Interesa światowe i sprawy rodzinne w korespondencji Teofili z Leszczyńskich Wiśniowieckiej (1680–1757)

• Authors: Agnieszka Jakuboszczak , Bernadetta Manyś

Title variants

EN

Political interests and family affairs in the correspondence of Teophila née Leszczyńska Wiśniowiecka (1680–1757)

Abstracts

EN

  Teofila (1680-1757) belongs to the group of active magnates living in the first half of the 18th century which, however, remains less. The preserved correspondence makes it possible to analyze her activities in the political and family fields. Her letters are therefore a valuable source of knowledge about the everyday life of her relatives and about the backstage of political events in the Polish-Lithuanian Commonwealth. 

PL

Teofila z Leszczyńskich Wiśniowiecka (1680–1757) należy do grupy bardzo aktywnych magnatek żyjących w pierwszej połowie XVIII w., która jednak pozostaje mniej znana. Zachowana korespondencja pozwala przeanalizować jej działalność na polu politycznym i rodzinnym. Jej listy są więc cennym źródłem wiedzy o życiu codziennym jej bliskich oraz o kulisach wydarzeń politycznych rozgrywających się w Rzeczypospolitej. 

Keywords

EN

correspondence; Wiśniowieccy; Teofila née Leszczyńska Konarzewska Wiśniowiecka; Moldavia

PL

korespondencja; Wiśniowieccy; Teofila z Leszczyńskich Konarzewska Wiśniowiecka; Mołdawia

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Balcanica Posnaniensia Acta et studia
• Year: 2022
• Volume: 29
• Pages: 145-168

Dates

published

2022

Contributors

author

Agnieszka Jakuboszczak

• Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland

• https://orcid.org/000000025841878X

author

Bernadetta Manyś

• Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland

• https://orcid.org/0000000222138508

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD)
• Archiwum Radziwiłłów (AR): dz. V: sygn. 17514a; 17514/XII; 17514/XIII; 17514/XIV; dz. X, sygn. 963; dz. VI, sygn. II 80a; dz. XI, sygn. 154.
• Archiwum Zamoyskich: sygn. 517
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Bartoszewiczów: Mieczkowski D., Życiorys Teofili Leszczyńskiej zamężnej Xiężnej Wiśniowieckiej potem zakonnicy Reguły S. Dominika, sygn. 1284.
• Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk (BK PAN): rkps. 424, 426, 961, 7247, 11979
• Holtacker J., Abbrege historique et genealogique de la (...) maison d’Aspremont, Vienne 1693.
• Politowski A., Tryumf troistey łaski boskiey zwyciężaiącey świat z honorami (...). Jaśnie Oswieconey Teofili z Leszczyńskich, Lwów 1753.
• Przy boku króla Stanisława Leszczyńskiego (1706–1709), t. I: Wyprawy do Saksonii i Litwy w latach 1706–1708. Listy królewskich sekretarzy 6Samuela Kazimierza Szwykowskiego i Jozafata Michała Karpia oraz fragmenty z gazet pisanych i diariuszy, wyd. J. Dygdała, Warszawa 2018.
• Przy boku króla Stanisława Leszczyńskiego (1706–1709), t. 2 (W wędrówkach po Polsce między Gdańskiem a Lwowem w latach 1708–1709. Listy królewskiego sekretarza Jozafata Michała Karpia oraz fragmenty z gazet pisanych i diariuszy), wyd. J. Dygdała, Warszawa 2019.
• Wiśniowiecki J. A., Ilias Polski (1700–1710), wyd. P. Romaniuk, J. Burdowicz-Nowicki, Warszawa 2018.
• Wiśniowiecki M. S., Dla pamięci, co się którego roku działo, [w:] A. Przeździecki, Podole, Wołyń, Ukraina, t. 1, Wilno 1841.
• Anusik Z., O książętach Wiśniowieckich i czasach w których żyli. Suplement do monografii rodu, „Przegląd Nauk Historycznych” 2009, t. 8, nr 2, s. 149–245.
• Anusik Z., Stroynowski A., Radziwiłłowie w epoce saskiej. Zarys dziejów politycznych i majątkowych, „Acta Univesritatis Lodziensis. Folia Historica” 1989, t. 33, s. 29–58.
• Bernatowicz T., „Akt bardzo rzadko praktykowany”. Uroczystość obłóczyn księżnej Teofili z Leszczyńskich Wiśniowieckiej we Lwowie, [w:] Polska i Europa w dobie nowożytnej/L’Europe moderne: nouveau monde, nouvelle civilisation? Modern Europe - new world, new civilisation? Prace naukowe dedykowane Profesorowi Juliuszowi A. Chrościckiemu, Warszawa 2009, s. 325–332.
• Betlej A., Kościół jezuitów w Krzemieńcu. Uwagi na temat autorstwa i genezy architektury oraz relacji architekt-fundator, „Studia nad sztuką renesansu i baroku” 2000, t. 4, s. 193–215.
• Betlej A., Nowe źródła do kaplicy Wiśniowieckich we Lwowie, [w:] Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce i na Rusi Koronnej w czasach nowożytnych, red. A. Betlej, K. Brzeziny-Scheuerer, P. Oszczanowski, Wrocław 2011, s. 305–314.
• Betlej A., Sibi, Deo, Posteritati. Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku, Kraków 2010.
• Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII–XVIII wieku, Kraków 2017.
• Chynczewska-Hennel T., Idee unii hadziackiej - pięćdziesiąt lat później, „Kwartalnik Historyczny” 2002, t. 109, nr 3, s. 135–146.
• Czamańska I., Suplement do suplementu. Odpowiedź na Zbigniewa Anusika recenzję książki Wiśniowieccy. Monografia rodu, „Res Historica” 2014, t. 40, s. 279–309. https://doi.org/10.17951/rh.2015.40.279
• Czamańska I., Wiśniowieccy. Monografia rodu, Poznań 2007.
• Dworzaczek W., Leszczyński Władysław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972, s. 152–153.
• Horwat J., Młodość księcia Dymitra Wiśniowieckiego. „Historia. Rocznik Historyczno-Archiwalny” 1998, t. 6, s. 3–36.
• Jakuboszczak A., Manyś B., Obraz małżeństwa Anny z Mycielskich i Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” w listach „drugiej Pani na Nieświeżu”, [w:] Wokół Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego tradycji, red. B. Manyś, M. Zwierzykowski, Poznań 2016, s. 185–200.
• Jakuboszczak A., Rodzina i rodzinność szlachcianek wielkopolskich w XVIII wieku, Poznań 2016.
• Jankowski R., Sprawa testamentów Anny z Chodorowskich Dolskiej z 1711 roku, „Miscellanea Historico-Archivistica” 2014, t. 21, s. 271–282.
• Kazańczuk M., Na tropie autora „Historyj świeżych i niezwyczajnych”. Dwa jezuickie rękopisy z epoki saskiej, „Pamiętnik Literacki” 1991, t. 82, nr 3, s. 195–203.
• Kąsinowska R., Zamek w Kórniku, wyd. II, Kórnik 2019.
• Kicińska U., W tym osieroconym stanie. Pozycja wdowy w społeczeństwie szlacheckim w Rzeczypospolitej (od schyłku XVII do połowy XVIII wieku), Kraków 2020.
• Kracik J., Chrzest w staropolskiej kulturze duchowej, „Nasza Przeszłość”, t. 73, s. 197–200.
• Krzywy R., Dusza rogata. Autobiograficzny wiersz Anny Ludwiki z Mycielskich Radziwiłłowej, „Pamiętnik Literacki” 2018, t. 109, nr 4, s. 251–270. https://doi.org/10.18318/pl.2018.4.16
• Kuran M., Tryumf Taidy ogłoszony. O diariuszu obłóczyn u dominikanek lwowskich księżnej Teofili Wiśniowieckiej w 1753 roku, „Piśmiennictwo zakonne. Tematy i konteksty” 2014, nr 4(9), s. 268–290.
• Link-Lenczowski A., Potocki Józef, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 28, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984–1985, s. 59–72.
• Majewski W., Leszczyński Wacław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972, s. 151–152.
• Manyś B., „Radości i troski Anny z Mycielskich Radziwiłłowej w listach do męża Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki”, [w:] Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII–XIX wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa 2016, s. 171–185.
• Manyś B., Anna Katarzyna z Sanguszków Radziwiłłowa i Michał Kazimierz Radziwiłł „Rybeńko”. Relacje matki z synem na podstawie diariusza wojewody wileńskiego, [w:] Kulturowe wzorce a społeczna praktyka. Studia z dziejów kobiet, red. A. Jakuboszczak, P. Matusik, Poznań 2012, s. 127–139.
• Marcinek R., Sanguszko Paweł Karol, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 34, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992–1993, s. 497–500.
• Mroczek K., Tytulatura w korespondencji staropolskiej jako problem stosunku między nadawcą a odbiorcą, „Pamiętnik Literacki” 1978, t. 69, nr 2, s. 127–148.
• Muszyńska A., Odpowiedni czas na małżeństwo w poglądach polskiej i litewskiej magnaterii w XVIII wieku, „Pisma Humanistyczne” 2014, t. 12, s. 68–84.
• Pietrzak J., Księżna dobrodziejka. Katarzyna z Sobieskich Radziwiłłowa (1634–1694), Warszawa 2016.
• Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich, Wilanów 2020.
• Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.
• Popiołek B., Rodzina szlachecka w świetle testamentów z XVII i XVIII wieku, [w:] Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, red. C. Kuklo, Warszawa 2008, s. 139–152.
• Rachuba A., Radziwiłł Karol Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987, s. 240–248.
• Sajkowski A., Od „Sierotki” do „Rybeńki”. W kręgu Radziwiłłowskiego mecenatu, Poznań 1965.
• Słaby A., „Aby po śmierci jakowa trudność na potem nie zachodziła” – testament marszałkowej Anny z Chodorowskich 1v. Wiśniowieckiej Dolskiej, „Klio” 2019, t. 50, nr 3, s. 131–148. https://doi.org/10.12775/KLIO.2019.029
• Słaby A., Anna Franciszka z Gnińskich Zamoyska w roli protektorki – próba sondażu, [w:] W kręgu patronatu kobiecego w XVII–XVIII wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, A. Penkała-Jastrzębska, Kraków 2018, s. 253–267.
• Stojek-Sawicka K., Relacje dominikanów i dominikanek ze środowiskiem magnackim w czasach saskich i stanisławowskich na przykładzie rodu Radziwiłłów nieświeskich, [w:] Święty Jacek i dziedzictwo dominikańskie, red. ks. E. Mateja, A. Pobóg-Lenartowicz, M. Rowińska-Szczepaniak, Opole 2008, s. 541–557.
• Śląski S., Fundatorzy klasztoru na św. Górze pod Gostyniem, „Nasza Przeszłość” 1970, nr 32, s. 183–221.
• Trzepiota M., Stan błogosławiony, czy „nieznośne męki”? Kobieta staropolska w okresie ciąży i połogu w świetle memuarów, [w:] Per mulierem… Kobieta w dawnej Polsce - w średniowieczu i w dobie nowożytnej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012, s. 433–449.

Identifiers

DOI

10.14746/bp.2022.29.11

Biblioteka Nauki

32319097