Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

„Chusta wiecznie zielona”. Pieta Teresy Ferenc. Studium wierszy

100%
Janus K.
Język. Religia. Tożsamość
|
2023
|
issue 2 (28)
95-107
PL
W artykule podjęto próbę interpretacji kilku wierszy Teresy Ferenc zawartych w wydanym w 1981 roku tomiku zatytułowanym Pieta. Wybrane utwory łączą motywy domu, matki i dziewczynki będącej porte–parole autorki. W pisanych z perspektywy przeżytej w dzieciństwie traumy: spalenia rodzinnej wsi i śmierci rodziców, odnajdujemy liczne aluzje biblijne oraz konteksty kulturowe, których eksplikacja jest przedmiotem niniejszego studium. Podjęto starania, by wykazać bogactwo środków obrazowania poetyckiego, których źródła należy upatrywać w ekstremalnych doświadczeniach.
EN
The article attempts to interpret several of Teresa Ferenc’s poems included in the volume Pieta, published in 1981. The selected works combine the motifs of home, mother and the girl who is the author’s porte-parole. Written from the perspective of the trauma experienced in childhood: the burning of the family village and the death of her parents, we find numerous biblical allusions and cultural contexts, the explanation of which is the subject of this study. An attempt has been made to demonstrate the richness of the poetic imagery, the source of which can be traced back to extreme experiences.
2
Publication available in full text mode
Content available

„Ave, Spiritus Sancii nobile sacrarium...!” Duch Święty w tekstach polskiego średniowiecza o poczęciu Matki Bożej

100%
Janus K.
Collectanea Theologica
|
2014
|
vol. 84
|
issue 3
49-63
3

Pieśń Jezu, Zbawicielu ludzski Władysława z Gielniowa. Dialog z tradycją

100%
Janus K.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 1: Literatura polska
139-151
PL
Artykuł zawiera interpretację utworu Władysława z Gielniowa Jezu, Zbawicielu ludzski, stanowiącego ujęty mową wiązaną teologiczny traktat o Duchu Świętym. Wyjaśnienie obecnych w tekście odwołań do biblijnej i patrystycznej tradycji egzegetycznej odnośnie do teologicznych kwestii dogmatycznych oraz przedstawienie kontekstów kulturowych, mają za zadanie wskazać jak najszerszą płaszczyznę znaczeń odczytywanego utworu. Zwrócono także uwagę na motyw symboliki łask Ducha Świętego obecny w poezji maryjnej Gielniowczyka. Zasygnalizowano funkcję mistagogiczną utworów, które in vulgari przybliżały trudne prawdy wiary, a dzięki walorom literackim realizowały Horacjańską zasadę „docere et delectare”.
EN
The article contains an interpretation of the song by Władysław of Gielniów, Oh Jesus, the Savior of Mankind that is a theological treatise about the Holy Spirit in verse. The explanation of references to the biblical and patristic exegetic tradition connected with theological dogmatic questions that are found in the text and presenting its cultural contexts are supposed to indicate a possibly broadest plane of meanings of the work. Attention is also paid to the motif of symbols of the Holy Spirit’s graces that is present in Władysław’s Marian poetry. The mystagogical function of the works is also mentioned; in vulgari they explained the difficult truths of the faith, and owing to the literary merits they realized the Horatian principle of “docere et delectare”.
4
Publication available in full text mode
Content available

Mistyczki ciało w przekazie „Septililium beatae Dorotheae Montoviensis” Jana z Kwidzyna. Traktaty „De caritate” i „De Eucharistia”

100%
Janus K.
Studia Theologica Varsaviensia
|
2017
|
vol. 55
|
issue 1
181-200
PL
Mystic Woman’s Body in the Work Septililium beatae DorotheaeMontoviensis by Jan of Kwidzyn. Treatises: De caritate and De Eucharistia - Summary The purpose of this article is to present the character of Blessed Dorothy ofMątowy whose mystic experiences were down written by John of Kwidzyn. Thetreatises entitled De caritate and De eucharistia are part of the work Septililiumbeatae Dorotheae Montoviensis. Attention was paid to these two texts becausethe way of reflection, imagery and vocabulary of the treatises situate this mysticwoman in the stream of medieval European women’s mysticism close to that ofMechtilde of Hackeborn or Saint Bridget of Sweden. The mystic experiences ofDorothy of Mątowy analysed in the context of human corporeality and sensualityenable us to draw a conclusion on the value of human body said to be a temple ofthe Holy Spirit. It should be stressed that although a mystic experience involvespsyche, we can describe it using only words connected with corporeal, sensualexperiences. In the article’s deliberations every effort was made to show a dialoguewith the tradition undertaken in the treatises by John of Kwidzyn and to explaintheir theological and cultural contexts.
5
Publication available in full text mode
Content available

„Waży się chleb na ostrzu pługa”. Mieczysława Stanclika wyznaczniki tożsamości – wierszem

100%
Janus K.
Język. Religia. Tożsamość
|
2022
|
issue 2 B (26)
99-111
PL
Celem artykułu jest przypomnienie twórczości bielskiego poety Mieczysława Stanclika. Jego poezja ma jedynie lokalny zasięg, nie jest też komentowana przez literaturoznawców, a w opinii autorki studium zasługuje na krytyczno- i teoretycznoliteracką refleksję. W twórczości M. Stanclika dominują motywy, dzięki którym możemy ustalić system wartości poety. Silnie zarysowany jest w wierszach M. Stanclika jego związek z naturą, religią, rodziną. W niniejszym szkicu podjęto próbę literackiej eksplikacji reprezentatywnych dla nurtu tożsamościowego wierszy M. Stanclika.
EN
The purpose of this article is to recall the work of Mieczyslaw Stanclik, a poet from Bielsko-Biala. His poetry is only local in scope and is not commented on by literary scholars. In the opinion of the author of the study, it deserves critical and theoretical literary reflection. Mieczyslaw Stanclik’s work is dominated by motifs through which we can establish the poet’s value system. Strongly outlined in Stanclik’s poems is his attitude to nature, religion, family. This sketch is an attempt at a literary explication of Mieczyslaw Stanclik’s poems, which are representative of the identity trend.
6
Publication available in full text mode
Content available

„CZĘSTOCHOWSKI LITURGISTA” — MIKOŁAJ Z WILKOWIECKA O TAJEMNICY DUCHA ŚWIĘTEGO

100%
Janus K.
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
|
2013
|
vol. 19
|
issue 1(41)
83-92
EN
Mikołaj of Wilkowiecko is a 16th century Polish religious writer. The paper presents some of his works in which the Holy Spirit’s motif is emphasized. They are: the manuscript – autograph, written in Latin entitled Interpretatio Missae (at present in possession of the Jasna Góra Library), O Mszey Świętey opisanie [On the Holy Mass] — an old print of 1588 (cimelium in Czrtoryski Library) also Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim [The Story of the Glorious Resurrection of Our Lord] is the best known work of this author. The second of these — O Mszey Świętej opisanie, includes detailed scientific description of all the parts of the liturgy of the Mass. The treatise was intended for the use of priests and that is why it includes numerous biblical citations; extracts from the works of the Church Fathers are also to be found there. The form of the Polish text — O Mszey Świętey opisanie [On the Holy Mass] is simple: its contents are easily comprehensible, because this work was intended for the use of all the members of the Church. The fragments relating to the mystery of the Holy Spirit from both treaties are analyzed. In the second part an attempt is made to show the mystagogic function served by the mystery play Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim in the Polish Renaissance. Attention is paid to the fact that the motif of the Holy Spirit appearing in this drama is of key importance both for the construction of the mystery play and for understanding its message.
7
Publication available in full text mode
Content available

Dziadowskie pieśni o Sądzie Ostatecznym i końcu świata wobec tradycji biblijnej i apokryficznej

100%
Janus K.
Literatura Ludowa
|
2018
|
vol. 62
|
issue 1
EN
In the late Middle Ages, it was an accepted belief that the end of the world would be announced by fifteen cosmic signs. Similar motifs can be found in relatively numerous beggar’s songs from the 19th century and the first half of the 20th century. Their sources can be located in medieval Latin hymns, Apocrypha, and Old Polish literature. These inspirations include the Bible, Apocrypha, De Civitate Dei of St. Augustine, Crisias of Verecundus da Iunca, The Golden Legend written by Jacobus de Voragine, Przeraźliwe echo trąby ostatecznej (The Terrifying Echo of the Doomsday Trumpet) by Klemens Bolesławiusz and others. This article is an attempt to prove that authors of beggar’s songs establish a dialogue with the tradition and introduce their own motifs, which are characteristic of the times in which they lived.
PL
Artykuł jest filologicznym, źródłowym studium trzech pieśni dziadowskich o końcu świata. W eksplikacji zwrócono uwagę na intertekstualność utworów, które sięgają w warstwie inwencji i obrazowania poetyckiego do tradycji biblijnej i apokryficznej. Rozważania zostały także skoncentrowane wokół funkcji przekazu.
8
Publication available in full text mode
Content available

Duch Święty w tekstach polskiego średniowiecza o poczęciu Matki Bożej

100%
Janus K.
Teologia w Polsce
|
2014
|
vol. 8
|
issue 2
127-140
EN
The paper presents some of medieval works in which the Holy Spirit’s motif connected with the conception of the Blessed Virgin Mary is emphasized. They are prayer books, liturgical sequences, sermons, liturgical documents , poetry written in Latin and in Polish. The doctrine of the Immaculate Conception was a matter of dispute in the Middle Ages. In the first part of this article an attempt is made to show the fragments of the works of the Church Fathers, divided in two factions, maculists and immaculists. The paper presents fragments relating to the mystery of the conception of the Blessed Virgin Mary from treaties of St Bernard and St Thomas Aquinas, who did not see any theological justification for the idea of immaculate conception and Eadmer of Canterbury secretary to St Anselm, presenting an argument from congruity that Mary was free from original sin. In the second part the literary works are analyzed. In the article special attention is paid to the explanation of theological contexts of presented works and to the showing of literary skill, biblical erudition and religious consciousness of medieval authors.
PL
Tajemnica poczęcia Matki Bożej zajmuje szczególne miejsce zarówno w średniowiecznych teologicznych traktatach, jak i utworach literackich, stanowiących świadectwo wiary. W tekstach dają się zauważyć echa żywego w średniowieczu makulistyczno-immakulistycznego dyskursu. Związane z polską kulturą religijną, proza i poezja tego czasu obfitują w refleksje dotyczące obecności trzeciej Osoby Trójcy w tajemnicy poczęcia Matki Bożej. Kwestie teologiczne nie wpływają jednak na sposób ekspresji utworów podejmujących tematykę poczęcia, wpisujących się w swoisty fenomen, jakim jest polska średniowieczna pobożność maryjna. Duch Święty odgrywa w tych tekstach podwójną rolę: jest obecny w wydarzeniu zbawczym i jest niezbędny w usposobieniu ludzi do przyjęcia prawdy.
9
Publication available in full text mode
Content available

O anonimowym XVII-wiecznym hymnie do Matki Bożej i jego przekładzie. Inspiracje, loci theologici, poetyka, funkcja przekazu

100%
Janus K.
Polonia Sacra
|
2022
|
vol. 26
|
issue 4
125-152
EN
The article presents an unknown Marian hymn created in the seventeenth century. The work was probably written in Latin and translated into Polish. The text is a philo-logical explication of the work, which takes into account its theological and cultural contexts. Attention is paid to the deliberate medieval stylization of the hymn. It also focuses on explaining the function of poetic imagery used to describe the figure of Mary and her meaning in salvation history. The author’s inspirations, his dialogue with tradition and intertextual references of the hymn are indicated.
PL
Artykuł prezentuje nieznany hymn maryjny, stworzony w XVII wieku. Utwór został najpewniej napisany po łacinie i przetłumaczony na język polski. W tekście przeprowadzono filologiczną eksplikację utworu, w której zostały uwzględnione konteksty teologiczne i kulturowe. Zwrócono uwagę na świadomy zabieg średniowiecznej stylizacji hymnu. Skoncentrowano się także na wyjaśnieniu funkcji środków obrazowania poetyckiego służących opisaniu postaci Maryi i Jej roli w historii zbawienia. Wskazano inspiracje autora, jego dialog z tradycją i intertekstualne odniesienia hymnu.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.