Search results

1

Żart w pismach Cypriana Norwida

100%

Korpysz T.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2020

|

vol. 19

205-217

EN

The purpose of this study was an attempt to recreate the idiolectal image of the noun żart and the verb żartować in the writings of Cyprian Norwid. These lexemes – and their derivatives – make up a not very large family consisting of: żarcik (3 uses), żart (34 uses), żartobliwie (1 use), żartobliwy (1 use), żartować (12 uses), żartowniś (2 uses), żartujący (1 use) and zażartować (8 uses) – in sum 8 lexemes and 62 uses. The results of the performed analysis show that only in a part of the contexts the discussed lexemes are semantically connected with the category of humour. Even then, however, the joke and joking rarely have purely ludic character and are a manifestation of a serene, affirmative relation of the sender towards reality or other people, or are the expression of careless joking, a kind of a parlour game or an innocent play. Far more frequently a joke is presented as something inappropriate, improper, often something aggressive, aimed against somebody or something. Relatively frequently żart, as well as żartować, are completely unrelated to humour and laughter (or the ludic aspect is clearly secondary) and refer to something of little importance, insignificant or regarded as such by the sender, or to something made believe, not true, pretended to be said and done. The description of the lexical field from the word-formation field of the lexeme żart complements the previous analyses concerning the lexemes dowcip and humor and allows us to better understand how a broadly understood element of humour was present in the work of Cyprian Norwid.

PL

Celem badań była próba odtworzenia idiolektalnego obrazu rzeczownika żart oraz czasownika żartować w pismach Cypriana Norwida. Leksemy te – oraz ich derywaty – tworzą niezbyt liczną, ale interesującą rodzinę słowotwórczą, na którą składają się: żarcik (3 użycia), żart (34 użycia), żartobliwie (1 użycie), żartobliwy (1 użycie), żartować (12 użyć), żartowniś (2 użycia), żartujący (1 użycie) oraz zażartować (8 użyć); łącznie jest to osiem leksemów w 62 użyciach. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, jedynie w części kontekstów omawiane leksemy semantycznie wiążą się z kategorią komizmu. Nawet wówczas jednak żart i żartowanie rzadko mają charakter czysto ludyczny i są przejawem pogodnego i afirmatywnego stosunku nadawcy do rzeczywistości czy do innych ludzi lub też są wyrazem beztroskiego dowcipkowania, rodzajem towarzyskiej gry lub niewinnej zabawy. Znacznie częściej żart jest czymś niestosownym, niewłaściwym, przy tym czymś agresywnym, wymierzonym przeciwko komuś lub czemuś. Stosunkowo często żart, a także żartować w ogóle nie mają związku z komizmem i śmiechem (albo też aspekt ludyczny jest wyraźnie drugoplanowy), odnosząc się do czegoś mało ważnego, błahego lub za takie przez nadawcę uważanego, albo też do czegoś udawanego, nieprawdziwego, mówionego i robionego na niby. Opis pola leksyki z pola słowotwórczego żartu dopełnia wcześniejsze analizy dotyczące dowcipu i humoru i pozwala przybliżyć się do zrozumienia tego, w jaki sposób szeroko rozumiany żywioł komiczny obecny był w twórczości Cypriana Norwida.

2

Zarys mechanizmów językowych w niemieckich kawałach

71%

Biadala D.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2021

|

vol. 6

|

issue 2

50-68

EN

The main subject of this article is the linguistic analysis of German jokes as the short humorous formats, emphasis is placed on the analysis of various language-related “misunderstandings” found in these jokes, whose are strategic genre differentiator of these texts. Their main function is to make fun of someone and to make others laugh. The analysis of these language-related “misunderstandings” raises various communicative issues that are rooted in the social perspective, such as: pragmatics of intercultural communication, creativity in intracultural communication, or humour in culture and in communication. The research material used for this analysis is composed of over four hundred German jokes coming from various sources, with the largest number of texts from internet sources. The aim of this publication is to present various research perspectives and to analyse linguistic mechanisms used in the creation of language-related “misunderstandings” on the basis of thirteen categories that describe the genre ‘joke’ considering the German cultural specificity.

PL

Obiektem bliższej obserwacji w niniejszym artykule jest językowa analiza niemieckich kawałów (dowcipów) jako krótkich form humorystycznych, w szczególności analiza zawartych w nich „nieporozumień” językowych, które są strategicznym wyróżnikiem gatunkowym tych tekstów. Ich głównym zadaniem jest zażartowanie z kogoś i rozśmieszenie innych. Przeprowadzona analiza lingwistyczna „nieporozumień” językowych porusza różne aspekty komunikacyjne osadzone w perspektywie społecznej: zarówno pragmatykę komunikacji międzykulturowej, kreatywność w komunikacji wewnątrzkulturowej, jak i humor w kulturze i komunikacji. Materiał badawczy wykorzystany do niniejszej analizy tworzy korpus utworzony z ponad 400 niemieckich kawałów pochodzących z różnych źródeł, w większości zaczerpniętych ze zbiorów internetowych. Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie różnych perspektyw badawczych i analiza językowych mechanizmów służących tworzeniu „nieporozumień” językowych na podstawie wprowadzonych 13-tu kategorii opisujących bliżej gatunek tekstu ‘kawał’ z uwzględnieniem niemieckiej specyfiki kulturowej.

3

Językowe wykładniki humoru w tekstach utworów zespołu Nocny Kochanek

60%

Karczewska M.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

vol. XXIII/1

229–243

PL

Rozważania dotyczące humoru towarzyszą człowiekowi od starożytności. Również obecnie pojawiają się publikacje poświęcone tej tematyce. Humor badany jest przez filozofów, kulturoznawców i socjologów, w artykule istotna jest jednak perspektywa językoznawcza. Jedną z klasyfikacji zjawiska dowcipu językowego jest podział zaproponowany przez Danutę Buttler (1968/2001), która wyróżniła kilka podstawowych mechanizmów, na których opiera się dowcip językowy. Są to rozmaite zniekształcenia formy wyrazów, określone zestawienia słów, w tym powiązanie słów z różnych rejestrów języka, rymy i neologizmy. Zabiegi te mają na celu zaskoczyć odbiorcę, czasem wykreować nierzeczywisty świat, co może mieć efekt komiczny. W artykule przeanalizowano przykłady dowcipów językowych poszczególnych kategorii, jakie pojawiły się w tekstach utworów polskiej grupy heavymetalowej Nocny Kochanek. Analiza wykazała, że w tekstach zespołu można odnaleźć przykłady wszystkich typów dowcipu językowego wyróżnionych w teorii Buttler, choć wydają się przeważać mechanizmy ogólnokomiczne, związane z użyciem słów potocznych lub wulgarnych, co jest związane z tematyką badanych utworów.

EN

Humour has been an object of human reflection since ancient times. Even today, publications related to this topic are published. Humour is studied by philosophers, researchers of cultural studies and sociologists, but in the paper the linguistic approach is predominant. One of several classifications of linguistic humour is the typology by Danuta Buttler (1968/2001) who identified several basic mechanisms of linguistic humour. These are various word deformations, specific juxtapositions of words belonging to different registers, rhymes and neologisms. All of these mechanisms aim to surprise the recipient and create an unreal world, which may have a comic effect. In the paper, examples of linguistic humour were identified and analysed in the lyrics of Nocny Kochanek, a Polish heavy metal band. The research shows that all the categories of linguistic humour described by Buttler can be found in the lyrics of the band, general comic mechanisms related to the use of colloquial and vulgar words being the most popular ones, which is related to the subject of the lyrics studied.

4

To nie są żarty! – dowcip jako narzędzie wykorzystywane na lekcji języka obcego

60%

Hościłowicz M.

Linguodidactica

|

2015

|

vol. 19

PL

Humor jest ważnym narzędziem w zrozumieniu kultury kraju, którego język jest nauczany. Żart towarzyszy nam w rozwijaniu umiejętności językowych od najmłodszych lat, gdy tworzymy zabawne słowa i zwroty, podczas zabawy z rówieśnikami. Dowcip jest i powinien być wykorzystywany podczas procesu nauczania języka obcego, gdyż jest bardzo pomocnym narzędziem w podnoszeniu kompetencji językowej uczącego się. Żart językowy może być wykorzystywany na lekcjach języka obcego do zrozumienia struktur leksykalno-gramatycznych, jak również jako materiał dydaktyczny w rozwijaniu umiejętności czytania i słuchania ze zrozumieniem. Autor artykułu przedstawia i poddaje analizie typologię dowcipów językowych, proponuje również praktyczne sposoby wykorzystania żartów na zajęciach języka obcego.

EN

Humour is an important tool in understanding the culture of the country of the target language. Joking accompanies us in developing language skills since our earliest years e.g. when children use the word play to create their own lexicon, phrases or even their own language while playing with their mates. Jokes should be used in the foreign language teaching process, as it is a very effective tool in developing every learner`s linguistic competence. Word plays and linguistic jokes may be used in foreign language lessons to develop the use of syntax, lexicon as well as reading and listening comprehension. The author introduces the typology of jokes that is helpful in creating teaching curricula. A number of practical ways of using jokes in EFL as a tool to develop linguistic skills is proposed.

5

Komizm w poezji dla dzieci. Jego rola i wartość edukacyjna

60%

Kuszak K.

Problemy Wczesnej Edukacji

|

2017

|

vol. 13

|

issue 1(36)

65-74

EN

The article tackles the subject of comedy in children’s literature. The author begins her reflections with a clarification of the ideas that form the focus of her narration: comedy, humour, and word play, referring to selected works on the subject. Next, adopting her chosen typology of creating comedy in children’s literature, she presents selected examples of literary works which employ the aforementioned linguistic tools to achieve a comedic effect. Contemporary authors’ works are used to illustrate the thesis. The article closes with reflections on the educational role of comedy in children’s literature.

6

Żart jako próba przełamywania stereotypu niepełnosprawności

60%

Winiarska J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2019

|

vol. 31

EN

The article deals with the role of jokes in the changing of stereotypes of people with disabilities. The analysis is based on verbal jokes and memes collected online, disseminated by the disabled themselves – therefore, they are not malicious but closer to what Kleiner called a well-meaning and loving laughter. They help build a community and at the same time allow people from outside of it to cope with their fear of otherness, to reconstruct their stereotype of the disabled. This is achieved by activating contradictory conceptual frames, a mechanism that evokes a comical effect, relieving the tension that arises in contact with the different and the unknown. One of the frames is the stereotype of the disabled person, marked with Goffman’s stigma, which downplays all their features except their visible disability: the person is viewed as someone on a wheelchair, without a hand, etc. The inclusion of a person in the category “disabled” activates a stereotypical, culturally grounded knowledge – incorrect but providing a sense of security. The features stereotypically attributed by Poles to disabled people are discussed with reference to sociological research. A safe laughter at the Other facilitates a change of cognitive schemata, and as a result can change the stigma of disability prevalent in Polish society.

PL

Autorka przedstawia rolę dowcipów w zmienianiu stereotypu osób niepełnosprawnych. Materiał analizy stanowią znalezione w Internecie dowcipy słowne oraz memy rozpowszechniane przez samych niepełnosprawnych, a zatem nie złośliwie wyśmiewające, lecz bliższe temu, co Kleiner nazwał śmiechem życzliwym i miłującym. Takie komunikaty budują poczucie wspólnoty i jednocześnie pozwalają osobom spoza niej na bezpieczne oswajanie lęków przed innością i przebudowę własnej stereotypowej wizji osób niepełnosprawnych. Zdaniem autorki mechanizm ten można wyjaśnić uruchamianiem przez żarty sprzecznych ram konceptualnych, co wywołuje efekt komiczny, rozładowujący napięcie pojawiające się w kontakcie z tym, co inne i nieznane. Jedną z przywoływanych ram jest stereotyp osoby niepełnosprawnej, naznaczonej Goffmanowskim piętnem, które przyćmiewa wszystkie jej cechy poza widocznym kalectwem i powoduje postrzeganie jej wyłącznie jako kogoś na wózku, osoby bez ręki itp. Włączenie danej osoby do kategorii ‘niepełnosprawny’ uruchamia stereotypową, kulturowo ugruntowaną wiedzę – nieprawdziwą, lecz zapewniającą poczucie bezpieczeństwa. Cechy stereotypowo przypisywane przez Polaków osobom niepełnosprawnym autorka omawia, odwołując się do badań socjologicznych. Bezpieczny śmiech z Innego pozwala na zmianę schematów poznawczych, a w rezultacie może pomóc zmienić stygmatyzujący sposób postrzegania niepełnosprawności, rozpowszechniony w polskim społeczeństwie.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Linguodidactica

1 Prace Językoznawcze

1 Problemy Wczesnej Edukacji

1 Półrocznik Językoznawczy Tertium

1 Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

1 Biadala D.

1 Hościłowicz M.

1 Karczewska M.

1 Korpysz T.

1 Kuszak K.

1 Winiarska J.

2 2021

1 2020

1 2019