Wdrożenie procedury ochrony sygnalistów : Wyzwania dla Najwyższej Izby Kontroli

• Authors: Elżbieta Jarzęcka-Siwik

Title variants

EN

Introduction of Whistleblowers Protection Procedure – Challenges to NIK

Abstracts

EN

In Poland, there are no comprehensive regulations to impose the obligation to protect whistleblowers by entities both in the public and private sectors. Limited protection can be found in the regulation related to complaints and motions, and to the breach of trade secret with regard to disclosing irregularities, negligence, illicit actions, when it is justified with public interest protection. The system for whistleblowers’ protection is regulated in various ways in the European Union Member States. The EU legislatu re for many years did not provide for a unified procedure for serving whistleblowing, nor for protecting whistleblowers from retaliation. This situation will change once the Member States introduce the Directive (EU) 2019/1937 of the European Parliament and of the Council of 23 October 2019 on the protection of persons who report bre aches of Union law. It obliges the Member States to provide legal basis for a procedure to report irregularities or misuse in public and private institutions. The Polish legisla tor is now obliged to transpose the Union’s regulations, which will allow to elimina te the current lack of comprehensive provisions. However, it seems more necessary to decide on the scope and norms for whistleblower protection. The Supreme Audit Office, as many other public and private entities, will soon have to face the challenge of implementing a system for protecting whistleblowers, as well as for using reported irregularities during audit planning and during auditing. In the article, the notion of whistleblowing has been discussed, as well as the scope where it applies. The defi nition of a whistleblower is also presented, and the need for an appropriate internal procedure to report breaches, and to introduce measures to protect whistleblowers. The article also identifies problems that may arise in relation to the obligation to keep auditor’s secrecy, and loyalty to the employer. An important issue is also how whistle blowing is to be used in audit planning and realisation.

PL

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1917 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia praw Unii zobowiązuje kraje członkowskie do stworzenia podstaw prawnych procedury ujawniania nieprawidłowości lub nadużyć w instytucjach publicznych i prywatnych. Nowa regulacja prawna sprawi, że przed Najwyższą Izbą Kontroli pojawi się szereg wyzwań, ale też otworzą nowe możliwości, których umiejętne wykorzystanie znacznie zwiększy efektywność działań kontrolnych. W artykule omówiono pojęcia sygnalizacji (z ang. whistleblowingu) oraz podstawowy zakres przedmiotowy, do którego ma zastosowanie. Przedstawiono definicję sygnalisty, wskazano na konieczność opracowania odpowiedniej wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń i wdrożenia środków ochrony informatorów. Przed stawiono problemy, które mogą pojawić się ze względu na obowiązek zachowania tajemnicy kontrolerskiej oraz lojalności wobec pracodawcy. Istotną rozważaną kwestią jest też wykorzystanie sygnalizacji w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli.

Keywords

PL

sygnalista; whistleblowing; dyrektywa; ochrona prawna; procedury sygnalizowania

EN

whistleblowing; whistleblower; directive; legal protection; whistleblowing procedure

• Publisher: Najwyższa Izba Kontroli
• Journal: Kontrola Państwowa
• Year: 2021
• Volume: 66
• Issue: 2 (397)
• Pages: 8-24

Dates

published

2021

Contributors

author

Elżbieta Jarzęcka-Siwik

• Najwyższa Izba Kontroli

References

• M. Bartosiewicz: Ochrona sygnalistów w Polsce – których firm dotyczy, „Rzeczpospolita” z 19.2.2020 r.
• A. Berger: Jaka ma być rola sygnalisty w firmie, „Rzeczpospolita” z 7.4.2018 r.
• M. Błachucki: Skargi, wnioski i petycje – powszechne środki ochrony prawnej, Wrocław 2017.
• K. Dulewicz: Sygnaliści pod unijną ochroną, „Rzeczpospolita” z 12.4.2018 r.
• Ł. Guza: Nieskuteczne uciszanie pracowników – sygnalistów, Dziennik Gazeta Prawna z 16.4.2020 r.
• M. Maciejewski: Whistleblowing. Instytucja i jej rola w kształtowaniu odpowiedzialności w administracji [w:] Z. Duniewska ( red.), M. Stahl (red.): Odpowiedzialność administracji i w administracji, Warszawa 2013.
• G. Makowski i M. Waszak: Ustawa o ochronie sygnalistów w Polsce – o potrzebie i perspektywach jej wprowadzenia, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2016.
• Ł. Napiórkowski: Wpływ pandemii na ochronę sygnalistów, „Rzeczpospolita” z 6.10.2020 r.,
• A. Rutkowska, A. Kantor-Kilian: Akceptacja sygnalistów w miejscu pracy i wdrożenie ich ochrony przez dyrektywę UE, „Rzeczpospolita” z 13.6.2020 r.
• H. Szewczyk: Ochrona prawna pracowników-sygnalistów (uwagi de lege lata i de lege ferenda), „Przegląd Sądowy” nr 1/2020 r.
• M. Waszak: Sygnaliści zadbają o uczciwe urzędy, „Rzeczpospolita” z 14.4.2020 r.
• A. Wojciechowska-Nowak: Założenia do ustawy o ochronie osób sygnalizujących nieprawidłowości w środowisku zawodowym. Jak polski ustawodawca może czerpać z doświadczeń państw obcych? Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2012.

Identifiers

DOI

10.53122/ISSN.0452-5027/2021.1.9

Biblioteka Nauki

2047020