leksyce nazywającej migrantów

„Świat na talerzu”*, czyli o nazwach potraw i napojów w reportażach kulinarnych

Rachatłukum w słowiańskich ustach

Nowoczesność w leksyce – obecność w słowniku przejawem normalizacji "Słownik nowszego słownictwa słoweńskiego" z 2012 roku

Googlować, trollować, tweetować…, czyli nowe zapożyczenia czasownikowe w języku użytkowników internetu

Orientalny rusycyzm czy zrusyfikowany orientalizm? W sprawie wyrazów: dżigit, jurta, kumys, kibitka, papacha

Zapożyczenia polskie jako komponenty ciągu wariantów leksykalnych

Polonizmy wśród białoruskich nazw procesów kognitywnych

Zum Phänomen der Hybridbildungen in der Modesprache

Janusz Siatkowski, Studia nad słowiańsko-niemieckimi kontaktami językowymi. – Warszawa : Uniwersytet Warszawski ; Wydział Polonistyki ; Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej, 2015. – 503 s.

Wyzwania XXI wieku na kartach leksykografii

Nowe i aktualizowane zapożyczenia z języka polskiego w języku białoruskim na początku XXI wieku i ich odzwierciedlenie w opracowaniach leksykograficznych