Obywatelska analiza prawa – doświadczenia dla systemu stanowienia prawa

• Authors: Krzysztof Izdebski , Grzegorz Wiaderek

Title variants

EN

Citizen evaluation of laws. Experiences for the law-making system

Abstracts

EN

This article discusses the experiences and outcomes of the ex-post evaluations of two legal acts, i.e. the Act on Reuse of Public Sector Information and the Act on Free Legal Assistance, Free Civic Counseling, and Legal Education, performed by two non-governmental organizations, Fundacja ePaństwo and the INPRIS Institute for Law and Society. The conclusions from these evaluations and the testing of the applied evaluation tools formed the basis for an attempt to develop tools for active and professional NGO participation in the law-making process. Both evaluations aimed to verify the extent to which the data presented in the relevant impact assessments and statements of reasons lend themselves to evaluating Obywatelska analiza prawa... whether the two above-mentioned pieces of legislation are fit for purpose and effective. The research has found both laws to be dysfunctional, and identified specific problems which require a legislative, organizational, or financial response. The usability of impact analyses for further ex-post evaluations of the fitness and effectiveness of the laws concerned was confirmed to be poor. The most important reason behind this situation is the quality of data provided in impact assessments. Those willing to do similar research will be able to use the methodology and tools developed for evaluating ex post laws.

PL

W artykule omówiono doświadczenia i wyniki badań dwóch organizacji pozarządowych – Fundacji ePaństwo oraz Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRIS – które przeprowadziły ewaluację ex post dwóch aktów prawnych: Ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego i Ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Wnioski z tych badań oraz testowania użytych narzędzi posłużyły do próby wypracowania narzędzi aktywnego i profesjonalnego uczestniczenia organizacji pozarządowych w procedurach stanowienia prawa. Celem obu ewaluacji było także zweryfikowanie, w jakim stopniu dane zawarte w ocenach skutków regulacji oraz uzasadnieniach aktów prawnych pozwalają na ocenę osiągnięcia celów i skuteczności obu ustaw. Badania wykazały dysfunkcjonalności obu ustaw, wskazano konkretne problemy wymagające reakcji legislacyjnej, organizacyjnej lub finansowanej. Potwierdziły one niską przydatność ocen skutków regulacji dla późniejszej ewaluacji ex post celowości i skuteczności badanych ustaw. Najważniejszym powodem tego stanu rzeczy jest jakość danych umieszczanych w ocenach skutków regulacji. Chętni do podobnych badań będą mogli wykorzystać wypracowaną metodologię i narzędzia ewaluacji prawa ex post.

Keywords

PL

legislacja; ewaluacja; ex post; ocena skutków; regulacji; organizacje pozarządowe

EN

legislation; ex-post evaluation; impact assessment; non-governmental organizations

• Publisher: Fundacja Akademia Organizacji Obywatelskich
• Journal: Kwartalnik Trzeci Sektor
• Year: 2021
• Issue: 54 (2/2021)
• Pages: 18-29

Dates

published

2021

Contributors

author

Krzysztof Izdebski

• Obywatelskie Forum Legislacji

author

Grzegorz Wiaderek

• Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS

References

• Araszkiewicz, Michał (2020). Sztuczna inteligencja w tworzeniu prawa i wymiarze sprawiedliwości – możliwości, bariery, potrzeby. Warszawa: Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS.
• CBOS (2016). Polacy o partycypacji w procesie stanowienia prawa i wpływie grup interesów na ten proces. Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
• Dudzińska, Agnieszka (2015). System zamknięty. Socjologiczna analiza procesu legislacyjnego. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kopińska, Grażyna, Doering, Marzanna (2008). Przejrzystość procesu stanowienia prawa, Raport z realizacji projektu „Społeczny monitoring procesu stanowienia prawa”. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Gwizdak, Jarosław, Wiaderek, Grzegorz (2021). Tarcze antykryzysowe – dokończenie budowy państwa PiS-u? Ustawodawstwo okresu pandemii a wymiar sprawiedliwości i prawa obywatelskie. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk (2020). Segmentacja młodych Polaków z uwagi na partycypację polityczną i obywatelską. Raport z badań. Warszawa: Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk.
• Izdebski, Krzysztof, Wiaderek, Grzegorz (red.), Burdziej, Stanisław, Macyszyn, Daniel, Wysocki, Sławomir (2019). Obywatelska Analiza Prawa – monitoring, narzędzia, model obywatelskiej oceny skutków regulacji. Warszawa: Fundacja ePaństwo, Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS.
• Stowarzyszenie Klon/Jawor (2018). Kondycja organizacji pozarządowych. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
• Kopińska, Grażyna, Makowski, Grzegorz, Waglowski Piotr, Wiszowaty, Marcin (2014). Tworzenie i konsultowanie rządowych projektów ustaw, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Kowalczyk, Lucjan (2017). Cyfryzacja w procesie postępu cywilizacyjnego i jej współczesna rola w innowacyjności. Prace Naukowe WSZiP, 43(4).
• Obywatelskie Forum Legislacji (2019). Ustawa w 2 godziny i 20 minut. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Pracownia Badań i Innowacji „Stocznia”, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (2015). Konsultacje z zasadami. Raport z nadań. Warszawa: Pracownia Badań i Innowacji „Stocznia”, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.
• Ustawa z dnia 25 lutego 2016 roku o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz.U. z 2016 r. poz. 352, z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 roku o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1255, z późn. zm.).
• Informacji pokontrolna. Funkcjonowanie systemu nieodpłatnej pomocy prawnej, Najwyższa Izba Kontroli, https://www.nik.gov.pl/plik/id,16874,vp,19432.pdf [dostęp: 18 lipca 2021 roku].
• WHITE PAPER On Artificial Intelligence – A European approach to excellence and trust, Komisja Europejska, https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/commission-white-paperartificial-intelligence-feb2020_en.pdf [dostęp: 18 lipca 2021 roku]

Identifiers

DOI

10.26368/17332265-54-2-2021-1

Biblioteka Nauki

1788467